dcsimg
Image of Amazonian giant centipede
Creatures » » Animal » » Arthropods » Myriapods » Centipedes » » Scolopendridae »

Amazonian Giant Centipede

Scolopendra gigantea Linnaeus 1758

Skolopendra olbrzymia ( Polish )

provided by wikipedia POL
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
 src=
Skolopendra olbrzymia z Trynidadu
REF orange.svg
Ten artykuł od 2011-03 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.
Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do wiarygodnych źródeł.
(Dodanie listy źródeł bibliograficznych lub linków zewnętrznych nie jest wystarczające).
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Skolopendra olbrzymia (Scolopendra gigantea) – gatunek południowoamerykańskiego wija z rodzaju Scolopendra.

Gatunek opisany w 1758 roku. S. gigantea to prawdopodobnie największy gatunek skolopendry, osiąga przeciętnie 26 cm długości, a największe osobniki ponad 35 cm długości. Żyje przeciętnie około 10 lat.[1]

Znana jest pod nazwą "Puerto Rican Giant Centiped"', ewentualnie "South American Giant Centipede".

Zwierzę jaskrawo ubarwione: czerwona głowa oraz segment zagłowowy, czerwonawo-wiśniowe pozostałe segmenty, przy jednocześnie bardzo kontrastowych, jasno-żółtych nogach. Rzadziej spotykana jest odmiana czarna, przypominająca trochę kolorystycznie bardzo ciemną Scolopendra galapagoensis. Cechą szczególną tej skolopendry jest obecność małych kolców znajdujących się na początku drugich odcinków nóg krocznych (z ang. "femoral spurs") na kilku lub kilkunastu nogach z każdej strony. Jest to cecha spotykana jedynie u Scolopendra gigantea. Jedynie u S. galapagoensis spotykamy kolce na jednej, bądź maksymalnie dwóch nogach krocznych na stronę. Istotną cechą jest również ilość łysych (gładkich) członów anten w ilości od 9 do 12, rzadko 8, na łącznie 17 członów. W ten sposób możemy odróżnić ją od S. galapagoensis oraz S. viridicornis. Swego czasu powstało spore zamieszanie z podgatunkami skolopendry olbrzymiej, nieopisany gatunek skolopendry z Ekwadoru był uznawany jako podgatunek S. gigantea robusta, albo S. robusta. Jest to błąd zapoczątkowany przez pewnego autora książek terrarystycznych, który ową błędną, trójczłonową nazwę wprowadził. Dla ścisłości: S. robusta jest gatunkiem rdzennie meksykańskim, który nie występuje w handlu, nazwa S. gigantea robusta owszem kiedyś istniała, ale okazała się synonimem S. heros.

Występowanie

Gatunek lasu deszczowego. Charakterystyczne dla tej skolopendry lokalizacje to Wenezuela; Carabobo, Valencia, Centralna oraz Południowa Ameryka, została również przez człowieka zawleczona na Wyspy Dziewicze, Haiti, Meksyk oraz Honduras. Istnieje również potwierdzony przypadek odkrycia osobnika w Indiach (praca "A taxonomic re-assessment of the centipede Scolopendra gigantea Linnaeus (Chilopoda: Scolopendridae) and confirmation of its occurrence in India" autorstwa Vinod Khanna and B.E. Yadav (1988); do pobrania z www.zoosprint.org). W związku z niszczeniem naturalnych środowisk można je spotkać w pobliżu ludzkich domostw, pod kamieniami, śmieciami, czy w stosach drewna. Ich naturalną porą żerowania jest noc, stąd pierwszym odruchem po znalezieniu się w promieniach słońca jest ucieczka w zacieniony zakamarek, a co za tym idzie niewielka interakcja z ludźmi[2].

Jadowitość

Skolopendra jest zwierzęciem jadowitym. Silnie toksyczny jad zawiera acetylocholinę, histaminę, serotoninę i proteazy. Ukąszenia powodują śmierć u większości małych zwierząt, a dla człowieka są toksyczne. Poszkodowani doświadczają silnego bólu, obrzęku, gorączki i uczucia słabości. Zwykle jednak ukąszenia nie stanowią istotnego zagrożenia życia człowieka, poza przypadkami osób z alergiami na toksyny zawarte w jadzie[3]. Istnieje jednak udokumentowany przypadek śmierci czteroletniego dziecka w Wenezueli, za której powód uważa się ukąszenie skolopendry olbrzymiej[4].

Rozmnażanie

U skolopendry nie występuje wyraźny dymorfizm płciowy. Samce nie mają narządu kopulacyjnego, w związku z czym spermę składają na jedwabnych krążkach, którą to samica następnie przejmuje. Po złożeniu jaj samica opiekuje się potomstwem do momentu jego usamodzielnienia[5].

Hodowla

Scolopendra gigantea jest gatunkiem trudno dostępnym w handlu. Ze względu na rozmiar, szybkość, agresywną naturę i jad polecane tylko zaawansowanym hodowcom. Niezbyt wdzięczny obiekt obserwacji: w terrarium większość czasu ukrywają się w substracie, bądź w kryjówce.

Synonimy

  • Scolopendra annulipes (Lucas, 1884)
  • Scolopendra epileptica (Wood, 1861)
  • Scolopendra gigas (Leach, 1815)
  • Scolopendra insignis (Gervais, 1844)
  • Scolopendra prasinipes (Wood, 1861)

Przypisy

  1. Catherine Meshew: Scolopendra Gigantea.
  2. A. Rodriguez-Acosta, M. Ghisoli, J. Gassette, A. González, M. Reyes-Lugo: A VENEZUELAN OUTBREAK OF VENOMOUS ACCIDENTS PRODUCED BY CENTIPEDES (SCOLOPENDRA GIGANTEA LINNAEUS 1758) (SCOLOPENDROMORPHA: SCOLOPENDRINAE).
  3. S.P.S.P. Bush S.P.S.P. i inni, Centipede envenomation, „Wilderness & Environmental Medicine”, 2, 2001, s. 93–99, ISSN 1080-6032, PMID: 11434497 [dostęp 2016-06-12] .1 stycznia
  4. García MediaG.M. Latinoamérica García MediaG.M., Niño de 4 años murió tras ser picado por ciempiés gigante | Accidente, eltiempo.com.ve [dostęp 2016-06-12] .
  5. Catherine Meshew: Scolopendra gigantea.

Linki zewnętrzne

Skolopendra olbrzymia (Scolopendra gigantea Linnaeus, 1758)

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL

Skolopendra olbrzymia: Brief Summary ( Polish )

provided by wikipedia POL

Skolopendra olbrzymia (Scolopendra gigantea) – gatunek południowoamerykańskiego wija z rodzaju Scolopendra.

Gatunek opisany w 1758 roku. S. gigantea to prawdopodobnie największy gatunek skolopendry, osiąga przeciętnie 26 cm długości, a największe osobniki ponad 35 cm długości. Żyje przeciętnie około 10 lat.

Znana jest pod nazwą "Puerto Rican Giant Centiped"', ewentualnie "South American Giant Centipede".

Zwierzę jaskrawo ubarwione: czerwona głowa oraz segment zagłowowy, czerwonawo-wiśniowe pozostałe segmenty, przy jednocześnie bardzo kontrastowych, jasno-żółtych nogach. Rzadziej spotykana jest odmiana czarna, przypominająca trochę kolorystycznie bardzo ciemną Scolopendra galapagoensis. Cechą szczególną tej skolopendry jest obecność małych kolców znajdujących się na początku drugich odcinków nóg krocznych (z ang. "femoral spurs") na kilku lub kilkunastu nogach z każdej strony. Jest to cecha spotykana jedynie u Scolopendra gigantea. Jedynie u S. galapagoensis spotykamy kolce na jednej, bądź maksymalnie dwóch nogach krocznych na stronę. Istotną cechą jest również ilość łysych (gładkich) członów anten w ilości od 9 do 12, rzadko 8, na łącznie 17 członów. W ten sposób możemy odróżnić ją od S. galapagoensis oraz S. viridicornis. Swego czasu powstało spore zamieszanie z podgatunkami skolopendry olbrzymiej, nieopisany gatunek skolopendry z Ekwadoru był uznawany jako podgatunek S. gigantea robusta, albo S. robusta. Jest to błąd zapoczątkowany przez pewnego autora książek terrarystycznych, który ową błędną, trójczłonową nazwę wprowadził. Dla ścisłości: S. robusta jest gatunkiem rdzennie meksykańskim, który nie występuje w handlu, nazwa S. gigantea robusta owszem kiedyś istniała, ale okazała się synonimem S. heros.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL