Krab tęczowy (Cardisoma armatum lub Cardiosoma armatum, inna nazwa krab trójkolorowy) – gatunek kraba. Jako osobny gatunek został wyodrębniony przez holenderskiego lekarza Jana Adriana Herklotsa w 1851. Swoją nazwę zawdzięcza bogatemu ubarwieniu.
Krab tęczowy jest bardzo często mylony z krabem Halloween.
Krab tęczowy zamieszkuje północno-zachodnią, nadmorską cześć Ameryki Południowej (Brazylia, Surinam, Gujana, Wenezuela) oraz Morze Karaibskie z występującymi na nim wyspami (Trynidad i Tobago, Antyle Holenderskie i Karaiby, patrz mapka) i podzwrotnikowe regiony Oceanu Atlantyckiego. Jest także sporadycznie spotykany na wybrzeżach Afryki, dokąd dostał się przez ten właśnie ocean.
Ich średnia wielkość to około 10 do 14 cm, największe osiągają nawet wielkość do 20 cm. Posiadają granatowy (niebieski) karapaks zbudowany z chityny, wysycany solami wapnia, które są pobierane przez kraba za pomocą skrzeli, lekko fioletowe odnóża oraz białe (szare, miejscami przechodzące w niebieskie) szczypce – jedna para szczypiec jest zawsze większa od drugiej i w praktyce służy krabowi do obrony. Mają także bardzo charakterystyczne, wystające oczy; rogówka otacza je dookoła, tak że krab tęczowy może widzieć nawet z tyłu. Posiadają także wewnętrzne skrzela, które pozwalają im bez problemu oddychać zarówno w wodzie, jak i na lądzie.
Jest zwierzęciem rozdzielnopłciowym, lecz dymorfizm płciowy jest słabo zaznaczony. Samica różni się od samca tym, że ma szerszy odwłok (przystosowany do przechowywania jajeczek) w kształcie odwróconej litery C, a samiec ma odwłok wąski, zbliżony kształtem do litery V.
Kraby tęczowe są drapieżne, lecz dla człowieka całkowicie niegroźne. Prowadzą całodobowy tryb życia, ale ich aktywność wzmaga się późnym wieczorem oraz wczesnym rankiem. Są padlinożerne – żywią się larwami owadów, kijankami, krewetkami, ślimakami oraz mniejszymi rybami, zjadają także wiele gatunków roślin – zarówno warzyw jak i owoców. Również spotykanym i normalnym zjawiskiem u tego kraba jest tzw. koprofagia, czyli zjadanie własnego kału.
W warunkach hodowlanych żyją 5-6 lat, a w warunkach naturalnych dożywają nawet 10 lat. Żyje w temperaturach od 20 °C do 30 °C (taka też powinna być temperatura w akwarium hodowlanym dla tych krabów). Kraby cierpliwie przystosowują się do warunków życia w akwarium. Budują bardzo pracowicie dużo wejść do kryjówek przesuwając nawet kamieniste podłoże. Rośliny sztuczne są przez nie często cięte a rośliny prawdziwe – zjadane. Duże znaczenie na samopoczucie krabów oraz ich ubarwienie ma naświetlanie akwarium. Prawdopodobnie ubarwienie zależne jest także od otoczenia kraba, zatem dobry wpływ może mieć trzymanie w akwarium np. czerwonych kamieni.
Rozmnażanie kraba polega na tym, że samiec zapładnia jaja umieszczone u samicy w odwłoku. Następnie małe kraby wylegają się w ciele matki. Czas wylęgania się małych krabów zależy od temperatury otoczenia; ciepło sprzyja rozwojowi larwy,. Zaraz po wykluciu kraby tęczowe są już całkowicie samodzielne.Matka wypuszcza młode krabiki do morza podczas przypływu.
Krab tęczowy, podobnie jak krab wełnistoszczypcy, rozmnaża się tylko w morzu, ponieważ warunki morskiej wody sprzyjają wylęganiu się małych krabów. Z tego powodu te kraby tęczowe, które zamieszkują południowoamerykańską puszczę, na okres tarła przemierzają czasami wiele kilometrów, aby dojść do morza i złożyć jaja.
Kraby tęczowe około 20 razy w całym życiu zmieniają swój pancerz na większy, co umożliwia im wzrost. Na okres zmiany pancerza krab robi się bardzo leniwy, przestaje jeść i najczęściej ukrywa się w wodzie. Pod starym pancerzem zaczyna mu wtedy rosnąć nowy, a kiedy jest on już wystarczająco duży, krab po prostu z niego wychodzi. Kiedy to zrobi, zjada stary pancerz, który uzupełnia jego braki w pożywieniu oraz dodaje mu wapnia i witamin. Same zrzucenie pancerza trwa od 30 minut do kilku godzin, jednak stwardnienie nowego może trwać nawet przez 3 dni.
Małe kraby zmieniają swój pancerz bardzo często – co 3-4 tygodnie. Im krab jest starszy, tym zmienia go rzadziej; kilkuletnie osobniki przechodzą już zmianę pancerza raz na kilka miesięcy, a nawet raz na rok.
Nierzadko jednak zmiana pancerza kończy się bardzo niepomyślnie – szczególnie kiedy krab jest narażony w jej okresie na szczególny stres, gdy jest on chory lub ma złe warunki, może nie przeżyć linienia. Dlatego kiedy nowy pancerz kraba jeszcze się formuje i twardnieje, nie wolno go w ogóle dotykać, gdyż najmniejsze naruszenie go naraża kraba na duże niebezpieczeństwo.
O chorobach krabów tęczowych wiadomo bardzo niewiele. Małą wiedzą na ich temat odznaczają się zarówno sprzedawcy w sklepach zoologicznych, jak i lekarze weterynarii. Główne schorzenia krabów, jakie zostały dotąd poznane, są spowodowane najczęściej złym odżywianiem się albo złymi warunkami otoczenia, np. nieświeżą wodą. Z powodu złych warunków w wodzie krab może zapaść w chorobę potocznie zwaną „próchnicą”; objawia się ona widocznymi, ciemnobrązowymi plamkami na kończynach, które po pewnym czasie prowadzą do stopniowego odkruszania się odnóży, co później prowadzi do śmierci.
W ostatnich latach coraz więcej ludzi hoduje kraby tęczowe jako zwierzęta domowe. Kraby do trzymania w domu pochodzą najczęściej z odłowu, ponieważ ich rozmnażanie w akwarium jest bardzo trudne – aby malutkie kraby rozwijały się pomyślnie trzeba im zapewnić wszystkie warunki jakie zapewnia morska woda.
Krab tęczowy (Cardisoma armatum lub Cardiosoma armatum, inna nazwa krab trójkolorowy) – gatunek kraba. Jako osobny gatunek został wyodrębniony przez holenderskiego lekarza Jana Adriana Herklotsa w 1851. Swoją nazwę zawdzięcza bogatemu ubarwieniu.
Krab tęczowy jest bardzo często mylony z krabem Halloween.
