Zasłonak wonny (Cortinarius traganus (Fr.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)[1].
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cortinarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisany został opisany w 1818 r. przez E. M. Friesa jako Agaricus traganus, w 1838 ten sam autor przeniósł go do rodzaju Cortinarius[1].
Niektóre synonimy naukowe[2]:
Nazwę polską nadał Andrzej Nespiak w 1975 r., wcześniej (w 1955 r.) Stanisław Domański opisywał ten gatunek jako zasłonak koźli[3], Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1985 r. jako zasłonak brodaty[4].
Średnica 4-14 cm, u młodych owocników kulisty, fioletowy i jedwabiście błyszczący, o srebrzystym wierzchołku. Z czasem staje się wypukły, w końcu rozpostarty. Fioletowa powierzchnia młodych owocników z czasem płowieje i staje się szarożółtawa, potem ochrowa[5]. Często bywa promieniście popękana, zwłaszcza podczas suchej pogody. Z brzegu zwieszają się rdzawobrązowe resztki zasnówki, czasami znajdują się one również na obrzeżach kapelusza[6].
Gęste, dość grube i szeroko przyrośnięte. Mają szerokość 7-15 mm[6]. U młodych owocników są jasnoochrowe, z czasem stają się żółtawobrązowe, u dojrzałych rdzawobrązowe[5].
Wysokość 5-10 cm, grubość 2-5 cm, u młodych owocników podstawa jest silnie bulwiasta, u dojrzałych trzon staje się maczugowaty. Powierzchnia u młodych owocników fioletowa, z czasem, poczynając od podstawy stopniowo zaczyna blaknąć. Okryty jest zasnówką, która na początku ma jasnoróżowofioletową barwę, później wskutek zabarwienia zarodnikami staje się rdzawobrązowa[5], a z czasem tworzy wyraźnie zaznaczający się pierścień[4].
Gruby, o barwie początkowo brudnożółtawej, później szafranowo żółtawej. Smak gorzki, zapach nieprzyjemny[5]. Nigdy nie jest fioletowy, z wyjątkiem podstawy trzonu, która ma barwę brudnofiołkową[6].
Wysyp zarodników rdzawobrązowy. Zarodniki elipsoidalne, o rozmiarach 8-9 × 5-5,5 μm, pokryte drobnymi brodawkami lub kropkami. Podstawki o rozmiarach 30-35 × 6,5-7,5 μm[6].
Opisano występowanie tego gatunku w Ameryce Północnej, Europie i Japonii[7], inne źródła podają, że występuje na całej półkuli północnej na obszarach o klimacie umiarkowanym[6]. W Europie Środkowej miejscowo jest pospolity, brak go tylko na obszarach o podłożu wapiennym[8]. W Polsce jest dość pospolity[4].
Rośnie na ziemi, w lasach iglastych, szczególnie na kwaśnym podłożu w górskich lasach świerkowych. W lasach liściastych jest rzadki. Owocniki wytwarza od sierpnia do października[5].
Grzyb mikoryzowy[3]. Jest niejadalny lub lekko trujący[5].
_Fr_273917.jpg)
Zasłonak wonny (Cortinarius traganus (Fr.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae).
