Dit artikel gaat over de plant de blauwe knoop, zie geheelonthouding voor alternatieve betekenis De blauwe knoop (Succisa pratensis, synoniem: Scabiosa succisa) is een vaste plant uit de kaardebolfamilie (Dipsacaceae). De soort staat op de Vlaamse Rode Lijst van planten, op de Nederlandse Rode lijst van planten staat ze te boek als algemeen voorkomend maar sterk afgenomen. De blauwe knoop komt voor in de gematigde gebieden van Eurazië en wordt ook als sierplant gebruikt. Succisa betekent van onderen afgesneden.
De plant wordt 30 tot 90 centimeter hoog en vormt een bladrozet. De onderste bladeren zijn lang- of lancetvormig en de bovenste stengelbladeren lancetvormig.
De blauwe knoop bloeit van juli tot september met vier tot zeven millimeter grote blauwe bloemen. Er komen echter ook gele exemplaren voor en soms zelfs geelachtig witte of roodachtige. De bloemhoofdjes zijn bij het begin van de bloei half bolvormig en worden later bolvormig. Het bijzondere omwindsel (buitenkelk) is ruw behaard en heeft vier eironde stekelpuntige tanden. Aan de kelk zitten vijf borstels.
Het eenhokkige vruchtbeginsel is onderstandig. De vrucht is een nootje.
De plant komt voor in schrale (blauwgraslanden) graslanden, heidevelden op natte tot vochtige grond en in veenmoerasrietlanden.
De plant wordt gerekend tot de zogenaamde afweerkruiden. Het zou afweer bieden tegen hekserij.
Volgens een oude sage zou de duivel woedend zijn geweest over de geneeskrachtige eigenschappen van de plant en daardoor een stuk van de wortelstok hebben afgebeten. De wortelstok van de blauwe knoop heeft een ietwat ongewone vorm. In enkele anderstalige namen van de plant is deze sage terug te vinden.
De bloem wordt veel door de volgende vlinders bezocht: moerasparelmoervlinder (Euphydryas aurinia en de ondersoorten Euphydryas aurinia beckeri, Euphydryas aurinia laeta), hommelvlinder (Hemaris tityus), koperkleurige langsprietmot (Nemophora cupriacella), blauwe-knooplangsprietmot (Nemophora minimella), Stenoptilia aridus, tweevlekvedermot (Stenoptilia bipunctidactyla), geelsprietdikkopje (Thymelicus sylvestris), zilveren maan (Boloria selene), klein koolwitje (Pieris rapae), klein geaderd witje (Pieris napi) en is waardplant voor de microvlinders.
(Nederlandstalige) Wikisource.De blauwe knoop (Succisa pratensis, synoniem: Scabiosa succisa) is een vaste plant uit de kaardebolfamilie (Dipsacaceae). De soort staat op de Vlaamse Rode Lijst van planten, op de Nederlandse Rode lijst van planten staat ze te boek als algemeen voorkomend maar sterk afgenomen. De blauwe knoop komt voor in de gematigde gebieden van Eurazië en wordt ook als sierplant gebruikt. Succisa betekent van onderen afgesneden.
