син евкалиптус

Kalitus (Isem usnan: Eucalyptus globulus) d talmest n yemɣi seg twacult n myrtaceae . Jacques-Julien Houtou de La Billardière d amdan amezwaru i yuran fell-as deg useggas n 1800. Tamlest-a teḥseb-itt IUCN am d talmest ur tettwaggez.

Tilmas

Eucalyptus globulus - Kalitus^[1][2]

Ismawen

• Isem-is s latinit: Eucalyptus globulus
• Isem-is s tefransist: Eucalyptus
• Ismawen-is nniḍen s teqbaylit:
• Ismawen-is nniḍen s tmaziɣt:

Isseqdac

Tiwelhiwin

1. ↑ 'Imɣan n Tensawt - Plantes de Kabylie ' - Saïd Zidat - Editions Innexsys, Luxembourg, Avril 2016 ISBN 978-99959-0-205-6 www.imghantensawt.lu
2. ↑ 'Plantes médicinales de Kabylie' - Mohand Aïd Youssef - Ibis Press -Paris 2006

Urqu kalistu icha Anqas kalistu (Eucalyptus globulus) nisqaqa huk Awstralyapi wiñaq laya kalistu sach'am. Urin Awya Yalaman (Buliwya) apamusqam.

tuktukuna, raphikuna

Layakuna

• Eucalyptus globulus subsp. bicostata (Maiden (1974).
• Eucalyptus globulus subsp. globulus
• Eucalyptus globulus subsp. maidenii (F.Muell.) J.B.Kirkp. (1974).
• Eucalyptus globulus subsp. pseudoglobulus (Naudin ex Maiden) J.B.Kirkp. (1974).

Kaqlla simikuna

• Eucalyptus gigantea Dehnh.
• Eucalyptus glauca DC.
• Eucalyptus perfoliata Desf.
• Eucalyptus pulverulenta Link^[1]
• Eucalyptus bicostata Maiden
• Eucalyptus maidenii F.Muell.
• Eucalyptus pseudoglobulus Naudin ex Maiden
• Eucalyptus saint-johnii R.T.Baker^[2]

Rikchakuna

• 
• tuktup mukmun

• Ruru

Kaypipas qhaway

• China kalistu (Eucalyptus camaldulensis)

Pukyukuna

1. ↑ Kaqlla simikuna: Catalogue of life
2. ↑ Kaqlla simikuna: GRIN

• Learning about Trees in a Quechua-Speaking Andean Community in Bolivia, Urqu kalistu: r. 41 (inlish simi)

Hawa t'inkikuna

• Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urqu kalistu.

• Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Urqu kalistu

Ο Ευκάλυπτος ο σφαιρικός (Eucalyptus globulus) είναι ένα είδος ευκαλύπτου που φτάνει σε ύψος τα 80 μέτρα. Είναι αειθαλές δέντρο με ξερό φλοιό που μαδάει βγάζοντας μακριές ταινίες αφήνοντας τον κορμό λείο και το χρώμα του σταχτίλευκο. Ο ευκάλυπτος ο σφαιρικός κατάγεται από την Αυστραλία και την Τασμανία, αλλά έχει εγκλιματιστεί και απαντάται στη φύση στην Ευρώπη, στη Νότια Αφρική, στη Νέα Ζηλανδία, στην Καλιφόρνια και στη Χαβάη.^[1] Εισήχθη στην Ελλάδα από τον βοτανολόγο και λόγιο Θεόδωρο Ορφανίδη το 1862. Καλλιεργείται κυρίως στη νότια Ελλάδα και στη Χαλκιδική και βρίσκεται σε δάση και κήπους.

Χαρακτηριστικά

Έχει μέτριο με μεγάλο ύψος που φτάνει τα 90 μέτρα υπό ευνοϊκές συνθήκες, αν και τα περισσότερα άτομα του είδους έχουν ύψος 15 με 25 μέτρα. Σε δυσμενείς συνθήκες, ο ευκάλυπτος ο σφαιρικός έχειν θαμνώδη εμφάνιση. Έχει σκληρό, γκριζωπό κορμό ο οποίος αποβάλλει κομμάτια που έχουν σχήμα λωρίδας. Τα άνθη του είναι λευκά και όταν γονιμοποιηθούν γίνονται γκρίζες κάψες με 3 έως 6 εγκοπές. Τα φύλλα του είναι γλαυκόχρωμα και επιμήκη. Αναπτύσσεται γρήγορα.^[2]

Χρήσεις

Μερικοί τον φυτεύουν στον κήπο του σπιτιού τους αφού εκτός της σκιάς και της δροσιάς που παρέχει έχει τη δυνατότητα να απομακρύνει και τα κουνούπια, αυτός είναι και ο λόγος που εισήχθη στην Ελλάδα εξ αρχής, όπως αναφέρεται στην εισαγωγή. Έτσι απαλλάχθηκαν από την ελονοσία τα λουτρά Κυλλήνης, όπου οι σιδηρόδρομοι Πελοποννήσου δημιούργησαν ευκαλυπτοφυτεία^[3] Από τα φύλλα του εξάγεται ένα αιθέριο έλαιο, το ευκαλυπτέλαιο, με βασικό συστατικό την ευκαλυπτόλη( ή κινεόλη). Το έλαιο ή μόνον η κινεόλη, έχει φαρμακευτικές χρήσεις σε σταγόνες και εισπνοές ως αντισηπτικό για τους πνεύμονες, ιδίως σε βρογχίτιδες, σε ρινικά και στοματικά σκευάσματα.^[4] Γνωστές είναι οι καραμέλλες ευκαλύπτου. Επίσης το αιθέριο έλαιο χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία και τη σαπωνοποιία.

Ονομασία

Το επίθετο globulus σημαίνει κυριολεκτικά σφαιρούλα και το όνομα του ευκάλυπτου του σφαιρικού ^[5][6] αναφέρεται στο σχήμα της κάψας του καρπού του φυτού.^[2] Αναφέρεται και ως ευκάλυπτος ο σφαιριόκαρπος.^[7]

Πηγές

ଇଉକାଲିପଟାସ (Tasmanian Blue Gum, Southern Blue Gum ବା Blue Gum, ଉଦ୍ଭିଦିକ ନାମ Eucalyptus globulus) ହେଉଛି ଏକ ଚିରହରିତ ଦ୍ରୁମ । ଏହା ପୃଥିବୀର ସବୁ ଜଳବାୟୁରେ ବଢ଼ିପାରେ। ଏହାର ଉତ୍ପତ୍ତିସ୍ଥଳ ହେଉଛି ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ । ଏହା ୩୦ରୁ ୫୫ ମିଟର (୯୮ରୁ ୧୮୦ ଫୁଟ) ଉଚ୍ଚ ହୋଇଥାଏ। ସବୁଠାରୁ ଉଚ୍ଚ (୯୦.୭ ମିଟର) ଇଉକାଲିପଟାସ ତାସମାନିଆରେ ଦେଖାଯାଇଛି ।^[୧] ଆଗରୁ ତାସମାନିଆରେ ଏହାଠାରୁ ଉଚ୍ଚ ୧୦୧ ମିଟରର ଗଛ ଥିଲା ବୋଲି କେହି କେହି କହିଥାନ୍ତି ।^[୨] ତାସମାନିଆ ଓ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ଛଡ଼ା ଏହା ଇଉରୋପ, ପର୍ତୁଗାଲ, ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା, ନିଉଜିଲାଣ୍ଡ, ଆମେରିକା, ହାୱାଇ, ମାକାରୋନେସିଆ ଓ କକେସସ ଆଦି ସ୍ଥାନରେ ମଧ୍ୟ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ^[୩][୪]

ସ୍ୱରୂପ ବର୍ଣ୍ଣନା

ଏହି ଗଛରୁ ବାରମ୍ବର ଫଡ଼ା ଫଡ଼ା ହୋଇ ବଳ୍କଳ ବାହାରିଥାଏ। ପତ୍ର ଗୁଡ଼ିକ ବିପରୀତ ଆବର୍ତୀ, ଅଠାଳିଆ ଓ ଏହାର ଲମ୍ବ ୬ରୁ ୧୫ ସେ.ମି. ହୋଇଥାଏ। ପାକଳ ପତ୍ର ଗାଢ଼ ସବୁଜ ରଙ୍ଗର ହୋଇଥାଏ। ଏହାକୁ ଦଳିଲେ ଏକପ୍ରକାର ସୁଗନ୍ଧ ବାହାରେ। ଏହାର କଢ଼ ଗୁଡ଼ିକ ନଟୁ ଆକାରର ଏବଂ ଏହାର କଢ଼ ଅଗରେ ଏକ ଟୋପି ରହିଥାଏ। ଲହୁଣୀ ରଙ୍ଗର ଫୁଲଗୁଡ଼ିକ ଗୋଟି ଗୋଟି ହୋଇ ଫୁଟିଥାଏ ଓ ଏଥିରୁ ଅତି ସୁଗନ୍ଧଯୁକ୍ତ ମହୁ ଜାତ ହୋଇଥାଏ। ଫଳ ଗୁଡ଼ିକୁ ଟାଣୁଆ ଓ ୧.୫ରୁ ୨.୫ ସେ.ମି. ବ୍ୟାସଯୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ। ଗୋଟିଏ ଫଳରେ ୩ରୁ ୬ ଗୋଟି ମଂଜି ରହିଥାଏ। ଏହାର ଚେର ମାଟି ଭିତରେ ବହୁତ ଗଭୀରତାକୁ ଯାଇଥାଏ।

ଫରାସୀ ଉଦ୍ଭିଦ ବିଜ୍ଞାନୀ ଜ୍ୟାକସ ଲାବିଲାରଡେରେ (Jacques Labillardière) ଏହି ଗଛକୁ ପ୍ରଥମେ ଚିହ୍ନଟ କରିଥିଲେ। (Eucalyptus globulus)(id = 6643)^[୫] ସେ ଏହି ଗଛକୁ ରେଚେର୍ଚେ ଉପସାଗରୀୟ ଅଂଚଳରୁ ଆବିଷ୍କାର କରିଥିଲେ।

ଉପଯୋଗ

କାଠ

ଇଉକାଲିପଟାସ ଗଛର କାଠ ହଳଦିଆ ବାଦାମୀ ମିଶା ରଙ୍ଗର ଓ ଓଜନିଆ, ଏହାକୁ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ କରିବା ସହଜସାଧ୍ୟ ନୁହେଁ। ^[୬] ଏହା ସେତେ ଶକ୍ତ ନ ହେଲେବି ବିଭିନ୍ନ କାଠ କାମ, ବାଡ଼, ଖୁଣ୍ଟ ଇତ୍ୟାଦିରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥାଏ। ^[୭]

ଗନ୍ଧ ତୈଳ

ଏହାର ପତ୍ରରୁ ରାସାୟନିକ ପଦ୍ଧତିରେ ଗନ୍ଧତୈଳ (ଇଉକାଲିପଟାସ ତୈଳ ବା ନୀଳଗିରି ତେଲ) ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ। ନୀଳଗିରି ତେଲ ଉତ୍ପାଦନରେ ଚୀନ ସବୁଠାରୁ ଆଗୁଆ। ^[୮][୯]

ଏହି ତୈଳର ବିଭିନ୍ନ ଚିକିତ୍ସୀୟ ଉପଯୋଗ ରହିଛି। ଏହାଛଡ଼ା ଏହା ସୁଗନ୍ଧ ତେଲ, ଜୈବ-କୀଟନାଶକ ଓ ଜୀବାଣୁ ନାଶକ ଗୁଣ ମଧ୍ୟ ରହିଛି। ^{[୧୦][୧୧][୧୨][୧୩]}

ଜଡ଼ିବୁଟି ଚା

ତାସମାନିଆରେ ଏହାର ପତ୍ରରୁ ଚା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ପିଆଯାଏ। ^[୧୪]

ମହୁ

ଇଉକାଲିପଟାସ ତେଲରୁ ମହୁମାଛିମାନେ ମକରନ୍ଦ ସଂଗ୍ରହ କରି ଯେଉଁ ମହୁ ତିଆରି କରନ୍ତି ତାହା ଗୁଣକାରୀ ଓ ସୁଗନ୍ଧଯୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ।

ସମ୍ବନ୍ଧିତ ବର୍ଗ

ଅନେକ ଉଦ୍ଭିଦ ବିଜ୍ଞାନୀଙ୍କ ମତରେ ଇ ଗ୍ଲୋବୁଲସ ବର୍ଗ ଭିତରେ ନିମ୍ନ ଲିଖିତ ଉପବର୍ଗ ଆସିଥାନ୍ତି।

• E. globulus subsp. bicostata = E. bicostata - Southern Blue Gum, Eurabbie, Victorian Blue Gum
• E. globulus subsp. globulus = E. globulus - Tasmanian Blue Gum
• E. globulus subsp. maidenii= E. maidenii - Maiden's Gum
• E. globulus subsp. pseudoglobulus = E. pseudoglobulus - Gippsland Blue Gum, Victorian Eurabbie

ଏହାକୁ ମେଲବୋର୍ଣର ଉଦ୍ଭିଦ ଉଦ୍ୟାନ ^[୧୫] ତାସମାନୀୟ ଗୁଳ୍ମ ବଗିଚା ^[୧୬] ମାନିଥାନ୍ତି କିନ୍ତୁ ରାଜକୀୟ ଉଦ୍ଭିଦ ଉଦ୍ୟାନ ସିଡ଼ନୀ ^[୧୭] ଏହା ମାନେନାହିଁ। ଏଠାରେ ଏଇ ଚାରିଗୋଟି ଉପବର୍ଗକୁ ଅଲଗା ଅଲଗା ବର୍ଗ ବୋଲି ଧରାଯାଏ।

ଛପା

• ବକଳ ଝଡ଼ିବାର ବେଳ

• କଢ଼

• ଫୁଲ ଓ ପତ୍ର

• ଫଳ

• କୋଲ୍ହରଙ୍କ ଔଷଧୀୟ ଗଛ (Köhler's Medicinal Plants) (1887) ଅନ୍ତର୍ଗତ ଏକ ଛପା ।

ଆହୁରି ଦେଖନ୍ତୁ

ଔଷଧୀୟ ଗଛଲତାମାନଙ୍କର ତାଲିକା

ଆଧାର

యుకలిప్టస్ గ్లోబ్బ్యులస్ వృక్షం పుష్పించే జాతికి చెందినది

వర్గీకరణ

• కింగ్ డమ్- ప్లాంటే
• అన్ ర్యాంక్డ్- ఆంజియోస్పెర్మ్
• అన్ ర్యాంక్డ్- యూడైకాట్స్
• అన్ ర్యాంక్డ్- రోసిడ్స్
• ఆర్ద్ర్ర్ర్ర్ర్- మిర్ టేల్స్
• ఫ్యామిలి- మిర్ టేసి
• జీనస్ - యూకలిప్టస్
• స్పీసిస్ - ఇ.గ్లోబ్బ్యులస్

బాహ్య లక్షణాలు

బేరడు పెద్ద కుట్టూలులో పీలింగ్ తరచుగా రాలుతుంది. చదరపు కాండం మీద విస్తారంగా బాల్య ఆకులు సరసన జంటగా పుడుతుంటాయి. ఇది 6–15 cm ల పొడవు వుంటుంది. సాదారణ పేరు నీలంగం .దీని యొక్క మూలం.

ప్రత్యేక లక్షణాలు

ఇది ఒక నీలం బూడిద, మైనం వికసించినతో కప్పబడి ఉంటాయి. ముదురు కొడవలి ఆకారంలో, కృష్ణ మెరుస్తూ ఆకు పచ్చ, సంకుచితమైన గుండ్రని కాండం పొడవు 15-35 సెంమీ నుండి శ్రేణి వారు ప్రథమ్నాయంగా ఏర్పాటుచేస్తారు. మొగ్గలు టాప్ ఆకారంలో, రిబ్ద్ ఆకారంలో, వార్టి ఆకారంలో చదునైన అవయవపు మూత కేంద్ర నాబ్ గానే ఉన్నాయి.

ఆర్ధిక ప్రాముఖ్యత

క్రీం రంగు పువ్వులు ఆకు యాక్సిల్స్ లో ఒక్కొక్కటిగా కలిగే, బలమైన రుచి తేనె వస్తుంది. విపరీతంగా దీనినుండి తేనె ఉత్పత్తి చేస్తారు. పండ్లు వుడీ, వ్యాసం 1.5-2.5 సెం.మీ నుండి ఉంటాయి. అనేక చిన్న విత్తనాలు పండు పైన తెరచి కవాటాలగుండా ఉంటాయి.

ఉపయోగాలు

• నీటి ఆవిరిలో యూకలిప్టస్ తైలాన్ని వేసి ఆవిరి పడితే శ్వాస మార్గాలు తెరచుకొని గురక తగ్గుతుంది.
• వృత్తులు, మట్టి పాత్రలు ఉత్పత్తి చెయబడుతున్నాయి.
• ఇది రైతులకు లాబదాయకంగా ఉంటుంది.

మూలాలు

• మొక్క మొదటి ప్రచురణలు రిలేషన్ డు వాయేజ్ ఎలా రిచర్చే డిలా పిరోజ్ 1800, నోవేహొలాండియే ప్లాంటారం 1804 లో ఫ్రెంచ్ వృక్షశాస్త్రజ్ఞుడు జాక్వెస్ లాబిల్లరిడిరే వర్ణించారు.
• ఈ సమయంలో రిచర్చే జే వద్ద రచయిత సేకరించిన నమూనాలను 1792 లో డి ఎంట్రి కాస్టియోక్స్ యాత్ర వద్ద వివరించారు.

చిత్రమాలిక

• వృక్షాలు

• పువ్వు

• 
• Shedding bark.

• Flower bud.

• Flowers and leaves

• An illustration from Köhler's Medicinal Plants (1887).

మూలాలు

ఇతర లింకులు

• Botanical characteristics of Eucalyptus globulus
• Australian National Botanic Gardens
• Chronology of the discovery of Eucalyptus globulus Iglesias Trabado, Gustavo (2007). In: EUCALYPTOLOGICS