среќниче

Dąbrówka rozłogowa

Dąbrówka (Ajuga L.) – rodzaj bylin należących do rodziny jasnotowatych. Należy do niego około 50 gatunków występujących w stanie dzikim na terenie Europy, Azji, Afryki i Australii^[3], z centrum zróżnicowania w basenie Morza Śródziemnego (tylko w Azji Mniejszej rośnie ich 11 gatunków)^[4]. W Polsce występuje 5 gatunków, z czego 4 rodzime^[5]. Zasiedlają murawy, suche zarośla i lasy. Kilka odmian uprawnych dąbrówki rozłogowej uprawianych jest jako rośliny ozdobne^[4].

Morfologia

Dąbrówka kosmata

Dąbrówka piramidalna

Dąbrówka żółtokwiatowa

Pokrój

Rośliny jednoroczne i byliny o pędach często płożących i wytwarzających rozłogi, osiągających do 1 m wysokości^[4].

Liście

Ulistnienie naprzeciwległe. Liście niearomatyczne, zwykle pojedyncze i karbowane lub ząbkowane^[4].

Kwiaty

Zebrane po kilka–kilkanaście w okółkach w szczytowej części pędu. Kielich zrosłodziałkowy, 5-ząbkowy. Korona niebieska lub żółta, rzadziej biała lub różowa, w dolnej części zrośnięte płatki tworzą rurkę, w górnej – dwie wargi. Warga górna zredukowana w różnym stopniu, czasem całkowicie, warga dolna powstaje z trzech płatków i zakończona jest trzema łatkami, z których środkowa jest największa. Cztery pręciki z reguły wystają z rurki korony. Zalążnia złożona z dwóch owocolistków, dwukomorowa, w każdej komorze z dwoma zalążkami. Szyjka słupka pojedyncza, cienka, z dwudzielnym znamieniem^[4].

Owoce

Czterodzielne rozłupnie, rozpadające się na cztery pojedyncze rozłupki, czasem owoc soczysty, podobny do jagody^[4].

Systematyka

Synonimy taksonom.^[2]

Abiga Saint-Lager, Bugula Mill., Bulga Kuntze

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system system APG III z 2009)

Należy do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae) Lindl., która jest jednym z kladów w obrębie rzędu jasnotowców (Lamiales) Bromhead z grupy astrowych spośród roślin okrytonasiennych^[1].

Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa jasnotowe (Lamiidae Takht. ex Reveal), nadrząd Lamianae Takhtajan, rząd jasnotowce (Lamiales Bromhead), podrząd Lamiineae Bessey in C.K. Adams, rodzina jasnotowate (Lamiaceae Lindl.), podrodzina Ajugoideae Kostel, plemię Ajugeae Benth, podplemię Ajuginae Dumort., rodzaj dąbrówka (Ajuga L.)^[6].

Gatunki flory Polski^[5]

• dąbrówka kosmata, d. genewska (Ajuga genevensis L.)
• dąbrówka piramidalna (Ajuga pyramidalis L.)
• dąbrówka podolska (Ajuga chia Schreb., syn. A chamaepitys subsp. chia (Schreb.) Arcang.)
• dąbrówka rozłogowa (Ajuga reptans L.)
• dąbrówka żółtokwiatowa (Ajuga chamaepitys L.Schreb., syn. A. chamaepitys Schreb.) – antropofit zadomowiony

Wykaz gatunków^[7]

Przypisy