куна

Dələ (lat. Martes) — Yırtıcılar dəstəsinin dələkimilər fəsiləsinə aid heyvan cinsi.

Təsnifatı

• Amerika samuru (Martes americana) növü
• İlka (Martes pennanti) növü
• Daşlıq dələsi (Martes foina) növü
• Meşə dələsi (Martes martes) növü
• Nilqiriy dələsi (Martes gwatkinsii) növü
• Samur (Martes zibellina) növü
• Amur dələsi (Martes flavigula) növü
• Yapon dələsi (Martes melampus) növü

Ar marted eo ar bronneged kigdebrer a ya d'ober ar genad Martes e kerentiad ar mustelideged.

Kar int d'ar c'harkajou, d'ar gaerell pe d'an dourgi. Un darn vras anezho a vev er gwez ma chaseont gwiñvered.

Dielfennadurioù genetikel nevez o deus diskouezet eo ar genad Martes ur genad polifiletik ha lakaet eo bet Martes pennanti ha Martes americana en ur c'hladad ispisial asambles gant ar c'harkajou hag an tolomuko.

Spesadoù

• Mart Amerika
• Mart gouzoug melen
• Kaerell-vras
• Mart Nilgiri
• Mart boutin
• Mart Japan
• Mart pesketaer
• Sebelinez

Els marts, o martes, són el conjunt d'espècies que formen el gènere Martes de la família dels mustèlids. Són animals carnívors, relacionats amb els visons i les musteles. Molts habiten els arbres i les seves preses acostumen a ser esquirols, a més d'ocells i ous.

Treballs recents d'anàlisi d'ADN suggereixen que en realitat el gènere Martes és polifilètic i, per tant no forma estrictament un clade, amb una espècie, Martes americana, que hauria d'associar-se amb el gènere Gulo.

Taxonomia

• Marta nord-americana (Martes americana).
• Marta de coll groc (Martes flavigula).
• Fagina (Martes foina)
• Marta del Nilgiri (Martes gwatkinsii)
• Marta (Martes martes)
• Marta del Japó (Martes melampus)
• M. wenzensis †
• Marta gibelina (Martes zibellina)

A Wikimedia Commons hi ha contingut multimèdia relatiu a: Marta

Viccionari

Kuna je české jméno pro zástupce dvou rodů šelem z čeledi lasicovitých. Jsou to malé, štíhlé šelmičky, které aktivně loví malá zvířata, většinou hlodavce. Nepohrdnou ani ptáky a jejich vejci. Kuna rybářská se živí rybami.

Na území ČR žijí dva druhy, kuna lesní a kuna skalní. Kuna lesní často loví i veverky. Kuna je přibližně velká jako kočka domácí.

Lasicovité šelmy s českým rodem kuna

rod: Eira

• kuna brazilská (Eira barbara)

rod: Martes

• kuna lesní (Martes martes)
• kuna skalní = kuna domácí (Martes foina)
• kuna rybářská (Martes pennanti)
• kuna domácí (Martes domesticus)

Do rodu Martes patří i další šelmy, které se v češtině nejmenují kuna, jsou to:

• sobol americký (Martes americana) – někdy nazýván také jako kuna americká
• sobol asijský (Martes zibellina) – někdy nazýván jako kuna sobol
• sobol východní (Martes melampus) – někdy nazýván také jako kuna japonská
• charza žlutohrdlá (Martes flavigula) – někdy nazývaná také jako kuna charsa
• charza jižní (Martes gwatkinsii)

Můžeme se také setkat s pojmenováním kuna hranostaj pro lasici hranostaj nebo kuna tchoř pro tchoře tmavého.

• Kuny ve znaku obce Kunovice

Externí odkazy

• Obrázky, zvuky či videa k tématu kuna ve Wikimedia Commons
• Slovníkové heslo kuna ve Wikislovníku

Tento článek je příliš stručný nebo postrádá důležité informace.
Pomozte Wikipedii tím, že jej vhodně rozšíříte. Nevkládejte však bez oprávnění cizí texty.

Die Echten Marder (Martes) sind eine Raubtiergattung aus der Familie der Marder (Mustelidae). Die acht Arten dieser Gattung sind in Eurasien und Nordamerika beheimatet.

Echte Marder erreichen eine Kopf-Rumpf-Länge von rund 40 bis 65 Zentimetern, der buschige Schwanz wird 12 bis 40 Zentimeter lang und ihr Gewicht variiert zwischen 0,8 und 5,5 Kilogramm. Das Marderfell ist meist bräunlich gefärbt, bei einigen Arten ist ein heller Kehl- oder Nackenfleck vorhanden.

Mit Ausnahme des Steinmarders sind Echte Marder ausgesprochene Waldbewohner. Ihre Nahrung besteht aus kleinen Säugetieren, Vögeln und deren Eiern, aber auch aus Beeren und anderen Pflanzenteilen.

Systematik

Folgende acht Arten werden unterschieden:

• Untergattung Charronia (Buntmarder oder Charsas)
  • Buntmarder oder Charsa (Martes flavigula)
  • Indischer Charsa (Martes gwatkinsii)

• Untergattung Martes
  • Fichtenmarder (Martes americana)
  • Martes caurina^[1]
  • Steinmarder (Martes foina)
  • Baummarder (Martes martes)
  • Japanischer Marder (Martes melampus)
  • Zobel (Martes zibellina)

Der Fischermarder (Pekania pennanti), der bis vor kurzem ebenfalls in die Gattung Martes gestellt wurde, wird heute als einzige Art in die Gattung Pekania gestellt, da der Vielfraß (Gattung Gulo) näher mit den übrigen Mitgliedern der Gattung Martes verwandt ist als der Fischermarder. Die Gattung Martes wäre somit bei Einschluss des Fischermarders paraphyletisch.^[2][3][4] Die verwandtschaftlichen Verhältnisse innerhalb der Unterfamilie Martinae verdeutlicht das folgende Kladogramm.

Tayra (Eira barbara)

Fischermarder (Pekania pennanti)

Vielfraß (Gulo gulo)

Gattung Martes Untergattung Charronia

Buntmarder (Martes flavigula)

Südindischer Buntmarder (Martes gwatkinsii)

Untergattung Martes

Steinmarder (Martes foina)

Fichtenmarder (Martes americana)

Martes caurina

Japanischer Marder (Martes melampus)

Baummarder (Martes martes)

Zobel (Martes zibellina)

Vorlage:Klade/Wartung/Style

Gefährdung

Der Südindische Buntmarder wird in der Roten Liste gefährdeter Arten der Weltnaturschutzunion IUCN als gefährdet (Vulnerable) geführt;^[5] alle weiteren Arten dieser Gattung werden als nicht gefährdet (Least Concern) bezeichnet.

Kulturhistorie

Der Marder ist Bestandteil des Wappens von Slawonien; auch im Wappen Kroatiens ist er enthalten. Überdies ist dieses Tier zugleich der Namensgeber für die kroatische Währung Kuna (kroatisch „kuna“ = „Marder“).

Literatur

• P. Pinel: Recherches sur une nouvelle classification des quadrupèdes, fondée sur la structure méchanique des parties osseuses qui servent à l'articulation de la mâchoire inférieure. In: Actes de la Société d'Histoire Naturelle de Paris. 1, 1792, S. 50–60.

Einzelnachweise

1. ↑ Pacific Marten Seite der American Society of Mammalogists
2. ↑ Bo Li, Mieczyslaw Wolsan, Dan Wu, Wei Zhang, Yanchun Xu, Zhaohui Zeng: Mitochondrial genomes reveal the pattern and timing of marten (Martes), wolverine (Gulo), and fisher (Pekania) diversification. Molecular Phylogenetics and Evolution, August 2014, DOI: 10.1016/j.ympev.2014.08.002
3. ↑ Klaus-Peter Koepfli, Kerry A. Deere, Graham J. Slater, Colleen Begg, Keith Begg, Lon Grassman, Mauro Lucherini, Geraldine Veron & Robert K. Wayne: Multigene phylogeny of the Mustelidae: Resolving relationships, tempo and biogeographic history of a mammalian adaptive radiation. BMC Biology 2008, 6:10 doi:10.1186/1741-7007-6-10
4. ↑ Sato, J. J., M. Wolsan, F. J. Prevosti, G. D’Elia, C. Begg, K. Begg, T. Hosoda, K. L. Campbell & H. Suzuki. 2012. Evolutionary and biogeographic history of weasel-like carnivorans (Musteloidea). Molecular Phylogenetics and Evolution 63:745–757. DOI: 10.1016/j.ympev.2012.02.025
5. ↑ Martes flavigula in der Roten Liste gefährdeter Arten der IUCN. Eingestellt von: A. Abramov, R.J. Timmins, S. Roberton, B. Long, Than Zaw & J.W. Duckworth. Abgerufen am 9. Juni 2015.

Tekst üüb Öömrang

Echt elken (Martes) san ruuwdiarten an hiar so üs a huarmer tu't famile faan a huarmer an elken.

Slacher

• • Bruket elk of Charsa (Martes flavigula)
  • Indisk charsa (Martes gwatkinsii)

• • Amerikoonsk elk (Martes americana)
  • Stianelk of uk Hüselk (Martes foina)
  • Buumelk (Martes martes)
  • Japoonsk elk (Martes melampus)
  • Zobel (Martes zibellina)

• • Faskerelk (Martes pennanti)

Spreegwurd

• Hi sjonkt üs en elk.

Konje (Martes) ni jenasi ya wanyama wadogo wa familia Mustelidae wenye miili myembamba na mikia mirefu.

Jenasi

• Jenasi Martes
  • Konje wa Amerika, Martes americana (American Marten)
  • Konje Koo-njano, Martes flavigula (Yellow-throated Marten)
  • Konje-mawe, Martes foina (Beech Marten)
  • Konje wa Nilgiri, Martes gwatkinsii (Nilgiri Marten)
  • Konje wa Ulaya, Martes martes (Pine Marten)
  • Konje wa Japani, Martes melampus (Japanese Marten)
  • Konje-mvuvi, Martes pennanti (Fisher)
  • Konje wa Siberia, Martes zibellina (Sable)

Makala hii kuhusu mnyama fulani bado ni mbegu.
Je, unajua kitu kuhusu Konje kama uainishaji wake wa kibiolojia, maisha au uenezi wake?
Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa?
Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.

De marters (Latien: Martes) vormen n geslacht van slanke roofdieren uut de familie van de marterachtigen (Mustelidae). Der bin acht soorten in dree ondergeslachten. Twee soorten, de boommarter en de steenmarter, koemen oek in de Benelux veur.

Marters bin slanke, middelgrote vleiseters (karnivoren) mit n lange borstelstart. Marters hebben over t algemeen n dichte, brune vacht, waorbie veule soorten oek n witte of gele keelvlekke hebben. De poten en start bin wat donkerder van kleur. De vacht wörden deur pelsjagers as weerdevol ezien, daorumme is der op n antal soorten altied veule ejeugen (bieveurbeeld de sabelmarter).

Marters uut t ondergeslacht Martes wörden 30 tot 55 sentimeter lange en 500 tot 2000 gram zwaor. De vismarter wörden daorentegen tot 5 kilogram zwaor en tot 75 sentimeter lange. De mannetjes wörden altied veul groter as de vrouwtjes.

Marters bin eenleupend en doon an veulwieverieje. Ze leven in de loof- en naoldbossen van Europa, Azië (tot Japan en Borneo) en Noord-Amerika. Marters leven veural van kleine zoogdieren en voegels, mer oek vruchten, insekten en zelfs vissen wörden egeten. t Bin goeie klimmers en springen mit gemak van takke naor takke. Sommige soorten vangen n belangriek deel van der voedsel (bieveurbeeld ekeltjes) in bomen. Alle soorten hebben n verlengde draagtied.

Deurdat marters bekend staon dat ze kippen vreten, bin ze niet geliefd bie pluumvieholders. Marters worden ook veul waorneumen in veursteden, waor ze soms oeverlast bezörgen deur onder dakpannen van huzen te krupen en in dakgeuten te rommelen. Oek bin ze de laatste jaoren bekend wörden deurdat ze de draoden van wat otomarken deurknagen, waorschienlik umdat der visolie in zit. Toch meugen lu niks doen an marters omdat ze bescharmde dieren binnen.

Soorten

• Geslacht Martes (Marters)
  • Ondergeslacht Martes
    • Steenmarter (Martes foina)
    • Boommarter (Martes martes)
    • Sabelmarter (Martes zibellina)
    • Japanse marter (Martes melampus)
    • Amerikaanse marter (Martes americana)
  • Ondergeslacht Pekania
    • Vismarter (Martes pennanti)
  • Ondergeslacht Charronia (Bonte marters)
    • Maleise bonte marter (Martes flavigula)
    • Nilgirimarter (Martes gwatkinsii)

De marters (Latynske namme: Martes) foarmje in skaai fan 'e klasse fan 'e sûchdieren (Mammalia), it skift fan 'e rôfdieren (Carnivora), de famylje fan 'e martereftigen (Mustelidae) en de ûnderfamylje fan 'e echte marters (Mustelinae). Ta dit skaai hearre acht soarten slanke linige martereftigen mei boarstelsturten, lykas de stienmurd en de beamotter, dy't beide ek yn Fryslân foarkomme. Harren pels waard (en wurdt noch wol) as tige weardefol beskôge, wat der de oarsaak fan is dat ien soarte, de sabelmarter yn it ferline tige slim bejage is. Marters libje yn Jeraazje (oant Borneo ta) en yn Noard-Amearika. It skaai fan 'e marters moat net betize wurde mei it ûnderskaai dat deselde namme hat.

Soarten

De marters of ek wol gewoane marters (Latynske namme: Martes) foarmje in ûnderskaai fan 'e klasse fan 'e sûchdieren (Mammalia), it skift fan 'e rôfdieren (Carnivora), de famylje fan 'e martereftigen (Mustelidae), de ûnderfamylje fan 'e echte marters (Mustelinae) en it skaai fan 'e marters (Martes). Ta dit ûnderskaai hearre fiif soarten slanke linige martereftigen mei boarstelsturten, wêrûnder de stienmurd en de beamotter, dy't beide ek yn Fryslân foarkomme.

Soarten

Martas

Las martas (Martes) son un genre de la familha de las Mustelidèas. Aquestas son las mai caracteristicas d'aquesta familha de pichon mamifèrs carnivòrs: digitigrads de cinc dets, aurelhas redondas, coa longa e tufa.

Aqueste genre foguèt descrich pel perimièr còp en 1792 pel scientific francés Philippe Pinel (1745-1826).

La Marta de tèsta grisa, ela, es un Mustelid d'America del Sud. Es la sola espècia del genre Eira.

Lista de las espècias

Selon Mammal Species of the WorldMammal Species of the World (4 juin 2013)^[2], ITIS (4 juin 2013)^[1], Catalogue of LifeCatalogue of Life (4 juin 2013)^[3] et NCBINCBI (4 juin 2013)^[4] :

• Martes americana (Turton, 1806)
• Martes flavigula (Boddaert, 1785)
  
• Martes foina (Erxleben, 1777) — Faïna
• Martes gwatkinsii Horsfield, 1851
  
• Martes martes (Linnaeus, 1758) — Marta comuna
• Martes melampus (Wagner, 1841) — Marta del Japon
• Martes pennanti (Erxleben, 1777)
• Martes zibellina (Linnaeus, 1758) — Gibelina

Espècias actualas o fossilas segon Fossilworks Paleobiology DatabaseThe Paleobiology Database (4 juin 2013)^[5] :

• Martes campestris
• Martes caurina
• Martes diluviana
• Martes flavigula
• Martes foina
• Martes foxi
• Martes gazini
• Martes khelifensis
• Martes kinseyi
• Martes martes
• Martes melampus
• Martes parviloba
• Martes pennanti
• Martes stirtoni
• Martes zibellina

Pintura

Dins lo domèni de las Bèlas Arts, los pincèls en pel de « marta » son utilizats per l'aquarela, e considerats coma los melhors pincèls a causa de l'excepcionala qualitat de soplesa e de retencion d'aiga. Lor punta es perfiècha per penher amb precision. Malgrat le nom comercial donat als pincèls de « marta roja » o « marta Kolinski », s'agís en realitat de pels venent de la coa du Vison de Siberia (Mustela sibirica) que la forradura èra nomenada Kolinsky^[6].

Nòtas e referéncias

Vejatz tanben

Articles connèxes

Martes
Ne amerikoanske Oard (Martes pennanti) Systematik Oardenge: Roowdierte (Carnivora) Uurfamilie: Canoidea Familie: Moddere (Mustelidae) Sleek: Martes

Martes is n Sleek fon doo Moddere (Mustelidae). Deertou heere toun Biespiel doo heemske Oarde Boommodder un Steenmodder.

Rezente Unnerdeelenge fon düt Taxon

• Sleek: Martes
  • Unnersleek: Martes
    • Oard: Steenmodder (Martes foina)
    • Oard: Boommodder (Martes martes) (Juu Nominatfoarm fon dissen Sleek)
    • Oard: Martes zibellina
    • Oard: Martes melampus
    • Oard: Martes americana
  • Unnersleek: Pekania
    • Oard: Martes pennanti
  • Unnersleek: Charronia
    • Oard: Martes flavigula
    • Oard: Martes gwatkinsi

Wällen

• Ronald M. Nowak: Walker's Mammals of the World Sixth Edition, ISBN 0-8018-5789-9

Iste articlo ye sobre un animal mamifero carnivoro; ta atros usos, se veiga Martes (desambigación).

Martes ye un chenero de mamiferos carnivoros adintro d'a familia d'os mustelidos. As fuinas son mamiferos carnivoros emparentatos con os furons, as paniquesas y as nurias. Muitas d'as especies son arboricolas, estando buenas cazaderas d'esquiruelos, muixons y animals chicotetz. As fuinas son os solos mamiferos defuera d'os felidos que tienen unglas retractils.

Estudeos recients sobre lo suyo DNA amostroron que lo chenero Martes ye fuertement emparentato con os cheneros Eira y Gulo d'America d'o Norte. Tamién se'n ye puesto saber que as especies Martes pennanti y Martes americana, tradicionalment claseficatas como miembros de Martes, en verdat no i habrían d'estar claseficatas car que habrían de constituir un altro chenero propio.

Nombre popular

En quasi tot l'aria aragonesofona d'Aragón se i reconoix as especies miembros d'iste chenero con o nombre popular de fuinas^[1] (u bella variant, como «foína»^[1] u «fuyina»^[1][2]), sin d'excepcions. Pareix que o termín «marta», que en altras luengas romances s'emplega ta designar a especie Martes martes, en Aragón no i conoix tanto uso (anque tamién s'ha puesto documentar^[1]) y se i gosa preferir o termino «fuina de papo amariello»^[1] u bella forma adchectivada similar quan se i quiere fer referencia.

Especies

• Martes foina - Fuina de papo blanco (present en Aragón)
• Martes martes - Fuina de papo amariello u Marta europea (present en Aragón)
• Martes zibellina - Marta zibellina
• Martes americana
• Martes flavigula
• Martes gwatkinsii
• Martes melampus
• Martes pennanti

Referencias

Le martes (Martes) es un genere de Guloninae.

Martro esas mustelido kun kin fingri, ronda oreli, longa e tufatra kaudo.

Multi vivas en arbori e manjas mikra mamiferi, uceli e frukti.

diversa

En la bel arti, uzesas pinseli de pilo di martri por piktar aquareli, pro l'eceptala qualeso di flexebleso e reteno di aquo.

Τα κουνάβια ανήκουν στο γένος Μάρτης (Marten ή Martens) της υποοικογένειας Ικτιδίνες, της οικογένειας Ικτιδίδες.

Γεωγραφική εξάπλωση - Γενική περιγραφή

Τα κουνάβια είναι λεπτά, ευκίνητα ζώα, προσαρμοσμένα στην ζωή στην τάιγκα (μέγα οικοσύστημα κωνοφόρων στον Καναδά και τη Σιβηρία) και απαντούν στα κωνοφόρα και βόρεια φυλλοβόλα δάση του βορείου ημισφαιρίου. Έχουν φουντωτές ουρές, και μεγάλα πόδια με μερικώς συσταλτά γαμψά νύχια. Το χρώμα της γούνας ποικίλλει από κίτρινο έως σκούρο καφέ, ανάλογα με το είδος. Στην Ελλάδα θα τα συναντήσουμε κυρίως στη Μακεδονία και την Ήπειρο^[1], ^[2], ^[3], ^[4], ^[5]. Είναι ένα ζώο νυκτόβιο, μικρόσωμο με αναπτυγμένη ελαστικότητα και ευλυγισία. Το δέρμα του είναι πολύ μαλακό μεν αλλά ανθεκτικό στο γδάρσιμο και καλύπτεται από πυκνό και λεπτό τρίχωμα, σκούρο καφέ, στη ράχη και ανοικτότερο στη κοιλιακή χώρα, με μια τριγωνική πορτοκαλί κηλίδα κάτω από τον λαιμό. Το τρίχωμα του, κατά τους χειμερινούς μήνες είναι πολύ πιο πλούσιο, ιδίως από τον Οκτώβριο μέχρι και το τέλος Απρίλη. Οι χωρικοί το ονομάζουν και διάβολο της νύκτας, λόγω των συχνών και καταστρεπτικών επιδρομών στα κοτέτσια τους.^[5]

Ετυμολογία και ονοματολογία

• H νεοελληνική λέξη κουνάβι, προέρχεται από κουνάδι, προερχόμενο από την σλαβική λέξη kuna. Αρχαία Ελληνικά λεγόταν Ίκτις.
• H λέξη kuna = κουνάβι είναι Κροατική (Σλαβονική). Κατά τον μεσαίωνα το γδαρμένο δέρμα-τρίχωμα του κουναβιού είχε αξία εμπορική και χρησιμοποιούνταν σαν νόμισμα στην Σλαβονία και τη Δαλματία της Κροατίας. Το νόμισμα BANOVAC είχε σήμα το κουνάβι. Σήμερα στα κέρματα του νομίσματος KUNA της Κροατίας απεικονίζεται το κουνάβι (1,2,5, 25 KUNA, 1993). Επίσης το Κουνάβι είναι σύμβολο στα μπουφάν των στρατιωτικών της Κροατίας.
• Η Φιλανδική εταιρεία Κινητών τηλεφώνων NOKIA πήρε το όνομά της από το ποτάμι της Φιλανδίας Nokianvitra από ένα είδος Κουναβιού που ζεί εκεί με το όνομα ΝΟΚΙΑ.^[6]
• Η Αγγλική ονομασία του Κουναβιού, είναι marten, martes, badger (=ασβός), brock (=ασβός), ferret (παραλλαγή σκίουρου), και weasel (νυφίτσα). H σύγχρονη Αγγλική λέξη "marten" προέρχεται από την μεσαιωνική "martryn", συσχετιζόμενη με την Αγγλογαλλική "martrine" και την παλιά Γαλλική "martre" (Latin "martes"), με πηγή κάποια Γερμανική ρίζα.

Περιγραφή του ζώου

Κουνάβια Ενήλικες:

• Διαστάσεις: Το Κεφάλι και το σώμα ενηλίκων κουναβιών έχουν συνολικό μήκος = 40 - 45 cm, και σύμφωνα με άλλες στατιστικές 50-70 cm. Οι ουρές είναι 20 με 30 cm. Το ύψος τους είναι 12-15 cm.
• Βάρος: Το βάρος σώματος κυμαίνεται από 1,10 έως 2,50 κιλά.
• Χρώμα: Κυμαίνονται σε χρώμα από σκούρο καφέ σε απαλό γκρι καφέ. Μία λευκή ή μπεζ ράβδωση μπορεί να φανεί κάτω από το σαγόνι περνώντας από το λαιμό μέχρι το στήθος. Κουνάβια άλλων χωρών εκτός Ευρώπης έχουν διάφορα χρώματα όπως μαύρο ή κίτρινο.
• Οσμή: Κατά μία παραδοσιακή άποψη το κουνάβι μυρίζει άσχημα. Όμως η ταρίχευση νεκρού κουναβιού από τροχαίο ατύχημα στο Μουσείο Τεχνών και Επιστημών Ηπείρου έδειξε ότι το Κουνάβι δεν έχει καθόλου δυσάρεστη αλλά ίσως μία ασήμαντη ελαφρά μυρωδιά. Μάλιστα, Ευρωπαίοι πολίτες αλλά και στις ΗΠΑ έχουν κουνάβι ως κατοικίδιο ζώο. Εξημερώνεται εύκολα. Η βιβλιογραφία δείχνει ότι υπάρχουν πολλά είδη στην οικογένεια των κουναβιών, και φαίνεται από την ορολογία ότι το μοναδικό που έχει έντονη άσχημη οσμή είναι το βρωμοκούναβο (Mustela putorius).
• Πόδια: Τα πόδια και η ουρά είναι συνήθως σκουρότερα από ότι ο χρωματισμός του σώματος του. Τα πέλματα των ποδιών του είναι μαλλιαρά με δυνατά μαύρα νύχια κατά το διάστημα του χειμώνα, ενώ χάνουν αισθητά το πυκνό τρίχωμα τους από την άνοιξη και μετά.
• Κεφαλή: Έχει τριγωνικό κεφάλι, αρκετά φαρδύ ανάμεσα στα μεγάλα αυτιά, τα οποία είναι και στρογγυλεμένα. Το ρύγχος του είναι άτριχο χρώματος ροζ-καφέ ενώ τα μάτια του είναι μαύρου χρώματος. Διαθέτει μακριά μουστάκια.
• Δόντια: Ο οδοντικός τύπος των πετροκούναβων είναι 3/3 (κοπτήρες), 1/1 (κυνόδοντες), 4/4 (προγομφίους), και 1/2 (τραπεζίτες) έχοντας συνολικά 38 δόντια. Τα δόντια του κουναβιού είναι όλα σχεδόν αιχμηρά αλλά κυριαρχούν oι δύο άνω κυνόδοντες, υποδηλώνοντας ότι το ζώο είναι μεν παμφάγο, αλλά κυριαρχεί το σαρκοφάγο (τρώει ποντίκια, κότες, μικρά πουλιά, ερπετά, βατραχάκια, κλπ).
• Εξωτερικά το ζώο θυμίζει μεγάλο σκίουρο, ή νυφίτσα.^[5]

Τροφή

Το κουνάβι είναι σαρκοφάγο της οικογενείας των Μουστελιδών. Προστατεύεται από την σύμβαση της Βέρνης και από το KB- IUCN. Το Κουνάβι ζει κυρίως στα δάση και σε θαμνώδεις εκτάσεις, σε βραχώδη μέρη και τώρα τελευταία σε εγκαταλελειμμένα λατομεία, όπου κυνηγάει και τρέφεται κυρίως με αγριοκούνελα, σκίουρους, λαγούς, σκουλήκια, αυγά πουλιών, νεοσσούς αγρίων πτηνών, ποντικούς, βατράχους, ερπετά και πτηνά. Στη φύση το Κουνάβι με σωρό κοπράνων του, σημαδεύει και οριοθετεί το μέρος που κυνηγάει και διαβιώνει. Επίσης συμπληρώνει το γεύμα του τρώγοντας κυρίως βελανίδια, καρύδια, κάστανα, κεράσια, αχλάδια και άλλα οπωρικά, που ευδοκιμούν στην περιοχή όπου διαβιώνει. Θεωρείται σαν ένα από τα πιο επικίνδυνα και καταστρεπτικά ζώα για τα οικόσιτα πτηνά και κουνέλια. Το ίδιο απειλείται και αποτελεί μια καλή τροφή για λύκους, τσακάλια, αλεπούδες, αετούς και γεράκια. Είναι ένα πανέξυπνο ζώο, ταχύτατο στο περπάτημα, στην κολύμβηση και στην αναρρίχηση. Κινείται και κυνηγάει κυρίως στο έδαφος, είναι πολύ σκληρό και κυρίως αιμοδιψές ζώο. Έχουν αναφερθεί τεράστιες καταστροφές κυρίως σε κοτέτσια, όπου όταν εισέρχεται, όσα κοτόπουλα εντοπίσει, τα δαγκώνει στον λαιμό και στην συνέχεια ρουφάει το αίμα τους.^[5] Για να κατασκευάσει την φωλιά του, αναζητεί κοιλώματα (κουφάλες) των δένδρων (κυρίως πλατανιών) και τρύπες απότομων βράχων, τις οποίες με την σειρά του μεθοδικά και με επιδεξιότητα τις επενδύει με βρύα, φύλλα και χόρτα. Συνήθως κύριο μέλημά του, είναι και επιζητεί, ώστε η φωλιά του, για λόγους ασφαλείας να έχει δύο ή και περισσότερους εισόδους.^[5]

Αναπαραγωγή

Το Κουνάβι είναι μοναχικό ζώο (εκτός της εποχής του ζευγαρώματος). Ζευγαρώνει κατά τον μήνα Ιανουάριο και το θηλυκό μετά από κυοφορία δύο μηνών περίπου (62) ημερών, γεννάει 2 ως 4 τυφλά νεογνά, τα οποία θηλάζει επί 2 μήνες, μετά συνεχίζει να τα ταίζει κρέας έως ότου δυναμώσουν και αρχίσουν να κυνηγάνε μόνα τους. Όταν αυτά ενηλικιωθούν, τα γυμνάζει κατάλληλα, μέχρι να γίνουν ικανοί θηρευτές και να εξοικειωθούν με το περιβάλλον, να γνωρίσουν κυρίως τον τόπο και τον τρόπο διαβίωσης και να προφυλάσσονται από τους εχθρούς τους. Από το πολύτιμο δέρμα τους, κατασκευάζονται κυρίως γουναρικά.^[5] Κατά τη διάρκεια της εποχής ζευγαρώματος (Ιούνιος μέχρι τον Αύγουστο), το αρσενικό Πετροκούναβο θα προσπαθήσει να ζευγαρώσει με οποιοδήποτε θηλυκό μπει στην περιοχή του. Αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος που παρατηρούμε ραγδαία αύξηση των εδαφικών περιοχών των αρσενικών κατά το διάστημα της αναπαραγωγής. Η όσφρηση διαδραματίζει έναν σημαντικό ρόλο στο να εντοπίσει το αρσενικό τους ενδεχόμενους δεκτικούς συντρόφους του. Κατά την πρώτη προσέγγιση του αρσενικού προς το θηλυκό, το αρσενικό μπορεί να συναντήσει μια αρκετά επιθετική συμπεριφορά εκ μέρους του θηλυκού, την οποία όμως θα προσπαθήσει να μεταβάλει με έναν μαλακό και ήπιο ήχο σαν γουργουρητό. Ένα στρώμα υποδόριου λίπους στη ραχιαία επιφάνεια του λαιμού του θηλυκού, χρησιμοποιείται ως θέση όπου τα αρσενικά μπορούν να τα πιάσουν κατά τη διάρκεια του ζευγαρώματος, το οποίο μπορεί να διαρκέσει μέχρι μια ώρα. Μετά από το ζευγάρωμα, τα θηλυκά καλλωπίζονται. Ενώ οι ιδιαίτερες κραυγές τους κατά το ζευγάρωμα μπορούν να ακούγονται όλη την νύχτα και αρκετά μακριά,τα Πετροκούναβα είναι από τα λίγα θηλαστικά που έχουν μια μοναδική αναπαραγωγική ιδιομορφία, έχουν την δυνατότητα μετά από την σύλληψη να διατηρούν το γονιμοποιημένο έμβρυο εκτός της μήτρας για περίπου 200 με 240 ημέρες και να το εμφυτεύουν σε αυτήν συνήθως στις αρχές της επόμενης άνοιξης (τέλος Φεβρουαρίου αρχές Μαρτίου), ενώ τα νεογνά γεννιούνται περίπου ένα μήνα μετά. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο συνολικός χρόνος εγκυμοσύνης είναι 230 έως 275 ημέρες, αλλά ο χρόνος ανάπτυξης του εμβρύου από το χρόνο της εμφύτευσης (αληθινή κύηση) είναι ένας περίπου μήνας. Τα θηλυκά γεννούν 3 ως 4 τυφλά και άτριχα μικρά, η απογαλάκτιση των οποίων θα γίνει μετά τους 2 μήνες. Αλλά και μετά την απογαλάκτιση τους τα μικρά θα παραμείνουν μαζί με την μητέρα για να διδαχθούν από αυτή τους βασικούς τρόπους ευρέσης τροφής και κυνηγίου. Μέχρι το τέλος του καλοκαιριού, τα μικρά θα είναι πλήρως ανεξάρτητα, ενώ η σεξουαλική τους ωριμότητα επιτυγχάνεται μετά την ηλικία των 15 έως 27 μηνών, αν και έχει παρατηρηθεί ορισμένα θηλυκά να εγκυμονούν στο τέλος του έτος μετά από τη γέννησή τους.

Κυνήγι Κουναβιού

Το κυνήγι του είναι πολύ δύσκολο και για να συλληφθεί ένα κουνάβι, χρειάζεται μια ιδιαίτερη τεχνική και τακτική. Κυνηγιέται κυρίως για την γούνα του, ενώ τελευταία ο άνθρωπος, το κυνηγάει με διάφορα μέσα, για ν’ απαλλαγεί από την καταστροφική του μανία στα οικόσιτα ζώα και πτηνά. Ενώ, οι κυνηγοί που ενδιαφέρονται μόνο για την γούνα του, όταν το κυνηγούν αποφεύγουν να το τουφεκίσουν, διότι με τον πυροβολισμό το δέρμα του τρυπιέται, αχρηστεύεται και τοιουτοτρόπως δεν είναι εμπορεύσιμο. Ο μεγαλύτερος εχθρός του κουναβιού σήμερα είναι ο άνθρωπος. Οι κάτοχοι οικόσιτων μικρών ζώων και πουλερικών τα κυνηγούν, συνήθως με πυροβόλα όπλα, όπου κι όταν τα συναντήσουν ή και τα συλλαμβάνουν στήνοντας διάφορες αυτοσχέδιες παγίδες (δόκανα, πλαστικές σωλήνες, πλακοπαγίδες, καρφοπαγίδες) και βρόχους (θηλιές). Όταν συλληφθεί κυρίως με δόκανο, δεν διστάζει ακόμη να κόψει και το πόδι του για να απελευθερωθεί. Σήμερα η τεχνολογία έχει δώσει λύσεις στις επιθέσεις των κουναβιών, χρησιμοποιώντας την μέθοδο του ηλεκτρικού φράκτη. Η χειρότερη μέθοδος εξόντωσης των κουναβιών, είναι η ανεξέλεγκτη και ακαταλόγιστη χρησιμοποίηση διαφόρων απαγορευμένων δηλητηριωδών φυτοφαρμάκων, κυρίως άοσμων, για την άμεση και επώδυνη εξόντωσή τους. Παλαιότερα, ήταν ένα είδος επικηρυγμένο και δίδονταν μια καλή αμοιβή, επειδή η γούνα του θεωρείτο πολύτιμη. Κυνηγιόταν εντατικά, επειδή υφίστατο ένα καλό εισόδημα των κυνηγών και των ξωμάχων. Η αξία του δέρματος ήταν πολύ καλή, όταν αυτό δεν είχε τεμαχιστεί ή είχε διάφορες σχισμές ή τρύπες. Για τον λόγο αυτό οι κυνηγοί του κουναβιού κύριο μέλημά τους ήταν να το συλλάβουν ζωντανό, χωρίς να προξενήσουν εκδορές στο δέρμα του.

Στο δάσος της Κάπελης, κατά την δεκαετία του ’70 π.χ., οι εκάστοτε κυνηγοί που θήρευαν κουνάβια, διέθεταν και τα ανάλογα σκυλιά, τα λεγόμενα κουναβόσκυλα. Αυτά ήσαν εκπαιδευμένα να κυνηγούν μόνο και μόνο κουνάβια. Όταν τα εντόπιζαν, τα κυνηγούσαν μέχρι αυτά να βρουν μέρος να κρυφθούν. Συνήθως όταν ήσαν κοντά στην φωλιά τους κρύβονταν εντός αυτής, ενώ όταν είχαν απομακρυνθεί, κρύβονταν σε κοιλώματα (κουφάλες) δένδρων. Μόλις το εντόπιζαν οι κυνηγοί, άρχιζε μια ειδική διαδικασία σύλληψης. Κατ’ αρχάς έψαχναν να βρουν αν το δένδρο έχει άλλες τρύπες διαφυγής. Όσες έβρισκαν τις παγίδευαν με σκούτινα σακιά, δηλαδή έπαιρναν ένα σακί, το τοποθετούσαν στην έξοδο της τρύπας και το κρατούσε κάποιος από την ομάδα. Όταν το κουνάβι χρησιμοποιούσε αυτή την έξοδο διαφυγής τότε έμπαινε στο σακί και εκεί παγιδευόταν.^[5] Εφόσον παγίδευαν όλες τις πιθανές εξόδους διαφυγής, τότε έβαζαν στην χαμηλότερη τρύπα φωτιά με πολλά άχυρα, ή φύλλα, όχι για να κάψουν το δένδρο, αλλά για να δημιουργήσουν και να διοχετεύσουν καπνό εντός της στοάς. Όταν εισέρχονταν αρκετός καπνός τότε το κουνάβι προσπαθούσε να διαφύγει από την έξοδο και έπεφτε μέσα στο σακί και παγιδευόταν. Στην συνέχεια, έσβηναν την φωτιά και έπνιγαν το κουνάβι, πριν το βγάλουν από το σακί φοβούμενοι μην τους διαφύγει ή επιτεθεί με τα νύχια ή και τα δόντια του. Αφού το έπνιγαν, στην συνέχεια το έγδερναν με μεγάλη προσοχή, για να μην χαλάσουν το πολύτιμο δέρμα του. Το κρέας του κουναβιού το χρησιμοποιούσαν για τροφή των κουναβόσκυλων, ώστε αυτά να γεύονται και να γνωρίζουν την μυρωδιά του.

Το κυνήγι του κουναβιού ήταν επίπονο και χρειάζονταν αρκετός χρόνος μέχρι να το εντοπίσουν, αλλά και μέχρι να το παγιδεύσουν. Είναι ένα ζώο ταχύτατο και παμπόνηρο και κάθε λανθασμένη κίνηση, ή ο παραμικρός θόρυβος μπορούσαν να αποβούν μοιραία και να τους ξεφύγει.Παρά το γεγονός αυτό, σήμερα οι κυνηγοί δεν προτιμούν να τα κυνηγούν, άλλωστε σήμερα ο πληθυσμός τους, είναι σημαντικά μειωμένος και υπάρχει άμεσος κίνδυνος συν τον χρόνο να εξαφανισθούν.^[5]

Κύκλος ζωής

• Ο μέσος όρος ζωής των κουναβιών στο φυσικό τους περιβάλλον είναι 3 χρόνια, το μέγιστο στην άγρια φύση είναι 10 χρόνια. Σε αιχμαλωσία, αυτό το είδος μπορεί να ζήσει μέχρι 18 χρόνια. Το ζευγάρωμα αρχίζει στο μέσο του καλοκαιριού παρότι η εμφύτευση των γονιμοποιημένων αυγών στη μήτρα δεν συμβαίνει παρά νωρίς την επόμενη άνοιξη. Η περίοδος κυοφορίας είναι 28 ημέρες και υπάρχουν 2 -7 νεογνά κάθε γέννα. Τα νεογνά απογαλακτίζονται στους δύο μήνες, έπειτα μαθαίνουν κυνηγητικές τεχνικές από τη μητέρα τους. Ανεξαρτητοποιούνται στο τέλος του καλοκαιριού.^[5]

Συνήθειες

• Προτιμούν να ζουν σε εκτενή φυλλοβόλα δάση και πετρώδεις σχηματισμούς σε ορεινό περιβάλλον.
• Είναι συνήθως μοναχικά ζώα εκτός από τη περίοδο αναπαραγωγής.
• Σε κατοικημένες περιοχές μπορούν να γίνουν ενοχλητικά. Συνήθως κάνουν τη φωλιά τους σε σοφίτες ή γεωργικές αποθήκες, ή σε τμήματα μηχανών αυτοκινήτων καταστρέφοντας πλαστικούς σωλήνες και καλώδια. Στη Γερμανία υπολογίζονται ετησίως σε πολλά εκατομμύρια ευρώ οι ζημιές σε αυτοκίνητα από τα κουνάβια. ^[7]
• Είναι είδος καιροσκόπο και παμφάγο, παρότι προτιμά το κυνήγι ζώων. Η διατροφή τους ποικίλει ανά εποχή και τη διαθεσιμότητα κυνηγιού.

Παραπομπές

Дзыдзэ (лат-бз.: Martes, ур-бз.: Куница) — шэрыпl шъакlуэ, дзыдзэ лъэпlкъым (Mustelidae) ящыщу.

Аплъэпlкъыр

Я зэфlэтыкlэмкlэ дзыдзэхэр мы ин дыду щытхэ, лъэгу-теуву зокlуэхэ, лъапэхэм лъэхъуамбэ тхурытху ятет, лъэхъуамбэхэр хыиут щыту, лъэбжъамэ памцlэ-цlыкlу къыдигъэж пыту, инэlур памцlу щыт, тхьакlуэ кlэкlыу. Ипlкъыр псыгъуэ-кlыхь, цы lув кlыхьу тету. Икlапэр кlыхь, икlыфэ ныкъуэм хуэдиз мэхъу ебгъэлъэтэмэ. Дзэхэр памцlэ, дзэжъу 5/6 жэдэт, икlэм ититlхэрр цlыкlу щыт. Я цыр гъуэжьфэм къыщыкlэдзауэ гъуабджэ-къуафlцlафэм носыр, здэпсомрэ зыщыщымрэ елъытауэ.

Яшхыр

Дзыдзэхэр псэушъхьа шъакlуэм ящыщ. Нэхъ кlасу яшхыр зэшъакlуэхэр: кlэпхъ, дзыгъуэ, фей, тхьакlумэкlыхь, бзу, цlыв, бжъэжъей, джэдыкlэ. Ягъуэтмэ пхъышъхьа-мышъхьа, дэ lамэ.

Шэныр

Дзыдзэхэр зэрызу псоу псэушъхьа, щызэпыхьахэр гъатхэм якlэм гъэмахуэм ипэм. Къилъхур тхуы хуэдиз чыр; къуиху нэфху, гъатхэм ипэм къелъхухэ. Мэзитl хуэдизкlэ гъуэм исхэ янэр якlэлъыплъу, мэзищ-мэзипlлlым анэм хут ишъын кlедзэхэ хом-хомурэ.

Лъэпlкъхэр

• Martes americana
• Martes flavigula
• Martes foina
• Martes gwatkinsii
• Martes martes
• Martes melampus
• Martes pennanti
• Martes zibellina

Сурэтылъэ

• 
• Martes americana

• Martes flavigula

• Martes foina

• Martes martes

• Martes pennanti

• 
• 

Луй (лат. Martes martes & foina ) – Евразийын да Америкын йос-влак (Mustelidae) йамагатын гыч изи да кугу янлык.

Сæлавыр^[1] кæнæ сæлабыр^[1], дыгуронау салаур^[1] (лат. Martes, уырыс. Куница) у, хомхорты къласмæ чи хауы, ахæм чыcыл цæрæгойты мыггаг.

Фиппаинæгтæ

Сăсар (лат. Martes) — тискер сĕт çитерекен чĕрчунсен йăхĕ .

Сăсар — вăтам пӳллĕ, кĕске пилĕк пӳрнеллĕ ураллă, пӳрнисем çинче кĕрекен шĕвĕр чĕрнеллĕ, шĕвĕр сăмсаллă, кĕске хăлхаллă, вăрăм йăрăс кĕлĕткеллĕ, вăрăм хӳреллĕ чĕрчун. Кĕлетки 50 см çитет, йывăрăшĕ - 1 килограмран иртет. Ытларах юманлăхра, чăрăшлăхра пурăнма килĕштерет. Апачĕ - шăши йышшисем, пакшасем, вĕçен кайăксемпе вĕсен çăмартисем. Сунара каçхине тухать. Йăвăç тăрăх çăмăллăн çÿрет, анчах та сунар ытларах çĕр çинче иртет. Йăвине вара йывăç хăвăлĕнче тăвать. Питĕ сивĕ вăхăтра çапă айне е юр ăшне кĕрсе выртма пултарать. Çуллахи вăхăтра шăшисемпе кайăксене ытларах тапăнать пулсан, хĕллехи вăхăтра пакшасене, ăсансемпе пăчăрсене аптратать. Сăсар ами 8-9 уйăхран çăвăрлать, çĕртме-çурла уйăхĕсенче чупать, акапа çу уйăхĕсенче çăвăрлать. Кĕркунне çурасем хăйсем тĕллĕн пурăнма пуçлаççĕ. Сăсарсем 15 çул таран пурăнма пултараççĕ, анчах та ĕмĕрĕ вĕсен нумай чухне 5-6 çултан иртмест. Пирĕн тăрăхра çак çăткăн чĕр чунăн тăшманĕсем çукпа пĕрех. Çынсем кăна ăна хаклă тирĕшĕн тытма пултараççĕ. Çамрăк сăсар çине тата ÿхĕ е пысăк хурчка тапăнма пултарать. Вăрман сăсарĕ питĕ вăрттăн чĕр чун. Ăна асăрхама питĕ йывăр. Сăсар йышĕ Чăвашра 1000 пуç шайĕнче тытăнса тăрать.

Классификаци

• Америка кăшĕ|Martes americana
• Харза|Martes flavigula
• Чул сăсарĕ|Martes foina
• Нилгири сăсарĕ|Martes gwatkinsii
• Вăрман сăсарĕ|Martes martes
• Япони сăсарĕ|Martes melampus
• Илька|Martes pennanti
• Кăш|Martes zibellina

Суусар нь Martes төрөл ба Mustelidae овгийн амьтан юм.

Гадаад төрх

Суусар нь нарийн биетэй, шаламгай хөдөлгөөнтэй амьтад бөгөөд ой тайга, Дэлхийн бөмбөрцгийн хойд хагасын шилмүүст, намар навчаа гөвдөг ой модонд таарна. Тэд өтгөн саглагар сүүлтэй, том савартай ба хумсаа нууж эвхдэг. Шардуу өнгөөс хар хүрэн арьс үстэй.

Идэш тэжээл

Энэ амьтан нь мах идэштэн бөгөөд нохой зээх, усны булга, үентэй ойр холбоотой. Тэд хэрэм, оготно, туулай, шувуу, загас, хорхой шавьж, мөн жимс, самар гэх мэтээр хооллодог байна.

Үржил

Суусар нь ганцаар амьдралтай бөгөөд хавар орой, зуны эхээр үржлийн үе эхэлнэ. Хаврын эхээр нүдээ нээгээгүй, бараг үсгүй шахам зулзага[Бүсрэг]5 ба түүнээс дээш гаргана. Зулзага нь 3-4 нас хүрээд эхээсээ салан бие дааж амьдардаг.

Зүйлүүд

• Америк суусар Martes americana
  • Newfoundland Pine Marten Martes americana atrata
• Шар хоолойт суусар Martes flavigula
• Чулуун суусар Martes foina
• Nilgiri Marten Martes gwatkinsii
• Ойн суусар Martes martes
• Япон суусар Martes melampus
• Fisher Martes pennanti
• Булга Martes zibellina

Тталак (латӀин Martes ) – Mustelidae кулпат Евразиянал ва Ухссавнил Американал чӀириссар вахӀшисса хӀайванни.

Журарду

• Martes americana — Американал тталак
• Martes pennanti — Илка
• Martes foina —
• Martes martes —
• Martes gwatkinsii —
• Martes zibellina —
• Martes flavigula — Харза
• Martes melampus — Япониянал тталак

კვინორი თაშნეშე ცუღუ (Martes) — ბჟაშუმუეფიშ გვარიშ ჩხოლარი კვინორიშობურეფიშ ფანიაშე. თიშ რსხულიშ სიგჷნძა რე 40-60 სმ-შახ, კუდელიშ - 20-50 სმ. კვინორი მოგჷნძე დო ზღვანდალა რსხული უღუ, ღვაღვა დო ლიბუ ბოწოწი. ჩინებული რე 6 (კანკალე მუნაჩემეფით 8) გვარობა. გოფაჩილი რე ევროპას, აზიას დო ოორუე ამერიკას. ჸოფილი სსრრ-იშ ტერიტორიას 4 გვარობა ხე: ტყაშ კვინორი (Martes martes), ჩეკინჩხა კვინორი (Martes foina) (თენეფი საქორთუოსჷთ ფართას რენა გოფაჩილი), სიასამური დო ხარზა. უმენტაშობა ტყას ხე. ჭკომუნა ჭიე-ჭიე ჩხოლარეფს, ხილს, კანკარს, უმენტაშობას (ხარზაშ მოხ) ანდაღებული ბოწოწი უღუ.

ლიტერატურა

• ქორთული სხუნუეფიშ ენციკლოპედია, ტ. 5, ხს. 494, ქართი, 1980 წანა.

Цакьу (лат. Martes) — Mustelidae хъизаналъул гӀалхул гьитӀинаб вахӀшияб хӀайван.

Релъарал хӀайванал

• Martes americana — Америкаялъул цакьу
• Martes pennanti
• Martes foina
• Martes martes
• Martes gwatkinsii
• Martes zibellina
• Martes flavigula — Харза
• Martes melampus — Япониялъул цакьу

ЦуцӀул (лат. Martes )

Жуьреяр

• Martes americana — Америкадин цуцӀул
• Martes pennanti — Илка
• Martes foina — Къвандзин цуцӀул
• Martes martes — Тамун цуцӀул
• Martes gwatkinsii — Нилгиридин цуцӀул
• Martes zibellina — Собол
• Martes flavigula — Харза
• Martes melampus — Йапондин цуцӀул

A marten is a weasel-like mammal in the genus Martes within the subfamily Guloninae, in the family Mustelidae. They have bushy tails and large paws with partially retractile claws. The fur varies from yellowish to dark brown, depending on the species; it is valued by animal trappers for the fur trade. Martens are slender, agile animals, adapted to living in the taiga, which inhabit coniferous and northern deciduous forests across the Northern Hemisphere.

Classification

Results of DNA research indicate that the genus Martes is paraphyletic, with some studies placing Martes americana outside the genus and allying it with Eira and Gulo, to form a new New World clade.^[2][3] The genus first evolved up to seven million years ago during the Miocene epoch.

Fossils

Several fossil martens have been described, including:

• †Martes campestris (Pliocene)
• †Martes wenzensis (Pliocene)^[4]
• †Martes vetus (Pleistocene)^[5]

Another described fossil species, Martes nobilis from the Holocene, is now considered synonymous with the American marten.^[6]

Etymology

The Modern English "marten" comes from the Middle English 'Mearth' or martryn in turn borrowed from the Anglo-French martrine and Old French martre (Latin martes), itself from a Germanic source; cf. Old English mearþ, Old Norse mörðr, and Old High German and Yiddish מאַרדאַר mardar.

marten (n.)

agile, short-legged, bushy-tailed, medium-sized carnivorous mammal in the weasel family, largely nocturnal and found in forests across the colder parts of the northern hemisphere, c. 1300, martrin, "skin or fur of the marten," from Old French martrine "marten fur," noun use of fem. adjective martrin "of or pertaining to the marten," from martre "marten," from Frankish *martar or some other Germanic source, from Proto-Germanic *marthuz (source also of Old Saxon marthrin "of or pertaining to the marten," Old Frisian merth, Middle Dutch maerter, Dutch marter, Old High German mardar, German Marder, Old English mearþ, Old Norse mörðr "marten").

The ultimate etymology is unknown. Some suggest it is from PIE *martu- "bride," on some fancied resemblance. Or it might be a substrate word or a Germanic euphemism for the real name of the animal, which might have been taboo. In Middle English the animal itself typically was called marter, directly from Old French martre, but martrin took over this sense in English after c. 1400. The form marten is from late 16c., perhaps due to association with the masc. proper name Martin.^[7]

Ecology and behaviour

Martens are solitary animals, meeting only to breed in late spring or early summer. Litters of up to five blind and nearly hairless kits are born in early spring. They are weaned after around two months, and leave the mother to fend for themselves at about three to four months of age. They are omnivorous.^[8]

Spatial niche segregation

It can be seen that there is a spatial niche segregation between certain species of marten such as the stone marten and the pine marten, however, we cannot credit this segregation to competition between the two species. It is more so due to the disparities in the two species' food preferences, avoidance of heavy predator pressure, and adaptability to cold climates that the spatial niche segregation occurs.^[9]

Cultural references

Canada

The marten is populous in the northern Ontario community of Big Trout Lake. During the fur trade, commissioned by the Hudson Bay Company in the 18th and 19th centuries, the marten pelt was typically fashioned into mittens. The marten is still traded locally. The locals place a high value on this pelt, typically trading it for consumable goods.

Croatia

In the Middle Ages, marten pelts were highly valued goods used as a form of payment in Slavonia, the Croatian Littoral, and Dalmatia. The marturina was a form of tax named after this. The banovac, a coin struck and used between 1235 and 1384, included the image of a marten. This is one of the reasons why the Croatian word for marten, kuna, was the name of the former Croatian currency.^[10] A marten is depicted on the obverse of the 1-, 2-, and 5-kuna coins, minted since 1993, and on the reverse of the 25-kuna commemorative coins.^[11] With adoption of euro as the national currency in 2023, a marten continues to be depicted on the obverse of the Croatian 1 euro coin.^[12]

A running marten is shown on the coat of arms of Slavonia and subsequently on the modern design of the coat of arms of Croatia. The official seal of the Croatian Sabor (parliament) from 1497 until the late 18th century had a similar design.^[13][14]

Finland

The Finnish communications company Nokia derives its name, via the river Nokianvirta, from a type of marten locally known as the nokia.^[15]

Greece

In the Illiad, the fleet-footed spy Dolon wore a marten-pelt cap.

Italy

The Latin word for helmet, galea, originally meant "marten pelt," although it is unclear whether early Romans wore these helmets for symbolical reasons or for their fine fur.^[16]

References

Retrieved from "https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Marten&oldid=1153120827"

La marteso (Martes) estas genro de rabobestoj el familio de musteledoj, al kiu apartenas foino kaj zibelo. Ĝi prenas sian nomon de la arbara marteso (Martes martes, laŭ PIV simple "marteso"), kiu havas brilan flavbrunan ĝis malhelbrunan hararon; sur la gorĝo ĝi havas flavan ĝis oranĝan makulon.

• zibelo
• Martes pennanti
• plia Martes pennanti

Martes es un género de mamíferos carnívoros de la familia de los mustélidos, que incluye las martas y la garduña. Se distribuyen por Eurasia y el Neártico.

Taxonomía

El género Martes incluye ocho especies y numerosas subespecies:^[1]​

• Martes americana - marta americana.

• Martes flavigula - marta de garganta amarilla.

• Martes foina - garduña.

• Martes gwatkinsii - marta de Nilgiri.

• Martes martes - marta europea.

• Martes melampus - marta japonesa.

• Martes pennanti - marta pescadora (actualmente clasificada en el género Pekania).

• Martes zibellina - marta cibelina.

Además, hay numerosas especies extintas:

• M. anderssoni Schlosser, 1924
• M. basilii Petter, 1964
• M. ginsburgi^[2]​ Montoya et al., 2011
• M. lefkonensis Schmidt-Kittler, 1995
• M. lydekkeri Colbert, 1933
• M. melibulla Petter, 1963
• M. zdanskyi Teilhard de Chardin & Leroy, 1945

Referencias

Martes Mustelidae ugaztun haragijale generoetako bat da. Lepahori eta lepazuriak genero honetakoak dira.

Espezieak

• Martes americana
• Martes flavigula
• Martes foina
• Martes gwatkinsii
• Martes martes
• Martes melampus
• Martes pennanti
• Martes zibellina

Näädät (Martes) on näätäeläinten heimoon kuuluva nisäkässuku.

Ulkonäkö

Näädät ovat kärppiä suurempia ja pitempiraajaisia ja alapuolen vaalea väri yltää korkeintaan rintaan. Kynnet pääsevät osittain piiloon, mikä pitää ne terävinä. Tuuhean hännän päässä ei ole mustaa karvaa.

Levinneisyys

Näätiä tapaa pohjoisella pallonpuoliskolla Euraasiassa ja Pohjois-Amerikassa.

Lajit

Näätien sukuun kuuluu kahdeksan lajia, joista kaikilla lukuun ottamatta nilgirinnäätää on useita alalajeja:^[2]

• Amerikannäätä (Martes americana)
• Mustanäätä (Martes flavigula)
• Kivinäätä (Martes foina)
• Nilgirinnäätä (Martes gwatkinsii)
• Näätä eli mäntynäätä (Martes martes), ainoa Suomessa tavattu laji
• Japaninnäätä (Martes melampus)
• Kanadannäätä (Martes pennanti)
• Soopeli (Martes zibellina)

Erityistä

Sana "weasel" suomennetaan yleensä virheellisesti näädäksi, vaikka amerikanenglannissa se tarkoittaa mitä tahansa kärppien suvun lajia ja brittienglannissa lumikkoa. Näädistä käytetään englannin kielessä nimeä "marten"^[1].

Lähteet

Martres, Martes

Les martes ou martres (Martes) sont un genre de la famille des Mustélidés. Celles-ci sont les plus caractéristiques de cette famille de petits mammifères carnivores : digitigrades à cinq doigts, oreilles arrondies, queue longue et touffue.

Ce genre a été décrit pour la première fois en 1792 par le scientifique français Philippe Pinel (1745-1826).

La Martre à tête grise, quant à elle, est un Mustélidé d'Amérique. C'est la seule espèce du genre Eira.

Liste des espèces

Selon Mammal Species of the World (version 3, 2005) (4 juin 2013)^[2], ITIS (4 juin 2013)^[1], Catalogue of Life (4 juin 2013)^[3] et NCBI (4 juin 2013)^[4] :

• Martes americana (Turton, 1806) — Martre d'Amérique
• Martes flavigula (Boddaert, 1785) — Martre à gorge jaune
• Martes foina (Erxleben, 1777) — Fouine
• Martes gwatkinsii Horsfield, 1851 — Martre de l'Inde du Sud
• Martes martes (Linnaeus, 1758) — Martre des pins ou Martre commune
• Martes melampus (Wagner, 1841) — Martre du Japon
• Martes pennanti (Erxleben, 1777) — Martre de Pennant ou Pékan
• Martes zibellina (Linnaeus, 1758) — Zibeline

• Martes americana

• Martes caurina

• Martes flavigula

• Martes foina

• Martes gwatkinsii

• Martes martes

• Martes melampus

• Martes pennanti

• Martes zibellina

Espèces fossiles selon Paleobiology Database (4 juin 2013)^[5] :

Peinture

Dans le domaine des Beaux-Arts, les pinceaux en poil de « martre » sont utilisés pour l'aquarelle, et considérés comme les meilleurs pinceaux pour l'exceptionnelle qualité de souplesse et de rétention d'eau. Leur pointe est parfaite pour peindre avec précision. Malgré le nom commercial donné aux pinceaux de « martre rouge » ou « martre Kolinski », il s'agit en réalité de poils provenant de la queue du Vison de Sibérie (Mustela sibirica) dont la fourrure était autrefois appelée Kolinsky^[6].

Numismatique

La marte est représentée sur le revers de la pièce de monnaie croate de 1 kuna.

Voir aussi

Notes et références

1. ↑ ^{a et b} Integrated Taxonomic Information System (ITIS), www.itis.gov, CC0 https://doi.org/10.5066/F7KH0KBK, consulté le 4 juin 2013
2. ↑ Mammal Species of the World (version 3, 2005), consulté le 4 juin 2013
3. ↑ Bánki, O., Roskov, Y., Vandepitte, L., DeWalt, R. E., Remsen, D., Schalk, P., Orrell, T., Keping, M., Miller, J., Aalbu, R., Adlard, R., Adriaenssens, E., Aedo, C., Aescht, E., Akkari, N., Alonso-Zarazaga, M. A., Alvarez, B., Alvarez, F., Anderson, G., et al. (2021). Catalogue of Life Checklist (Version 2021-10-18). Catalogue of Life. https://doi.org/10.48580/d4t2, consulté le 4 juin 2013
4. ↑ NCBI, consulté le 4 juin 2013
5. ↑ Fossilworks Paleobiology Database, consulté le 4 juin 2013
6. ↑ Voir page 114 dans (en) Henry Poland, Fur-bearing animals in nature and in commerce, éditions Gurney & Jackson, Londres, 1892.

Martes é un xénero de mamíferos carnívoros da familia dos mustélidos, que inclúe a marta e a garduña. Estes animais son carnívoros e semidixitígrados e teñen unha pel moi apreciada. A súa xestación dura 2 meses, tendo de media 2 ou 3 fillos. Xa chegou a ser centenas e millares na Europa, mais foron cazadas por mor da súa pel, que estánse a converter nunha especie rara. Capturar un mustélido é relativamente fácil, xa que basta con colocar un obxecto brillante no seu niño, que ela rematará caendo na rede. É un animal solitario que vive en lugares rochosos e arborizados, de difícil acceso, o que torna a súa situación de conservación en pouco preocupante. Ten o costume de demarcar o seu territorio cun rastro de secreción das glándulas anais, como fai a doniña, a súa parente máis próxima.

Etimoloxía

O substantivo marta deriva do termo da lingua gótica marthus.

Alimentación

Adoita comer esquíos, coellos, ratos e aves pequenas.

Apareamento

A época de apareamento vai de xullo a agosto. Dous meses despois a femia pare 2 a 3 crías nun niño de esquío ou nunha bifurcación de árbore. A pesar de abandonar a súa cría para aparear de novo, volta sempre para coidar das crías. A cría permanece no niño durante dous meses.

Especies

• Martes americana - marta americana.
• Martes flavigula - marta de garganta amarela.
• Martes foina - garduña.
• Martes gwatkinsii - marta de Nilgiri.
• Martes martes - marta.
• Martes melampus - marta xaponesa.
• Martes pennanti - marta mariñeira.
• Martes zibellina - marta cibelina.

Curiosidades

O pelo da marta é empregado para confeccionar pinceis utilizados pelos mangakas por mor da durabilidade e porque fican ben unidos uns aos outros, resultando un trazo máis elaborado.

Martes je rod svrstan u potporodicu Mustelinae unutar porodice Mustelidae. To su vitke, okretne životinje, prilagođene životu u tajgama, a pronalazi ih se u crnogoričnim i sjevernim bjelogoričnim šumama diljem sjeverne polutke. Imaju kitnjast rep i velike šape s kandžama koje se mogu djelomično uvući. Boja krzna razlikuje se kod svake vrste, od žućkastog do tamnosmeđeg te u većini slučajeva veoma je cijenjeno od strane krivolovaca. Ove su životinje zvijeri i povezane su s gorskim kunama, američkim vidricama i lasicama. Njihova prehrana uključuje vjeverice, miševe, zečeve, ptice, kukce i jaja, a pojest će i voće i lješnjake kada su im dostupni.

Samotne su životinje, susrećući se s pripadnicima svoje vrste samo tijekom sezone parenja u kasno proljeće ili rano ljeto. U rano proljeće koti se i do petero slijepih i gotovo golih mladunaca. Sisaju mlijeko do drugog mjeseca svoga života te napuštaju majku i postaju samostalni s navršenih tri do četiri mjeseca života.

Nedavna DNK istraživanja pokazala su kako je rod Martes zapravo polifiletičan, smještajući vrste Martes pennanti i Martes americana izvan roda i povezujući ih s rodovima Eira i Gulo, stvarajući granu novog svijeta. Rod se prvenstveno razvio prije sedam milijuna godina, tijekom pliocena.

Vrste

• američka kuna, Martes americana
• žutogrla kuna, Martes flavigula
• kuna bjelica, Martes foina
• istočna kuna, Martes gwatkinsii
• kuna zlatica, Martes martes
• japanska kuna, Martes melampus
• kuna ribolovac, Martes pennanti
• samur, Martes zibellina

Drugi projekti

U Wikimedijinu spremniku nalazi se još gradiva na temu: MartesWikivrste imaju podatke o: rodu Martes

Martes adalah genus mamalia yang tergolong dalam subfamili Mustelinae dan familia Mustelidae. Hewan ini bertubuh ramping dan bergerak lincah, beradaptasi untuk hidup di lingkungan taiga, bisa ditemukan di hutan gugur dan tumbuhan runjung di sekitar bumi belahan utara. Hewan ini berekor tebal, dengan cakar besar dengan kuku yang dapat ditarik sebagian masuk. Rambut hewan ini bervariasi dari kekuningan sampai coklat tua, tergantung jenisnya, yang banyak dicari oleh para pemburu kulit hewan.

Martes Pinel, 1792 è un genere di mammiferi carnivori appartenente alla famiglia dei Mustelidi. È uno dei nove generi che compongono la sottofamiglia Mustelinae. Comprende la faina, la martora, lo zibellino e diverse altre specie.

Descrizione

Sono animali snelli ed agili, adattati ad una vita sugli alberi, che vivono nelle foreste di conifere e in quelle decidue settentrionali attraverso tutto l'emisfero boreale. Hanno code folte e piante delle zampe larghe, con artigli parzialmente retrattili. Il pelo varia dal giallastro al bruno scuro, a seconda della specie, e, in molti casi, è molto ricercato dai cacciatori di pellicce. La loro dieta può comprendere piccoli mammiferi (come scoiattoli, topi e conigli), uccelli, loro nidiacei e uova, rettili, anfibi, insetti, ma possono nutrirsi anche di frutta e semi, quando sono facilmente disponibili^[1].

Biologia

Sono animali solitari che si incontrano solamente per accoppiarsi in tarda primavera o agli inizi dell'estate. Le nidiate, che comprendono fino a cinque piccoli ciechi e quasi glabri, nascono agli inizi della primavera. Questi sono svezzati dopo circa due mesi e lasciano la madre per vivere da soli a circa tre o quattro mesi di età.

Tassonomia

Le specie tradizionalmente assegnate al genere Martes sono:

• Martes americana - martora americana
  • Martes americana atrata - martora dei pini di Terranova
• Martes flavigula - martora dalla gola gialla
• Martes foina - faina
• Martes gwatkinsii - martora del Nilgiri
• Martes martes - martora eurasiatica
• Martes melampus - martora giapponese
• Martes pennanti - martora di Pennant
• Martes zibellina - zibellino

Secondo recenti ricerche sul DNA il genere Martes risulterebbe polifiletico; sulla base di questi studi genetici è stato proposto da alcuni tassonomi di porre le specie Martes pennanti e Martes americana al di fuori del genere Martes, per costituire, insieme ai generi Eira e Gulo, un nuovo clade del Nuovo Mondo.

Etimologia

La parola «marten» è di origine germanica. L'inglese moderno «marten» proviene dall'inglese medio «martryn», a sua volta derivato dall'anglo-francese «martrine» e dal francese antico «martre».

La parola indicante la martora in sloveno, così come in croato, è «kuna», e questa parola è stata adottata come nome della moneta nazionale della Croazia.

Note

Kiaunės (lot. Martes, angl. Marten, vok. Echte Marder) – kiauninių šeimos žinduolių gentis.

Paplitimas

Paplitusios Europoje, Azijoje ir Šiaurės Amerikoje. Lietuvoje savaime gyvena dvi rūšys:

• Miškinė kiaunė (Martes martes)
• Akmeninė arba naminė kiaunė (Martes foina)

Kitos rūšys

• Amerikinė kiaunė (Martes americana)
• Didžioji kiaunė, charza (Martes flavigula)
• Martes gwatkinsii
• Japoninė kiaunė (Martes melampus)
• Kiaunė žuvautoja (Martes pennanti)
• Sabalas (Martes zibellina)

• Martes gwatkinsii

• Amerikinė kiaunė (Martes americana)

• Akmeninė kiaunė (Martes foina)

• Kiaunė žuvautoja (Martes pennanti)

• Didžioji kiaunė arba charza (Martes flavigula)

Vikiteka

Caunas (Martes) ir neliela auguma plēsīgi dzīvnieki, kas veido vienu no sermuļu dzimtas (Mustelidae) ģintīm. Caunu ģintī ir 8 sugas. Tās ir izteikti plēsīgas un tuvas radinieces tiņiem, ūdelēm un zebiekstēm. Dzīvo ziemeļu puslodes mežos; gan Ziemeļamerikā, gan Eiropā, gan Āzijā. Latvijā dzīvo divas caunu ģints sugas: meža cauna (Martes martes) un akmeņu cauna (Martes foina).^[1]

Izskats

Caunas ir slaidi, veikli un enerģiski dzīvnieki ar īsām kājām, galva nedaudz saplacināta, purniņš smails, ausis nelielas, trīstūrveida vai noapaļotas. Tām ir kuplas astes un lielas ķepas. Caunas spēj daļēji ievilkt nagus. Kažoku krāsa variē no dzeltenbaltas līdz tumši brūnai atkarībā kādai sugai pieder cauna. Kažoka matojums ir blīvs, gluds, mīksts un spožs. Mednieki augstu vērtē caunādu kvalitāti, un tās gadsimtiem ir medītas, lai iegūtu to kažokādu.

Visām caunu sugām tēviņi ir lielāki par mātītēm. Bet lielākā no caunām ir zivju cauna (Martes pennanti), kuras tēviņa ķermeņa garums var sasniegt 1,2 m, bet svars 5 kg.^[2] Mazākā ir Amerikas cauna (Martes americana), kuras mātītes ķermeņa garums var būt 36 cm garš, un tā var svērt tikai 280 g.^[3]

Barība

Caunas ir veikli mednieki un kā kaķi spēj rāpties kokos, lai gan pamatā medī uz zemes. Tās medī vāveres, peles, trušus, zaķus, putnus, zivis, kukaiņus, izēd no ligzdām olas un, ja ir pieejami, tad ēd augļus un riekstus.^[4]

Vairošanās

Caunas ir tipiskas vientuļnieces un tiekas tikai riesta laikā, kas iestājas vēlu pavasarī un beidzas vasarā. Nākamā gada pavasarī piedzimst līdz pieciem mazuļiem, kas ir akli, nevarīgi un bez matojuma. Caunām ir embrioniskā diapauze un tās spēj atlikt embrija attīstību, lai gan patiesais embrija attīstības laiks ir apmēram viens mēnesis. Māte tos zīda ar pienu apmēram 2 mēnešus. Sasniedzot 3—4 mēnešu vecumu jaunās caunas kļūst pastāvīgas.

Klasifikācija

• Caunu ģints (Martes)
  • Akmeņu cauna (Martes foina)
  • Amerikas cauna (Martes americana)
  • Dzeltenkakla cauna (Martes flavigula)
  • Nilgiri cauna (Martes gwatkinsii)
  • Japānas cauna (Martes melampus)
  • Meža cauna (Martes martes)
  • Sabulis (Martes zibellina)
  • Zivju cauna (Martes pennanti)

Atsauces

De marters (Martes) zijn een geslacht van slanke roofdieren uit de familie der marterachtigen (Mustelidae). Er zijn acht soorten in drie ondergeslachten. Twee soorten, de boommarter en de steenmarter, komen ook in de Benelux voor.

Kenmerken

Marters zijn slanke, middelgrote carnivoren met een lange borstelstaart. Ze hebben over het algemeen een dichte, bruine vacht, waarbij veel soorten ook een witte of gele keelvlek hebben. De poten en staart zijn donkerder van kleur. De vacht wordt door pelsjagers als waardevol beschouwd en er is daarom op enkele soorten (bijvoorbeeld de sabelmarter) veelvuldig gejaagd.

Marters uit het ondergeslacht Martes worden 30 tot 55 centimeter lang en 500 tot 2000 gram zwaar. De vismarter wordt daarentegen tot 75 centimeter lang en tot 5 kilogram zwaar. Mannetjes worden veel groter dan vrouwtjes.

Levenswijze en habitat

Marters zijn solitair en polygaam. Ze leven in de loof- en naaldwouden van Europa, Azië (tot Japan en Borneo) en Noord-Amerika. Het zijn goede klimmers die met gemak van tak naar tak springen.

Door hun gewoonte om warme en droge plekken te zoeken en op zachte materialen te knagen, veroorzaken marters soms schade aan zachte plastic en rubberen onderdelen in auto's en andere geparkeerde voertuigen, wat leidt tot het aanbieden van marten -schade verzekering, "marten-proofing", en elektronische "marterverschrikkers".

Voedsel

Marters leven voornamelijk van kleine zoogdieren en vogels, maar ze eten ook vruchten, insecten en zelfs vissen. Sommige soorten vangen een belangrijk deel van hun voedsel (bijvoorbeeld eekhoorns) in bomen. Alle soorten kennen een verlengde draagtijd.

Soorten

• Geslacht Martes (Marters)
  • Ondergeslacht Martes
    • Steenmarter (Martes foina)
    • Boommarter (Martes martes)
    • Sabelmarter (Martes zibellina)
    • Japanse marter (Martes melampus)
    • Amerikaanse marter (Martes americana)
  • Ondergeslacht Pekania
    • Vismarter (Martes pennanti)
  • Ondergeslacht Charronia (Bonte marters)
    • Maleise bonte marter (Martes flavigula)
    • Nilgirimarter (Martes gwatkinsii)

Multimedia w Wikimedia Commons

Kuna^[3] (Martes) – rodzaj ssaka drapieżnego z rodziny łasicowatych (Mustelidae), skupiający niewielkie zwierzęta lądowe, o wydłużonym ciele, ostrym pysku i sporych, trójkątnych uszach.

Występowanie

Rodzaj obejmuje gatunki występujące na wszystkich kontynentach półkuli północnej^[4].

Charakterystyka

Długość ciała 36–70 cm, ogona 11,5–50 cm; masa ciała 470–5500 g; samce są większe i cięższe od samic^[4]. Kuny są nieco większe niż spokrewnione z nimi łasicowate z rodzaju Mustela. Ich kończyny są krótkie, półstopochodne. Ogon zazwyczaj długi, uwłosiony gęściej niż u Mustela, ubarwienie najczęściej ciemne, czasem z białą lub żółtawą (pomarańczową) plamą na stronie brzusznej, w okolicy piersiowej. Są zwierzętami drapieżnymi, wszystkożernymi. Zamieszkują lasy, zazwyczaj z dużym udziałem drzew iglastych. Sprawnie wspinają się po drzewach. Polują w nocy.

Systematyka

Etymologia

Łac. martes – kuna^[5].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[3][6]:

• Martes americana – kuna amerykańska
• Martes flavigula – kuna żółtogardła
• Martes foina – kuna domowa
• Martes gwatkinsi – kuna tamilska
• Martes martes – kuna leśna
• Martes melampus – kuna japońska
• Martes pennati – kuna rybożerna
• Martes zibellina – soból tajgowy

Przypisy

Zobacz też

• ssaki Polski
• kuna workowata

Marta é a denominação comum dado aos mamíferos mustelídeos do gênero Martes. Estes animais são carnívoros e semidigitígrados e têm uma pele muito apreciada. Sua gestação dura 2 meses, tendo em média 2 ou 3 filhotes. Já chegou a ser centenas de milhares na Europa, mas foram tão caçadas por causa de sua pele, que estão se tornando raras. Capturar um mustelídeo é relativamente fácil, por ser muito curiosa, basta colocar um objeto brilhante em seu ninho, que ela cai na rede. É um animal solitário que vive em lugares rochosos e arborizados, de difícil acesso, o que torna a sua situação de conservação pouco preocupante. Costuma demarcar seu território com um rastro da secreção das glândulas anais, como faz a doninha sua parente próxima, porém de odor menos desagradável.

Alimentação

Costuma comer esquilos, coelho, camundongos ou aves pequenas.

Acasalamento

A época de acasalamento vai de julho a agosto. Dois meses depois a fêmea pare 2 a 3 filhotes num ninho de esquilo ou numa bifurcação de árvore. Apesar de abandonar sua cria para acasalar de novo, volta sempre para cuidar dos filhotes. A cria permanece no ninho durante dois meses.

Espécies

As espécies de marta diferem conforme o lugar onde vivem. Entre elas estão a marta-do-pinheiro-europeia, a marta-zibelina da Europa e da Ásia e a marta-americana.

• Martes americana, marta-americana
• Martes caurina, por vezes considerada uma subespécie da M. americana^[1]
• Martes flavigula
• Martes foina, fuinha
• Martes gwatkinsii
• Martes martes
• Martes melampus, Marta-japonesa
• Martes pennanti
• Martes zibellina

Etimologia

O substantivo marta deriva do vocábulo da língua gótica marthus.^[2]

Referências

Jderul (Martes) este un gen de animale carnivore arboricole sau terestre din familia Mustelidae, cuprinzând opt specii răspândite în Europa, Asia (vestul Siberiei, Japonia) și în America de Nord. Jderii au blană prețioasă, de culoare cafenie-aurie spre negricioasă, cu corpul de până la 61 cm lungime (cap + trunchi), iar coada de 15-30 cm lungime. Jderul flămânzilă sau glutonul, deși poartă denumirea de jder, face parte din alt gen decât jderul propriu-zis.

Uzual, jderul, de asemenea este și o denumire comună pentru toate speciile din genul Martes, care sunt asemănătoare cu dihorul sau nevăstuica.

Descriere

Au o lungime (cap + trunchi) de 34-61 cm; iar coada de 15-30 cm și o greutate de 0,680-2 kg. Longevitatea = 5-10 ani.

Corpul este alungit, zvelt, mlădios. Capul este relativ mare; botul ascuțit. Urechile sunt destul de mari, de formă triunghiulară, cu un vârf rotunjit. Coada lungă și stufoasă; lungimea sa este de aproximativ ½-⅔ din lungimea corpului + capului.

Jderii au o blană de culoare cafenie-aurie spre negricioasă, mai închisă pe picioare și pe vârful cozii; pieptul este gălbui, portocaliu sau alb.

Craniul este îngust și alungit. Formula dentară: I 3/3, C 1/1, P 4/4, M 1/2 = 38. Ultimul premolar și molar superior sunt alungiți transversal.

Sunt animale digitigrade terestre sau arboricole, cu degete scurte, care la picioarele posterioare sunt în parte unite prin membrane. Ghearele, adesea retractile pe jumătate, sunt scurte, ascuțite și curbate.

Comportament

Jderii sunt animale grațioase, solitare, care sunt active atât ziua, cât și noaptea, inclusiv și în timpul iernii. Cu toate acestea, când vremea este nefavorabilă, jderii pot sta retrași în ascunzișurile din scorburi și sub trunchiuri 1-2 zile; uneori, ei migrează la altitudini mai coborâte din regiunile muntoase.

Sunt mamifere arboricole, cea mai mare parte a timpului o petrec în arbori, dar coboară și pe sol. Noaptea, în căutarea hranei, jderii pot parcurge distanțe de 16 km depărtare de culcușurile lor.

Hrana

Jderii vânează singuri. Sunt specii preponderent carnivore, dar care consumă frecvent și fructe. Se hrănesc cu șoareci, șobolani, iepuri, veverițe, pârși, șopârle, păsări (fazani, păsări de curte etc) și chiar iezi de căprioară mici de câteva zile. Consumă însă și broaște, pești, melci, insecte, ouă de pasăre, fructe dulci și zemoase, vâsc, miere, iar atunci când sunt înfometați jderii consumă și cadavre.

Jderul de piatră (beica) face mari daune printre păsările de casă, făcând adevărate masacre printre ele. Omoară una după alta găinile, le taie capul ca și când le-ar fi retezat cu un cuțit, le soarbe doar sângele, și le mănâncă creierii, abia de mai gustă altceva din ele. După ce a făcut o adevărată hecatombă și s-a săturat de sânge, uneori se culcă și doarme în mijlocul orătăniilor omorâte de el. ^[1]

Reproducerea

Împerecherea are loc vara, dar din cauza implantării întârziate a ovulelor fecundate, gestația durează 220-290 de zile, astfel că femelele fată abia în primăvara următoare, prin martie-aprilie, câte 1-5 pui golași și orbi, care cântăresc 28 g fiecare.

Puii după 7 săptămâni se acoperă cu blană și după 3 luni ating greutatea adulților și devin independenți. Femelele se pot reproduce din primul an.

Importanța

Jderii din nordul Europei și din Asia au o blană prețioasă de culoare închisă, care a fost mult timp utilizată la confecționarea hainelor de foarte mare valoare. În trecut, jderii erau de mare interes vânătoresc, astăzi se vânează doar în zonele de munte.

Sistematică

Genul Martes cuprinde 8 specii, dintre care 6 în Lumea Veche și 2 în Lumea Nouă. Speciile se deosebesc prin mărime și culoare.

• Jderul american (Martes americana), este răspândit din Alaska și Canada până în nordul Californiei și în Nevada (S.U.A.)
• Jderul cu gâtul galben (Martes flavigula), este răspândit în estul Rusiei, Peninsula Coreea, China, în nord-vestul Pakistanului, apoi în Insulele Taiwan, Sumatera, Java și Kalimantan.
• Jderul de piatră sau pietrarul, beica (Martes foina), este răspândit în Europa centrală,de sud și răsăriteană, până în Himalaya și Tibet, Mongolia și China; în România, în regiunile colinare și montane, cu stâncării
• Jderul nilgirian (Martes gwatkinsii), este răspândit în sudul Indiei (în munții Nilgiri).
• Jderul de copac sau jderul de pădure, jderul de scorbură (Martes martes), este răspândit din Anglia traversînd Europa pînă în vestul Siberiei, iar la sudul Europei, în Insulele Corsica, Sardinia, Sicilia, apoi în Munții Caucaz și Elburs; în România, în pădurile de foioase și mai rar în cele de conifere.
• Jderul japonez (Martes melampus), este răspândit în insulele japoneze: Honshu, Kyushu, Shikoku, Tsushima și introdus în insula Sado, apoi în sudul Peninsulei Coreea și în partea răsăriteană a Chinei
• Jderul pescar sau jderul pescăresc (Martes pennanti), este răspândit din nord-vestul Canadei (statui Yukon) pînă în Quebec, iar în S.U.A., din nordul Munților Stâncoși spre răsărit, de-a lungul coastei Oceanului Atlantic, până în statul Carolina de Nord.
• Samurul sau zibelina (Martes zibellina), este originară din Peninsula Scandinavă, Finlanda și vestul Poloniei, astăzi se mai găsesc din Munții Urali până în Kamceatka și Insula Sahalin (Rusia), apoi în Mongolia, nord-estul Chinei, nordul Peninsulei Coreea și Insula Hokkaido (Japonia).

Specii din România și Republica Moldova

În România și Republica Moldova trăiesc 2 specii de jderi

• Jderul de piatră sau pietrarul, beica (Martes foina)
• Jderul de copac sau jderul de pădure, jderul de scorbură (Martes martes)

Note

Bibliografie

• Dumitru Murariu. Din lumea mamiferelor. Volumul II. Mamifere terestre. Editura Academiei Române. 1993
• Dumitru Murariu, Dan Munteanu. Fauna României. Mammalia, vol. XVI, Fascicula 5 – Carnivora. Editura Academiei Române, București, 2005, 223 p.
• Mitică Georgescu. Mamiferele sălbatice din România. Editura Albatros, București, 1989
• Ionel Pop, Vasile Homei. Mamifere din România. Editura Științifică. București,1973
• Victor Pop. Zoologia vertebratelor. Vol. II. Fasc. 2, Mamiferele. Editura Didactică și Pedagogică. București, 1962.
• Z. Feider, Al. V. Grossu, St. Gyurkó, V. Pop. Zoologia vertebratelor. Autor coordonator: Prof. Dr. Doc. Al. V. Grossu. Editura didactică și pedagogică, București, 1967.
• Enciclopedia Universală Britannica. Volumul 8. Editura Litera. 2010

Legături externe

• American marten (Martes americana). ARKive. Imagini, video.
• Yellow-throated marten (Martes flavigula). ARKive. Imagini, video.
• Stone marten (Martes foina). ARKive. Imagini, video.
• Pine marten (Martes martes). ARKive. Imagini, video.
• Japanese marten (Martes melampus). ARKive. Imagini, video.
• Fisher (Martes pennanti). ARKive. Imagini, video.
• Sable (Martes zibellina). ARKive. Imagini, video.
• Nilgiri marten (Martes gwatkinsii). ARKive. Imagini, video.

Mårdar (Martes) är ett släkte i familjen mårddjur. I släktet finns sju eller åtta arter som lever i Eurasien och Nordamerika.

Mårdar uppnår en kroppslängd som ligger mellan 40 och 54 cm och en vikt mellan 0,8 och 5,5 kg. Svansens längd är vanligen 22 till 30 cm. Pälsens färg är oftast brunaktig och hos några individer finns en ljusare fläck på halsens fram- eller baksida. Svansen är mera yvig än hos släktet Mustela.^[1]

Med undantag av arten stenmård lever alla arter huvudsakligen i skogsområden. Födan består av mindre däggdjur, fåglar och deras ägg samt insekter men även av bär och andra växtdelar.^[2]

Systematik

Släktet utgörs av sju till åtta arter:^[3]

• Mård (Martes martes)
• Stenmård (Martes foina)
• Sobel (Martes zibellina)
• Fiskmård (Martes pennanti) - men se text nedan
• Amerikansk mård (Martes americanus)
• Japansk mård (Martes melampus)
• Gulstrupig mård (Martes flavigula)
• Nilgirimård (Martes gwatkinsi)

Studier visar att släktet är parafyletiskt då släktet Gulo är närmre besläktat med Martes än med fiskmård, varför fiskmården förslagsvis flyttas till det egna släktet Pekania.^[4][5][6] Förhållandena inom underfamiljen Martinae illustreras i följande kladogram:

Tayra (Eira barbara)

Fiskmård (Pekania pennanti)

Järv (Gulo gulo)

Släkte Martes Undersläkte Charronia

Gulstrupig mård (Martes flavigula)

Nilgirimård (Martes gwatkinsii)

Undersläkte Martes

Stenmård (Martes foina)

Amerikansk mård (Martes americana)

Japansk mård (Martes melampus)

Mård (Martes martes)

Sobel (Martes zibellina)

Ytterligare en art finns beskriven, Martes nobilis, som dog ut för cirka 1 200 år sedan och som levde i Nordamerika. Den godkänns inte av alla auktoriteter och behandlas ibland som underart till amerikansk mård.^[1]

Mårdhunden tillhör, trots sitt namn, inte mårdarna och förs inte ens till familjen mårddjur, utan till hunddjuren.

Mårdar och människan

Status och hot

Nilgirimården listas av IUCN som sårbar (VU) medan övriga arterna kategoriseras som livskraftiga (LC).^[7]

Kulturhistoria

En mård förekommer i vapnet av Slavonien och även i Kroatiens statsvapen. Dessutom är Kroatiens valuta, Kuna, uppkallad efter mården (kroatiska: kuna = mård).^[8]

Namnet för telekommunikationsföretaget Nokia kommer från floden Nokianvirta som i sin tur är uppkallad efter ett lokalt namn för mård.^[9]

Referenser

Noter

1. ^ [a b] Nowak, R. M. (1999) sid. 716 online
2. ^ Powell, Roger (1984). The Encyclopedia of Mammals. New York: Facts on File. sid. 118–119. ISBN 0-87196-871-1
3. ^ Wilson & Reeder (red.) Mammal Species of the World, 2005, Martes
4. ^ Bo Li, Mieczyslaw Wolsan, Dan Wu, Wei Zhang, Yanchun Xu, Zhaohui Zeng: Mitochondrial genomes reveal the pattern and timing of marten (Martes), wolverine (Gulo), and fisher (Pekania) diversification. Molecular Phylogenetics and Evolution, August 2014, DOI: 10.1016/j.ympev.2014.08.002
5. ^ Klaus-Peter Koepfli, Kerry A. Deere, Graham J. Slater, Colleen Begg, Keith Begg, Lon Grassman, Mauro Lucherini, Geraldine Veron & Robert K. Wayne: Multigene phylogeny of the Mustelidae: Resolving relationships, tempo and biogeographic history of a mammalian adaptive radiation. BMC Biology 2008, 6:10 doi:10.1186/1741-7007-6-10
6. ^ Sato, J. J., M. Wolsan, F. J. Prevosti, G. D’Elia, C. Begg, K. Begg, T. Hosoda, K. L. Campbell & H. Suzuki. 2012. Evolutionary and biogeographic history of weasel-like carnivorans (Musteloidea). Molecular Phylogenetics and Evolution 63:745–757. DOI: 10.1016/j.ympev.2012.02.025
7. ^ Martes på IUCN:s rödlista, besökt 30 januari 2011.
8. ^ Croatian National Bank. First Money — History of the Croatian Currency Arkiverad 22 juni 2011 hämtat från the Wayback Machine.: Kuna and lipa — the Croatian Currency. (engelska) – läst 31 mars 2009.
9. ^ Story of Nokia Arkiverad 17 februari 2009 hämtat från the Wayback Machine. (engelska), läst 30 januari 2011.

Tryckta källor

• Ronald M. Nowak (1999) Walker's Mammals of the World. Johns Hopkins University Press, Baltimore, ISBN 0-8018-5789-9.

Bu madde herhangi bir kaynak içermemektedir. Lütfen güvenilir kaynaklar ekleyerek bu maddenin geliştirilmesine yardımcı olunuz. Kaynaksız içerik itiraz konusu olabilir ve kaldırılabilir. (ocak 2017)

Sansar, sansargiller (Mustelidae) familyasından Martes cinsini oluşturan hepçil hayvanların ortak adıdır.

Özellikleri

Kediyi andıran uzun ve ince bir vücudu, uzun ve bol tüylü kuyruğu vardır. Boyları 40–50 cm, ağırlıkları 2 kg civarındadır. Boyunlarında beyaz renkte çatal şeklini andıran tüyler olan sansarlar, parlak koyu kahve rengindedir. Geceleri ava çıkar. Kemirme huylarından ötürü, çevreye zarar verebilir, Sıkıştırıldıklarında, tehlikeli olabilirler.

Beslenme

Gündüzleri uyuyup geceleri avlanan sansarlar, çift olarak avlanan hayvanlardır. Kemirgenler, sürüngenler, tavuklar, yumurta, meyve ve kuşlar temel besinleridir.

Yetim sansar yavrularının beslenmesinde; ne yiyeceğine karar vermek için hayvanın ağırlığı ölçülür ve kaç haftalık olduğuna bakılır. Halen süt içen bir yavru dönemindeyse; özel bir mama hazırlanır (1 yumurta, 10ml sıvı süt kremasıyla karıştırılır ve laktozsuz sütle 125ml'ye tamamlanır, kullanılacak kadar mama benmari usulü ısıtılır ve enjektör yardımıyla yedirilir. Mamada var olan laktozun tam sindirilmesi için ılıtılmış kefir verilir.) Sütten kesilmiş ise Hills a/d mama ve kefir birlikte verilir. Burun yapılarından dolayı sıvı mamayı kaptan yiyemezler, mamanın biraz katı veya krema yapısında olması gereklidir. Sıvı bir yiyecek verilecekse enjektörle içirilmelidir. Vitamin ve kalsiyum takviyesi yapılmalıdır.

Üreme

Çiftleşme dönemleri Haziran-Ağustos ayları arasında olup, Mart-Nisan arasında 2 ile 4 yavru yaparlar.

Türler

• Amerika sansarı (Martes americana)
• Sarı boyunlu sansar (Martes flavigula)
• Kır sansarı (Martes foina) Türkiye.
• Ağaç sansarı (Martes martes) Türkiye.
• Japon sansarı (Martes melampus)
• Balıkçı sansar (Martes pennanti)
• Samur (Martes zibellina)
• (Martes gwatkinsii)

Ayrıca bakınız

• Samur
• Kakım
• Gelincik

Dış bağlantılar

• Wikimedia Commons'ta Sansar ile ilgili çoklu ortam kategorisi bulunur.

• 1 Морфологія
  • 1.1 Зовнішні ознаки
  • 1.2 Краніологія (череп, зуби)
• 2 Видовий склад
• 3 Поширення
• 4 Рід куниця у фауні України
• 5 Господарське значення
• 6 Примітки
• 7 Джерела

1. ↑ ^{а б} Шарлемань М. Звірі України. Короткий порадник до визначання, збірання і спостерігання ссавців (Mammalia) України. — Київ : Всеукр. кооп. видавн. союз, 1920. — С. 30.
2. ↑ ^{а б} Шарлемань М. Ссавці. — Плазуни. — Земноводяні. — Київ : Держ. вид-во України, 1927. — С. 21.
3. ↑ Маркевич О.П., Татарко К.I. Російсько-українсько-латинський зоологічний словник: термінологія і номенклатура. — Київ : Наукова думка, 1983. — С. 194.
4. ↑ Словник Грінченка 1958 онлайн

Chi Chồn mactet là một chi có danh pháp khoa học Martes thuộc phân họ Chồn (Mustelinae) của họ Chồn (Mustelidae). Chồn mactet là các loài động vật ăn thịt có họ hàng gần với các loài chồn gulô, chồn vizon và chồn. Nhiều loài trong chi này là các động vật cư trú trên cây, chủ yếu săn bắt các loài sóc. Thức ăn của chúng cũng có cả các loài chim và trứng của chúng.

Nghiên cứu ADN gần đây chỉ ra rằng chi Martes trên thực tế là đa ngành, đặt Martes pennanti và Martes americana ra ngoài chi này và liên kết chúng với chồn mác bara (Eira barbara) và chồn gulô (Gulo gulo) để tạo thành một nhánh đơn tố mới của Tân thế giới.

Tên gọi của chồn mactet trong tiếng Croatia là kuna và từ này đã được dùng để làm tên gọi cho tiền tệ của Croatia.

Các loài

• Chồn mactet Mỹ: Martes americana
• Cầy vàng: Martes flavigula
• Chồn đá hay chồn sồi: Martes foina
• Chồn núi: Martes gwatkinsii
• Chồn thông: Martes martes
• Chồn mactet Nhật Bản Martes melampus
• Chồn cá Martes pennanti
• Chồn zibelin Martes zibellina

Hình ảnh

• 
• 
• 
• 

Tham khảo

Phương tiện liên quan tới Martes tại Wikimedia Commons

Внешний вид

Куницы — среднего роста пальцеходящие хищные, с короткими пятипалыми лапами, пальцы которых свободны и вооружены острыми когтями, мордочка острая с короткими ушами, разделёнными на две части. Тело длинное и стройное, хвост достигает половины длины тела.

Поведение

Куницы имеют сложное поведение и развитую на уровне трёхлетнего ребёнка моторику рук. Любят заниматься гимнастикой. Детёныши куницы проводят почти всё время в играх. Во время игр издают воркование. Живут куницы до 20 лет.

Взаимоотношение с человеком

При защите своей норы и потомства куница в состоянии сильно покусать человека. Куница имеет острые клыки, которыми она может повредить ту или иную часть тела, более удобную для нападения. У куницы также имеются острые когти, которыми она может повредить ткани человека.

Питание

Куницы питаются грызунами, мелкими птицами и птичьими яйцами. Кроме всего прочего охотятся на крыс, которых кошки обычно не трогают. Куриц куница давит и укладывает «рядками». Во время охоты куница переламывает жертве позвонки шеи, сворачивает язычок в трубочку и пьёт кровь из ещё живой жертвы.

Виды

• Американская куница (Martes americana)
• Илька (Martes pennanti), или пекан
• Каменная куница (Martes foina)
• Лесная куница (Martes martes)
• Нилгирская харза (Martes gwatkinsii)
• Соболь (Martes zibellina)
• Харза (Martes flavigula)
• Японский соболь (Martes melampus)

В России встречаются харза, каменная и лесная куницы, соболь.

Факты

• Название хорватской денежной единицы «куна» исторически связано с одной из основных доденежных единиц славян — шкуркой куницы.
• Куница является талисманом Хоккейного Клуба «Салават Юлаев»
• Харза занесена в красную книгу Сибири.

Куницы в геральдике

• Герб Кунцево

• Герб Уфы

• Герб Кургана

• Герб Шадринска

• Герб Курганской области

• Герб Оренбургской области

• Герб Куньинского района Псковской области

• Герб Бузулукского района Оренбургской области

• Герб Люччегинского наслега (Якутия)

• Герб Большесолдатского района (Курская область)

• Герб Куновице (Всетинский район, Злинский край, Чехия, не путать с одноимённым городом в районе Угерске-Градиште того же края)

• Герб Центральной Остроботнии (Финляндия)

• Герб Славонии (историческая область в Хорватии)

• Герб Славонии в составе герба Венгерского королевства времён Австро-Венгрии

• Герб Бродско-Посавинской жупании

• Герб коммуны Ла-Мартр (Франция)

Куница в Викисловаре Куница на Викискладе

Литература

• Куницы // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.

Источник — https://ru.wikipedia.org/w/index.php?title=Куницы&oldid=98148762