Parmelia (terčovka) je rod lišejníků s lupenitou stélkou. Celkem známe asi 1000 druhů tohoto rodu, které se vyskytují po celém světě. V současné době byl rod Parmelia rozdělen na několik dílčích rodů, které mají charakteristické tvarování stélky.
Obecně mají lišejníky rodu Parmelia tmavou spodní korovou vrstvu, z níž vychází rhiziny, které poutají lišejník k podkladu. Svrchní kůra je šedé, žluté či hnědé barvy a nese často rozmnožovací orgány - a to buď generativní plodnice (apothecia), nebo vegetativní izidie a sorály. Mezi spodní a svrchní korovou vrstvou leží dřeň, která také obsahuje fotobionta - řasu.
Obrázky, zvuky či videa k tématu Parmelia ve Wikimedia Commons
V tomto článku byl použit překlad textu z článku Parmelia (lichen) na anglické Wikipedii.
Parmelia (terčovka) je rod lišejníků s lupenitou stélkou. Celkem známe asi 1000 druhů tohoto rodu, které se vyskytují po celém světě. V současné době byl rod Parmelia rozdělen na několik dílčích rodů, které mají charakteristické tvarování stélky.
Obecně mají lišejníky rodu Parmelia tmavou spodní korovou vrstvu, z níž vychází rhiziny, které poutají lišejník k podkladu. Svrchní kůra je šedé, žluté či hnědé barvy a nese často rozmnožovací orgány - a to buď generativní plodnice (apothecia), nebo vegetativní izidie a sorály. Mezi spodní a svrchní korovou vrstvou leží dřeň, která také obsahuje fotobionta - řasu.
Parmelia ist die größte Gattung der Blattflechten mit zwischen 50 und 1322 Arten weltweit.
Parmelia ist in sich uneinheitlich, und es wird versucht, sie in kleinere Gattungen aufzuteilen. Allgemein akzeptiert ist die Abtrennung der Gattungen Cetrelia, Hypogymnia, Menegazzia und Pseudevernia. Die genannten Gattungen sind aber schwer vom Laien zu unterscheiden. Verwechslungen mit weiteren Gattungen sind ebenfalls möglich. Die Schwierigkeit bei der Beschreibung der Gattung wird durch die Tatsache gekennzeichnet, dass in zumindest europäischen Bestimmungsschlüsseln (von z. B. Jahns) Parmelia übrig bleibt, nachdem alle anderen Blattflechten auf Grund besonderer Merkmale ausgesondert wurden. Im Allgemeinen hat Parmelia eine dunklere Unterseite mit Rhizinen, an denen die Flechte am Substrat befestigt ist. Die Oberseite kann grau, gelb oder braun sein, oft mit Verbreitungsorganen. Diese können sowohl Apothecien, Isidien oder auch Sorale sein. Zwischen Ober- und Unterseite befindet sich die Medulla, die den Algenpartner der Flechte beherbergt.
Parmelia-Arten kommen weltweit vor, von der Arktis[1] bis zur Antarktis[2][3] aber mit Schwerpunkt im gemäßigten Klima.[4] 125 Arten sind vom Indischen Subkontinent beschrieben worden.[5]
Parmelia is a genus of medium to large foliose lichens.[2]: 78 It has a global distribution, extending from the Arctic[3] to the Antarctic continent[4] but concentrated in temperate regions.[5] There are about 40 species in Parmelia.[6] In recent decades, the once large genus Parmelia has been divided into a number of smaller genera according to thallus morphology and phylogenetic relatedness.
It is a foliaceous lichen, resembling a leaf in shape. The ends of the leaf-like lobes are often squarish-tipped.[2]: 78 The upper surface is pale bluish-gray to light brown in direct sunlight, with a network web-like ridges and depressions.: 78 The lower surface is black and has rhizines anchoring it to the substrate.[2]: 78 In general, Parmelia have a dark lower side with rhizines ('rootlets') that attach the lichen to its substrate. The upper side may be several colours - grey, yellow, brown - and may have reproductive organs on it. These may be apothecia (ascospore-producing bodies), isidia or soralia (both vegetative structures). In between these two layers is the medulla, which contains the algal component of the lichen.
Parmelia was circumscribed by Swedish lichenologist Erik Acharius in 1803.[7] His idea of the genus, which included foliose species with lecanorine apothecia, was quite broad and included species that are now dispersed in many different genera and families, such as the Peltigeraceae (Lobaria), the Pannariaceae (Pannaria, Parmeliella), the Physciaceae (Physcia, Heterodermia, Physconia), the Teloschistaceae (Xanthoria), as well as the Parmeliaceae (Cetraria, Hypogymnia, and Parmeliopsis). Its broad circumscription meant that almost every lichen with a thalline apothecial rim was included by 19th-century authors.[8]
In an attempt to create more homogeneous groups of taxa, lichenologists created new segregate genera for species once in Parmelia. These included Menegazzia (1854), Parmotrema (1860), Anzia (1861), Parmeliopsis (1869), Hypogymnia (1896), Pseudevernia (1903), Pannoparmelia (1912), and Pseudoparmelia (1914).[8] In the 1970s and 1980s, electron microscopy was used to help divide several Parmelia species groups into different genera based on the structure of their cortex. These include Arctoparmelia,[9] Bulbothrix, Canoparmelia, Cetrariastrum, Concamerella, Everniastrum, Flavoparmelia, Hypotrachyna, Neofuscelia, Paraparmelia, Parmelina, Parmotrema, Pseudoparmelia, Relicina, Relicinopsis, Xanthomaculina, and Xanthoparmelia. Another group of species was segregated on the basis of the presence of pseudocyphellae: Punctelia, Flavopunctelia, and Melanelia. In Mason Hale's 1987 monograph on Parmelia, he commented: "The group has been further subdivided ... now leaving in Parmelia a small, apparently irreducible assemblage of species typified by P. saxatilis".[8] In 2016, however, sixteen mostly Australasian species were moved to the new genus Notoparmelia; these species had been shown by molecular phylogenetic analysis to form a monophyletic lineage in Parmelia.[10]
There are two foliose fossil taxa, Parmelia ambra and P. isidiiveteris, that have been placed provisionally in genus Parmelia due to their overall resemblance to members of this genus.[11] Later authors have suggested, however, that this generic placement is not appropriate for the current concept of Parmelia, and that because of the dearth of specimens available for analysis, it is impossible to know for certain which of the many foliose genera in the family Parmeliaceae is best suited for these fossils.[12][13]
Parmelia species have a foliose (leafy) thallus with a substrate attachment ranging from loose to tight. The lobes comprising the thallus are rounded, more or less straight, and may be contiguous or overlapping (imbricate). The texture of the upper thallus ranges from smooth to foveolate (covered with puts and depressions). The colour is typically green to whitish grey to greyish brown, and some species have a coating of pruina on the surface. Most species have pseudocyphellae (tiny pores that allow for gas exchange), and vegetative propagules such as isidia or soredia, or both. The lower surface of the thallus is black (or close to it), and has rhizines (either simple or branched) that function as holdfasts to attach it to its substrate. The cortex (botany) is paraplectenchymatous – a cell arrangement where the hyphae are oriented in all directions.[14]
The ascomata of Parmelia species are in the form of apothecia, which have a zeorine structure (an apothecium in which a proper exciple is enclosed in the thalline exciple) and are laminal (superficial on the surface) to somewhat stipitate. The exposed upper surface of the hymenium, the disc, is brown, rarely blackish. The asci are eight-spored, while the spores are colorless, ellipsoid, and measure 10–18 by 5–13 μm. The conidiomata are in the form of pycnidia; these black spots are laminal and immersed in the thallus surface. They produce dumbbell-shaped conidia with dimensions of 5.5–8 μm. The photobiont partners of Parmelia are green algae from the genera Asterochloris or Trebouxia.[14]
Parmelia lichens are food for the caterpillars of certain Lepidoptera, such as the bagworm moth Taleporia tubulosa.[15]
Two species of Parmelia have been assessed by the International Union for Conservation of Nature for the global IUCN Red List. Both Parmelia saxatilis and P. sulcata are considered species of least concern due to their widespread distribution, abundance, and stable populations.[16][17]
Eleven Parmelia species were recorded for Europe in 2008.[18] Nine occur in the Nordic lichen flora, of which P. saxatilis and P. sulcata are most common and widespread.[14]
Parmelia is a genus of medium to large foliose lichens.: 78 It has a global distribution, extending from the Arctic to the Antarctic continent but concentrated in temperate regions. There are about 40 species in Parmelia. In recent decades, the once large genus Parmelia has been divided into a number of smaller genera according to thallus morphology and phylogenetic relatedness.
It is a foliaceous lichen, resembling a leaf in shape. The ends of the leaf-like lobes are often squarish-tipped.: 78 The upper surface is pale bluish-gray to light brown in direct sunlight, with a network web-like ridges and depressions.: 78 The lower surface is black and has rhizines anchoring it to the substrate.: 78 In general, Parmelia have a dark lower side with rhizines ('rootlets') that attach the lichen to its substrate. The upper side may be several colours - grey, yellow, brown - and may have reproductive organs on it. These may be apothecia (ascospore-producing bodies), isidia or soralia (both vegetative structures). In between these two layers is the medulla, which contains the algal component of the lichen.
Lapiksamblik (Parmelia) on samblike perekond lapiksamblikuliste sugukonnast.
Lapiksamblikud on tavalisimad samblikud puutüvedel ja okstel.
Lapiksamblik (Parmelia) on samblike perekond lapiksamblikuliste sugukonnast.
Lapiksamblikud on tavalisimad samblikud puutüvedel ja okstel.
Isokarpeet (Parmelia) on karpeiden heimoon kuuluva suku. Liuskat voivat olla litteitä tai lehden muotoisia. Kasvustot voivat olla myös joko koveria tai kuperia. Väriltään lajit ovat ruskean tai harmaan sävyisiä. Alapuolella on paljon juurtumahapsia. Liuskojen yläpuolella on ruskeita kotelomaljoja ja sekovarren sisäpuolella on kuromapulloja. Isokarpeet kasvavat joko kasvien tai kivien päällä. Sukuun kuuluvia lajeja ovat kouruisokarve (P. fraudans), luotoisokarve (P. omphalodes subsp. discordans), limi-isokarve (P. omphalodes subsp. omphalodes), liuskaisokarve (P. omphalodes subsp. pinnatifida), Kallioisokarve (P. saxatilis) ja raidanisokarve (P. sulcata).[1]
Isokarpeet (Parmelia) on karpeiden heimoon kuuluva suku. Liuskat voivat olla litteitä tai lehden muotoisia. Kasvustot voivat olla myös joko koveria tai kuperia. Väriltään lajit ovat ruskean tai harmaan sävyisiä. Alapuolella on paljon juurtumahapsia. Liuskojen yläpuolella on ruskeita kotelomaljoja ja sekovarren sisäpuolella on kuromapulloja. Isokarpeet kasvavat joko kasvien tai kivien päällä. Sukuun kuuluvia lajeja ovat kouruisokarve (P. fraudans), luotoisokarve (P. omphalodes subsp. discordans), limi-isokarve (P. omphalodes subsp. omphalodes), liuskaisokarve (P. omphalodes subsp. pinnatifida), Kallioisokarve (P. saxatilis) ja raidanisokarve (P. sulcata).
Parmelia (du grec parma, « petit bouclier rond ») est un genre de champignons lichénisés (lichens) de la famille des Parmeliaceae.
Espèces européennes :
Parmelia (du grec parma, « petit bouclier rond ») est un genre de champignons lichénisés (lichens) de la famille des Parmeliaceae.
Litunarskófir (fræðiheiti: Parmelia) er ættkvísl fléttna af litskófarætt. Þrjár tegundir litunarskófa finnast á Íslandi,[1] hraufuskóf, litunarskóf og snepaskóf.[2] Íslensku litunarskófirnar eiga það allar sameiginlegt að innihalda efnin atranórin, salazinsýru og consalazinsýru.[2]
Litunarskófir er hægt að nota til litunar. Þær gefa frá sér dökkbrúnan, rauðbrúnan eða gulbrúnan lit eftir því hvernig þær eru meðhöndlaðar við litunina.[3]
Litunarskófir (fræðiheiti: Parmelia) er ættkvísl fléttna af litskófarætt. Þrjár tegundir litunarskófa finnast á Íslandi, hraufuskóf, litunarskóf og snepaskóf. Íslensku litunarskófirnar eiga það allar sameiginlegt að innihalda efnin atranórin, salazinsýru og consalazinsýru.
Parmelia is een geslacht van korstmossen dat behoort tot de orde Lecanorales van de ascomyceten. De toppen van de bladachtige lobben, het thallus, zijn vaak min of meer vierkant. De bovenkant van het thallus is als het in het directe zonlicht staat blauwgrijs tot lichtbruin. Op het thallus zitten netvormige ribbels en richels. De onderkant is zwart en heeft rhizinen, hyfenbundels, voor verankering.[1] Het geslacht Parmelia is nu verder opgedeeld in een aantal nieuwe geslachten op grond van de vorm van het thallus, waaronder de geslachten Cetrelia, Hypogymnia, Menegazzia en Pseudevernia. De soorten komen vooral voor in de gematigde gebieden.[2]
Parmelia sulcata vormt voor de verspreiding spleetsoralen.
Parmelia-korstmossen zijn voedsel voor de rupsen van sommige Lepidoptera-soorten, zoals de sigaarzakdrager (Taleporia tubulosa) en Setema cereola.
Parmelia-soorten produceren usninezuur. Men neemt aan dat het de korstmossen tegen ultraviolette straling beschermt en door zijn intens bittere smaak korstmossen beschermt tegen begrazing.
Enkele soorten zijn:
Parmelia is een geslacht van korstmossen dat behoort tot de orde Lecanorales van de ascomyceten. De toppen van de bladachtige lobben, het thallus, zijn vaak min of meer vierkant. De bovenkant van het thallus is als het in het directe zonlicht staat blauwgrijs tot lichtbruin. Op het thallus zitten netvormige ribbels en richels. De onderkant is zwart en heeft rhizinen, hyfenbundels, voor verankering. Het geslacht Parmelia is nu verder opgedeeld in een aantal nieuwe geslachten op grond van de vorm van het thallus, waaronder de geslachten Cetrelia, Hypogymnia, Menegazzia en Pseudevernia. De soorten komen vooral voor in de gematigde gebieden.
Parmelia sulcata vormt voor de verspreiding spleetsoralen.
Parmelia-korstmossen zijn voedsel voor de rupsen van sommige Lepidoptera-soorten, zoals de sigaarzakdrager (Taleporia tubulosa) en Setema cereola.
Parmelia-soorten produceren usninezuur. Men neemt aan dat het de korstmossen tegen ultraviolette straling beschermt en door zijn intens bittere smaak korstmossen beschermt tegen begrazing.
Multimedia w Wikimedia Commons Tarczownica (Parmelia Ach.) – rodzaj grzybów z rodziny tarczownicowatych (Parmeliaceae)[1]. Należy do porostów. W Polsce występuje 5 gatunków[2].
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Parmeliaceae, Lecanorales, Lecanoromycetidae, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Synonimy: Aspidelia Stirt., Lichen L.[3].
Nazwa polska według W. Fałtynowicza[2].
Grzyby naskalne bądź nadrzewne, obecnie na wyginięciu, gdyż niekorzystnie na nich wpływa zanieczyszczone powietrze atmosferyczne.
Nazwy naukowe) na podstawie Index Fungorum. Obejmuje on tylko gatunki zweryfikowane o potwierdzonym statusie. Oprócz wyżej wymienionych na liście Index Fungorum znajdują się gatunki niezweryfikowane[1]. Nazwy polskie według checklist[2].
Tarczownica (Parmelia Ach.) – rodzaj grzybów z rodziny tarczownicowatych (Parmeliaceae). Należy do porostów. W Polsce występuje 5 gatunków.
Sköldlavar (Parmelia)[1] är ett släkte av lavar som beskrevs av Erik Acharius. Parmelia ingår i familjen Parmeliaceae, ordningen Lecanorales, klassen Lecanoromycetes, divisionen sporsäcksvampar och riket svampar.[1][2]
Sköldlavar kännetecknas av bladlik bål, ofta med grå eller gråvit ovansida och mörkare undersida med rhiziner som fäster laven vid underlaget. Släktet innefattar i äldre verk angående lavarnas systematik ett mycket stort antal arter, men vidare studier har lett till att flera mindre släkten skiljts ur, baserat bland annat på morfologiska skillnader i bålen och annorlunda kemi. Detta är en av orsakerna till att flera lavar vars svenska namn innefattar benämningen "sköldlav" inte hör till släktet Parmelia.
Sköldlavar förekommer världen över, men är vanligast i tempererade klimat.
Inom släktet finns exempelvis arter som är användbara för växtfärgning.
Släktet Parmelia indelas i[1][2]:
Wikimedia Commons har media som rör Sköldlavar.
Wikispecies har information om Parmelia.
Sköldlavar (Parmelia) är ett släkte av lavar som beskrevs av Erik Acharius. Parmelia ingår i familjen Parmeliaceae, ordningen Lecanorales, klassen Lecanoromycetes, divisionen sporsäcksvampar och riket svampar.
Sköldlavar kännetecknas av bladlik bål, ofta med grå eller gråvit ovansida och mörkare undersida med rhiziner som fäster laven vid underlaget. Släktet innefattar i äldre verk angående lavarnas systematik ett mycket stort antal arter, men vidare studier har lett till att flera mindre släkten skiljts ur, baserat bland annat på morfologiska skillnader i bålen och annorlunda kemi. Detta är en av orsakerna till att flera lavar vars svenska namn innefattar benämningen "sköldlav" inte hör till släktet Parmelia.
Парме́лия (лат. Parmelia) — род лишайников семейства Пармелиевые (Parmeliaceae).
Слоевище листоватое, довольно плотно прикреплённое к субстрату, с широкими и узкими плоскими, иногда приподнятыми, сверху матовыми или блестящими, гладкими или морщинистыми, различно окрашенными лопастями. Нижняя поверхность с ризинами, блестящая или матовая, гладкая или морщинистая.
Апотеции располагаются на верхней поверхности таллома.
Споры бесцветные, удлинённой, эллиптической или широкоэллиптической формы. Аски восьмиспоровые. Конидии прямые, веретеновидной или цилиндрической формы.
Парме́лия (лат. Parmelia) — род лишайников семейства Пармелиевые (Parmeliaceae).
