Armoured scale insects are important agricultural, horticultural and forestry pests that are difficult to identify. This project is an identification guide and information source on economically important diaspidids of the world.
Els diaspídids (Diaspididae) són una extensa família d'insectes hemípters de la superfamília Coccoidea. Consta d'unes 2.650 espècies distribuïdes en uns 400 gèneres. Les femelles membres d'aquesta família produeixen, com totes les cotxinilles, un escut protector però a més hi incorporen les exúvies dels dos primers estadis de desenvolupament i de vegades matèries fecals i fragments de la planta hoste com una mena d'armadura. Aquesta armadura queda tan ben fixada que roman enganxada després de la mort de l'insecte.
on the UF / IFAS Featured Creatures Web site
Els diaspídids (Diaspididae) són una extensa família d'insectes hemípters de la superfamília Coccoidea. Consta d'unes 2.650 espècies distribuïdes en uns 400 gèneres. Les femelles membres d'aquesta família produeixen, com totes les cotxinilles, un escut protector però a més hi incorporen les exúvies dels dos primers estadis de desenvolupament i de vegades matèries fecals i fragments de la planta hoste com una mena d'armadura. Aquesta armadura queda tan ben fixada que roman enganxada després de la mort de l'insecte.
Die Deckelschildläuse (Diaspididae) sind eine Familie der Schildläuse (Coccoidea). Sie sind mit weltweit über 2600 bekannten Arten die größte und auch am meisten spezialisierte Familie der Schildläuse. Viele von ihnen zählen zu wirtschaftlich bedeutenden Schädlingen. In Europa sind 213 Arten beheimatet.[1]
Wie bei vielen Pflanzenläusen herrscht auch bei den Deckelschildläusen zwischen den Männchen und Weibchen ein deutlicher Sexualdimorphismus. Männchen sind sehr klein und zierlich gebaut und besitzen meistens ein Paar Vorderflügel. Ihre Hinterflügel sind zu Halteren reduziert. Bei manchen Arten sind die Männchen flügellos oder haben sogar eine larvenähnliche Gestalt. Sie besitzen keine Mundwerkzeuge und ihre Genitalien sind außen angelegt und daher gut erkennbar. Sie sind sehr lang, damit sie bis zur Geschlechtsöffnung der Weibchen unter den Schild gelangen können. Die Fühler der Männchen sind gut ausgebildet, da die Weibchen Pheromone absondern, die die Männchen anlocken. Bis jetzt sind bei den Männchen die morphologischen Unterschiede der verschiedenen Arten nicht untersucht, sodass man auch die Bestimmung der Gattung anhand der Männchen nicht vornehmen kann.
Die Weibchen sind je nach Art in ihrem Erscheinungsbild sehr unterschiedlich. Ihre larvenähnliche Körperform variiert zwischen rund, über oval nach länglich, wobei die Tiere unterschiedlich stark abgeplattet sind. Die Körperlänge der ungeflügelten Weibchen misst meist zwischen 0,9 und 1,5 Millimetern. Die Segmentierung des Körpers ist unterschiedlich stark sichtbar, die letzten vier oder fünf der acht bis neun Hinterleibssegmente sind sklerotisiert und zum Pygidium verwachsen und auch der Kopf ist meist mit zwei oder drei Thoraxsegmenten verwachsen. Facettenaugen sind entweder sehr klein oder fehlen, ebenso wie die Beine. Auch die Fühler sind nur verkümmert ausgebildet. Der Schild der Deckelschildläuse bedeckt den Körper vollständig, er ist aber charakteristisch mit ihm nicht verbunden, sondern liegt nur wie eine Schale darüber. Der Schild wird durch Drüsenausscheidungen am Rücken, insbesondere am Pygidium gebildet. Die ausgeschiedenen Seidenfäden werden mit einem weiteren Sekret aus den Malpighischen Gefäßen verbunden und verdichtet. Das nach einiger Zeit ausgehärtete Schild besitzt dann je nach Art eine gelbe, braune oder schwarze Farbe. Die Farbe ist häufig für eine Gattung spezifisch, sie kann sich aber ebenso wie ihre Form je nach Nahrungspflanze, Entwicklungsstadium und Lebensbedingung bei derselben Art unterscheiden, was eine Artbestimmung sehr erschwert. Nach der Häutung werden die abgestoßenen Exuvien in dieses Schild eingebaut, das zusätzlich zum Wachstum der Tiere in angefügten Schichten durch Drüsensekrete ausgebaut wird. Bei den Weibchen werden meist die ersten beiden Exuvien eingebaut, bei den Männchen ist es nur die erste da deren Schild nach dem zweiten Larvenstadium nicht vergrößert wird. Je nach Art geschieht dies an jeweils unterschiedlichen Positionen. Zusätzlich zum dorsalen Schild wird auch auf der Bauchseite ein wenn auch viel schwächerer Schild ausgebildet.
Die adulten Weibchen kann man von den Larven im zweiten Stadium dadurch unterscheiden, dass bei ersteren die Geschlechtsöffnung zwischen siebtem und achtem Segment erkennbar ist und sie manchmal auch scheibenförmige Strukturen auf der Bauchseite des Pygidiums besitzen, an denen die Drüsen ihre Wachsausscheidungen aussondern.
Deckelschildläuse sind nur im ersten Stadium beweglich und suchen sich oberirdisch an der Pflanze einen geeigneten Platz, an dem sie sich niederlassen, um Pflanzensäfte zu saugen. Anders als die anderen Vertreter der Schildläuse produzieren die Deckelschildläuse keinen Honigtau, weswegen sie auch keine Symbiosen mit Ameisen eingehen können. Im ersten Stadium klettern die Läuse häufig auf den Pflanzen hinauf, um sich dann vom Wind zu neuen Nahrungspflanzen tragen zu lassen. Nicht selten werden die Tiere aber auch durch Transport auf Vögeln, Insekten oder anderen Tiere verbreitet (Phoresie). Die erfolgreiche Neuansiedlung ist vor allem an mittlere bis hohe Luftfeuchtigkeit gebunden, während Trockenheit und starker Regen die Tiere meist tötet.
Ab dem zweiten Larvenstadium sind die weiblichen Deckelschildläuse sesshaft und besitzen auch keine Beine mehr. Das zweite Stadium stellt das wichtigste Fressstadium dar. Im dritten und adulten Stadium saugen die Weibchen ebenfalls Pflanzensäfte und pflanzen sich fort. Die zweigeschlechtliche Paarung findet bald nach der letzten Häutung statt. Die Männchen fressen nur im ersten und zweiten Stadium, danach können sie auf Grund der verkümmerten Mundwerkzeuge keine Nahrung aufnehmen. Schlüpfen die männlichen Imagines aus der Puppe unterhalb des Schildes hervor machen sie sich auf die Suche nach Weibchen. Sie sind nur sehr kurzlebig und deswegen auch nur selten zu beobachten.
Die Fortpflanzung der meisten Deckelschildläuse erfolgt zweigeschlechtlich, Parthenogenese kann man aber auch beobachten. Bei sich rein parthenogenetisch vermehrenden Arten gibt es nur weibliche Individuen. Nur sehr wenige Arten sind vivipar und bringen lebende Larven zur Welt, die meisten legen Eier (Oviparie), wobei meist 50 bis 150 von ihnen von einem Weibchen während ihrer Lebensspanne abgelegt werden; 1 bis 10 pro Tag. Bei manchen Arten werden im Extremen entweder nur etwa 10 oder über 600 Eier insgesamt abgelegt. Die Eier werden unterhalb des schützenden Schildes der Weibchen abgelegt. Weibchen durchleben zwei Larvenstadien und verpuppen sich nicht, bei den Männchen folgen den zwei Larvenstadien das Präpuppen- und Puppenstadium, danach schlüpft die männliche Imago.
Die Familie der Deckelschildläuse umfasst (zum Stichtag 25. April 2019) 2625 Arten, die sich auf 429 Gattungen verteilen.[2]
Die Deckelschildläuse (Diaspididae) sind eine Familie der Schildläuse (Coccoidea). Sie sind mit weltweit über 2600 bekannten Arten die größte und auch am meisten spezialisierte Familie der Schildläuse. Viele von ihnen zählen zu wirtschaftlich bedeutenden Schädlingen. In Europa sind 213 Arten beheimatet.
Зиреҳакҳо (лот. Diaspididae) — номи умумии як гурӯҳ ҳашароти зараррасони бутта ва дарахтони мева (себ, шафтолу, олуча, зардолу, гелос, тамашк ва ғ.). Мансуби оилаи нимдуруштболҳо буда, тақр. 2400 намуд доранд.
Рушду инкишофи ҳамаи зиреҳакҳо қариб ҳамгун аст. Кирминаҳои зиреҳакҳо беболу беҳаракат буда, зоҳиран ба пӯстлохреза, пуфакча ё зифти шахшудаи рустанӣ монандӣ доранд. Танаи зиреҳакҳо (0,8-2 мм) ба сар, сина ва шикам тақсим нашудааст. Зиреҳакҳо байзашакл ё кулӯла буда, пой ва мӯйлаб надоранд; ҷиҳози даҳони онҳо нағз инкишоф ёфтааст. Зиреҳакҳои нарина нисбат ба зиреҳакҳои модина хурд буда, бол, чашм, пой, мӯйлабча ва ҷиҳози даҳонии тахфифшуда доранд. Онҳо аз чанд соат то 2-3 рӯз умр дида, баъди ҷуфт шуданашон мемиранд. Аксар намуди зиреҳакҳо нарина надоранд ва ба таври партеногенезӣ (инкишофи тухм бидуни бордорӣ) афзоиш мекунанд. Зимистонро дар ҳолати тухм ё кирмина гузаронида, соле 1-3 бор насл медиҳанд. Модинаи зиреҳакҳо то 190 тухм гузошта, сипас нобуд мешавад. Давраи инкишофи тухми онҳо аз якчанд соат то чанд моҳ давом мекунад. Кирминаи зиреҳакҳо рӯзи дуюми аз тухм баромаданаш ба рустанӣ часпида, тадриҷан бо зиреҳаки ғафс фаро гирифта мешавад. Вай дар ҷараёни инкишофи худ ду бор тулак мекунад ва ба имаго (давраи охирини инкишофи зиреҳакҳо) табдил меёбад. Зиреҳакҳо қариб дар ҳамаи минтақаҳо дучор оянд ҳам, бештар дар маҳалҳои иқлимашон гарм афзоиш меёбанд. Бо ёрии шамол, об, ҳайвонот ва парандаҳо паҳн мешаванд. Дар Тоҷикистон зиреҳакҳои калифорнӣ, бунафш, олу, нохунакмонанд ва дурӯғини тӯронӣ вомехӯранд. Зиреҳаки калифорнӣ (Quadriaspidiotus perniciosus) тақр. ба 200 намуди рустанӣ осеб мерасонад. Ба тана, шоху навда, барг ва меваи дарахтон (себ, нок, олу, олуча, шафтолу, зардолу, гелос, чормағз, тамашк, рустаниҳои ороишӣ) часпида, шираи онҳоро мемакад. Зарди лимуранг ва зиреҳакаш хокистарии қаҳвагун аст. Модинааш зиндазой, соле 3-4 бор насл медиҳад. Зарари он ба навъҳои себи Розмарин, Пармени зарди зимистонӣ, Стар крипсон ва Голден делишес бештар аст. Зиреҳаки бунафш (Parlatoria oleae) асосан ба олу, олуча, себ, нок, шафтолу, шумтол, гул, инчунин рустаниҳои субтропикӣ зиён мерасонад. Он шираи рустаниҳоро макида, зуд афзоиш меёбад. Дар натиҷа рустанӣ хушк ва мева иллатӣ мешавад. Танаш кулӯла, дарозиаш 1-1,5 мм. Соле ду бор (январ-феврал; июн-июл) насл медиҳад. Зиреҳаки модина баъди тухм гузоштан мемирад. Як зиреҳаки модинаи насли тобистона то 70 тухм мегузорад. Кирминаҳо баъди аз тухм баромаданашон дар шохчаҳои тарак, навда, барг ё мева ҷойгир шуда, ду бор тулак мекунанд ва ба зиреҳаки болиғ табдил меёбанд. Дар сурати номусоид омадани обу ҳаво то 85 дарсади кирминаҳо маҳв мешаванд. Зиреҳаки осиёгии олу (Tecaspis asiatica) бештар ба дарахтони бодом, зардолу, сиёҳолу, олуболу, нок, биҳӣ ва ғ. зарар мерасонад. Асосан дар водии Ҳисор дучор меояд. Соле ду бор афзоиш мекунад. Модинаи он охирҳои апрел — аввалҳои май аз 67 то 199 тухм мегузорад. Тухмаш зарди дарозрӯя. Модинаҳои насли якум даҳаи сеюми июл, модинаҳои насли дуюм охирҳои август — аввалҳои сентябр пайдо мешаванд. Зиреҳаки нохунакмонанди себ (Lepidosaphes ulmi) дар ноҳияҳои Ҳисор, Вахш ва вилояти Суғд дучор меояд. Дар баробари дигар дарахтони мева ба дарахти себ низ осеби ҷиддӣ мерасонад. Баданаш нокмонанди сафед, зиреҳчааш хокистарранг (андозааш тақр. 4 мм). Инкишофи насли якуми он аввалҳои июн ба охир мерасад. Аз даҳаи дуюми июл кирминаҳои насли дуюм пайдо мешаванд. Зиреҳаки дурӯғини туронӣ (Rhodococcus turanicus) дар ноҳияҳои вилояти Суғд дучор омада, бештар ба зардолузорҳо зиён мерасонад. Ҳашароти хеле хавфнок аст. Осеби он ба дигар дарахтони меваи тухмдору донакдор низ кам нест. Модинааш то 1800—2000 тухм мегузорад. Кирминаҳо даҳаи дуюми май пайдо мешаванд. Соле як бор насл медиҳад.
Ҷиҳати мубориза бо зиреҳакҳо сари вақт бурида сӯзондани шохаҳои зарардида, дар фасли зимистон ба дарахтон пошидани ДНОК (динитроортокрезол) ва эмулсияҳои равғани нафт, дар давраи нашви рустаниҳо кор фармудани доруҳои Антио, Пиринекс, Ровикурт, Фуфанон ва ғ. муфид аст.
Зиреҳакҳо (лот. Diaspididae) — номи умумии як гурӯҳ ҳашароти зараррасони бутта ва дарахтони мева (себ, шафтолу, олуча, зардолу, гелос, тамашк ва ғ.). Мансуби оилаи нимдуруштболҳо буда, тақр. 2400 намуд доранд.
Рушду инкишофи ҳамаи зиреҳакҳо қариб ҳамгун аст. Кирминаҳои зиреҳакҳо беболу беҳаракат буда, зоҳиран ба пӯстлохреза, пуфакча ё зифти шахшудаи рустанӣ монандӣ доранд. Танаи зиреҳакҳо (0,8-2 мм) ба сар, сина ва шикам тақсим нашудааст. Зиреҳакҳо байзашакл ё кулӯла буда, пой ва мӯйлаб надоранд; ҷиҳози даҳони онҳо нағз инкишоф ёфтааст. Зиреҳакҳои нарина нисбат ба зиреҳакҳои модина хурд буда, бол, чашм, пой, мӯйлабча ва ҷиҳози даҳонии тахфифшуда доранд. Онҳо аз чанд соат то 2-3 рӯз умр дида, баъди ҷуфт шуданашон мемиранд. Аксар намуди зиреҳакҳо нарина надоранд ва ба таври партеногенезӣ (инкишофи тухм бидуни бордорӣ) афзоиш мекунанд. Зимистонро дар ҳолати тухм ё кирмина гузаронида, соле 1-3 бор насл медиҳанд. Модинаи зиреҳакҳо то 190 тухм гузошта, сипас нобуд мешавад. Давраи инкишофи тухми онҳо аз якчанд соат то чанд моҳ давом мекунад. Кирминаи зиреҳакҳо рӯзи дуюми аз тухм баромаданаш ба рустанӣ часпида, тадриҷан бо зиреҳаки ғафс фаро гирифта мешавад. Вай дар ҷараёни инкишофи худ ду бор тулак мекунад ва ба имаго (давраи охирини инкишофи зиреҳакҳо) табдил меёбад. Зиреҳакҳо қариб дар ҳамаи минтақаҳо дучор оянд ҳам, бештар дар маҳалҳои иқлимашон гарм афзоиш меёбанд. Бо ёрии шамол, об, ҳайвонот ва парандаҳо паҳн мешаванд. Дар Тоҷикистон зиреҳакҳои калифорнӣ, бунафш, олу, нохунакмонанд ва дурӯғини тӯронӣ вомехӯранд. Зиреҳаки калифорнӣ (Quadriaspidiotus perniciosus) тақр. ба 200 намуди рустанӣ осеб мерасонад. Ба тана, шоху навда, барг ва меваи дарахтон (себ, нок, олу, олуча, шафтолу, зардолу, гелос, чормағз, тамашк, рустаниҳои ороишӣ) часпида, шираи онҳоро мемакад. Зарди лимуранг ва зиреҳакаш хокистарии қаҳвагун аст. Модинааш зиндазой, соле 3-4 бор насл медиҳад. Зарари он ба навъҳои себи Розмарин, Пармени зарди зимистонӣ, Стар крипсон ва Голден делишес бештар аст. Зиреҳаки бунафш (Parlatoria oleae) асосан ба олу, олуча, себ, нок, шафтолу, шумтол, гул, инчунин рустаниҳои субтропикӣ зиён мерасонад. Он шираи рустаниҳоро макида, зуд афзоиш меёбад. Дар натиҷа рустанӣ хушк ва мева иллатӣ мешавад. Танаш кулӯла, дарозиаш 1-1,5 мм. Соле ду бор (январ-феврал; июн-июл) насл медиҳад. Зиреҳаки модина баъди тухм гузоштан мемирад. Як зиреҳаки модинаи насли тобистона то 70 тухм мегузорад. Кирминаҳо баъди аз тухм баромаданашон дар шохчаҳои тарак, навда, барг ё мева ҷойгир шуда, ду бор тулак мекунанд ва ба зиреҳаки болиғ табдил меёбанд. Дар сурати номусоид омадани обу ҳаво то 85 дарсади кирминаҳо маҳв мешаванд. Зиреҳаки осиёгии олу (Tecaspis asiatica) бештар ба дарахтони бодом, зардолу, сиёҳолу, олуболу, нок, биҳӣ ва ғ. зарар мерасонад. Асосан дар водии Ҳисор дучор меояд. Соле ду бор афзоиш мекунад. Модинаи он охирҳои апрел — аввалҳои май аз 67 то 199 тухм мегузорад. Тухмаш зарди дарозрӯя. Модинаҳои насли якум даҳаи сеюми июл, модинаҳои насли дуюм охирҳои август — аввалҳои сентябр пайдо мешаванд. Зиреҳаки нохунакмонанди себ (Lepidosaphes ulmi) дар ноҳияҳои Ҳисор, Вахш ва вилояти Суғд дучор меояд. Дар баробари дигар дарахтони мева ба дарахти себ низ осеби ҷиддӣ мерасонад. Баданаш нокмонанди сафед, зиреҳчааш хокистарранг (андозааш тақр. 4 мм). Инкишофи насли якуми он аввалҳои июн ба охир мерасад. Аз даҳаи дуюми июл кирминаҳои насли дуюм пайдо мешаванд. Зиреҳаки дурӯғини туронӣ (Rhodococcus turanicus) дар ноҳияҳои вилояти Суғд дучор омада, бештар ба зардолузорҳо зиён мерасонад. Ҳашароти хеле хавфнок аст. Осеби он ба дигар дарахтони меваи тухмдору донакдор низ кам нест. Модинааш то 1800—2000 тухм мегузорад. Кирминаҳо даҳаи дуюми май пайдо мешаванд. Соле як бор насл медиҳад.
Ҷиҳати мубориза бо зиреҳакҳо сари вақт бурида сӯзондани шохаҳои зарардида, дар фасли зимистон ба дарахтон пошидани ДНОК (динитроортокрезол) ва эмулсияҳои равғани нафт, дар давраи нашви рустаниҳо кор фармудани доруҳои Антио, Пиринекс, Ровикурт, Фуфанон ва ғ. муфид аст.
Diaspididae is the largest family of scale insects with over 2650 described species in around 400 genera. As with all scale insects, the female produces a waxy protective scale beneath which it feeds on its host plant. Diaspidid scales are far more substantial than those of most other families, incorporating the exuviae from the first two nymphal instars and sometimes faecal matter and fragments of the host plant.[1] These can be complex and extremely waterproof structures rather resembling a suit of armor. For this reason these insects are commonly referred to as armored scale insects. As it is so robust and firmly attached to the host plant, the scale often persists long after the insect has died.
Some African Diaspididae are attended by ants of genus Melissotarsus. The ants appear to consume the armored scales because Diaspididae are completely naked when ant-attended; the ant nest itself remains completely hidden under the bark of the tree.[2]
Well-known species include:
Diaspididae is the largest family of scale insects with over 2650 described species in around 400 genera. As with all scale insects, the female produces a waxy protective scale beneath which it feeds on its host plant. Diaspidid scales are far more substantial than those of most other families, incorporating the exuviae from the first two nymphal instars and sometimes faecal matter and fragments of the host plant. These can be complex and extremely waterproof structures rather resembling a suit of armor. For this reason these insects are commonly referred to as armored scale insects. As it is so robust and firmly attached to the host plant, the scale often persists long after the insect has died.
Some African Diaspididae are attended by ants of genus Melissotarsus. The ants appear to consume the armored scales because Diaspididae are completely naked when ant-attended; the ant nest itself remains completely hidden under the bark of the tree.
Diaspididae es una familia de insectos en la superfamilia Coccoidea y la más grande con unas 2650 especies descritas en unos 400 géneros. Las hembras de esta familia producen, como todas las cochinillas de la familia Diaspididae, un escudo protector pero además incorporan las exuvias de los dos primeros estadios de desarrollo, a veces, con materias fecales y fragmentos de la planta huésped como una especie de armadura. Esta armadura está separada del cuerpo del insecto pero queda tan bien fijada a la planta que permanece enganchada después de la muerte del insecto. Las hembras solo son móviles en la primera parte del primer estadio. Después de la primera muda, las ninfas pierden las patas y las antenas. Nunca producen melaza. Los machos de algunas especies son alados y con capacidad de volar.[1]
Diaspididae es una familia de insectos en la superfamilia Coccoidea y la más grande con unas 2650 especies descritas en unos 400 géneros. Las hembras de esta familia producen, como todas las cochinillas de la familia Diaspididae, un escudo protector pero además incorporan las exuvias de los dos primeros estadios de desarrollo, a veces, con materias fecales y fragmentos de la planta huésped como una especie de armadura. Esta armadura está separada del cuerpo del insecto pero queda tan bien fijada a la planta que permanece enganchada después de la muerte del insecto. Las hembras solo son móviles en la primera parte del primer estadio. Después de la primera muda, las ninfas pierden las patas y las antenas. Nunca producen melaza. Los machos de algunas especies son alados y con capacidad de volar.
Les cochenilles diaspines ou diaspines sont une famille d'insectes de l'ordre des hémiptères.
Certaines sources donnent William Miles Maskell (1840-1898) et la date de 1878 comme auteur de ce taxon.
Les cochenilles diaspines ou diaspines sont une famille d'insectes de l'ordre des hémiptères.
Certaines sources donnent William Miles Maskell (1840-1898) et la date de 1878 comme auteur de ce taxon.
I Diaspini (Diaspididae Targioni Tozzetti, 1868) sono una famiglia di insetti appartenente all'ordine dei Rincoti Omotteri, superfamiglia Coccoidea.
Nell'ambito delle cocciniglie, quella dei Diaspini è una delle famiglie più importanti, sia perché è la più ricca di specie (oltre 2.400), sia perché molte di queste sono di grande importanza economica per i danni causati alle coltivazioni. La peculiarità di questa famiglia consiste nella presenza di un follicolo che racchiude completamente il corpo della femmina adulta e delle neanidi (escluse quelle di prima età), da cui deriva il nome inglese armoured scales ("cocciniglia corazzata").
La morfologia dei Diaspini è caratterizzata dal marcato carattere neotenico delle femmine e dalla complessa struttura del follicolo, che nel complesso rendono gli individui di questa famiglia facilmente riconoscibili e distinguibili dalle altre cocciniglie. Solo i Phoenicococcidae (con l'unica specie Phoenicococcus marlatti) e la piccola famiglia dei Conchaspididae presentano una certa affinità morfologica con i Diaspini. Queste famiglie si distinguono tuttavia dai Diaspini per l'assenza di un vero e proprio pigidio e per le caratteristiche strutturali e morfologiche dello scudetto protettivo.
La morfologia denota nel complesso un marcato adattamento alla fitofagia.
La femmina adulta mostra una forte semplificazione morfologica, con scomparsa quasi totale della metameria e delle appendici. Il corpo, completamente nascosto dal follicolo, è di piccole dimensioni (1-2 mm), appiattito, di profilo generalmente ovale od oblungo, affusolato posteriormente, di colore variabile dal bianco al giallo, all'arancio, al rosso.
Il capo e il torace sono indistinti e fusi in una struttura morfologica detta cefalotorace. Le antenne sono ridotte ad abbozzi rudimentali, gli occhi sono assenti oppure sostituiti da macchie pigmentarie del tegumento, l'apparato boccale, disposto ventralmente, è di tipo pungente-succhiante è anch'esso semplificato, con rostro formato da un solo segmento. Gli stiletti mandibolari e mascellari sono notevolmente allungati, alloggiati in una tasca interna (crumena) quando non sono estroflessi. Le zampe sono del tutto assenti o ridotte a brevi abbozzi. Come nella maggior parte dei Coccoidei, gli stigmi sono in numero di due paia, localizzati nella faccia ventrale del cefalotorace.
L'addome mostra l'elemento morfologico di maggiore importanza, fondamentale per la determinazione sistematica: nella maggior parte dei Diaspini, gli ultimi uriti, dal IV o V al VIII, sono ridotti e si fondono a formare una struttura sclerificata, di forma subtriangolare, detta pigidio, portante l'apertura anale e la vulva. Il pigidio è usato, oltre alla funzione riproduttiva, per la costruzione del follicolo. L'apertura anale è disposta dorsalmente, è associata a sbocchi ghiandolari ed è priva sia di setole sia dell'anello sclerificato, che invece ricorre nella maggior parte delle altre famiglie. Sulla faccia ventrale del pigidio è invece presente la vulva, che si presenta come una fessura trasversale circondata da sbocchi ghiandolari.
Il margine posteriore del pigidio presenta piccole appendici di varia forma, ad alcune delle quali è associata una specifica nomenclatura. La presenza e il numero di queste appendici sono elementi di determinazione tassonomica:
Nel complesso, queste strutture morfologiche sono utilizzate per modellare il secreto con cui è costruito il follicolo; dalla loro disposizione e dal loro numero dipende, in sostanza, la forma che assumerà il follicolo.
Al pigidio è associato un ricco sistema sistema secretore, composto da ghiandole tegumentarie pigidiali, il cui secreto è composto da glicoproteine (fondamentalmente seta), e da ghiandole tegumentarie ceripare, secernenti cera.
Le ghiandole sericipare pigidiali sono complessi di sette cellule, di cui una centrale più lunga e di dimensioni maggiori rispetto alle altre. Il dotto efferente di queste ghiandole ha forma e struttura diversa, perciò si distinguono i seguenti tipi:
Le ghiandole ceripare più importanti sono invece localizzate presso gli stigmi e presso la vulva; gli sbocchi si distribuiscono a cerchio intorno agli stigmi e alla vulva, formando struttura morfologiche dette dischi peristigmatici e perigenitali.
Il maschio è un insetto di piccolissime dimensioni, dal corpo delicato e affusolato posteriormente, alato o attero. Il capo, poco distinto dal torace, è privo di occhi e provvisto di ocelli e antenne composte da 10 articoli. Le zampe sono mediamente lunghe. Le ali funzionanti sono ridotte al solo paio anteriore e hanno una venatura semplificata, composta due sole nervature longitudinali; le ali posteriori sono trasformate in bilancieri, di forma uncinata.
L'addome è composto da nove uriti. Caratteristica è la conformazione del IX urite: esso è sottile e allungato, simulante un processo spiniforme, concavo ventralmente, in modo da formare una doccia in cui è alloggiato un lungo pene. La conformazione dell'urite terminale e del pene è finalizzata a permettere la fecondazione delle femmine, protette all'interno del follicolo.
Gli stadi giovanili dei Diaspini sono rappresentati da due stadi di neanide ai quali si succedono, nei soli maschi, due stadi ninfali, denominati prepupa e pupa, in cui l'insetto è immobile e non si alimenta, utilizzando le riserve accumulate negli stadi di neanide. Pupa e prepupa differiscono dal maschio adulto per il differente grado di sviluppo degli abbozzi alari e dell'ultimo urite.
Le neanidi di 1ª età sono mobili e sprovviste di protezione. La loro funzione principale è quella di muoversi fino a insediarsi definitivamente nel sito di alimentazione; la morfologia è dunque finalizzata a svolgere questa funzione: sono provviste di brevi antenne pluriarticolate e di zampe funzionali. Gli stiletti boccali sono ripiegati in una tasca interna ventrale (crumena) e non saranno estroflessi fino al momento in cui l'insetto si insedia e incomincia ad alimentarsi.
Le neanidi degli stadi successivi (2ª e 3ª età nelle femmine, 2ª età nei maschi) sono sostanzialmente simili alle femmine adulte, con corpo protetto dal follicolo provvisorio.
Il follicolo dei Diaspini è una protezione rigida che, a differenza di quella di altre cocciniglie, non aderisce al corpo dell'insetto. È formata da uno scheletro di fibre di seta immerso in un materiale cementante composto da cera, la cui presenza può giungere a quantità dell'ordine del 40%, e da polipeptidi, ottenuti soprattutto dalla polimerizzazione di serina e tirosina.
Alla produzione del follicolo concorrono le ghiandole pigidiali e secrezioni anali, mentre la costruzione è determinata da una serie di movimenti del corpo, del pigidio e delle palette: l'insetto si muove come un compasso intorno al punto in cui sono infilati gli stiletti boccali, secerne il materiale e lo modella con i movimenti delle palette e con il pigidio. Dalla conformazione delle appendici del pigidio e dalla disposizione delle ghiandole pigidiali dipende, in sostanza, la forma e l'aspetto del follicolo.
La struttura del follicolo è stratificata, in quanto alterna strati del materiale secreto e modellato ai resti delle exuvie degli stadi precedenti, che restano ben visibili nel follicolo definitivo. Il follicolo definitivo si espande anche ventralmente, formando una suola che separa l'insetto dal substrato. Nel complesso, perciò, il corpo della femmina adulta è completamente racchiuso all'interno di un involucro che presenta due aperture: una in corrispondenza dell'apparato boccale, l'altra in corrispondenza del pigidio, attraverso la quale si svolge la funzione riproduttiva, ovvero la copulazione e la fuoriuscita delle neanidi.
Questa struttura tipo presenta sostanziali differenze in funzione del sesso e del comportamento delle femmine secondo il gruppo sistematico:
L'anatomia dei Diaspini è fondamentalmente incentrata sulla nutrizione e la riproduzione, limitando alle funzioni essenziali le altre funzioni vitali. Gran parte del corpo delle femmine è infatti occupato dall'apparato digerente e dall'apparato genitale.
La peculiarità dei Diaspini risiede nella soluzione di continuità del tubo digerente: il mesentero è a fondo cieco ed è collegato al proctodeo da due fibre connettive. Le endosimbiosi sono rappresentate da microrganismi fungini localizzati in singole cellule (micetociti) sparse nel tessuto adiposo.
I Diaspini sono ovipari o, più frequentemente, ovovivipari o vivipari; si riproducono soprattutto per anfigonia, ma nel 17% delle specie è stata riscontrata la partenogenesi telitoca. L'etologia della riproduzione è incentrata sul dimorfismo sessuale e sulla neotenia delle femmine: queste, essendo del tutto immobili, attirano il maschio emettendo feromoni. Da parte loro, i maschi hanno vita brevissima, talvolta limitata a sole 24 ore, non si alimentano e dedicano la loro breve vita alla ricerca delle femmine. È stato riscontrato che la carenza di maschi inducono reazioni di agitazione nelle femmine: in assenza del maschio, la femmina matura estromette il pigidio dal follicolo, ritira gli stiletti boccali e cessa di alimentarsi e, infine, abbandona il follicolo ricoprendosi irregolarmente di seta[1].
Le uova sono deposte all'interno del follicolo, perciò in tutti i casi sono le neanidi a fuoriuscire dall'apertura posteriore del follicolo. La prolificità non è elevata: in media ogni femmina depone 50-150 uova o neanidi; solo alcune specie arrivano a una prolificità di 600 individui per femmina.
Il ciclo dei Diaspini è strettamente legato a fattori climatici, per cui può svolgersi con un numero variabile di generazioni l'anno, da 1 a 6. Data la breve vita dei maschi, la fase svernante è rappresentata in gran parte dalle femmine adulte e dalle neanidi di 2ª età.
Lo sviluppo postembrionale è di tipo catametabolico nelle femmine e neometabolico nel maschio:
Lo stadio adulto delle femmine passa attraverso due fasi, una di femmina immatura, assimilabile a una neanide di terza età, e uno di femmina matura; la differenza fra le due fasi risiede nello sviluppo del follicolo definitivo e degli ovarioli, in ogni modo fra le due fasi non intercorre alcuna muta.
I Diaspini sono insetti per lo più polifagi. L'alimentazione ha luogo a spese dei succhi cellulari prelevati dalle cellule dei tessuti parenchimatici. Le infestazioni di Diaspini si rinvengono perciò su vari organi: sul fusto, sui rametti, sulle foglie e sui frutti.
La particolare conformazione dell'apparato digerente, con l'interruzione fra il mesentero e il proctodeo, ha riflessi sulla fisiologia dell'escrezione dei Diaspini: questi insetti, infatti, non producono melata e il proctodeo limita la sua funzione all'escrezione del prodotto dei tubi malpighiani. Il metabolismo dei glucidi e delle sostanze azotate sfrutta soprattutto il sistema secretore esocrino come sistema escretore, in quanto i Diaspini utilizzano le sostanze di scarto per la costruzione del follicolo.
La dinamica di popolazione dei Diaspini è condizionata dalla loro ridotta prolificità, perciò non si osservano, in questa famiglia, le repentine pullulazioni tipiche di altri sternorrinchi. D'altra parte questi insetti, per la loro sedentarietà, tendono nel tempo a formare aggregazioni numerose, con infestazioni che possono evidenziarsi anche con la stratificazione dei follicoli sulla corteccia degli organi infestati.
L'aggressività nei confronti della pianta ospite è notevole: una volta insediate, queste cocciniglie non ritraggono più gli stiletti boccali e si alimentano in continuazione; l'immissione della saliva induce reazioni, nei tessuti attaccati, che si manifestano con alterazioni cromatiche e con disorganizzazione istologica. Gravi attacchi conducono a un deperimento progressivo che può avere un esito letale.
I fattori che predispongono alle infestazioni sono diversi[2]. Esiste una recettività biologica differenziale, da parte delle piante, ma non meno importanti sono le concimazioni irrazionali, che esaltano la recettività, e le tecniche fitoiatriche ad alto impatto ambientale in quanto, agendo principalmente sull'entomofauna utile, elimininano i principali agenti di controllo naturale di queste cocciniglie.
La predisposizione all'infestazione è strettamente legata alla mobilità delle neanidi di 1ª età: una ridotta mobilità favorisce infatti la concentrazione e la formazione di aggregazioni, in quanto le neanidi tendono a insediarsi definitivamente a breve distanza dalla loro madre. A tal proposito è singolare l'azione favorevole delle polveri cittadine sulle infestazioni di diaspini: le particelle di polvere ostacolano da un lato il movimento delle neanidi e, nello stesso tempo, l'azione dei nemici naturali[2][3].
All'aggressività e alla polifagia si aggiungono, come fattori di danno, la notevole resistenza dei Diaspini ai trattamenti chimici. Il follicolo delle forme immobili rappresenta un'efficace protezione nei confronti degli agenti chimici e l'unico stadio vulnerabile è per lo più quello delle neanidi mobili. In passato i trattamenti contro i diaspini si basavano largamente sull'impiego di principi ad alto impatto ambientale:
Emblematico era il ricorso alle fumigazioni negli agrumeti e nei frutteti, come rimedio estremo nel controllo di alcuni diaspini di difficile controllo con altri mezzi chimici (es. Quadraspidiotus perniciosus, Chrysomphalus dictyospermi, ecc.).
Nel complesso, alcune decine di specie di diaspini rientrano nel novero degli insetti ad alto rischio, responsabili di ingenti danni economici, soprattutto in regioni ad alta vocazione frutticola e agrumicola, e soggetti a regolamenti fitosanitari.
Fra i predatori i principali agenti naturali di controllo fanno capo ai Coleotteri Coccinellidi (es. Chilocorus bipustulatus, Exochomus quadripustulatus).
I parassitoidi fanno capo per lo più a due famiglie di Imenotteri Calcidoidei, Aphelinidae ed Encyrtidae, alcuni dei quali impiegati anche in lotta biologica.
Fra i predatori oofagi si rivela attivo l'acaro Hemisarcoptes malus, che secondariamente preda anche gli adulti.
La lotta chimica ai Diaspini resta tuttora problematica, per i motivi sopra esposti, a causa dei risultati parziali. Gli interventi più efficaci consistono nei trattamenti a base di oli bianchi, preferibilmente attivati con fosforganici (es. Fenitrotion), da eseguire contro le neanidi mobili. Data la scalarità delle nascite è in genere necessario intervenire con due trattamenti distanziati e, comunque, l'efficacia è strettamente legata alla coincidenza dell'intervento con il periodo di massima intensità delle nascite. I trattamenti adulticidi con oli minerali si rivelano invece inutili, mentre risultati parziali si ottengono con l'impiego di insetticidi citotropici. Su infestazioni circoscritte, per lo più in ambito domestico, è preferibile la rimozione meccanica mediante spazzolatura degli organi attaccati, facendo seguire eventualmente un trattamento con oli bianchi attivati.
La prevenzione, utile per limitare i rischi di infestazione, si applica con l'adozione di pratiche agronomiche razionali, in particolare moderando le concimazioni azotate e intervenendo con potature di diradamento.
Di fondamentale importanza è, in ogni modo, l'inquadramento di tutti gli interventi nel contesto della lotta integrata: i nemici naturali, infatti, svolgono un ruolo non trascurabile nel mantenere le popolazioni di diaspini sotto la soglia di danno, perciò i migliori risultati nella lotta a queste cocciniglie si ottengono in agrosistemi poco degradati, dotati di un sufficiente grado di biodiversità e sottoposti a interventi chimici a basso impatto.
La famiglia comprende oltre 2.400 specie ripartite fra 393 generi[4]. La tassonomia interna, a livello di sottofamiglie e tribù, adottata in letteratura non è uniforme e si ricorre talvolta a classificazioni artificiali, come quella che suddivide la famiglia in due raggruppamenti formali che fanno capo alle due sottofamiglie più grandi, Diaspidinae e Aspidiotinae[5][6].
Uno schema tradizionale suddivide la famiglia nelle seguenti sottofamiglie e tribù[7][8]:
Va in ogni modo precisato che c'è ancora una larga incertezza sulla classificazione intermedia a causa della disformità dei criteri di determinazione tassonomica su base morfologica.
Le chiavi di determinazione a livello di specie e genere prendono in considerazione soprattutto la morfologia del pigidio nelle femmine adulte e negli stadi preimmaginali, mentre non esistono chiavi di determinazione che interessano i maschi.
I Diaspini (Diaspididae Targioni Tozzetti, 1868) sono una famiglia di insetti appartenente all'ordine dei Rincoti Omotteri, superfamiglia Coccoidea.
Nell'ambito delle cocciniglie, quella dei Diaspini è una delle famiglie più importanti, sia perché è la più ricca di specie (oltre 2.400), sia perché molte di queste sono di grande importanza economica per i danni causati alle coltivazioni. La peculiarità di questa famiglia consiste nella presenza di un follicolo che racchiude completamente il corpo della femmina adulta e delle neanidi (escluse quelle di prima età), da cui deriva il nome inglese armoured scales ("cocciniglia corazzata").
Panserskjoldlus (Diaspididae) er en familie med plantelus som hører til gruppen skjoldlus, Coccoidea. De er insekter med sugende munndeler og hører til i den store gruppen nebbmunner. Med over 2400 kjente arter er de den artsrikeste av skjoldlus-familiene.
Små skjoldlus, sett ovenfra runde til kommaformet, hvelvede. Kroppen er dekket av et hardt, gjerne brunlig skall av voks. De voksne lusene har restene av tidligere larvehuder sittende fast i skallet som en mørk flekk, midt på hos de runde artene og i forenden hos de avlange. De voksne hunnene er svært reduserte, beina mangler helt og antennene er reduserte til et par små knopper. Hos hunnen har bare det første nymfestadiet bein. Hos denne gruppen danner også hannene skjold, men de er mindre og smalere enn hunnenes.
Diaspididae lever for det meste på busker og trær, med en del arter på gress men ganske få på urter. Familien er funnet på hele 180 ulike plantefamilier. Den plantefamilien som har flest registrerte arter er erteblomstfamilien (Fabaceae, 230 registrerte arter), men alle de følgende familiene er verter for 100 eller flere arter: gressfamilien (Poaceae), vortemelkfamilien (Euphorbiaceae), myrtefamilien (Myrtaceae), rosefamilien (Rosaceae), morbærfamilien (Moraceae), oljetrefamilien (Oleaceae), palmefamilien (Arecaceae), rutefamilien (Rutaceae), laurbærfamilien (Lauraceae) og furufamilien (Pinaceae). Hunnene utvikler seg gjennom tre stadier, hannene gjennom fem. Eggene legges under hunnens skjold og de nyklekte nymfene kryper ut gjennom en slisse i bakenden. De har fra én til seks eller flere generasjoner per år, og kan overvintre i de fleste stadier.
Mange av disse artene er skadedyr på ulike kulturplanter. San José-skjoldlusen (Diaspidiotus perniciosus), som er registrert fra over 700 ulike plantearter, er et alvorlig skadedyr særlig på frukttrær i varme klima. Den har foreløpig ikke etablert seg i Norge, men blir av og til funnet på importert frukt. Pileskjoldlusen (Chionaspis salicis) kan også angripe en rekke ulike busker og trær. Den har av og til masseforekomster på blåbær, der den tapper plantene for kraft og fører til at bærene faller av før de modner. Kommaskjoldlusen (Lepidosaphes ulmi) kan også opptre som et brysomt skadedyr, blant annet på epler.
Familien forekommer i alle økosoner.
Slekter med over 20 kjente arter, eller som har arter i Norge, er tatt med her.
Panserskjoldlus (Diaspididae) er en familie med plantelus som hører til gruppen skjoldlus, Coccoidea. De er insekter med sugende munndeler og hører til i den store gruppen nebbmunner. Med over 2400 kjente arter er de den artsrikeste av skjoldlus-familiene.
Multimedia w Wikimedia Commons Tarcznikowate, tarczniki (Diaspididae) – rodzina owadów z rzędu pluskwiaków licząca około 2650 gatunków, w większości szkodników roślin uprawnych. Tarcznikowate pochodzą z Eurazji i Afryki Północnej, ale obecnie zostały zawleczone także na pozostałe kontynenty. Wiele z gatunków należących do rodziny ma duże znaczenie gospodarcze jako szkodniki roślin ozdobnych i szklarniowych.
Tarcznikowate są owadami niewielkimi, osiągają do kilku mm długości. Samce mniejsze od samic. Większość gatunków jest biała, lecz niektóre z nich są brązowe, czerwonawe, czarne lub nawet przeświecające, czy przezroczyste[2]. U osobników dorosłych występuje skrajny dymorfizm płciowy. Ciało samców podzielone jest na standardowe dla owadów tagmy: głowę, tułów i odwłok. Głowa wyposażona jest u nich 10-członowe czułki, a tułów zwykle w dwie pary skrzydeł. Przednie skrzydła są błoniaste, skąpo użyłkowane, tylne zaś przekształcone w rozpinacze. Samce mogą być także bezskrzydłe. Odnóża mają dobrze wykształcone, natomiast uwstecznieniu u dorosłych samców ulegają narządy gębowe, gdyż nie pobierają one pokarmu. U dorosłych samic natomiast typowe tagmy (głowa, tułów, odwłok) ulegają zlaniu, przez co ciało ma formę robakowatą lub miseczkowatą[3]. Trudno zauważalna jest u nich także segmentacja ciała[4]. Czułki położone są po stronie brzusznej części głowowej[5] i zredukowane do niesegmentowanych guzków[4]. Brak jest u nich odnóży[4][2]. Zredukowane są oczy[6]. W części tułowiowej ich ciała leży aparat gębowy i przednia lub tylna przetchlinka, a po bokach ciała mikro- i makrogruczoły rurkowe. W części odwłokowej mieszczą się kolce gruczołowe, a w pygidium, otwór analny i gruczoły przypochwowe[5]. Samice niektórych gatunków nigdy nie opuszczają zrzuconej drugiej wylinki i całe życie spędzają w jej wnętrzu[6]. Czwarty do ostatniego segmentu odwłoka są złączone i zesklerotyzowane w płaskie pygidium. Samice w stadium imago są beznogie. Tarcznikowate są skrajnymi hydrofobami[2].
Rozmnażanie partenogenetyczne lub płciowe[6].
Dymorfizm płciowy przejawia się zarówno w sposobie przebiegu przeobrażenia, jak i liczbie stadiów larwalnych. Samce przechodzą przeobrażenie podobne do holometabolii, w którym po dwóch nieprzyjmujących pokarmu stadiach zwanych przedpoczwarką i poczwarką owad rozwija się do dorosłej, uskrzydlonej postaci[6].
U samic występuje nieco zmodyfikowane przeobrażenie niezupełne, w którym dorosła, nieuskrzydlona postać przypomina formę niedojrzałą. U większości gatunków występują dwa stadia, lecz spotyka się także gatunki z pojedynczym, kompletnym przeobrażeniem oraz trzy stadia, w którym na końcu drugiego ma miejsce wstępny etap linienia (tzw. apolysis), którego efektem jest postać dorosła[6].
Cykl życiowy jest zróżnicowany w obrębie rodziny - zależnie od autorów liczba stadiów jest różna: Andersen i in. podają jeden do trzech[6], Howard i in. dwa[2], a Miller i in. trzy stadia larwalne u samic, natomiast u samców – trzy (Andersen i in.[6]), cztery (Howard i in.[2]) lub pięć stadiów larwalnych (Miller i in.[4]).
Dorosłych samic tarcznikowatych nie okrywa w drugim stadium larwalnym kutykula, lecz wytwarzają z niej nieprzytwierdzoną do powierzchni ciała[4] strukturę zwaną tarczką[6] – stąd polska nazwa zwyczajowa rodziny. Struktura tarczek jest zróżnicowana na poziomie rodzaju[4].
Występują kosmopolitycznie, z wyjątkiem regionów polarnych[4]. Diaspididae jest największą rodziną Coccoidea. Na świecie opisano ok. 2650 gatunków zgrupowanych w ok. 400 rodzajach[2]. W Europie opisano ok. 130 gatunków tarczników, w tym 60 zaliczanych jest do gatunków obcych. W Polsce stwierdzono 19 gatunków występujących na ozdobnych roślinach uprawianych w szklarniach[5].
Rodzina dzieli się na 5 plemion i 10 rodzajów o niepewnej pozycji taksonomicznej. Łącznie rodzina zawiera ok. 150 rodzajów (podział za Biolib.cz[7]):
Według Andersena i in. najbliżej spokrewnione z Halimococcidae[6].
Diaspididae są wysoko wyspecjalizowanymi pasożytami roślin[4]. Zależnie od rozmieszczenia geograficznego, występują na różnych roślinach-gospodarzach, jak np. na palmach z rodzajów: Areca, Butia, Calamus, Cocos, Dypsis, Raphia, Trachycarpus[2]. Wiele z nich to gatunki inwazyjne. W Polsce gatunki z tej rodziny stwierdzone na wielu roślinach ozdobnych[5].
Tarcznikowate, tarczniki (Diaspididae) – rodzina owadów z rzędu pluskwiaków licząca około 2650 gatunków, w większości szkodników roślin uprawnych. Tarcznikowate pochodzą z Eurazji i Afryki Północnej, ale obecnie zostały zawleczone także na pozostałe kontynenty. Wiele z gatunków należących do rodziny ma duże znaczenie gospodarcze jako szkodniki roślin ozdobnych i szklarniowych.
Diaspididae Targioni Tozzetti, 1868
Трибы
Щитовки[1] (лат. Diaspididae) — семейство полужесткокрылых насекомых из надсемейства червецов. В семействе свыше 2400 видов.
Тело покрыто плотным щитком, который состоит из одной или двух личиночных шкурок и секреторной восковой части. Щиток легко отделяется от тела насекомого[2][3].
В составе семейства:
Щитовки (лат. Diaspididae) — семейство полужесткокрылых насекомых из надсемейства червецов. В семействе свыше 2400 видов.
