Qantəpər (lat. Cephalaria)[1] – fırçaotukimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.[2]
Qantəpər təbii halda Azərbaycanda geniş yayılmış dərman bitkisidir.Qantəpərin növlərinin əksəriyyəti sarı rəngli, xoşa gələn çiçəkləri olan çoxillik ot bitkisidir.
Qantəpərin dünyada 60 növünə təsadüf olunur ki, onun da 12-si Azərbaycanda bitir. Respublikamızda ən çox yayılmış qantəpər növləri Nəhəng qantəpər, Koçi qantəpəri və Naxçıvan qantəpəridir. Bu bitkilər Culfa, Şahbuz, Gədəbəy, Daşkəsən, Göygöl, Laçın, Kəlbəcər, Şuşa, Zaqatala, Şəki, Quba, Dəvəçi, Şamaxı, İsmayıllı və Lənkəran rayonlarında geniş yayılmışdır.
Bitkinin çiçək və köklərindən xalq təbabətində geniş istifadə olunur. Bitkinin çiçəklərindən dəmləmə (çay) şəklində qədimdən bəri soyuqdəymədə, daxili qanaxmalarında və eləcə də ürək-damar və böyrək-sidik yolu xəstəliklərində istifadə olunur. Çox güman ki, bitkiyə qantəpər adı da məhz bu səbəbdən verilmişdir.
Bitki ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın.
Hetta bu ciceyin adi Ana Rehmi [efsane]metninde cekilir
Qantəpər (lat. Cephalaria) – fırçaotukimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
Qantəpər təbii halda Azərbaycanda geniş yayılmış dərman bitkisidir.Qantəpərin növlərinin əksəriyyəti sarı rəngli, xoşa gələn çiçəkləri olan çoxillik ot bitkisidir.
Qantəpərin dünyada 60 növünə təsadüf olunur ki, onun da 12-si Azərbaycanda bitir. Respublikamızda ən çox yayılmış qantəpər növləri Nəhəng qantəpər, Koçi qantəpəri və Naxçıvan qantəpəridir. Bu bitkilər Culfa, Şahbuz, Gədəbəy, Daşkəsən, Göygöl, Laçın, Kəlbəcər, Şuşa, Zaqatala, Şəki, Quba, Dəvəçi, Şamaxı, İsmayıllı və Lənkəran rayonlarında geniş yayılmışdır.
Bitkinin çiçək və köklərindən xalq təbabətində geniş istifadə olunur. Bitkinin çiçəklərindən dəmləmə (çay) şəklində qədimdən bəri soyuqdəymədə, daxili qanaxmalarında və eləcə də ürək-damar və böyrək-sidik yolu xəstəliklərində istifadə olunur. Çox güman ki, bitkiyə qantəpər adı da məhz bu səbəbdən verilmişdir.
Cephalaria és un gènere de plantes dins la família Dipsacaceae que consta d'unes 93 espècies distribuïdes per Europa, est d'Àsia, Conca del mediterrani i nord i centre d'Àfrica. A Turquia hi ha 39 d'aquestes espècies i 23 en són endèmiques.
Són plantes anuals o perennes d'alçada des dels 80 als 200 cm.
L'espècie Cephalaria leucantha , anomenada falla o faia es fa servir en festes típiques (Fia-Faia) en diveros llocs de Catalunya.
Com a plantes ornamentals, diverses espècies especialment C. gigantea, que fa dos metres d'alt.
L'anàlisi química de diverses espècies d'aquest gènere mostren la presència de triterpenoides, iridoides, flavonoides, alcaloides i glucòsids lignans. Algunes d'aquestes substàncies mostren propietats antifúngiques, antimicrobianes. antioxidants i citotòniques per això es fan servir amb finalitats mèdiques agrícoles i veterinàries.
Cephalaria és un gènere de plantes dins la família Dipsacaceae que consta d'unes 93 espècies distribuïdes per Europa, est d'Àsia, Conca del mediterrani i nord i centre d'Àfrica. A Turquia hi ha 39 d'aquestes espècies i 23 en són endèmiques.
Són plantes anuals o perennes d'alçada des dels 80 als 200 cm.
Die Schuppenköpfe (Cephalaria) sind eine Pflanzengattung aus der Unterfamilie der Kardengewächse (Dipsacoideae).
Die Schuppenkopf-Arten sind einjährige oder ausdauernde, krautige Pflanzen, die Wuchshöhen von 80 bis 200 Zentimetern erreichen. Die oberirdischen Pflanzenteile sind behaart oder kahl.
Die Laubblätter stehen stets gegenständig. Es gibt keine Nebenblätter.
Der Blütenstand ist körbchenförmig und ähnelt dem der Korbblütler. Die Hüllblätter sind ledrig. Der Korbboden ist größer als das vier- bis achteckige Involucrum.
Die zwittrigen Blüten sind vierzählig mit doppelter Blütenhülle (Perianth). Der Kelch ist becherförmig mit einem vielzahnigen Rand. Die Kronblätter sind miteinander verwachsen. Die Staubblätter sind nicht zu einer Röhre verwachsen. Die zwei Fruchtblätter sind zu einem unterständigen Fruchtknoten verwachsen.
Sie bilden einsamige Früchte die Achänen ähnlich sind.
Der deutsche Trivialname Schuppenkopf leitet sich von dem für alle Kardengewächse typischen köpfchenförmigen Blütenstand ab. Auch der wissenschaftliche Name Cephalaria bezieht sich hierauf, er stammt vom altgriechischen κεφāλή kephale für Kopf.
Die Gattung Cephalaria wurde 1818 durch Heinrich Adolph Schrader in Johann Jakob Roemer und Joseph August Schultes aufgestellt.[1]
Ihren Verbreitungsschwerpunkt hat die Gattung Cephalaria im Mittelmeerraum und in Kleinasien, sie findet sich jedoch in ganz Südeuropa, West- und Zentralasien sowie im nördlichen und südlichen Afrika.
Zur Gattung Cephalaria zählen 65 Arten, eine Auswahl ist:[1]
Die Schuppenköpfe (Cephalaria) sind eine Pflanzengattung aus der Unterfamilie der Kardengewächse (Dipsacoideae).
Бжэнкъурэхэр (лат-бз. Cephalaria) — лӏэужьыгъуэ бжыгъэ зыхэзубыдэ удз лъэпкъыгъуэщ.
Зы илъэс е илъэс бжыгъэкӏэ къэкӏ удз лӏэужьыгъуэхэщ. Я лъэгагъэр метритӏым нэсхэу.
Еуропэ Ипщэм щыщӏэдзауэ Ищхъэрэ Африкэм нэс къыщокӏхэр, абым нэмыщӏыу Азиэ Курытымрэ Азиэ Къухэпэм ущрехьылӏэ.
Лӏэужьыгъуэхэм ящыщ:
Хьэкъун Б. Адыгэ къэкӀыгъэцӀэхэр. ТхылътедзапӀэ «Элбрус». Налшыч 1992 гъ.
Cephalaria is a genus of about 65 species of flowering plants in the family Caprifoliaceae,[1] native to southern Europe, western and central Asia, and northern and southern Africa.
They are annual or perennial herbaceous plants growing to 0.8–2 m tall.
Cephalaria species are used as food plants by the larvae of some Lepidoptera species including Schinia imperialis, which feeds exclusively on C. procera.
Selected species:
Some species are grown as ornamental plants in gardens. The most popular species is C. gigantea, a perennial species from the Caucasus growing to 2 m tall, valued for its strong erect growth with dark green foliage and yellow flowers.[2]
Cephalaria is a genus of about 65 species of flowering plants in the family Caprifoliaceae, native to southern Europe, western and central Asia, and northern and southern Africa.
They are annual or perennial herbaceous plants growing to 0.8–2 m tall.
Cephalaria species are used as food plants by the larvae of some Lepidoptera species including Schinia imperialis, which feeds exclusively on C. procera.
Selected species:
Cephalaria alpina (L.) Roem. & Schult. Cephalaria ambrosioides (Sibth. & Sm.) Roem. & Schult. Cephalaria anatolica Shkhiyan Cephalaria aristata C.Koch Cephalaria coriacea (Willd.) Roem. & Schult. ex Steud. Cephalaria flava (Sibth. & Sm.) Szabó Cephalaria gigantea (Ledeb.) Bobrov – Tatarian Cephalaria Cephalaria joppica (Spreng.) Bég. Cephalaria laevigata (Waldst. & Kit.) Schrad. Cephalaria leucantha (L.) Roem. & Schult. Cephalaria linearifolia Lange Cephalaria litvinovii Bobrov Cephalaria pastricensis Dörfl. & Hayek Cephalaria radiata Griseb. & Schenk Cephalaria setulifera Boiss. & Heldr. Cephalaria squamiflora (Sieber) Greuter Cephalaria scabra (L.f.) Roem. & Schult. Cephalaria syriaca (L.) Roem. & Schult. – Syrian Cephalaria Cephalaria tchihatchewii Boiss. Cephalaria transylvanica (L.) Roem. & Schult. Cephalaria uralensis (Murray) Roem. & Schult.Cephalaria es un género de plantas perteneciente a la antigua familia Dipsacaceae ahora subfamilia de Caprifoliaceae, nativas del sur de Europa, Asia central u occidental y norte y sur de África. Comprende 159 especies descritas y de estas, solo 88 aceptadas.[1]
Son plantas herbáceas anuales o perennes que alcanzan 0.8-2 metros de altura. La inflorescencia globosa; receptáculo cónico, con brácteas interseminales coriáceas, inermes o espinosas. Involucro con 4-6 filas de brácteas. Brácteas libres, imbricadas, más o menos coriáceas. Involucelo tetrágono, con 8 surcos y una corona distal dentado-ciliada o sin corona y con 8 setas rígidas. Cáliz cupuliforme, dentado-ciliado o con numerosas aristas escábridas, caduco. Corola con 4 lóbulos subiguales, amarilla, blanca, azulada o violácea.
Especies de Cephalaria son utilizadas como alimentación por las larvas de algunas especies de Lepidopteras, incluida Schinia imperialis, que come exclusivamente C. procera.
El género fue descrito por Schrad. ex Schult. & Schult.f. y publicado en Systema Vegetabilium 3: 1, 43. 1818.[2] La especie tipo es: Cephalaria alpina (L.) Roem. & Schult.
Cephalaria: nombre genérico que deriva del griego kephal = "cabeza" y del latino -aria = sufijo que indica relación, en sentido amplio. Refiriéndose a que las flores, en este género, están reunidas en capítulos hemisféricos o subglobosos.[3]
Algunas especies son cultivadas como planta ornamental en jardines; el más popular es C. gigantea, una especie perenne del Cáucaso que alcanza los 2 metros de altura.
Cephalaria es un género de plantas perteneciente a la antigua familia Dipsacaceae ahora subfamilia de Caprifoliaceae, nativas del sur de Europa, Asia central u occidental y norte y sur de África. Comprende 159 especies descritas y de estas, solo 88 aceptadas.
Kirahvinkukat eli kirahvikukat (Cephalaria) on kasvisuku, joka kuuluu nykyisin kuusamakasvien (Caprifoliaceae) heimon Dipsacoideae-alaheimoon. Aiemmin se luokiteltiin purtojuurikasvien (Dipsacaceae) heimoon, mutta purtojuurikasvien heimo on sittemmin yhdistetty kuusamakasveihin. Sukuun kuuluu noin 90 lajia.[2]
Kirahvinkukat eli kirahvikukat (Cephalaria) on kasvisuku, joka kuuluu nykyisin kuusamakasvien (Caprifoliaceae) heimon Dipsacoideae-alaheimoon. Aiemmin se luokiteltiin purtojuurikasvien (Dipsacaceae) heimoon, mutta purtojuurikasvien heimo on sittemmin yhdistetty kuusamakasveihin. Sukuun kuuluu noin 90 lajia.
Cephalaria est un genre végétal qui comporte environ 65 espèces de plantes à fleurs. Il appartient à la famille des Caprifoliaceae selon la classification phylogénétique (APG IV), et à celle des Dipsacaceae selon la classification classique de Cronquist. Ce genre est endémique dans l'Europe du Sud, à l'ouest et au centre de l'Asie et au nord et au sud de l'Afrique.
Les plantes du genre Cephalaria sont des herbacées annuelles ou pérennes. Elles mesurent entre 80 cm et 2 m.
Les espèces du genre Cephalaria nourrissent les larves de certains lépidoptères, et, notamment, Schinia imperialis, qui ne tire sa subsistance que de C. procera.
Certaines espèces de Cephalaria sont cultivées comme plantes ornementales dans les jardins. L'espèce la plus populaire est C. gigantea, une espèce pérenne du Caucase qui peut atteindre 2 m de haut, particulièrement appréciée en raison de la vigueur de croissance, de son feuillage vert sombre et de ses fleurs jaunes (Huxley 1992).
Cephalaria est un genre végétal qui comporte environ 65 espèces de plantes à fleurs. Il appartient à la famille des Caprifoliaceae selon la classification phylogénétique (APG IV), et à celle des Dipsacaceae selon la classification classique de Cronquist. Ce genre est endémique dans l'Europe du Sud, à l'ouest et au centre de l'Asie et au nord et au sud de l'Afrique.
Les plantes du genre Cephalaria sont des herbacées annuelles ou pérennes. Elles mesurent entre 80 cm et 2 m.
Les espèces du genre Cephalaria nourrissent les larves de certains lépidoptères, et, notamment, Schinia imperialis, qui ne tire sa subsistance que de C. procera.
Glavatka (lat. Cephalaria), rod jed.god.raslinja trajnica i polugrmova iz porodice kozokrvnica, nekada uključivan u porodicu češljugovke (Dipsacaceae), današnja potporodica Dipsacoideae.
Postoji blizu 100 vrsta[1] koje rastu od zapadne Europe do središnje Azije i u trpskim i sjevernim dijelovima Afrike. U Hrvatskoj su zablježene dvije vrste, transilvanska i bijela glavatka ili vražji griz.[2]
Glavatka (lat. Cephalaria), rod jed.god.raslinja trajnica i polugrmova iz porodice kozokrvnica, nekada uključivan u porodicu češljugovke (Dipsacaceae), današnja potporodica Dipsacoideae.
Postoji blizu 100 vrsta koje rastu od zapadne Europe do središnje Azije i u trpskim i sjevernim dijelovima Afrike. U Hrvatskoj su zablježene dvije vrste, transilvanska i bijela glavatka ili vražji griz.
Głowaczek (Cephalaria) – rodzaj roślin z rodziny przewiertniowatych. Przez długi czas znanych w obrębie tego rodzaju było ok. 65[3][4] gatunków opisanych do 1940 roku[5]. Późniejsze badania taksonomów pozwoliły wyróżnić kolejne gatunki i w sumie w 2014 podawano ich 94[5] (The Plant List podaje nazwy zaakceptowane dla 88 gatunków)[6]. Zasięg tych roślin obejmuje obszar śródziemnomorski, Azję południowo-zachodnią (na wschodzie sięgając po Azję Centralną, zachodnie Chiny i Pakistan) oraz południową Afrykę[3], przy czym w samej Turcji rośnie ich 39 gatunków[5]. Nazwa rodzajowa pochodzi od greckiego słowa kephalé – głowa i nadana została tym roślinom ze względu na gęste, główkowate kwiatostany[5]. Niektóre gatunki uprawiane są jako ozdobne, zwłaszcza w ogrodach naturalistycznych[4]. W rejonie Kaukazu kwiaty głowaczka olbrzymiego wykorzystywane są do barwienia wełny. W Turcji ten gatunek i C. balansae wykorzystywany jest leczniczo. Nasiona głowaczka syryjskiego dodawane są do mąki, z której wypiekany jest chleb, w celu opóźnienia jego czerstwienia[5].
Rodzaj tradycyjnie zaliczany był do rodziny szczeciowatych Dipsacaceae. Rodzina ta od systemu APG II z 2003 włączana jest w randze podrodziny Dipsacoideae Eaton do rodziny przewiertniowatych Caprifoliaceae (opcjonalnie, a od systemu APG III z 2009 już zupełnie)[1][5]. Rodzaj jest siostrzany względem rodzaju szczeć Dipsacus, przy czym sekcja Sphaerodipsacus z rodzaju Dipsacus zajmuje pozycję bazalną względem obu rodzajów, czyniąc tym samym z tego ostatniego rodzaju takson parafiletyczny[5].
Głowaczek (Cephalaria) – rodzaj roślin z rodziny przewiertniowatych. Przez długi czas znanych w obrębie tego rodzaju było ok. 65 gatunków opisanych do 1940 roku. Późniejsze badania taksonomów pozwoliły wyróżnić kolejne gatunki i w sumie w 2014 podawano ich 94 (The Plant List podaje nazwy zaakceptowane dla 88 gatunków). Zasięg tych roślin obejmuje obszar śródziemnomorski, Azję południowo-zachodnią (na wschodzie sięgając po Azję Centralną, zachodnie Chiny i Pakistan) oraz południową Afrykę, przy czym w samej Turcji rośnie ich 39 gatunków. Nazwa rodzajowa pochodzi od greckiego słowa kephalé – głowa i nadana została tym roślinom ze względu na gęste, główkowate kwiatostany. Niektóre gatunki uprawiane są jako ozdobne, zwłaszcza w ogrodach naturalistycznych. W rejonie Kaukazu kwiaty głowaczka olbrzymiego wykorzystywane są do barwienia wełny. W Turcji ten gatunek i C. balansae wykorzystywany jest leczniczo. Nasiona głowaczka syryjskiego dodawane są do mąki, z której wypiekany jest chleb, w celu opóźnienia jego czerstwienia.
Cephalaria é um gênero botânico pertencente a família das Dipsacaceae.
São plantas com flores, herbáceas, anuais ou perenes, que crescem de 0,8 a 2 m de altura. São nativas do sul da Europa, região central e ocidental da Ásia, e do norte ao sul da África.
Algumas espécies são cultivadas como plantas ornamentais em jardins. A espécie mais popular é a C. gigantea, originária do Cáucaso, perene com folhas verdes-escuras e flores amarelas.
Cephalaria é um gênero botânico pertencente a família das Dipsacaceae.
São plantas com flores, herbáceas, anuais ou perenes, que crescem de 0,8 a 2 m de altura. São nativas do sul da Europa, região central e ocidental da Ásia, e do norte ao sul da África.
Algumas espécies são cultivadas como plantas ornamentais em jardins. A espécie mais popular é a C. gigantea, originária do Cáucaso, perene com folhas verdes-escuras e flores amarelas.
Jätteväddssläktet, Cephalaria, är ett växtsläkte av familjen väddväxter med omkring 65 arter, ett eller fleråriga örter, huvudsakligen i östra medelhavsområdet.
Cephalaria tatarica, ända till 3 meter hög med stora, gulvida blomkorgar på långa skaft, och Cephalaria alpina, omkring 1,5 meter hög med blekgula blommor, odlas mycket som prydnadsväxter.
Jätteväddssläktet, Cephalaria, är ett växtsläkte av familjen väddväxter med omkring 65 arter, ett eller fleråriga örter, huvudsakligen i östra medelhavsområdet.
Cephalaria tatarica, ända till 3 meter hög med stora, gulvida blomkorgar på långa skaft, och Cephalaria alpina, omkring 1,5 meter hög med blekgula blommor, odlas mycket som prydnadsväxter.
Cephalaria Schrad. ex Roem. & Schult.
(1818), nom. cons.
Головчатка, или Цефалярия (лат. Cephalaria) — род растений подсемейства Ворсянковые (Dipsacoideae) семейства Жимолостные (Caprifoliaceae), включающий около 88[2] видов цветковых растений.
Виды рода встречаются в Южной Европе, западной и центральной Азии, а также в Северной и Южной Африке.
В род включены одно- и многолетние растения высотой от 0,8 до 2 метров. Виды головчатки используются как пищевые растения личинками некоторых чешуекрылых видов, в том числе Schinia imperialis, которые питаются исключительно на Cephalaria procera.
Некоторые виды:
Некоторые виды используются в качестве декоративных растений, наиболее популярный вид — Cephalaria gigantea, многолетний вид родом с Кавказа, который ценится за высокие, до 2 метров, стебли с тёмно-зелёными листьями и жёлтые цветы.
Головчатка, или Цефалярия (лат. Cephalaria) — род растений подсемейства Ворсянковые (Dipsacoideae) семейства Жимолостные (Caprifoliaceae), включающий около 88 видов цветковых растений.
