De kapjesorchis (Neottianthe cucullata) is een vaste plant uit de orchideeënfamilie (Orchidaceae). De wetenschappelijke naam van deze soort werd voor het eerst geldig gepubliceerd door de Duitse botanicus Rudolf Schlechter in 1919.[1]
De plant groeit tot een hoogte van 10 à 30 cm lang.[2] De bladeren van de soort zijn verspreidstaand en groen gekleurd, met een gave bladrand.[3] Ze hebben een lengte van 3 à 6 cm en een breedte van 1 à 2,5 cm. De bladeren zijn over het algemeen ovaal, maar de bovenste bladeren zijn smaller en lancetvormig. De bloemen zijn roze en worden 7 à 8 mm lang.[4] Bloeit in juni en juli, soms ook augustus.[2]
De kapjesorchis heeft een zeer groot verspreidingsgebied en komt voor vanaf enkele locatie in het oosten van Podlachië (Wigry en Białowieża), het noorden van Oekraïne en de Baltische Staten, oostwaarts tot aan het Russische Verre Oosten (incl. Sachalin), alsmede het noorden van Mongolië, Mantsjoerije, het Koreaans Schiereiland en de Japanse eilanden Honshu, Hokkaido en Shikoku. Is daarnaast ook aanwezig in de Himalaya, in de landen India, Nepal, Bhutan en China.[3][4][5][6]
Bronnen, noten en/of referentiesDe kapjesorchis (Neottianthe cucullata) is een vaste plant uit de orchideeënfamilie (Orchidaceae). De wetenschappelijke naam van deze soort werd voor het eerst geldig gepubliceerd door de Duitse botanicus Rudolf Schlechter in 1919.
Kukuczka kapturkowata (Neottianthe cucullata) – gatunek byliny należący do rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Jedyny europejski przedstawiciel rodzaju kukuczka (Neotthianthe)[2]. Występuje od Polski na zachodzie po Japonię na wschodzie[3].
W Polsce stwierdzono jego występowanie jedynie w kilku miejscach, ale obecnie spotkać go można tylko nad Kanałem Augustowskim i w Wigierskim Parku Narodowym[2].
Bylina, geofit. Rośnie w borach sosnowych, sosnowo-świerkowych i sosnowo-dębowych. Kwitnie w lipcu i sierpniu.
Gatunek zróżnicowany na dwie odmiany[3]:
Kategorie zagrożenia:
Gatunek znajduje się w Polsce pod ochroną prawną. Ochrona czynna prowadzona jest w Wigierskim Parku Narodowym. Na początku XXI wieku zrealizowano tam projekt polegający na przesiedleniu kilkudziesięciu okazów storczyków z ich stanowisk macierzystych na nowo wybrane miejsca[2]. Akcja przesiedlania poprzedzona została szczegółową analizą mikrosiedliskową, na którą składały się badania: fizykochemiczne gleby i roztworów glebowych, florystyczne i faunistyczny[2]. W latach 2003-04 przeniesiono około 50 osobników kukuczki. Dla roślin wytypowano trzy stanowiska na terenie obwodów chronionych: Lipniak, Leszczewek i Krusznik. Obserwacje poczynione w latach kolejnych wykazały, że przesiedlone osobniki rozwinęły się, zakwitły i wydały nasiona[2].
Kukuczka kapturkowata (Neottianthe cucullata) – gatunek byliny należący do rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Jedyny europejski przedstawiciel rodzaju kukuczka (Neotthianthe). Występuje od Polski na zachodzie po Japonię na wschodzie.
W Polsce stwierdzono jego występowanie jedynie w kilku miejscach, ale obecnie spotkać go można tylko nad Kanałem Augustowskim i w Wigierskim Parku Narodowym.
Neottianthe cucullata là một loài thực vật có hoa trong họ Lan. Loài này được (L.) Schltr. mô tả khoa học đầu tiên năm 1919.[1]
Neottianthe cucullata là một loài thực vật có hoa trong họ Lan. Loài này được (L.) Schltr. mô tả khoa học đầu tiên năm 1919.
Neottianthe cucullata (L.) Schltr., 1919
Гнездоцветка клобучковая, или Неоттианта клобучковая, или Кокушник клобучковый[2] (лат. Neottianthe cucullata) — вид однодольных растений рода Гнездоцветка (Neottianthe) семейства Орхидные (Orchidaceae). Под текущим таксономическим названием был описан немецким ботаником Рудольфом Шлехтером в 1919 году[3][4].
Распространена от Польши до Гималаев и Японии[5]. В России встречается почти на всей территории Сибири, Урала, на западе и в центре европейской части и на части Дальнего Востока[2].
Растёт в лесах. На Урале N. cucullata произрастает в сосновых и березово-сосновых лесах с развитым покровом зеленых мхов и в сухих зеленомошных сосняках[6]. Мезофитное, теневыносливое растение. Редко обитает при полном освещении, встречается чаще на бедных и сухих умеренно кислых почвах[6].
N. cucullata иногда образует большие скопления до 1200—2000 особей. В Московской области максимальная плотность популяций может быть очень высокой – до 110—120 (150) особей на 1 м², средняя плотность – около 10—12 особей на 1 м². Характерной чертой N. cucullata являются резкие колебания численности и плотности популяций. Причиной этих колебаний могут являться погодные условия и антропогенные факторы. В жаркие и сухие годы наблюдается уменьшение численности особей вплоть до полного их ухода во вторичный покой, в возрастных спектрах увеличивается доля взрослых особей[6].
Клубневой геофит[5]. Многолетнее травянистое растение. Листья размещены очерёдно, мелкие по длине стебля и обычно два листа у основания растения, ланцетной, эллиптической или яйцевидной формы. Цветки розового цвета с белым или фиолетовым оттенком, собраны в кистевидное либо колосовидное одностороннее соцветие. Плод — коробочка[2].
Выращивается как декоративное растение[2].
Занесена в Красные книги многих территорий, на которых распространяется ареал вида[2].
Подвид — Neottianthe cucullata var. calcicola (W.W.Sm.) Soó[3].
Синонимичные названия[3]:
Гнездоцветка клобучковая, или Неоттианта клобучковая, или Кокушник клобучковый (лат. Neottianthe cucullata) — вид однодольных растений рода Гнездоцветка (Neottianthe) семейства Орхидные (Orchidaceae). Под текущим таксономическим названием был описан немецким ботаником Рудольфом Шлехтером в 1919 году.