Cephalanthera rubra ye una especie d'orquídea terrestre perteneciente a la familia Orchidaceae. Distribúise per Eurasia. Ye una planta bien rara en Gran Bretaña.
Ye una yerba perenne, con rizoma soterrañu, con un solu tarmu, que contién la inflorescencia en espiga con flor,ye hermafrodites, de color rosa o violeta y qu'algama alredor de 20-50 cm d'altor. los sos tarmos son erectos, foliosos estriaos y con pelos glandulares na parte cimera, de 20-40 cm d'altor. Les sos fueyes inferiores son llanceolaes, les cimeres son linear-llanceolaes, de 5-12 cm de llargor. Les sos flores tán dispuestes n'espigues laxas, con 6 pieces periánticas, de color púrpura, con 3 pieces esternes y otres tantes internes, similares y confluentes, anque la interna inferior (labelo) presenta ente 7 y 9 fines costielles amarellentaes; ovariu asitiáu en posición inferior con rellación al restu de les pieces florales. El so frutu en cápsula que contién perabondoses granes. Floria en primavera y branu.[1]
Alcuéntrase na mayor parte d'Europa, al este de los Urales y al norte hasta los 60 graos. Sicasí, ye raru en Gran Bretaña, los Países Baxos y Francia occidental. Tamién apaez en Marruecos, Arxelia y Tunicia y en delles partes del sur d'Asia hasta l'este d'Irán.
Cephalanthera rubra describióse por (Linneo) Rich. y espublizóse en Mémoires du Muséum d'Histoire Naturelle 4: 60. 1818. [2]
Cephalanthera: nome xenéricu que provién del griegu: κεφαλὴ = "cabeza" y el llatín anthera = "antera", y ye una referencia a la forma de la globular de les anteres de la flor, similar a una cabeza.
rubra: epítetu del llatín ruber que significa "coloráu".
Esta páxina forma parte del wikiproyeutu Botánica, un esfuerciu collaborativu col fin d'ameyorar y organizar tolos conteníos rellacionaos con esti tema. Visita la páxina d'alderique del proyeutu pa collaborar y facer entrugues o suxerencies. Cephalanthera rubra ye una especie d'orquídea terrestre perteneciente a la familia Orchidaceae. Distribúise per Eurasia. Ye una planta bien rara en Gran Bretaña.
Cephalanthera rubra (lat. Cephalanthera rubra) - səhləbkimilər fəsiləsinin cephalanthera cinsinə aid bitki növü.
Birləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Cephalanthera rubra (lat. Cephalanthera rubra) - səhləbkimilər fəsiləsinin cephalanthera cinsinə aid bitki növü.
El curraià vermell (Cephalanthera rubra, del grec cephalos, cap, i anthera, antera i del llatí ruber, roig) és una espècie d'orquídia terrestre. És una planta amb un tubercle subterrani amb una sola tija que conté la inflorescència en espiga i composta de flors hermafrodites de color rosa o violeta i que assoleix al voltant de 20-50 cm d'alçada. Floreix entre maig i juliol.
Es distribueix per Euràsia. Present a Catalunya, el País Valencià i les Illes Balears.
El curraià vermell (Cephalanthera rubra, del grec cephalos, cap, i anthera, antera i del llatí ruber, roig) és una espècie d'orquídia terrestre. És una planta amb un tubercle subterrani amb una sola tija que conté la inflorescència en espiga i composta de flors hermafrodites de color rosa o violeta i que assoleix al voltant de 20-50 cm d'alçada. Floreix entre maig i juliol.
Tegeirian yw Y galdrist goch sy'n enw benywaidd. Mae'n perthyn i'r teulu Orchidaceae. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Cephalanthera rubra a'r enw Saesneg yw Red helleborine.[1] Ceir enwau Cymraeg eraill ar y Caldrist gan gynnwys Ceilliau’r ci, eirin y ci, tegeirian, llysiau’r neidr, cala’r gethlydd.
Mae'n blanhigyn blodeuol nodedig ac fel eraill o deulu'r Orchidaceae, mae'r blodau'n hynod liwgar mae'n cynhyrchu arogl da. Enw'r genws yw Orchis, sy'n tarddu o Hen Roeg ὄρχις (órkhis), sy'n golygu caill; mae hyn yn cyfeirio at gloron deuol rhai tegeirianau.[2]
Tegeirian yw Y galdrist goch sy'n enw benywaidd. Mae'n perthyn i'r teulu Orchidaceae. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Cephalanthera rubra a'r enw Saesneg yw Red helleborine. Ceir enwau Cymraeg eraill ar y Caldrist gan gynnwys Ceilliau’r ci, eirin y ci, tegeirian, llysiau’r neidr, cala’r gethlydd.
Mae'n blanhigyn blodeuol nodedig ac fel eraill o deulu'r Orchidaceae, mae'r blodau'n hynod liwgar mae'n cynhyrchu arogl da. Enw'r genws yw Orchis, sy'n tarddu o Hen Roeg ὄρχις (órkhis), sy'n golygu caill; mae hyn yn cyfeirio at gloron deuol rhai tegeirianau.
Okrotice červená (Cephalanthera rubra) je vytrvalá teplomilná bylina z čeledi vstavačovitých, jeden ze tří druhů rodu okrotice na českém území a ohrožený druh české květeny.
Je to teplomilná rostlina, rozšířená hlavně ve světlých listnatých lesích, zejména květnatých bučinách, dubohabřinách či doubravách, dále v křovinách a v lesostepních porostech, a to od nížin do hor. Je diagnostickým druhem bučin podsvazu Cephalanthero-Fagenion (vápnomilné bučiny).[1] Vyhledává vápenité nebo jiné bazické podloží.[2]
Jako jiné orchideje je silně závislá na mykorhize.[3] Z hlediska životní formy je to geofyt, pod zemí tvoří válcovitý oddenek.[1]
Těžištěm výskytu je Evropa, areál sahá v severojižním směru od severu Afriky po jižní Skandinávii, od západní Evropy (Anglie, Francie) po severozápad Íránu a Kavkaz. V ČR se vyskytuje roztroušeně až vzácněː v Čechách například v Českém krasu, na Křivoklátsku, v Českém středohoří a České křídové tabuli,[1] na Moravě v Moravském Krasu, ve Ždánickém lese, Litenčických vrších, v Bílých Karpatech a ve Chřibech.[2]
Dorůstá výšky 30-50 cm. Lodyha je přímá, často zprohýbaná, se střídavými odstálými listy, které jsou tmavě zelené, široce kopinaté, na konci zašpičatělé, lysé.
Květenstvím je řídký klas, na němž vyrůstá 2 až 10 růžově červených (vzácně i čistě bílých) květů s bílým, červeně lemovaným pyskem bez vyvinuté ostruhy; jejich velikost je 1,5-3 cm. Při květu se zřídkakdy zcela otevírají, častěji zůstávají jen pootevřené. Pylové brylky jsou nafialovělé až namodralé.[1]
Plodem je zelená tobolka obsahující velké množství malých a lehkých semen, která se šíří větrem. Květy i plody jsou hustě žláznatě chlupaté. Dobou květu je konec května až začátek července.[2][3][4]
Ve sterilním stavu je možné ji zaměnit za příbuznou okrotici dlouholistou.[2]
V české květeně je okrotice červená zařazena mezi silně ohrožené druhy do kategorie C2.[4] Patří do mezinárodního seznamu druhů chráněných úmluvou CITES.[3]
Galerie okrotice červená ve Wikimedia CommonsOkrotice červená (Cephalanthera rubra) je vytrvalá teplomilná bylina z čeledi vstavačovitých, jeden ze tří druhů rodu okrotice na českém území a ohrožený druh české květeny.
Das Rote Waldvöglein (Cephalanthera rubra), auch Purpur-Waldvöglein, ist eine Pflanzenart aus der Gattung Waldvöglein (Cephalanthera) in der Familie der Orchideen (Orchideaceae) und zählt zu den auffälligsten Orchideen unserer Regionen. Es wurde zur Blume des Jahres 1982 gewählt.
Die Art Cephalanthera rubra wurde im Jahr 1817 von dem französischen Botaniker Professor Louis Claude Marie Richard aufgestellt. Der Name setzt sich aus dem griechischen κεφαλή cephalae = Kopf, ανθηρός antheros = blühend und dem lateinischen ruber = rot zusammen und weist darauf hin, dass die Anthere der Columna wie ein Kopf aufsitzt. Der deutsche Name Rotes Waldvöglein, auch Rotes Waldvögelein, Purpur-Waldvöglein oder Rote Waldlilie, nimmt Bezug auf Form und Farbe der Blütengestalt.
Das Rote Waldvöglein ist eine ausdauernde, krautige Pflanze, die eine durchschnittliche Wuchshöhe von 20 bis 70 Zentimeter erreicht. Dieser Geophyt bildet kräftige, kurze, kriechende und abwärtsgerichtete Rhizome als Überdauerungsorgane, die meist verzweigt sind und durch Adventivsprosse zur Büschelbildung der Pflanzen beitragen.
Der zierliche, etwas kurvig gewachsene Stängel ist im unteren Teil kahl und im oberen Teil dicht drüsig behaart. Am Grunde des Stängels entstehen einige Schuppenblätter. Die zwei bis acht schmalen, lanzettlichen bis lineal–lanzettlichen Laubblätter sind 5 bis 14 Zentimeter lang und 1 bis 3 Zentimeter breit und werden zum Blütenstand hin kleiner. Auch die Tragblätter werden zur Stängelspitze hin kleiner.
Der lockere Blütenstand, eine Ähre, ist langgestreckt und besteht aus einigen wenigen bis zu über 20 Blüten. Die rosaroten bis fast violetten und selten weißen Blüten werden bis 5 Zentimeter groß. Die kahlen, 15 bis 20 Millimeter langen und 7 bis 10 Millimeter breiten Kronblätter (Petalen) sind oval–lanzettlich. Die Kelchblätter (Sepalen) sind länglich–lanzettlich, 16 bis 23 Millimeter lang, 6 bis 7 Millimeter breit und außen behaart. Die 15 bis 20 Millimeter lange Lippe (Labellum) hat keinen Sporn, sondern am hinteren Teil eine an einen Sack erinnernde Ausstülpüng.[1] Sie ist zweigliedrig und im vorderen Teil dreieckig zugespitzt mit violettem Rand und gekräuselten, gelblichen Leisten. Der Fruchtknoten ist kurz, aufrecht und behaart und wird meist von den drüsigen Tragblättern überragt.
Die Blütezeit beginnt Ende Mai und erstreckt sich bis Ende Juli, gelegentlich bis Anfang August. Die Hauptblütezeit ist Mitte Juni bis Anfang Juli. Die Reifezeit der Früchte beginnt ab Oktober.
Das Rote Waldvöglein hat einen Karyotyp von zwei Chromosomensätzen und jeweils 18 Chromosomen (Zytologie: 2n = 36).
Der Same dieser Orchidee enthält keinerlei Nährgewebe für den Keimling. Die Keimung erfolgt daher nur bei Infektion durch einen Wurzelpilz (Mykorrhiza). Die Dauer von der Keimung bis zur Entwicklung der blühfähigen Pflanze konnte noch nicht hinreichend bestimmt werden.
Unterarten sind von dieser Art nicht bekannt.
Sehr selten treten Pflanzen mit reinweißen Blüten auf:
Sehr selten entstehen Hybriden mit anderen Cephalanthera – Arten:
Das Rote Waldvöglein bevorzugt lichte, trockene Laubwälder (besonders Buchenwälder), Kiefern- und Fichtenwälder, Waldränder und Gebüsche bis 2600 Meter und ist seltener auf Halbtrockenrasen zu finden. Es liebt kalkhaltige Böden mit einem pH-Wert von 5,9 bis 8,2; kommt jedoch auch auf Sand- und Lehmböden vor (z. B. in Rheinland-Pfalz). Wie intensiv die Färbung der Blüten ausgeprägt ist, wird stark vom Kalkgehalt des Bodens bestimmt. Je kalkreicher der Untergrund ist, umso kräftigere Farben bilden sich heraus.[1]
Die roten Blüten werden trotz fehlenden Nektars von Scherenbienen der Gattung Chelostoma besucht. Offenbar verwechseln die Bienen die Blüten mit blau blühenden Glockenblumen-Arten der Gattung Campanula desselben Standorts, da die Reflexionsmuster beider Arten in dem für sie sichtbaren Wellenbereich fast identisch sind.
Das Rote Waldvögelein wird meist von Fliegen bestäubt, aber auch Selbstbestäubung ist erfolgreich, weil die Pollenpakete nach unten neigen und die Narben berühren. Es blüht oft mehrere Jahre nicht.
Das Rote Waldvöglein findet sich in den Pflanzengesellschaften der Verbände Cephalanthero-Fagion, Cytiso ruthenici-Pinion, Carpinion, Geranion sanguinei oder Erico-Pinion.[2] (Aufschlüsselung siehe: Pflanzensoziologische Einheiten nach Oberdorfer).
Das Verbreitungsareal des Roten Waldvögleins erstreckt sich von Nordafrika über ganz Europa bis zur Krim und zum Kaukasus und Zentralasien.[3] Es wird in seiner Verbreitung als subatlantisch-zentraleuropäisch eingeordnet. Nach dem Orchideenkundler Karl-Peter Buttler ist es ein Florenelement der meridional/montanen, submeridionalen und temperaten Florenzone.
Es fehlt im Tiefland westlich der Elbe und ist nördlich und östlich von ihr nur selten anzutreffen. In den Mittelgebirgen und in den Alpen über Kalk oder auf basischem Boden kommt es ebenfalls nur selten und meist vereinzelt wachsend vor, es kann dort aber gelegentlich auch in kleineren Trupps auftreten. Es steigt in den Alpen selten über 1000 m auf. In den Allgäuer Alpen kommt es im Tiroler Teil zwischen Vorderhornbach und den Stallmähdern bis zu 1300 m Meereshöhe auf.[4] Nach Baumann und Künkele hat die Art in den Alpenländern folgende Höhengrenzen: Deutschland 10–1500 Meter, Frankreich 0–1900 Meter, Schweiz 200–1900 Meter, Liechtenstein 450–1440 Meter, Österreich 300–1802 Meter, Italien 20–1910 Meter, Slowenien 285–1440 Meter.[5] In Griechenland steigt die Art bis 2400 Meter auf, in Marokko bis 2600 Meter.[5]
In Deutschland ist das Rote Waldvöglein in den Bundesländern Baden-Württemberg, Bayern, Berlin, Brandenburg, Bremen, Hessen, Mecklenburg-Vorpommern, Niedersachsen, Nordrhein-Westfalen, Rheinland-Pfalz, Saarland, Sachsen-Anhalt und Thüringen anzutreffen.
Das Rote Waldvögelein braucht zumindest kalkhaltigen oder doch basenreichen, lockeren, humosen, nicht zu trockenen Lehm- oder Tonboden mit guter Mullauflage. Es scheut volle Besonnung ebenso wie tiefen Schatten. Es besiedelt Laubwälder, Mischwälder und Kiefernbestände in warmen Lagen.
Wie alle in Europa vorkommenden Orchideenarten steht auch das Rote Waldvöglein unter strengem Schutz europäischer und nationaler Gesetze.
Die Bestandsentwicklung in Deutschland ist rückläufig. Es existieren nur noch zerstreute Vorkommen mit kleinen Beständen. Es wurde festgestellt, dass die Fertilität bei ungünstiger werdenden Lichtverhältnissen abnimmt. Dies betrifft vor allem Standorte in Gebüschen und Laubwäldern. Regulierende Maßnahmen werden hier zum Bestandsschutz empfohlen. Grundsätzlich ist im Kontext von Wegebauarbeiten auf die Schonung von Waldrändern zu achten.[1]
Der Arbeitskreis Heimischer Orchideen (AHO) in Deutschland, der sich in allen Bundesländern den Schutz, die Pflegemaßnahmen der Biotope, die Kartierung und wissenschaftliche Betreuung der heimischen Orchideenflora zur Aufgabe gemacht hat, wählte das Rote Waldvöglein (Cephalanthera rubra) zur „Orchidee des Jahres“ 2000, da die Bestände des Roten Waldvögleins in Deutschland in den letzten 100 Jahren überdurchschnittliche Rückgangstendenzen zeigen. Entscheidender Faktor dafür ist die Nutzungsänderung der Lebensräume dieser attraktiven Pflanze zu Monokulturen.
Der gültige botanische Name des Roten Waldvöglein lautet: Cephalanthera rubra (L.) L. C. M. Richard 1817
Die Beschreibung des Basionyms Serapias rubra L. stammt von Carl von Linné aus dem Jahre 1767.
Weitere Botaniker haben das Rote Waldvöglein beschrieben; folgende Artnamen werden heute als Synonyme geführt:
Rotes Waldvöglein im Biotop
Cephalanthera rubra
Habitat
Cephalanthera rubra
Habitat
Cephalanthera rubra
aufblühend
Cephalanthera rubra
Blütenstand
Cephalanthera rubra
Blüten
Cephalanthera rubra
Blüten
Rotes Waldvöglein im NSG Ersinger Springenhalde (Enzkreis)
Standardwerke:
Zeitschriftenaufsätze:
Rotes Waldvöglein (Cephalanthera rubra)
Verbreitungskarten:
Das Rote Waldvöglein (Cephalanthera rubra), auch Purpur-Waldvöglein, ist eine Pflanzenart aus der Gattung Waldvöglein (Cephalanthera) in der Familie der Orchideen (Orchideaceae) und zählt zu den auffälligsten Orchideen unserer Regionen. Es wurde zur Blume des Jahres 1982 gewählt.
Cephalanthera rubra hè una pianta chì face partita di a famiglia di l'orchidaceae.
Cephalanthera rubra hè una pianta chì face partita di a famiglia di l'orchidaceae.
Cephalanthera rubra, known as red helleborine,[2] is an orchid found in Europe, North Africa and southwest Asia. Although reasonably common in parts of its range, this Cephalanthera has always been one of the rarest orchids in Britain.
Each flowering shoots reach 20–70 cm height. The shoots grow from a creeping rhizome. The stem is smooth at the base and densely covered with short glandular hairs higher up. The shoots have between 2 and 8 lanceolate leaves which range in size from 5 to 14 cm long and from 1 to 3 cm wide. Each shoot may carry up to 20 flowers, which may be pink to red or rarely white. They are up to 5 cm wide. The petals are curved and lanceolate. Flowers are produced from May to July.[3] It is known to sometimes go many years without flowering. Chromosomes 2n=36
Not to be confused with Epipactis atrorubens (dark red helleborine).
The red helleborine is found throughout most of Europe, east to the Urals and as far as 60 degrees north. It is however rare in Britain, the Low Countries and western France. It also occurs in Morocco, Algeria and Tunisia and in various parts of southern Asia as far east as Iran.[4][1][5]
Found in light, dry forest, particularly among beech trees, pines and spruces. grows to an altitude of 2,600 m (8,500 ft), especially on calcareous soils with a pH between 5.9–8.2. Flower colour is an indicator of the soil qualities, with darker blooms on more calcareous ground.
Red helleborine is a very rare plant in Britain. It is found only at the following sites:
During the 19th and early 20th centuries, the species was recorded from single sites in Somerset, Sussex and Kent, and a second Hampshire site (in the upper Test Valley). The species was also recorded at additional Gloucestershire sites (including Stanley Wood, King's Stanley, now a Woodland Trust woodland), and persisted at some of these into the 1970s. It became a protected species in the UK in 1975 under the Conservation of Wild Creatures and Wild Plants Act.[11]
Cephalanthera rubra is thought to be mainly pollinated by flies, although often self-pollination is triggered by rainfall.[12] Pollination may also be carried out by Chelostoma bee (Chelostoma campanularum?) and the weevil Miarus campanulae, both of which are thought to mistake the flowers for Campanula persicifolia, a wildflower found on mountains in continental Europe. It is theorised that C. rubra mimics C. persicifolia to increase pollination early in the year.[12]
As the flowers are frequently visited by flies, crab spiders have been observed hunting in them.[12]
C. rubra forms a mycorrhizal relationship with species in the genera Leptodontidium, Phialophora and Tomentella. This enables it to access soil nutrients which would otherwise be unavailable.[13]
Cephalanthera comes from the Greek κεφαλή ανθηρός, meaning "head flowering", thought to be a reference to the protruding position of the anthers. The species epithet rubra comes from the Latin for red, referring to the colour of the flowers. The Latin binomial was chosen by a French botanist named Professor Louis Claude Marie Richard.
"Helleborine" may refer to deer using the orchid for food (many conservationists have noted that helleborine orchids are grazed by deer [14][15][16]). Alternatively it may denote that the plants are similar to hellebores (a group of species in the family Ranunculaceae). "Hellebore" comes from the Greek "álkē" and "bora", translating as "fawn" and "food of beasts".[17]
In German, Cephalanthera are referred to as Waldvöglein, meaning little birds of the wood, a reference to the winged appearance of the flowers.
Cephalanthera rubra, known as red helleborine, is an orchid found in Europe, North Africa and southwest Asia. Although reasonably common in parts of its range, this Cephalanthera has always been one of the rarest orchids in Britain.
Cephalanthera rubra es una especie de orquídea terrestre perteneciente a la familia Orchidaceae. Se distribuye por Eurasia.
Es una hierba perenne, con rizoma subterráneo, con un solo tallo, que contiene la inflorescencia en espiga con flor,es hermafroditas, de color rosa o violeta y que alcanza alrededor de 20-50 cm de altura. sus tallos son erectos, foliosos estriados y con pelos glandulares en la parte superior, de 20-40 cm de altura. Sus hojas inferiores son lanceoladas, las superiores son linear-lanceoladas, de 5-12 cm de longitud. Sus flores están dispuestas en espigas laxas, con 6 piezas periánticas, de color púrpura, con 3 piezas externas y otras tantas internas, similares y confluentes, aunque la interna inferior (labelo) presenta entre 7 y 9 finas costillas amarillentas; ovario situado en posición inferior con relación al resto de las piezas florales. Su fruto en cápsula que contiene numerosísimas semillas. Florece en primavera y verano.[1]
Se encuentra en la mayor parte de Europa, al este de los Urales y al norte hasta los 60 grados. Sin embargo, es raro en Gran Bretaña, los Países Bajos y Francia occidental. También aparece en Marruecos, Argelia y Túnez y en varias partes del sur de Asia hasta el este de Irán.
Cephalanthera rubra fue descrita por (Linneo) Rich. y publicado en Mémoires du Muséum d'Histoire Naturelle 4: 60. 1818.[2]
Ver: Cephalanthera
rubra: epíteto del latín ruber que significa "rojo".
Cephalanthera rubra es una especie de orquídea terrestre perteneciente a la familia Orchidaceae. Se distribuye por Eurasia.
Punane tolmpea (Cephalanthera rubra) on käpaliste sugukonna tolmpea perekonda kuuluv mitmeaastaste rohttaimede liik.
Taim on oma eredate lillakasroosade õitega üks Eesti eksootilisema välimusega orhideesid.
Eesti Orhideekaitse Klubi valis punase tolmpea 2010. aasta orhideeks.
Tumedate, sinakasroheliste lehtedega ja pisut võnkliku varrega punane tolmpea kasvab kuni 50 cm kõrguseks (Eestist on leitud ka 1 m kõrgune taim). Suuri õisi on taimel kuni kümmekond ja need puhkevad jaanipäeva paiku. Mullas on taimel pikkade juurtega peenike risoom, mis mõnikord moodustab kõrvalharudel tütartaimi. Uued taimed võivad areneda ka juurepungadest.
Putuktolmlejana meelitab punane tolmpea oma ereda õievärviga ligi mesilasi, kuigi tema õites ei olegi nektarit. Taim kasutab ära asjaolu, et putukad tajuvad punaseid ja siniseid värvusi sarnastena. Olles saanud magusa suutäie sinistest kellukaõitest, loodavad putukad sama ka sarnastena tunduvatelt tolmpeaõitelt. Tolmpea viljad on püstised kuprad arvukate väikeste seemnetega.
Lubjalembese taimeliigina kasvab punane tolmpea Eestis peamiselt loometsades, aga ka põõsastikes, kuivades männikutes, mõnikord ka paeklibustel teeservadel. Taimed eelistavad poolvarju, lausa lagedal kohtab neid harva. Eestis võib punast tolmpead näha läänesaartel, Mandri-Eesti lääneosas ja Pandiveres. Selle liigi leviku põhjapiir pole meist kaugel — Lõuna-Soomes kuulub ta juba väga haruldaste taimede hulka.
Punase tolmpea taimed elavad aastakümnete vanuseks, kuid igal aastal ei pruugi otsija neid leida. Üsna reeglipäraselt jätavad taimed aeg-ajalt kasvuaastaid vahele ja võivad niimoodi puhata korraga kuni kaks aastat. Pärast puhkust on taimed sageli isegi suuremad ja tugevamad, sest vahepeal on neid toitnud juurtel elav seeneniidistik. Punane tolmpea on väga tundlik niitmise või noppimise suhtes ja see võib taime isegi tappa.
Punane tolmpea (Cephalanthera rubra) on käpaliste sugukonna tolmpea perekonda kuuluv mitmeaastaste rohttaimede liik.
Taim on oma eredate lillakasroosade õitega üks Eesti eksootilisema välimusega orhideesid.
Eesti Orhideekaitse Klubi valis punase tolmpea 2010. aasta orhideeks.
Punavalkku (Cephalanthera rubra) on lähinnä Euroopassa tavattava komeakukkainen kämmekkälaji. Suomessa laji on erittäin harvinainen ja rauhoitettu.[1]
Punavalkku kasvattaa 20–50 senttimetriä pitkän, yläosastaan karvaisen varren. Varressa on vuoroittain 4–6 kapeanpuikeaa tai suikeaa lehteä, jotka ovat 8–10 cm pitkiä. Kukinto on harsu tähkä, jossa on 3–15 isoa kukkaa. Kukkien tukilehdet ovat sikiäintä pitempiä. Kukat ovat vaaleanpunaisia ja kannuksettomia, suippo huuli on valkoisehko, keltajuovainen ja punalaitainen. Sikiäin on tiheäkarvainen. Laji kukkii heinäkuussa.[2]
Tärkein osa punavalkusta sijaitsee maan alla. Laji elää symbioosissa sienen kanssa. Sienijuuren kanssa läheisen suhteen muodostava maavarsi kasvattaa pitkiä juuria, mutta maanpäällisiä versoja ei nouse esiin läheskään joka vuosi.[3]
Maanpäällisen verson lehdet ovat tummanvihreitä, lyhyitä verrattuna toiseen valkkuun, miekkavalkkuun. Kukkia on tätä toista lajia vähemmän, ja ne ovat väriltään purppuraisia. Kukinnan jälkeen kasvi on lehtien lisäksi helppo erottaa miekkavalkusta myös sen perusteella, että miekkavalkusta poiketen punavalkun kukat kasvavat selvän suojuslehden tyveltä: miekkavalkulla kukinnon suojuslehdet ovat hyvin vaatimattomat.
Punavalkun pölytys perustuu huijaukseen. Sen uskotaan käyttävän kellokasvien, erityisesti kurjenkellon (Campanula persicifolia) pölyttäjinä toimivia suokkomehiläisiä (mm. Chelostoma fuliginosum ja C. campanularum) hyödykseen. Kasvin kukissa ei ole mettä, joten pölyttäjät jäävät palkitsematta. Ainakaan Suomessa pölytystulos ei ole hyvä.[3][4]
Punavalkkua tavataan pääasiassa Keski- ja Etelä-Euroopassa ja Kaukasuksella. Pienempiä esiintymiä tavataan lähes koko Euroopassa pohjoisimpia osia lukuun ottamatta, Lähi-idästä ja Pohjois-Afrikan länsiosista.[5] Suomessa punavalkun harvat ja pienet esiintymät ovat keskittyneet Lohjan ja Kiskon seuduille. Laji lienee levinnyt Suomeen jo jääkauden jälkeisellä lämpökaudella.[3]
Suomessa punavalkku kasvaa valoisissa kangasmetsissä ja lehdoissa. Laji suosii kalkkimaita ja etelärinteitä. Lajin taantumiseen Suomessa on ilmeisesti syynä avohakkuut, kasvupaikkojen kuusettuminen sekä kesämökkirakentaminen. Lajin yleisyyttä on kuitenkin vaikea arvioida punavalkun hyvin epäsäännöllisen kukinnan takia.[3]
Punavalkku (Cephalanthera rubra) on lähinnä Euroopassa tavattava komeakukkainen kämmekkälaji. Suomessa laji on erittäin harvinainen ja rauhoitettu.
Cephalanthera rubra
Cephalanthera rubra, la Céphalanthère rouge, est une espèce de plantes herbacées vivaces de la famille des Orchidacées et du genre Cephalanthera. Elle est quasiment endémique d'Europe.
C'est une plante grêle, aux tiges teintées de rouge, aux feuilles étroites, lancéolées, aux nombreuses bractées. Les fleurs, organisées en épi simple, sont rose vif ou pourprées, les sépales et pétales de même forme, pointus, les sépales latéraux souvent écartés. Le labelle porte à sa base des rides jaunes. Il n'y a pas d'éperon.
Il s'agit d'une plante vivace hémicryptophyte à floraison hermaphrodite dont certaines populations ont une reproduction entomophile et d'autres végétative. En France, elle fleurit d'avril à juillet. Ses fruits sont des capsules disséminant de minuscules graine par anémochorie[1],[2].
Cette espèce apprécie les sous-bois herbacés médioeuropéens, basophiles, montagnards, des adrets (bois de hêtres, pentes rocheuses ombragées sur substrat calcaire)[1].
Cette espèce est présente sur l'ensemble de l'Europe, au Maroc, en Algérie, ainsi que les pays bordant la mer Noire et la mer Caspienne[3]. En France, elle est assez rare, plutôt présente dans le Sud-Est[1].
En France, l'espèce est classée « préoccupation mineure » au niveau national[4] et « en danger critique d'extinction » en Pays de la Loire et Haute-Normandie, « en danger » en Île-de-France, « vulnérable » en région Centre et « préoccupation mineure » dans les autres circonscriptions[5].
C. rubra est considérée comme « éteinte » aux Pays-Bas[3]
Jeune pousse
Feuilles
Boutons floraux
Plante en fleur
Inflorescence
Fleur
Début de fructification
Cephalanthera rubra
Cephalanthera rubra, la Céphalanthère rouge, est une espèce de plantes herbacées vivaces de la famille des Orchidacées et du genre Cephalanthera. Elle est quasiment endémique d'Europe.
Čerwjena ptačulinka (Cephalanthera rubra) je rostlina ze swójby orchidejowych rostlinow (Orchidaceae).
Čerwjena ptačulinka je trajne zelo, kotrež docpěwa wysokosć wot 30 hač 50 cm.
Łopjena su lancetojte a wobhrodźa stołpik.
Kćěje wot junija hač julija. Čerwjenolila abo cěmnoróžojte, bjezwotrohowe Kćenja steja w čumpatym kwětnistwje. Kćenjowe łopješka su wótre, hromadu chilace abo wotwodźane. Huba docpěwa dołhosć wot 20 mm a ma žołtobrune podołhostne wobkromy.
Kćena bu wot (Chelostoma) wopróšene.
Rosće w bukowych a dubowych lěsach, swětłych jehlinowych naměšanych lěsach. Preferuje wapnite pódy na chłódkojtych abo połchłódkojtych, ćoplišich stejnišćach.
Čerwjena ptačulinka (Cephalanthera rubra) je rostlina ze swójby orchidejowych rostlinow (Orchidaceae).
La cefalantera rossa (Cephalanthera rubra (L.) Rich., 1817) è una piccola pianta erbacea e perenne dai delicati fiori rossi appartenente alla famiglia delle Orchidacee[1].
Il nome del genere (Cephalanthera) deriva dal greco. La prima parte della parola significa “testa” (cephalos o kephalè), la seconda “antera” (antheros): indica ovviamente la forma del fiore simile ad una testa[2].
L'epiteto specifico (rubra) deriva ovviamente dal colore dei suoi fiori.
Il termine volgare di “Elleborine” (usato soprattutto nei paesi di lingua anglosassone) deriva da una certa rassomiglianza con alcuni fiori degli Ellebori.
In lingua tedesca questa pianta si chiama Rotes Waldvögelein; in francese si chiama Céphalanthère rouge; in inglese si chiama Red Hellborine.
È una pianta perenne alta da 20 a 60 cm (massimo 80 cm). La forma biologica di questa orchidea è geofita rizomatosa (G rizh), ossia è una piante con un particolare fusto sotterraneo, detto rizoma, che ogni anno si rigenera con nuove radici e fusti avventizi. Queste piante, contrariamente ad altri generi di orchidee, non sono epifite, ossia non vivono sui (epi) tronchi e rami di altri vegetali legnosi; quindi vengono raggruppate fra le orchidee terrestri.
Le radici sono secondarie (carnose ma flessuose e gracili) da rizoma.
Ogni pianta possiede circa 3 – 8 foglie. Queste sono intere a forma oblunga, o strettamente lanceolate con nervature parallele (come la maggioranza delle monocotiledoni). Alla base sono amplessicauli, mentre l'apice è acuto. Lungo il fusto sono disposte in modo alterno. Dimensioni delle foglie: larghezza 1 – 3 cm; lunghezza 7 – 14 cm.
L'infiorescenza si trova all'apice del fusto ed è del tipo a racemo lasso con 2 - 12 fiori per pianta. I fiori (di colore rosso sfumato porpora) in genere rimangono socchiusi, si aprono appena un po' nelle ore più luminose e calde della giornata. L'infiorescenza è provvista di brattee di protezione lunghe come il fiore (o meno); sono posizionate alla base del pedicello e sono di tipo fogliaceo; normalmente tutti i fiori sono posti all'ascella di queste brattee. Il portamento dei fiori è eretto (contrariamente al portamento pendulo dei fiori del genere affine Epipactis). Dimensione del racemo: 12 cm.
I fiori sono ermafroditi ed irregolari (zigomorfi), pentaciclici (perigonio a 5 verticilli: 2 verticilli di tepali, 2 verticilli di stami, 1 verticillo dello stilo) e resupinati (ruotati sottosopra: il labello che inizialmente dovrebbe occupare la posizione superiore, alla fine è sotto). Sono inoltre privi di sperone (struttura tipica della maggior parte delle orchidee). Dimensione del fiore: 15 – 22 mm.
Il frutto consiste in una capsula deiscente (si apre per più fenditure) a tre valve contenente numerosissimi minuti semi che il vento può trasportare facilmente (similmente alle spore). Questi semi sono privi di endosperma e gli embrioni contenuti in essi sono poco differenziati in quanto formati da poche cellule. Queste piante vivono in stretta simbiosi con micorrize endotrofiche, questo significa che i semi possono svilupparsi solamente dopo essere infettati dalle spore di funghi micorrizici (infestazione di ife fungine). Questo meccanismo è necessario in quanto i semi da soli hanno poche sostanze di riserva per una germinazione in proprio.[4].
La riproduzione di questa pianta può avvenire in due modi[5]:
Il tipo corologico (area di origine) è Eurasiatico ma anche Asiatico occidentale.
In Europa non è segnalata nei Monti Balcani, mentre è comune altrove. In Italia è comune al nord, rara al centro e sud. Nelle Alpi è presente in tutte le regioni. Sui rilievi queste piante si possono trovare fino a 1800 m s.l.m.; frequentano quindi i seguenti piani vegetazionali: collinare, montano e in parte subalpino. In pianura difficilmente scende sotto i 300 m s.l.m..
L'habitat tipico di questa orchidea sono i boschi e cespuglieti. In particolare nelle pinete, nei gineprai, nelle faggete e nei querceti sub-mediterranei. Il substrato preferito è calcareo con pH basico e bassi valori nutrizionali del terreno che deve essere secco.
Dal punto di vista fitosociologico la specie Cephalanthera rubra appartiene alla seguente comunità vegetale[6]:
Il genere Cephalanthera comprende una decina di specie diffuse in Europa e in Asia, delle quali tre sono spontanee della flora italiana localizzate soprattutto nella zona del castagno e del faggio.
La collocazione sistematica di queste piante, nel corso del tempo, non è stata sempre la stessa. Linneo inizialmente le attribuì al genere Serapias; nel 1817 il botanico francese Richard (1754 - 1821) le assegnò al genere Cephalanthera (la creazione del nome di questo genere è sua e risulta nell'opera intitolata ”De Orchideis Europaeis Annotationes”), mentre alcuni Autori inglesi le preferiscono collegate al genere Epipactis - Elleborine (le “Cefalantere” sono conosciute anche con il nome volgare di “Elleborine” - nome comune a più tipi di piante), un genere estremamente affine per struttura morfologica al genere Cephalanthera (a parte l'ovario che nelle Epipactis non è contorto ed è pedicellato)[2].
Le Cefalantere appartengono alla sottofamiglia Epidendroideae caratterizzata dall'avere lo stame (l'unico fertile) ripiegato sopra il ginostemio e labello composto da due pezzi distinti: ipochilo e epichilo.
Il numero cromosomico di C. rubra è 2n = 44.
Con la specie Cephalanthera rubra la pianta Cephalanthera longifolia forma il seguente ibrido interspecifico:
La specie Cephalanthera rubra ha avuto nel tempo diverse nomenclature. L'elenco che segue indica alcuni tra i sinonimi più frequenti:
Senza l'infiorescenza (individui sterili con sole foglie basali) varie specie boschive possono essere confuse con la “Cefalantera rubra”. È utile in questo caso esaminare attentamente le caratteristiche morfologiche della lamina fogliare che è 10 volte più lunga che larga con 5 nervi principali e circa 20 secondari. Le specie che in stato sterile possono essere confuse sono le seguenti: Cephalanthera longifolia – Cephalanthera damasonium - Epipactis atrorubens - Epipactis helleborine - Lilium bulbiferum[5].
In particolare qui confrontiamo la “Cefalantera rossa” con due specie dello stesso genere:
Queste piante trovano un buon impiego nei giardini rocciosi e alpini su terreni calcarei e luoghi a mezza ombra.
Come tutte le orchidee è una specie protetta e quindi ne è vietata la raccolta e il commercio ai sensi della Convenzione sul commercio internazionale delle specie minacciate di estinzione (CITES).[7]
(variante alba)
La cefalantera rossa (Cephalanthera rubra (L.) Rich., 1817) è una piccola pianta erbacea e perenne dai delicati fiori rossi appartenente alla famiglia delle Orchidacee.
Raudonasis garbenis (Cephalanthera rubra) – gegužraibinių (Ochidaceae) šeimos daugiametis žolinis augalas, kurio aukštis 25-60 cm, o šakniastiebis gana ilgas, beveik cilindriškas ir apaugęs gausiomis storomis šaknimis. Stiebo viršutinė dalis plaukuota. Lapai lancetiški, smailūs, su ryškiomis gyslomis. Žiedyne yra iki 12 didelių rožinių arba raudonai violetinių žiedų. Žydi gegužės – birželio mėn. Auga sausuose lapuočių ir mišriuose miškuose, krūmuose. Mėgsta kalkingus dirvožemius.
Lietuvoje labai reta rūšis, įrašyta į Lietuvos raudonąją knygą.
Raudonasis garbenis (Cephalanthera rubra) – gegužraibinių (Ochidaceae) šeimos daugiametis žolinis augalas, kurio aukštis 25-60 cm, o šakniastiebis gana ilgas, beveik cilindriškas ir apaugęs gausiomis storomis šaknimis. Stiebo viršutinė dalis plaukuota. Lapai lancetiški, smailūs, su ryškiomis gyslomis. Žiedyne yra iki 12 didelių rožinių arba raudonai violetinių žiedų. Žydi gegužės – birželio mėn. Auga sausuose lapuočių ir mišriuose miškuose, krūmuose. Mėgsta kalkingus dirvožemius.
Lietuvoje labai reta rūšis, įrašyta į Lietuvos raudonąją knygą.
Sarkanā cefalantēra (Cephalanthera rubra (L.) Rich) ir orhideju dzimtas suga. Latvijā tā ir ļoti reta, ierakstīta Latvijas Sarkanajā grāmatā 1. kategorijā.
Daudzgadīgs, 20-70 cm augsts lakstaugs. Gums nav izveidots. Saknenis zarains. Stublājs stāvs, zaļgans, apmatots. Lapas uz stublāja sēdošas, pamīšus, lancetiskas ar nosmailotu galu. Virspusē tumšzaļas, apakšpusē pelēcīgi zaļas. Pieziedlapas zaļas, sēklotnes garumā vai īsākas. Parasti ne vairāk 10 ziedu skrajā ziedkopā. Ziedi diezgan lieli. Apziednis purpursarkans, lūpa iesārta, bez pieša. Auglis - iegarena pogaļa, vertikāli piekļauta pie stublāja. Zied jūnija beigās un jūlijā.
Aug dažviet Eiropā, retāk Ziemeļāfrikā un Āzijā.[1] Latvijā tikai Kurzemē.
Suga sastopama sausos lapkoku vai skujkoku mežos, akmeņainās un kaļķainās vietās. Latvijā tikai piejūras kāpās un skrajos priežu mežos.
Sarkanā cefalantēra (Cephalanthera rubra (L.) Rich) ir orhideju dzimtas suga. Latvijā tā ir ļoti reta, ierakstīta Latvijas Sarkanajā grāmatā 1. kategorijā.
Het rood bosvogeltje (Cephalanthera rubra (L.) Rich.) is een vaste plant, die behoort tot de orchideeënfamilie. De soort is volgens de Nederlandse Rode Lijst van planten in Nederland niet meer aanwezig. Vroeger was er in België, in de buurt van het kasteel van Walzin (Maasdistrict), een kleine, geïsoleerde kolonie. De plant is voor het laatst in 1985 nog in Nederland gezien. De plant heeft 2n = 36 chromosomen en komt van nature voor in Europa en Noord-Afrika.
De plant wordt 30-60 cm hoog en de stengel is bovenaan licht behaard. De plant heeft sterk ontwikkelde, korte, kruipende wortelstokken, die meestal vertakt zijn. Op de knopen van de wortelstokken ontstaan nieuwe planten. Aan de voet van de plant zitten twee tot acht bladeren. De onderste bladeren zijn langwerpig, 5-14 cm lang en 1-3 cm breed. De bovenste bladeren zijn lancetvormig en kleiner.
Het rood bosvogeltje bloeide in Nederland in juni en juli met tot 5 cm grootte lichtpurperen bloemen. Soms kunnen ook witte bloemen voorkomen.
De vrucht is een met spleten openspringende (dehiscente) doosvrucht en rijpt in oktober af. De zaden bevatten geen reservestoffen en kieming kan alleen plaatsvinden als de zaden geïnfecteerd worden met een mycorrhiza.
De plant groeit in de halfschaduw op kalkrijke grond en kwam vroeger in Nederland voor in Zuid-Limburg. In Nederland is de plant vanaf 1 januari 2017 niet meer wettelijk beschermd.
In 70- en 80- jaren van de twintigste eeuw is de soort enige tijd in de Biesbosch aanwezig geweest, terwijl de soort in de Tenellaplas is aangeplant.
De namen in andere talen kunnen vaak eenvoudig worden opgezocht met de interwiki-links.
Het rood bosvogeltje (Cephalanthera rubra (L.) Rich.) is een vaste plant, die behoort tot de orchideeënfamilie. De soort is volgens de Nederlandse Rode Lijst van planten in Nederland niet meer aanwezig. Vroeger was er in België, in de buurt van het kasteel van Walzin (Maasdistrict), een kleine, geïsoleerde kolonie. De plant is voor het laatst in 1985 nog in Nederland gezien. De plant heeft 2n = 36 chromosomen en komt van nature voor in Europa en Noord-Afrika.
De plant wordt 30-60 cm hoog en de stengel is bovenaan licht behaard. De plant heeft sterk ontwikkelde, korte, kruipende wortelstokken, die meestal vertakt zijn. Op de knopen van de wortelstokken ontstaan nieuwe planten. Aan de voet van de plant zitten twee tot acht bladeren. De onderste bladeren zijn langwerpig, 5-14 cm lang en 1-3 cm breed. De bovenste bladeren zijn lancetvormig en kleiner.
Het rood bosvogeltje bloeide in Nederland in juni en juli met tot 5 cm grootte lichtpurperen bloemen. Soms kunnen ook witte bloemen voorkomen.
De vrucht is een met spleten openspringende (dehiscente) doosvrucht en rijpt in oktober af. De zaden bevatten geen reservestoffen en kieming kan alleen plaatsvinden als de zaden geïnfecteerd worden met een mycorrhiza.
De plant groeit in de halfschaduw op kalkrijke grond en kwam vroeger in Nederland voor in Zuid-Limburg. In Nederland is de plant vanaf 1 januari 2017 niet meer wettelijk beschermd.
In 70- en 80- jaren van de twintigste eeuw is de soort enige tijd in de Biesbosch aanwezig geweest, terwijl de soort in de Tenellaplas is aangeplant.
Rød skogfrue (Cephalanthera rubra) er en plante i marihandfamilien (orkidefamilien).
Rød skogfrue er en opptil halvmeteren høy plante, med 5-20 store, røde blomster og lange, lansettforma blader oppover hele den ugreina stengelen.
Rød skogfrue er svært sjelden i Norge, og i enkelte år blomstrer det bare 25 individer på landsbasis.
Den røde skogfrua sin utbredelse er begrensa til nedre Østlandet, og den finnes kun i kommunene Gjerstad, Kragerø, Bamble, Porsgrunn, Drammen, Nedre Eiker, Øvre Eiker, Kongsberg, Modum, Hole, Jevnaker og Aremark.
Planta vokser bare på kalkrik grunn, stort sett i kalkfuruskog, og den er svært varmekjær. Derfor er rød skogfrue totalfreda, og den er også rødlista med statusen sterkt trua (EN). Hvis en vil beskue planta er det lurt å ha med seg kjentmann, og en bør også være ute i et gunstig år.
Direktoratet for naturforvaltning har laget en egen handlingsplan for rød skogfrue.
Rød skogfrue (Cephalanthera rubra) er en plante i marihandfamilien (orkidefamilien).
Multimedia w Wikimedia Commons Buławnik czerwony[3] (Cephalanthera rubra (L.) Rich.) – gatunek rośliny należący do rodziny storczykowatych (Orchidaceae).
Występuje na obszarach klimatu umiarkowanego w Europie, Afryce Północnej i Azji Zachodniej. Południowa granica zasięgu przebiega przez Maroko (Atlas Wysoki), Algierię, wyspy Kreta i Cypr, północno-wschodnią Syrię po Iran[4], północna – przez południową Skandynawię[5]. W Polsce roślina rzadka i z tendencją do zmniejszania liczebności. Notowano ją na około 300 stanowiskach, w 2002 r. potwierdzono występowanie na ok. 150. Najwięcej stanowisk jest na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej oraz na niżu – w Puszczy Białowieskiej, na terenie Warmii i Mazur oraz w Wolińskim Parku Narodowym[5]. W polskich Karpatach notowany był tylko na 6 stanowiskach, jednakże w ostatnim trzydziestoleciu potwierdzono jego występowanie tylko na jednym stanowisku, na Machowej Górze na Pogórzu Śląskim[6].
W Europie jego zasięg pionowy wynosi 0-2400 m n.p.m.[4]. W Polsce najwyżej położone z nich znajdowało się na Nosalu (ok. 1100 m n.p.m.)[6]. Jego populacje w Polsce zazwyczaj składają się z kilkunastu osobników, jedynie na stanowisku w okolicach Leżajska było około 250 pędów kwitnących i 50 płonnych[7].
Roślina objęta w Polsce ochroną ścisłą. Kategorie zagrożenia gatunku:
Gatunek zagrożony jest głównie przez zmiany w strukturze drzewostanów w których rośnie, szczególnie przez wprowadzanie drzew iglastych powodujących zakwaszanie gleby. Zagrożeniem jest również zacienianie jego stanowisk przez rozrastające się drzewa[7] lub ekspansja niektórych roślin inwazyjnych, jak np. nawłoć (Solidago) czy niecierpek drobnokwiatowy (Impatiens parviflora)[5]
Buławnik czerwony (Cephalanthera rubra (L.) Rich.) – gatunek rośliny należący do rodziny storczykowatych (Orchidaceae).
Röd skogslilja eller rödsyssla (Cephalanthera rubra) är en växtart i familjen orkidéer.
Röd skogslilja är en orkidé med krypande jordstam[1] och 20-60 cm hög stjälk som upptill är mycket fint glandelhårig och nedtill med några brunaktiga slidor. De vanligen 4-7 stjälkbladen är mörkgröna och lansettlika 7-10 centimeter långa och 1-2 centimeter breda[2]. Fruktämnet är finludet och de 3-12 blommorna är rosenröda, ofta öppna och svagt doftande med blek underläpp, vars yttre del är smal och spetsig. Blomningen sker i juni-juli.
Fröna är små så kallade dammfrön 0,1x0,5 millimeter, knappt synliga för mänskliga ögat. De sprids med vinden och innehåller mycket litet reservnäring, så groddplantan är mykoheterotrof, det vill säga lever parasitiskt på svamphyfer i marken[3].
Blommorna doftar svagt men ger vare sig nektar eller pollen till de blomsovarbin som sköter pollineringen. Bina pollinerar stor blåklocka som avger nektar och de lockas att besöka röda skogsliljeblommor genom att blommorna härmar de samtidigt blommande blåklockornas ljusspektrum[4] och på så sätt lockar till sig bina.
Röd skogslilja växer företrädesvis i relativt glesa, torra till friska äldre talldominerade skogar, gärna på sandig och kalkrik jordmån. Arten bedöms tåla eller till och med gynnas av ett hänsynsfullt skogsbruk med utglesning och röjning av buskvegetation. Däremot missgynnas den av totalavverkningar och särskilt efterföljande markberedning, som bidrar till tät gräs och senare ungskogsflora.
Röd skogslilja kan ”slumra” i jorden under flera år innan den ånyo växer upp och därför är detaljerad kännedom om utbredningen lite osäker. Utbredningen i Sverige var en av Floraväktarnas nationella fokusarter 2014-15. Inventeringen visade förekomst i Svealand och östra Götaland ner till höjd med Kalmar samt Gotland. På Gotska sandön förekommer den särskilt rikligt.
Det finns hållpunkter för att vildsvin verkar kunna främja förekomsten av röd skogslilja, särskilt vegetativa plantor medan lupiner (Lupinus) kan ha en starkt negativ effekt på arten[5].
Wikimedia Commons har media som rör Röd skogslilja.
Röd skogslilja eller rödsyssla (Cephalanthera rubra) är en växtart i familjen orkidéer.
Трав'яниста рослина 25-70 см заввишки з тонким, прямим або трохи звивистим стеблом. Має висхідне, циліндричне кореневище, що складається з коренів двох типів: тонких та товстих. В товстих коренях відкладаються запаси поживних речовин, що дозволяють булатці тривалий час існувати у несприятливих умовах. Листки ланцетної форми, загострені, до 12 см завдовжки.
Суцвіття негусте, складається з 2-9 великих, запашних, лілово-рожевих квіток. Приквітки лінійно-ланцетні, майже дорівнюють зав'язі. Зовнішні листочки оцвітини ланцетні, дрібно опушені, до 2,5 см завдовжки, внутрішні — овально-ланцетні, коротші від зовнішніх. Губа білувата, на верхівці і по краях рожева. Зав'язь скручена, сидяча, опушена. Плід — коробочка. Квітне у червні-липні, плодоносить у серпні-вересні. Головний спосіб розмноження — насіннєвий. Крім того, рослина може розмножуватись вегетативно за допомогою тонких кореневищ, на яких утворюються нові пагони.
Число хромосом 2n = 36.
Зустрічається у Європі, на Кавказі, у Малій Азії, Ірані, Північній Африці. Зростає у хвойних та листяних лісах, переважно соснових, дубових та букових. Також поширена у чагарникових заростях, на узліссях. В Україні цю рослину можна зустріти в Карпатах, Поліссі, Гірському Криму, рідше у степових та лісостепових регіонах. В горах підіймається до висоти 1000–2600 м над рівнем моря.
Булатка червона невибаглива до вологості та кислотності середовища, проте полюбляє пухкі ґрунти з великим вмістом органічних речовин і вапна. Високий вміст вапна зумовлює більш яскраве забарвлення квіток.[2] Ця рослина в однаковій мірі уникає як глибокої тіні, так і яскравих променів сонця. За недостатньої освітленості вона може до 20 років вести підземний спосіб життя.
Квіти не мають нектару, тому булатка червона приваблює запилювачів, імітуючи квіти дзвоників. Переважно її відвідують бджоли, також можливе самозапилення. Дрібне насіння розповсюджується за допомогою вітру (анемохорія). Оскільки насіння не містить ендосперму, для проростання воно мусить утворити мікоризу з грибом.
Цю орхідею зрідка використовують у народній медицині, вирощують у садках як декоративну культуру, проте через низький відсоток приживання, її поширення доволі обмежене. В Україні цю рослину можна побачити у колекціях Національного ботанічного саду ім. М. М. Гришка, ботанічному саді Львівського національного університету ім. Івана Франка. В Німеччині для того, щоб привернути увагу до рідкісного виду, в 2000 р. цю рослину було оголошено «Орхідеєю року».
Булатку червону охороняють у таких заповідниках та національних парках: Карпатському, Черемському, Канівському, Кримському, «Мис Мартьян», Ялтинському гірсько-лісовому, Карадазькому, «Розточчя», Карпатському НП, Ужанському, «Синевир», «Подільські Товтри», «Святі гори». Головними факторами, що спричинюють вимирання рослин, є вирубка лісів та збір квітів для букетів.
У межах таксона відомо 2 форми, причому одна з них відрізняється білим кольором квіток. Також існують гібриди булатки червоної з близькими видами — булаткою великоквітковою і довголистою.
Форми
Гібриди
Cephalanthera rubra là một loài lan được tìm thấy ở châu Âu, bắc Phi và một số nơi của châu Á.
Cephalanthera rubra là một loài lan được tìm thấy ở châu Âu, bắc Phi và một số nơi của châu Á.
Пыльцеголовник красный (лат. Cephalanthera rubra) — вид многолетних растений семейства Орхидные, который встречается в Европе.
Данный вид встречается в следующих европейских странах:[1]
В России область распространения разделена на две части: одна находится в центре европейской части (Тамбовская, Брянская, Тульская, Калужская, Смоленская, Нижегородская области и Мордовия), другая — на Северном Кавказе[2]. Также встречается на Полесье[3] и в Поволжье[4][неавторитетный источник?].
Стебли высотой 10-60 см, опушённые в верхней части с 3-6 ланцетными листьями с острыми кончиками на каждом. Соцветия рыхлые, цветки от розово-фиолетовых до красных. Цветут с июня по июль, семена — мелкие и многочисленные. Корневища округлые, часто растут почти вертикально.
Цветы обладают удобной для посещения насекомых площадкой. Поллинии расположены прямо над нектарником. Осы часто посещают цветы для подкрепления сил. Нектар пыльцеголовника содержит смесь этанола и наркотических веществ — опьянённое насекомое меньше обращает внимания на прилипшую пыльцу. Часто осы пьянеют настолько, что не могут взлететь.
Средой обитания являются освещённые склоны в лесах на известковых почвах.
Пыльцеголовник красный (лат. Cephalanthera rubra) — вид многолетних растений семейства Орхидные, который встречается в Европе.
.jpg)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
