Статии за Thymus praecox Opiz - Енциклопедија на живиот свет

Macierzanka wczesna ( полски )

добавил wikipedia POL

Macierzanka wczesna (Thymus praecox Opiz) – gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae). Rośnie dziko tylko w Europie. W Polsce rzadki. Występuje tylko w Ojcowskim Parku Narodowym w Dolinie Prądnika i Dolinie Sąspowskiej^[2].

Morfologia

Kwiatostan u podgatunku typowego

Łodyga: Płożące się gałązki rozłogowe do 30 cm długości, wzniesione gałązki kwiatostanowe do 10 cm długości.
Liście: Łopatkowate lub jajowate, orzęsione, od dołu ku górze coraz większe, do 15 mm długości i 8 mm szerokości.
Kwiaty: Skupione w główkowaty kwiatostan. Wargi kielicha równe, ząbki wargi górnej trójkątne.

Biologia i ekologia

Półkrzew. Rośnie w murawach naskalnych na skałach wapiennych. Gatunek charakterystyczny związku Seslerio-Festucion duriusculae^[3].

Zmienność

Podgatunek arcticus w Islandii

Gatunek zróżnicowany na kilka podgatunków^[4]:

Thymus praecox subsp. caucasicus (Willd. ex Ronniger) Jalas - występuje w Turcji i na Kaukazie
Thymus praecox subsp. grossheimii (Ronniger) Jalas - rośnie w Turcji i Iranie
Thymus praecox subsp. jankae (Celak.) Jalas - występuje na Półwyspie Bałkańskim i w Turcji
Thymus praecox subsp. polytrichus (A.Kern. ex Borbás) Jalas - rośnie w górach południowej Europy
Thymus praecox subsp. praecox - występuje w zachodniej i centralnej Europie
Thymus praecox subsp. widderi (Ronniger ex Machule) P.A.Schmidt - rośnie we wschodnich Alpach
Thymus praecox subsp. zygiformis (Heinr.Braun ex Wettst.) Jalas - występuje na Półwyspie Bałkańskim

Zagrożenia i ochrona

Kategorie zagrożenia gatunku:

Kategoria zagrożenia w Polsce według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006)^[5]: E (wymierający, krytycznie zagrożony); 2016: CR (krytycznie zagrożony)^[6].
Kategoria zagrożenia w Polsce według Polskiej Czerwonej Księgi Roślin (2001, 2014): CR (krytycznie zagrożony)^[7].

Gatunek objęty ochroną ścisłą.

Zastosowanie i uprawa

Jest uprawiana jako roślina ozdobna. Nadaje się do ogrodów skalnych i jako roślina okrywowa. Wymaga słonecznego stanowiska i lubi lekko kwaśne podłoże (pH 5,5–6). Uprawiana jest przez siew nasion wczesną wiosną. Rośnie powoli, zakwita dopiero w drugim roku. Należy ją starannie odchwaszczać. Jest wystarczająco mrozoodporna (strefy mrozoodporności 5-10). Po przekwitnięciu kwiatostany należy usuwać^[8].

Przypisy

↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-03-31].
↑ Biderman A.W., Bąba W. 2001. Macierzanka wczesna. s. 320-321. W: Polska Czerwona Księga Roślin, Kraków 2001. ISBN 83-85444-85-8.
↑ WładysławW. Matuszkiewicz WładysławW., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059 .
↑ The Plant List [dostęp 2013-10-10]
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
↑ Geoff Burnie i inni: Botanica. Rośliny ogrodowe. Könemann, 2005. ISBN 3-8331-1916-0.

лиценца: cc-by-sa-3.0
авторски права: Autorzy i redaktorzy Wikipedii

изворно: посети извор
соработничко мреж. место: wikipedia POL

Thymus praecox Opiz