Bougainvillea

Bugenwilla gładka

Bugenwila okazała

Pęd bugenwili okazałej

Bugenwila w Egipcie

Bugenwila z podsadkami zmieniającymi barwę.

Kwiaty bugenwili (białe) i różowe podsadki wokół nich

Bugenwilla, kącicierń (Bougainvillea Comm. ex Juss.) – rodzaj roślin z rodziny nocnicowatych. Należy do niego od 4 do 18 gatunków roślin pnących i płożących z Ameryki Południowej. Nazwa rodzaju wywodzi się od nazwiska admirała francuskiej marynarki Louisa Antoine'a de Bougainville, który jako pierwszy opisał go w 1768 roku. Gatunkiem typowym jest Bougainvillea spectabilis Willd^[2].

Morfologia

Pokrój

Rośliny te w naturalnym środowisku są zimozielonymi krzewami lub pnączami i posiadają liczne ciernie. Ich pędy osiągają do 12 metrów długości.

Liście

Naprzemianległe, z bardzo krótkim ogonkiem, od 4 do 13 cm długości i od 2 do 6 cm szerokości.

Kwiaty

Niewielkie, zazwyczaj różowe. Charakterystyczną cechą są podsadki (3 lub 6) otaczające każdą trójkę kwiatów właściwych. Występują one w rozmaitych kolorach, od różowego i purpurowego, przez pomarańczowy i żółty, aż do białego. Podsadki te imitują kwiaty i to one są głównym walorem ozdobnym bugenwilli.

Owoc

Wąska, pięciopłatowa niełupka.

Systematyka

Pozycja według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Należy do rodziny nocnicowatych (Nyctaginaceae ), rzędu goździkowców (Caryophyllales) w obrębie dwuliściennych właściwych.

Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist, podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa goździkowe (Caryophyllidae Takht.), nadrząd Caryophyllanae Takht., rząd goździkowce (Caryophyllales Perleb), rodzina dziwaczkowate (Nyctaginaceae Juss.), plemię Bougainvilleeae Choisy in DC., podplemię Bougainvilleinae Benth. & Hook.f., rodzaj bugenwila (Bougainvillea Comm. ex Juss.)^[3].

Wybrane gatunki

• Bugenwilla gładka (Bougainvillea glabra)
• Bugenwilla peruwiańska (Bougainvillea peruviana)
• Bugenwilla okazała (Bougainvillea spectabilis)
• Bugenwilla ciernista (Bougainvillea spinosa)

Zastosowanie

Ze względu na swoje bardzo obfite kwitnienie bugenwille są popularnymi roślinami ozdobnymi w regionach z ciepłym klimatem. Liczne kultywary i mieszańce są hodowane od lat. Powstały już formy bez cierni i bezpłodne, które rozmnaża się wegetatywnie. Bugenwille rosną bardzo szybko i w ciepłym klimacie kwitną cały rok. W Polsce ze względu na klimat mogą być uprawiane tylko w oranżeriach lub w mieszkaniach w pojemnikach jako rośliny pokojowe. Możliwa jest uprawa bonsai w zamkniętych pomieszczeniach. Kwitną bardzo długo, zazwyczaj przez całe lato. W uprawie doniczkowej w mieszkaniach ich żywotność wynosi ok. 5 lat, gdyż później nadmiernie drewnieją i słabo kwitną, ale w oranżeriach mogą żyć 25-30 lat.

Uprawa

• Wymagania. Są dość trudne w uprawie. Potrzebują bardzo dużo światła, więc w mieszkaniach należy je trzymać na parapecie południowego okna. Gleba powinna być próchniczna, żyzna i stale wilgotna, jednak przy nadmiarze wilgoci roślina gubi liście i więdnie. Bugenwille są roślinami wapieniolubnymi, więc do podlewania dobra jest twarda woda wodociągowa. W okresie spoczynku zimowego lepiej trzymać je w chłodniejszym pomieszczeniu (jednak nie mniej niż 7 °C). Tracą wówczas liście, ale wiosną znów je odnawiają. W niezbyt dużych, przyciasnych doniczkach silniej kwitną, niż w dużych.
• Zabiegi uprawowe. Rośliny uprawia się w doniczkach przy paliku lub pałąku. Aby nadmiernie się nie rozrastały przycina się zbyt wybujałe pędy. Co roku na wiosnę przesadza się do większych doniczek. Co dwa tygodnie dokarmia się połową zalecanej dawki nawozów wieloskładnikowych. Przed kwitnieniem rośliny zrasza się wodą. W czasie kwitnienia już nie, ale aby roślina miała wystarczającą wilgotność, ustawia się doniczkę w pojemniku z wilgotnym torfem lub na kamieniach w podstawce z wodą. Czyszczenie liści jest zbyteczne, też się ich nie nabłyszcza.
• Rozmnażanie. Przez sadzonki z młodych pędów, jednak jest to trudne. Z tego też względu zazwyczaj kupuje się sadzonki wyhodowane przez specjalistów i sprzedawane zwykle w okresie kwitnienia.
• Choroby i szkodniki. Bugenwille rzadko chorują. Najczęściej są atakowane przez robaki glebowe, mszyce i niektóre larwy motyli, dla których są pożywieniem.

Symbolika

Różne gatunki bugenwilli są oficjalnymi kwiatami Grenady, Guam, powiatów Lianjiang i Pingdong na Tajwanie, Ipoh w Malezji oraz miast: Tagbilaran na Filipinach i Camarillo, San Clemente i Laguna Niguel w Kalifornii.

Przypisy

Bibliografia

1. Dawid Longman: Pielęgnowanie roślin pokojowych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1997. ISBN 83-09-01559-3.