Stigmella is een soortenrijk geslacht van dwergmineermotten (Nepticulidae), dat over de hele wereld verspreid voorkomt.
Het is een geslacht van kleine motten en omvat sommige van de kleinste bekende vlindersoorten, met een vleugelspanwijdte van minder dan een centimeter. De vermoedelijk kleinste mot ter wereld behoort wellicht ook tot dit geslacht. Ze heeft een spanwijdte van 2 tot 2,5 mm.[1]
De larven van de meeste soorten maken gangen in de bladeren van welbepaalde struiken of loofbomen. De gebruikelijke naam verraadt dikwijls welke waardplant een bepaalde soort verkiest; bijvoorbeeld de haagbeukmineermot (Stigmella carpinella), de iepenmineermot (Stigmella ulmivora) of de esdoornmineermot (Stigmella aceris). Talrijke soorten uit dit geslacht mineren planten uit de rozenfamilie, zoals de gelijnde rozenmineermot (Stigmella centifoliella), de meidoornhoekmineermot (Stigmella perpygmaeella) of de appelbladmineermot (Stigmella malella), een plaag voor de appelteelt.
Het geslacht Stigmella werd voor het eerst beschreven door Franz Paula von Schrank in 1802.[2] Zijn beschrijving was erg bondig en niet duidelijk, en hij noemde ook geen soorten die tot het geslacht zouden behoren.
In 1842 beschreef Carl Heinrich Georg von Heyden, die het werk van Schrank niet kende, het geslacht Nepticula, waarmee hij dezelfde groep van bladmineerders bedoelde. Zijn beschrijving werd gepubliceerd in het volgende jaar.[3] Heyden was duidelijker in zijn beschrijving dan Schrank, en hij noemde een aantal soorten die tot het geslacht behoorden: N. aurella, N. argentipedella, N. centifoliella, N. sericopeza en N. cursoriella. N. aurella werd als typesoort beschouwd.
Beide geslachtsnamen werden nadien gebruikt door verschillende auteurs, wat voor de nodige verwarring en controverse zorgde. Volgens de International Code of Zoological Nomenclature (editie 1964) moet Stigmella echter worden beschouwd als de geldige naam van het geslacht, omdat het de eerst gepubliceerde naam is, en Nepticula als een later subjectief synoniem. De typesoort van Stigmella is nu S. anomalella (Goeze, 1783).[4]
De familienaam "Nepticulidae" van dwergmineermotten, waartoe deze insecten behoren verwijst wel naar het werk van Heyden. Henry Tibbats Stainton gebruikte deze naam voor het eerst in 1854. Later werd de naam "Stigmellidae" voorgesteld, maar de eerdere naam heeft prioriteit.[4]
Er zijn meer dan 300 Stigmella-soorten beschreven. De volgende soorten komen in Europa voor:[5]
Stigmella is een soortenrijk geslacht van dwergmineermotten (Nepticulidae), dat over de hele wereld verspreid voorkomt.
Het is een geslacht van kleine motten en omvat sommige van de kleinste bekende vlindersoorten, met een vleugelspanwijdte van minder dan een centimeter. De vermoedelijk kleinste mot ter wereld behoort wellicht ook tot dit geslacht. Ze heeft een spanwijdte van 2 tot 2,5 mm.
De larven van de meeste soorten maken gangen in de bladeren van welbepaalde struiken of loofbomen. De gebruikelijke naam verraadt dikwijls welke waardplant een bepaalde soort verkiest; bijvoorbeeld de haagbeukmineermot (Stigmella carpinella), de iepenmineermot (Stigmella ulmivora) of de esdoornmineermot (Stigmella aceris). Talrijke soorten uit dit geslacht mineren planten uit de rozenfamilie, zoals de gelijnde rozenmineermot (Stigmella centifoliella), de meidoornhoekmineermot (Stigmella perpygmaeella) of de appelbladmineermot (Stigmella malella), een plaag voor de appelteelt.
