dcsimg

Ostrożeń siedmiogrodzki ( полски )

добавил wikipedia POL

Ostrożeń siedmiogrodzki[3] (Cirsium decussatum Janka) – gatunek roślin wieloletnich z rodziny astrowatych.

Rozmieszczenie geograficzne

Występuje tylko w Europie Środkowej i Wschodniej: na Ukrainie, w Rumunii, na Węgrzech, a także na Słowacji i w Polsce, w której osiąga zachodnią granicę swojego zasięgu. W Polsce występuje tylko w Karpatach na Pogórzu Przemyskim. Znane są tutaj jego stanowiska w dolinach rzeki Wiar, potoku Cisowianka, na wzniesieniach pomiędzy Łętownią a Wapowcami oraz pod Zawadą. Na dawniej podawanych stanowiskach na Wyżynie Lubelskiej i w Beskidzie Żywieckim już wyginął[4].

Morfologia

Korzeń
Palowy, pojedynczy, gruby[4].
Łodyga
Do 250 cm wysokości, bruzdkowana, wzniesiona, górą rozgałęziona[5].
Liście
Ulistnienie skrętoległe. Liście pierzastosieczne, na górnej stronie obficie kolczasto owłosione, na dolnej kutnerowate. Odcinki dolne całobrzegie, górne karbowane, z kolcami. Posiadają w środku bardzo gruby nerw[4][5].
Kwiaty
Ciemnopurpurowe, zebrane w kuliste koszyczki o średnicy 5-8 cm, pokryte gęstym, szarym, pajęczynowatym owłosieniem. Koszyczki wyrastają z kątów kilku liści. Łuski okrywy wzniesione, lancetowate, pod szczytem łopatkowato rozszerzone, po bokach bardzo gęsto okryte szczeciniastymi kolcami. Są przejściową formą między liśćmi łodygowymi a właściwymi łuskami okrywy znajdującymi się pod nimi[5].
Owoc
Niełupka o długości 5-6 mm z puchem kielichowym o długości 22-32 mm[5].

Biologia i ekologia

Rozwój
Roślina dwuletnia, hemikryptofit. W pierwszym roku wykształca różyczkę liściową, w drugim – pęd kwiatostanowy. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Po przekwitnięciu zazwyczaj zamiera. Nasiona rozsiewane przez wiatr[4].
Siedlisko
Rośnie na suchych wzgórzach, na obrzeżach lasów i zarośli[5], na wysokich miedzach, śródpolnych łąkach, wypasanych pastwiskach, w opuszczonych kamieniołomach i żwirowniach oraz świeżych osuwiskach nadrzecznych. Preferuje żyzne mady i próchniczne rędziny, ale rośnie także na płytkich rędzinach fliszowych[4].
Genetyka
Liczba chromosomów 2n=34[4].

Zagrożenia i ochrona

Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006) w grupie gatunków rzadkich, potencjalnie zagrożonych wyginięciem (kategoria zagrożenia R)[6]. W wydaniu z 2016 roku otrzymała kategorię VU (narażony)[7]. Znajduje się także w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin (2001) w kategorii LR (niższego ryzyka). W wydaniu z 2014 roku otrzymała kategorię VU (narażony)[8]. Głównym czynnikiem, który przyczynił się do zmniejszenia się liczebności tego gatunku było rozpoczęcie systematycznego koszenia ugorów, nieużytkowanych łąk i pastwisk. Stało się to opłacalne dzięki dotacjom z UE. Drugim czynnikiem, ale o mniejszym znaczeniu stało się wypalanie traw i zjadanie bądź zadeptywanie młodych roślin przez zwierzęta. Jest to bowiem gatunek o szczególnych wymaganiach siedliskowych; może rosnąć tylko na polanach, ugorach i pastwiskach, ale nie mogą one być corocznie koszone. Optymalne byłoby przemienne, pasmowe koszenie w cyklu co najmniej trzyletnim (tak, by przynajmniej dwa lata każdy pas pozostawał nieskoszony). Równocześnie w miejscach jego występowania należy usuwać pojawiające się zadrzewienia, szczególnie miedz. Gatunek ten jest uprawiany w ogrodzie Arboretum w Bolestraszycach[4].

Od 2014 r. gatunek objęty jest w Polsce ochroną częściową[9].

Przypisy

  1. Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-04-15].
  2. The Plant List. [dostęp 2017-03-13].
  3. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  4. a b c d e f g Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
  5. a b c d e Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. Rośliny polskie. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.
  6. Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  7. Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
  8. Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
  9. Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin.
лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia POL

Ostrożeń siedmiogrodzki: Brief Summary ( полски )

добавил wikipedia POL

Ostrożeń siedmiogrodzki (Cirsium decussatum Janka) – gatunek roślin wieloletnich z rodziny astrowatych.

лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia POL

Cirsium decussatum ( виетнамски )

добавил wikipedia VI

Cirsium decussatum là một loài thực vật có hoa trong họ Cúc. Loài này được Janka mô tả khoa học đầu tiên.[1]

Chú thích

  1. ^ The Plant List (2010). Cirsium decussatum. Truy cập ngày 4 tháng 6 năm 2013.

Liên kết ngoài

 src= Wikimedia Commons có thư viện hình ảnh và phương tiện truyền tải về Cirsium decussatum  src= Wikispecies có thông tin sinh học về Cirsium decussatum


Bài viết tông cúc Cardueae này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia bằng cách mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.
лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Wikipedia tác giả và biên tập viên
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia VI

Cirsium decussatum: Brief Summary ( виетнамски )

добавил wikipedia VI

Cirsium decussatum là một loài thực vật có hoa trong họ Cúc. Loài này được Janka mô tả khoa học đầu tiên.

лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Wikipedia tác giả và biên tập viên
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia VI