Senegalia rugata (Lam.) Britton & Rose

Acacia concinna (lat. Acacia concinna) - paxlakimilər fəsiləsinin akasiya cinsinə aid bitki növü.

Sinonimləri

• Acacia concinna var. rugata (Benth.)Baker
• Acacia hooperiana Miq.
• Acacia hooperiana var. glabriuscula Miq.
• Acacia hooperiana var. subcuneata Miq.
• Acacia philippinarium Benth.
• Acacia poilanei Gagnep.
• Acacia polycephala DC.
• Acacia pseudointsia auct. non Miq.
• Acacia quisumbingii Merr.
• Acacia rugata (Lam.) Merr.
• Guilandina microphylla DC.
• Mimosa concinna Willd.
• Mimosa rugata Lam.
• Nygae sylvarum-minimae Rumph.^[1]

Mənbə

Acacia concinna-Schoten

Acacia concinna ist eine Pflanzenart aus der Gattung der Akazien (Acacia). Ihr Verbreitungsgebiet liegt im tropischen Asien.^[1]

Beschreibung

Erscheinungsbild und Blatt

Acacia concinna wächst als kletternder oder locker ausgebreitet wachsender Strauch oder kleiner Baum. Die Rinde der Zweige und die Blattrhachis sind grau wollig behaart. Die reichlich vorhandenen Stacheln sind winzig und hakenförmig.^[1]

Die wechselständig angeordneten und 10 bis 20 cm langen Laubblätter sind doppelt gefiedert. Die 6 bis 18 Paare Fiedern erster Ordnung sind 8 bis 12 cm lang. Es sind Drüsen nahe der Blattstiele und jeweils eine zwischen den obersten Fiedern erster Ordnung vorhanden. Es sind 15 bis 25 Paare Fiederblättchen (Fiedern 2. Ordnung) vorhanden. Die häutigen, rau behaarten oder verkahlenden Blattflächen sind auf der Unterseite blaugrün und auf der Oberseite grün. Die Fiederblättchen sind bei einer Länge von 8 bis 12 mm und einer Breite von 2 bis 3 mm linealisch-länglich. Der Blattrand ist bewimpert. Die Fiederblättchen weisen ein runzeliges Aussehen auf, wenn sie vertrocknet sind. Die früh abfallenden Nebenblätter sind bei einer Länge von 3 bis 8 mm sowie einer Breite von 1,5 bis 6 mm einförmig-herzförmig.^[1]

Blütenstand und Blüte

Ausschnitt eines zusammengesetzten Blütenstandes

Die Blütezeit reicht in China von April bis Juni. In rispigen Gesamtblütenständen stehen an wollig behaarten Blütenstandsachsen die kugeligen Teilblütenstände, die einen Durchmesser von 9 bis 12 mm besitzen. Die duftenden Blüten sind weiß bis gelblich mit doppelter Blütenhülle. Die fünf etwa 2 mm langen Kelchblätter sind trichterförmig verwachsen. Die Kronblätter überragen die Kelchblätter etwas. Der gestielte Fruchtknoten ist kahl oder seidig behaart.^[1]

Frucht und Samen

Die braune, fleischige Hülsenfrucht ist bei einer Länge von 8 bis 15 cm und einer Breite von 2 bis 3 cm riemenförmig mit runzeliger Oberfläche. Die geraden oder gebogenen Einschnürungen wirken, als ob die Hülsenfrucht in Segmente brechen würde. Jede Hülsenfrucht enthält sechs bis zehn Samen. Die Früchte reifen in China zwischen Juli und Dezember.^[1]

Vorkommen

Acacia concinna ist im tropischen Asien verbreitet. In China gedeiht Acacia concinna in lichten Wäldern und im Dickicht in Höhenlagen zwischen 200 und 1100 Meter in den Provinzen Fujian, Guangdong, Guangxi, Guizhou, Hainan, Hunan, Jiangxi sowie Yunnan.^[1]

Taxonomie

Diese Art wurde 1806 unter dem Namen (Basionym) durch Willd. in Species Plantarum. Editio quarta, 4 (2), S. 1039^[2] erstveröffentlicht. Ein Homonym ist Mimosa concinna Benth. veröffentlicht in George Bentham: Transactions of the Linnean Society of London, 30 (3), 1875, S. 404–405. Der heute akzeptierte Name Acacia concinna wurde 1825 durch DC. in Prodromus Systematis Naturalis Regni Vegetabilis, 2, S. 464^[3] veröffentlicht. Das gleiche Basionym gilt auch für die Art Acacia sinuata (Lour.) Merr.^[4][5]

Nutzung

Acacia concinna liefert Tannine und wird in der traditionellen chinesischen Medizin verwendet^[1].

Als ethnobotanische Verwendung für Acacia concinna werden Detergens, Insektizid, Fischgift (Piscizid), Seife, Tumor-Behandlung angegeben.^[6]

Aus den Früchten wird ein als Shikakai (hindi: शिकाकाई, śikākāī; in Sanskrit Saptala) bezeichnetes traditionelles ayurvedisches Shampoo und Haarpflegemittel hergestellt.^{[7][8][9][10]}

Quellen

• Delin Wu & Ivan C. Nielsen: Acacia concinna, S. 58, In: Delin Wu & Ivan C. Nielsen: Acacieae, S. 55, In: Wu Zhengyi & Peter H. Raven: Flora of China, Volume 10, 2010, Missouri Botanical Garden Press, St. Louis: textgleich online. (Abschnitt Beschreibung und Vorkommen)

Einzelnachweise

1. ↑ ^{a b c d e f g} Delin Wu & Ivan C. Nielsen: Acacia concinna, S. 58, In: Delin Wu & Ivan C. Nielsen: Acacieae, S. 55, In: Wu Zhengyi & Peter H. Raven: Flora of China, Volume 10, 2010, Missouri Botanical Garden Press, St. Louis: textgleich online.
2. ↑ Willdenow 1806 bei biodiversitylibrary.org.
3. ↑ DC. 1825 bei biodiversitylibrary.org.
4. ↑ Eintrag bei Tropicos.
5. ↑ Acacia concinna im Germplasm Resources Information Network (GRIN), USDA, ARS, National Genetic Resources Program. National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland.
6. ↑ Acacia concinna (Fabaceae) (engl., PDF) In: Dr. Duke's Phytochemical and Ethnobotanical Database, Hrsg. U.S. Department of Agriculture, abgerufen am 17. Juli 2021.
7. ↑ Eintrag bei Flowers of India.
8. ↑ Eintrag bei TNAU Agritech Portal von der Tamil Nadu Agricultural University.
9. ↑ Eintrag bei Philippine medicinal plant.
10. ↑ Komal Khanpara, Renuka, Dr. V. J. Shukla, Harisha C.R.: A DETAILED INVESTIGATION ON SHIKAKAI (ACACIA CONCINNA LINN.) –FRUIT, In: Journal of Current Pharmaceutical Research, 2012, 9 (1), S. 06-10: PDF. (Memento des Originals vom 23. Dezember 2015 im Internet Archive) Info: Der Archivlink wurde automatisch eingesetzt und noch nicht geprüft. Bitte prüfe Original- und Archivlink gemäß Anleitung und entferne dann diesen Hinweis.@1@2Vorlage:Webachiv/IABot/jcpronline.com

Weblinks

– Sammlung von Bildern

ஆசியாவிற்கே தனித்துவம் வாய்ந்த குறிப்பாக மத்திய மற்றும் தென்னிந்தியாவில் பரவலாகக் காணப்படும் ஒருச் செடி சிகைக்காய் செடியாகும். அகேசிகான்சின்னா (Acacia concinna) என்னும் தாவரவியற் பெயர்க் கொண்ட இத்தாவரத்தின் பழங்களில் கூடுதல் அல்கலாய்டுகள் காணப்படுகின்றன. இத்தாவரத்திலிருந்து பெறப்படும் காய்களில் இருந்து உருவாக்கப்படும் தூள் சிகையை அலசவும் கழுவவும் பயன்பட்டுவருகிறது. ஆகையால் இதைச் சிகைக்காய்த் தூள் என அழைக்கிறோம். அதன் சிறப்பாலேயே இது சிகைக்காய்ச் செடி என அழைக்கப்படுகிறது.^[2]

”சிகைக்காய்” = சிகை + காய்; சிகை - மயிர் (அ) முடி; காய் - பழத்தின் இளம்பருவம். முடிக்காணக் காய் என்றுப் பொருள். இதையே ஆங்கிலத்தில் “ஃப்ரூட் ஃபார் ஏர்” என விளிக்கின்றனர். இதை இந்தியா மற்றும் பண்டையத் தமிழ் மரபில் பல நூற்றாண்டுகளாக இயற்கை முடிப்பராமரிப்பாகப் பயன்படுத்தி வந்துள்ளனர் ^[3].

பண்புகள்

இது இந்தியாவில் காணப்படும் ஒருப் பொதுவானத் தாவரமாகும். இது ஒருக் கொடித் தாவரமாகும். இது ஏறு/பற்றுக் கொடி வகையைச் சார்ந்ததாகும். இவை புதர் போன்று வளரும் தன்மையது. இதன் இலை இரட்டைச்சிறகிலை யமைப்பையும், பூ மஞ்சள் நிறத்திலும் கோளகவடிவிலும் காணப்படும். காய் பழுப்பு வண்ணத்திலும், காய்ந்த நிலையில் சுருக்கம் மற்றும் துண்டிட்டதுப் போலவும் காட்சியளிக்கும். இதன் காய்களில் 6-10 விதைகள் காணப்படும்.

சிறப்புகள்

• இச்செடியின் சிறப்பே இதன் காய்களால் என்றுச் சொன்னால் மிகையல்ல. இதன் காய்களைப் பொடித்து பெறப்படும் தூளைப் பல நூற்றாண்டுகளாக சித்த மற்றும் ஆயுர்வேத மருத்துவ முறைகளில் பயன் படுத்தி வந்துள்ளனர்.
• பெரும்பாலான செயற்கை முடிப்பராமரிப்புப் பொருட்களில் இவை கலக்கப்படுகின்றன.
• இதற்கு பூஞ்சான் எதிர்ப்பு பண்பு, சரும மற்றும் தோல் நோய்களுக்குச் சிறப்பான மருத்துவப் பொருளாகப் பயன்படுகிறது. மலமிளக்கியாகவும் ( மலம் + இளக்கி = இளகச்செய்யும்) இருமல் நோய்களுக்கு மருந்தாகவும் பயன்படுத்தவல்லது ^[4]
• இதன் மரப்பட்டைகளில் இருந்து சேப்போனின் என்னும் பொருள் பிரித்து எடுக்கப் படுகிறது. இதன் இலைகளில் டானின், அமினோக் காடிகள் மற்றும் புரதங்கள் நிறைந்து காணப்படுகிறது. இதன் இலைகளில் புளிமத்தன்மைக் கூடுதலாகக் காணப்படுவதால் இதை சட்டினி தயாரிக்கவும் பயன்படுத்துகின்றனர்^[5].
• இதன் காய்களில் இருந்து உருவாக்கப்படும் பொடியில் உள்ள அமில மற்றும் கார நெறித்தன்மை முடியின் பாதுகாப்பிற்கும் அதனில் உள்ள நுரைக்கும் தன்மை மயிரைச் சுத்தம் செய்யப்பயன்படுகிறது ^[6].

இவற்றையும் பார்க்க

• அரப்பு

மேற்கோள்கள்

శీకాయ (ఆంగ్లం Shikakai) ఒకరకమైన తుమ్మజాతి చెట్టు. దీని కాయల నుండి తీసిన రసం షాంపూగా ఉపయోగిస్తారు.

మూలాలు

ಸೀಗೆಯು ಲೆಗ್ಯುಮಿನೋಸೀ ಕುಟುಂಬದ ವಿಮೋಸೀ ಉಪಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರುವ ಅಕೇಸಿಯ ಕಾನ್ಸಿನ್ನ ಎಂಬ ಪ್ರಭೇದದ ಮುಳ್ಳಿನ ಮರಬಳ್ಳಿ. ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಬೇಲಿಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಸುತ್ತಾರೆ. ಕಾಡಿನ ಇನ್ನಿತರ ಮರಗಳ ಮೇಲೆ ಹಬ್ಬಿ ತುಂಬ ಹುಲುಸಾಗಿ ಬೆಳೆಯುವುದುಂಟು. ಇದರ ಕಾಯಿಯಿಂದ ಮಾಡುವ ಪುಡಿಯೇ ಸೀಗೆಪುಡಿ. ತಲೆಗೂದಲನ್ನು ತೊಳೆಯಲು ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಾ ಬಂದಿದ್ದಾರೆ.^[೧] ಅಕೇಸಿಯ ಪೆನ್ನೇಟ ಎಂಬ ಇನ್ನೊಂದು ಪ್ರಭೇದವಿದೆ. ಇದು ಕಾಡು ಸೀಗೆಬಳ್ಳಿ.

ಇದು ಆಯುರ್ವೇದಿಕ ಔಷಧೀಯ ಸಸ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಇದನ್ನು ಕೃತಕ ಆಯುರ್ವೇದಿಕ ಶ್ಯಾಂಪೂಗಳಲ್ಲೂ ಸೇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಲು, ಬೀಜಕೋಶಗಳು, ಎಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಸ್ಯದ ತೊಗಟೆಯನ್ನು ಒಣಗಿಸಿ ಪುಡಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ನಂತರ ಪೇಸ್ಟ್ ಆಗಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಶ್ಯಾಂಪೂ ಸಲ್ಫೇಟ್ ಹೊಂದಿರುವ ಶ್ಯಾಂಪೂ ಉಂಟುಮಾಡುವಷ್ಟು ಸಾಮಾನ್ಯ ಪ್ರಮಾಣದ ಬುರುಗನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವುದಿಲ್ಲವಾದರೂ, ಇದನ್ನು ಒಳ್ಳೆ ಸ್ವಚ್ಛಕವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಸೌಮ್ಯವಾಗಿದ್ದು, ಕೂದಲಿನಿಂದ ನೈಸರ್ಗಿಕ ತೈಲಗಳನ್ನು ತೆಗೆಯುವುದಿಲ್ಲ.

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

တရော် ကင်ပွန်း

ဒွတ္တဘောင်မင်းကြီးသည် စစ်တိုက်ပြီးပြန်လာသော အခါ ပန်ထွာဘုရင်မ၏တိုင်းပြည်တွင် တစ်ညဝင် အိပ်ခဲ့သည်။ ပန်ထွာဘုရင်မသည် မင်းကြီးဘုန်းကံနိမ့်အောင် မီးနေသည်ထမီနဲ့ရက်လုပ်ထားတဲ့ မျက်နှာသုတ်ပဝါကို မျက်နှာသုတ်ဖို့ပေးခဲ့သည်။ မင်းကြီးသည် ထိုမျက်နှာသုတ်ပဝါကို မျက်နှာသုတ်လိုက် တာဘုန်းနိမ့်ပြီးနဖူးကမှည့်ရှင် ကွယ်ခဲ့လေသည်။ မင်းကြီးလည်း ဘုန်းနိမ့်မှန်းသိပြီး ပြန်လာခဲ့သည်။ လမ်းရောက်တော့ မိုးရွာသည့်အတွက် တရော်ပင် အောက်မှာ မိုးဝင်ခိုခဲ့သည်။ တရော်ကင်းပွန်းက စီးကျလာသော မိုးရေသည် မင်းကြီးအပေါ်ကျပြီး ဘုန်းကျက်သရေ ရှိစေတဲ့မှဲ့ရှင်ဟာ ပြန်ပေါ်လာခဲ့သည်။

မင်းကြီးလည်း တရော်ဟာ ဘုန်းကျက်သရေရှိစေတယ် ဆိုပြီး ဦးခေါင်းဆေးမင်္ဂလာကို မကြာခဏလုပ်ပေးတာကစပြီး မြန်မာဘုရင် အဆက်ဆက်ဟာ တရော်ကင်းပွန်းနဲ့ ဦးခေါင်းဆေးမင်္ဂလာကို ပြုလုပ်တဲ့ အယူအဆ ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်။ ကင်းပွန်းသီး၏အာနိသင်က အပုပ်အစပ်နိုင်သည်။ ဘယ်လောက်ပဲ အပုပ်နံ့ နံပါစေ ကင်းပွန်းသီးကို မီးမြှိုက်လိုက်ရင် အပုပ်နံ့အားလုံး ပျောက်ကွယ်သွားပါသည်။ ထို့ကြောင့် ဦးခေါင်းက အနံ့ကိုပျောက်အောင် ကင်းပွန်းသီးက စွမ်းဆောင်နိုင်ပြီး ဘုန်းကျက်သရေရှိဖို့ကို တရော်က စွမ်းဆောင်ပေးပါသည်။ မြန်မာလူမျိုးများသည် အသုဘပို့ပြန်လာတဲ့အခါ၊ မီးနေသည်အိမ်ကပြန်လာတဲ့အခါတွေမှာ တရော်ကင်းပွန်းကိုအသုံးပြုကြတာ ဒီနေ့အထိပါဖြစ်သည်။

ဦးမြင့်ခိုင် (စိတ်ပညာ)

ကင်ပွန်းပင်

ရုက္ခဗေဒအလိုအားဖြင့် 'အကေးရှား ကွန်စင်းနား' ဟုခေါ်သောအပင်မှာ ကင်ပွန်းပင် ပင်ဖြစ်သည်။ ထိုအပင်ကို ကင်ပွန်းချဉ်။ ဆူးပုပ်ဟုလည်းခေါ်ကြသေးသည်။ မျိုးစိတ်ပေါင်း ၅၅ဝ မျှရှိပြီး ကမ္ဘာ တဝှမ်းလုံးရှိနွေးသောဒေသများတွင် ပေါက်ရောက်လေ့ရှိသည်။ အရွက်များမှာရွက်ပေါင်းဖြစ်သည်။ မွှေးကြိုင်၍ သေးငယ်သော အပွင့်ကလေးများ အပြွတ်လိုက် ပွင့်လေ့ရှိသည်။ အစေ့များ ပါရှိသော အသီးတောင့်များ သီးသည်။ အစေ့များ ရှိရာတွင် အဆစ်သဖွယ်ချိုင့်လျက် ရှိသည်။

ထနောင်းစေးသည် 'အကေးရှားဆင်နီဂေါ' ခေါ် ကင်ပွန်းပင်တစ်မျိုးမှထွက်သော အစေးဖြစ်သည်။ ကင်ပွန်းပင်မျိုးမှ အခေါက်များသည် သားရေနယ်ရာတွင် အသုံးဝင်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံရှိ ကင်ပွန်းပင်ကို အစေ့မှ စိုက်ပျိုးယူကြသည်။ အပင်မှာ နွယ်ယောင်ပင်ယောင်ဖြစ်သည်။ ပင်စည်နှင့် အရွက်တံတို့တွင် ဆူးများရှိသည်။ အရွက်များသည် ရွက်ဆိုင်ထွက်ကြပြီး ရွက်ပေါင်းများဖြစ်သည်။ မန်ကျည်းရွက် လောက်မကြီးကြချေ။ ပင်စည်အရွယ်မှာ ခြေသလုံးအရွယ်၊ ပေါင်လုံးအရွယ်မျှ ရှိသည်။ နွယ်လျှင် အပင်ရှည်တတ်သည်။ အရွက်ကိုစားရသည်။ ကင်ပွန်းသီးကို မြန်မာအမျိုးသမီးများ ခေါင်းလျှော်ရာတွင် အသုံးပြုလေ့ရှိကြသည်။ ဆေးဖက် လည်းဝင်သည်။^[၃]

Lapoot (ကင်ပွန်းချဉ်)

• Botany Term : Acacia concinna DC
• Species/Family : Mimosaceae

ပုံသဏ္ဌာန်

အပင်

- ဆူးရှိသောချုံပင်မျိုးဖြစ်၏ ။ ပင်စည်ပျော့၏ ။ အစိမ်းရောင် အခက်များပေါ်တွင် နီမှိုင်းသော အစင်းများ ရှိပြီး သေးငယ်သော အဖြူစက်ကလေးများ ဖုံးအုပ်နေသည်။

အရွက်

- နှစ်ခါ ငှက်မွေးရွက်ပေါင်း ဖြစ်သည်။ ၄-၆ လက်မရှည်၍ ရွက်ကလေး ၄-၆ စုံရှိသည်။ ရွက်မြွှာအစုံ ၁၂-၂၀ ရှိသည်။ ရွက်မြွှာများ ရှည်မျောမျောပုံဖြစ်သည်။ ရွက်ရင်း ရွဲ့စောင်းပြီး ရွက်ထိပ်ပိုင်း ဝိုင်း၍ အဖျားချွန်သည်။

အပွင့်

- တစ်ပင်တိုင် ပန်းခိုင်ဖြစ်၍ ပန်းခိုင်၏ အဖျားတွင် စုပြုံ၍ တစ်ပွင့်တည်းကဲ့သို့ ပွင့်သည်။ အဝါ ရောင်ဖြစ်သည်။ အမွေးအနည်းငယ်သာရှိပြီး ပွင့်ညှာမဲ့သည်။ တပေါင်းလမှ ဝါဆိုလအတွင်း ပွင့်သည်။

အသီး

- အသားထူသော အသီးတောင့်ရှည်မျိုး ဖြစ်သည်။ ပြား၍ဖြောင့်သည်။ အစေ့များကြားတွင် အဆစ်များ ဖြစ်နေသည်။ အစေ့ အနက်ရောင်ရှိ၍ နတ်တော်လနှင့် ပြာသိုလတွင် သီးသည်။

မြန်မာ့တိုင်းရင်းဆေးတွင် အသုံးပြုပုံ

အသုံးပြုနိုင်သည့်အစိတ်အပိုင်းများ

အသီး ၊ အရွက်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင်တွေ့နိုင်သောနေရာများ

မြန်မာနိုင်ငံအနှံ့အပြား၌ ပေါက်ရောက်ပြီး အမြဲစိမ်းသစ်တောများ၌ အများဆုံး တွေ့ရသည်။ သဘာဝအလျောက် ပေါက်ရောက်သည်။

အသုံးဝင်ပုံ အာနိသင်

မြန်မာဆေးကျမ်းများအလိုအရ ကင်ပွန်းပွင့်သည် ချို၏ ၊ အေး၏ ၊ လေသလိပ်သည်းခြေကို နိုင်သည် ။ ကင်ပွန်းရွက်သည် ပူ၏ ၊ ချဉ်၏ ၊ အပူကြောင့်ဖြစ်သော အခိုး အကင်းကို ငြိမ်းစေ၏ ၊ ဝမ်းရပ်ခြင်းကို ပြုတတ်၏ ။ ကင်ပွန်းသီးသည် ခါး၏ ၊ အေး၏ ၊ အစာကို ကြေညက်စေ၍ ဝမ်းကို သက်စေသည်။

အသုံးပြုပုံ-

အသီး

1. အသီးသည် လေအောင့်ရောဂါ ၊ သွေးနှင့်ဆိုင်သော ရောဂါ ၊ အဖြူကွက်ပေါ်သောရောဂါ ၊ အစာအိမ်ရောဂါနှင့် ဝမ်းချုပ်ခြင်းကို ပျောက်စေသည်။
2. အသီးနှင့် အရွက်ပြုတ်ရည်ကို ဝမ်းပျော့ ဆေးရည်အဖြစ် သုံးသည်။
3. အသီးပြုတ်ရည်နှင့် ခေါင်းလျှော်ပေးခြင်းဖြင့် ဆံပင်သန်စေသည်။
4. အသီးကိုကြိတ်၍ အရေပြားရောဂါကို လိမ်းပေးလျှင် ပျောက်၏။
5. အသီးများကို မြွေဆိပ်ကုဆေး ဖော်စပ်ရာ၌လည်း သုံးသည်။
6. စိန် နှင့်သံပုရာ စားမိသူအား ကင်ပွန်းသီးကို ကျိုပြီးလက်ဖက်ရည် ပန်းကန်တစ်လုံးခန့် တိုက်ပေးသော် စားထားသော စိန်နှင့် သံပုရာများ ပြန်အန်ထွက်စေ၏။

အရွက်

1. အရွက် ရေနွေးဖျောရည်ကို ငှက်ဖျားရောဂါ အတွက် သုံးသည်။ ဝမ်းဗိုက် လေပွခြင်းအတွက် ၎င်းအရည်ကိုသောက်ခြင်းဖြင့် ဝမ်းပျော့ပျော့သွား၍ ပျောက်စေသည်။
2. အရွက်နုကလေးများကို ငရုတ်ကောင်းရည်တွင် စိမ်၍ ဆား ၊ မန်ကျည်းသီး ၊ ငရုတ်သီး နှင့် ရောထောင်းပြီး အသည်းရောင် အသားဝါရောဂါ ၊ သည်းခြေရောဂါ စသည်တို့အတွက် တိုက်ကျွေးက သက်သာစေသည်။
3. အရွက်နုများကို ညဉ့်သိပ်စိမ်ပြီး သောက်သော် အဖျဉ်းရောဂါ ပျောက်၏။
4. အရွက်နုများကို ကြိတ်၍ အသည်းရောင်သော နေရာ၌ လိမ်းကျံပေးက သက်သာစေ၏ ။ ^[၄]

ကိုးကား

1. ↑ Acacia concinna information from NPGS/GRIN။ www.ars-grin.gov။ 2008-03-13 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
2. ↑ Acacia concinna - ILDIS LegumeWeb။ www.ildis.org။ 2008-03-13 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
3. ↑ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁)
4. ↑ http://arogyamonline.com/commodity/materials/?raw=65

Shikakai (Senegalia rugata) seed pods

Senegalia rugata is a spiny climbing shrub native to China and tropical Asia, common in the warm plains of central and south India.^[2][1] It is renowned as a raw material for shampoo, and the leaves and young shoots are often eaten. Archaeobotanical evidence shows its use for hair care in the pre-Harrapan levels of Banawali, some 4500–4300 years ago.

Description

A woody climber, shrub, or small tree up to 5 metres (16 ft) tall, with numerous spines.^[3][4] Leaves are bipinnate. Cream to pale-yellow flowers, though buds are red to purplish-red and when the flowers are open they appear cream. The seed pods are distinctive. When fresh, they are smooth, thick, and fleshy; however, when they dry, they become wrinkled, blackish, and very hard.^[5]

Distribution

The species is native to Asia, including China.^[1][6][5][3] Countries and regions to which it is native include: Papua New Guinea (Eastern New Guinea); Indonesia (West Papua, Kai Islands, Sulawesi, Nusa Tenggara, Maluku, Jawa, Sumatera); Philippines; Malaysia (Peninsular Malaysia); Thailand; Cambodia; Vietnam; Zhōngguó/China (Guangdong, Yunnan); Laos; Myanmar; India (Andaman Islands, Assam), Bangladesh, Nepal, East Himalaya. It has been introduced/naturalized to the following countries/regions: Nouvelle Caledonie; Australia (Queensland); Japan (Okinawa); Réunion; Madagascar; Seychelles; Brazil (southeast); Jamaica

The species is invasive in countries around the world, including New Caledonia.^[7]

Habitat and ecology

In the Philippines the plant occurs in low and medium elevation thickets.^[8] The species grows both in the forest and within villages in Chiang Mai Province, Thailand.^[9] S. rugata grows in forest or thickets in Zhōngguó/China, most commonly near watercourses in valleys, at an altitude of between 880 and 1,500 metres (2,890 and 4,920 ft).^[3]

The tree is food for the larvae of the butterfly Pantoporia hordonia.^[10]

Archaeobotany

Pre-Harappan level of Banawali (2750–2500 BC), Haryana have revealed traces of a mixture of Shikakai with soap nuts and Amla (Indian Gooseberry), exhibiting ancient roots of South Asian hygiene.^[11]

Vernacular names

• Burmese: ကင်ပွန်း; kinmun^[12] or kinbun^[13]
• Chinese: 紫荚金合欢; pinyin: zǐ jiá jīn hé huān; lit. 'purple-pod senegalia'^[3]
• Australian English: soap pod wattle^[14]
• Karen (Pang Hin Fon district): phu che sa^[9] or pa chi ^[15] (Chiang Mai Province, Thailand)
• Khmer: ba:y dâmnaëb ('sticky rice', an allusion to its clingy thorns), bânla sâöt ('viscous spines'), sâmpöy, sândaèk kâmpöënh (evoking 'wild bean')^[16]
• Lawa language, Pang Hin Fon district, Chiang Mai, Thailand: kad ka ha
• Malayalam: Chevakka kai
• Tamil: Shikakai
• Thai: ส้มขน som khon or ส้มป่อย som poi^[3][17]

Uses

Shikakai in hair care

Senegalia rugata has been used traditionally for hair care in the Indian Subcontinent since ancient times. It is one of the Ayurvedic medicinal plants. It is traditionally used as a shampoo^[18] and it is also added in synthetic Ayurvedic shampoos. It is widely known as shikakai, from Tamil சிகைக்காய் cikaikkāy (cikai 'hair'+kāy 'fruit'). In order to prepare it, the fruit pods, leaves and bark of the plant are dried, ground into a powder, then made into a paste. While this traditional shampoo does not produce the normal amount of lather that a sulfate-containing shampoo would, it is considered a good cleanser. It is mild, having a naturally low pH, and does not strip hair of natural oils. An infusion of the leaves has been used in anti-dandruff preparations.^[19]

Senagalia rugata extracts are used in natural shampoos or hair powders and the tree is now grown commercially in India and Far East Asia.^[20] The plant parts used for the dry powder or the extract are the bark, leaves or pods. The bark contains high levels of saponins, which are foaming agents found in several other plant species used as shampoos or soaps. Saponin-containing plants have a long history of use as mild cleaning agents. Saponins from the plant's pods have been traditionally used as a detergent, and in Bengal for poisoning fish; they are documented to be potent marine toxins.

In Myanmar, the fruit is mixed with the bark of the tayaw (Grewia) tree and sometimes lime to make the traditional tayaw kinpun shampoo.^[21] Shampooing with tayaw kinpun has been an important tradition in Burmese culture since ancient times. Burmese kings used to wash their hair with tayaw kinpun during the royal hair-washing ceremony (ခေါင်းဆေး မင်္ဂလာပွဲ), in the belief that using the shampoo would cast away bad luck and bring good luck.^[22] It remains customary for many Burmese people to wash their heads with tayaw kinpun, especially on the Burmese New Year's Day to leave behind impurities and bad omens of the past,^[23][24] and the shampoo is commonly sold in the country's open-air markets, typically in plastic bags.^[25][26]

Food, medicine, and other uses

This species is used in a variety of ways in Cambodia.^[16] The young leaves are included in salads. The fruit is used for washing hair and in local medicine. To treat abscesses, eczema and leprosy the fruit can also be used externally or as a laxative when they are taken internally. The pulp of the fruit, without the seeds, is used as a diuretic and emetic, while the seeds are reputed to make delivery in childbirth easier.

Traditional healers of Nakhon Nayok Province, Thailand, use the leaves of this species to treat irregular menstruation.^[17]

Amongst the Karen people of Chiang Mai Province, Thailand, the plant is one of the most widely used legumes.^[9] They use the fruit in a cold infusion both as soap and shampoo, and as a medicine for food poisoning. The dried fruit is used in holy water for the rituals to pay respect to elderly people and to evict wickedness.

Investigating plant use amongst both Karen and Lawa people living in Pang Hin Fon district (Chiang Mai), S. rugata was one of the plants that provided both food and health-products.^[15] The young shoots and leaves are cooked in a soup, the fruit are eaten raw or cooked, while the bark was chewed and kept as a quid in the mouth to counter-act toothache, and a decoction of the fruit was used as shampoo.

An infusion of the leaves of Senagalia rugata has also been used for therapy of jaundice in the traditional Indian medicine.^[27]

In Nepal, the plant is one of many that are processed and sold in the medicinal products industry.^[28] In 2004, an estimated 2,459 kilograms (5,421 lb) of material was purchased nationwide by the industry at an average price of 80 Nepalese rupees. Central wholesalers provided the raw material.

Flowers

The leaves have an acidic taste and are used in chutneys.

Chemical constituents

Alkaloids are found in the tree's fruit.^[29] In commercial extracts, when the plant is hydrolyzed it yields lupeol, spinasterol, acacic acid, lactone, and the natural sugars glucose, arabinose and rhamnose. It also contains hexacosanol, spinasterone, oxalic acid, tartaric acid, citric acid, succinic acid, ascorbic acid, and the alkaloids calycotomine and nicotine.

Gallery

• 
• 
• 

  Pods

• 

  Seeds

History

The two American botanists, Nathaniel Lord Britton (1859–1934, co-founder of the New York Botanical Garden), and Joseph Nelson Rose (1862–1928, of the Smithsonian), first described the taxa in 1928 in the publication North American Flora (vol. 23[2]: 120, published by the New York Botanical Garden.^[30] This taxa was subsumed into the well-known species Acacia concinna, however with advances in DNA analysis and consequent revision of plant phylogeny, the species S. rugata was recognized as having precedence in 2015 by Maslin and others.^[6] The epitaph rugata is derived from rugatus (Latin), meaning 'wrinkled', referring to the state of the pods when dry.^[3]

References

Senegalia rugata est une espèce de plantes dicotylédones de la famille des Fabaceae, sous-famille des Mimosoideae, originaire d'Asie tropicale.

Ce sont des plantes épineuses, dont le port peut être celui d'un petit arbre, ou d'un arbuste grimpant, dont les tiges peuvent atteindre 30 mètres de long^[2].

Les gousses de Senegalia rugata, riches en saponines, sont employées en Inde comme substitut du savon (d'où le nom de soap pod tree donné à la plante). Les jeunes pousses et les feuilles sont consommées comme légumes^[2].

Synonymes

Selon GRIN (28 décembre 2018)^[3]

• Acacia concinna (Willd.) DC.
• Acacia rugata (Lam.) Buch.-Ham. ex Voigt
• Acacia rugata Buch.-Ham. ex Benth.
• Acacia sinuata auct.
• Mimosa concinna Willd.
• Mimosa rugata Lam. (basionyme)
• Senegalia rugata (Lam.) Britton & Rose^[4]

Notes et références

Acacia abstergens é uma espécie de leguminosa do gênero Acacia, pertencente à família Fabaceae.^[1]

Referências

Bibliografia

• Anthony E. Orchard; Annette J. G. Wilson (2006) [1981]. CSIRO; Bureau of Flora and Fauna, eds. Flora of Australia. Canberra, Australia: Australian Govt. Pub. Service. ISBN 064207013X. OCLC 220209800
• Clement, B.A., Goff, C.M., Forbes, T.D.A. Toxic Amines and Alkaloids from Acacia rigidula, Phytochem. 1998, 49(5), 1377.
• Shulgin, Alexander T. (1997). Tihkal : the continuation 1ª ed. Berkeley, CA: Transform Press. ISBN 0963009699. OCLC 38503252
• Stephen Midgley, Peter Stevens, Ben Richardson, Paul Gioia & Nicholas Lander: WorldWideWattle - Site da Acacia, com foco nas espécies australianas