Hyacinthoides non-scripta (L.) Chouard ex Rothm.

Hyacinthoides non-scripta, hag a vez graet "bokidi-koukou", "pav-bran", "pour-bran", "roz-koukou" pe "kilked-broen", e-touez anvioù all, anezho e brezhoneg, zo ur spesad plant eus kerentiad an Hyacinthaceae hag a gaver en Europa (Breizh-Veur, hanternoz ar Frañs, Izelvroioù...). Bleuñviñ a reont e miz Ebrel ha miz Mae, bleuñv glas boemus dezho. Gwarezet int e meur a vro.

E kembraeg ivez ez eo liammet anv ar plant gant hini ar goukoug evel m’en diskouez o anv “Clychau’r gôg” (kleier ar gougoug).

Hyacinthoides non-scripta, comúnment anomenat jacint dels boscos és una espècie de planta del gènere Hyacinthoides endèmica d'Europa.

Característiques

Igual que la resta d'espècies de la família Hyacinthaceae aquest jacint és una herbàcia perenne que creix a partir de bulbs. Posseeix tiges de 10 a 13 cm. de llarg amb la part superior inclinada. Les flors de color blau són pendulars, en forma de campana i lleugerament fragantes amb anteres blanc grogenques. Floreix entre abril i maig cobrint molts boscos europeus de denses catifes florides.

Etimologia

El tradicional "non-script" va ser afegit per a diferenciar aquesta espècie del jacint clàssic, flor que va ser descrita en la mitologia grega com sorgida de la sang del moribunt príncep Jacint com marca del seu dolor per la mort del príncep Apol·lo.

Planhigyn blodeuol yw Clychau'r gog (Lladin: Hyacinthoides non-scripta, neu'n gyfystyr Endymion non-scriptus, Scilla non-scripta). Ymysg ei enwau Cymraeg eraill mae 'Bwtias y Gog', 'Croeso Haf', 'Cennin y Brain', 'Clychau'r eos', a 'Glas y llwyn'. Mae'n lluosflwydd ac oddfog a'n blodeuo yn y gwanwyn. Mae'n gynhenid yn Ynysoedd Prydain, yr Iseldiroedd, Gwlad Belg, Llydaw, a rhannau gogleddol a gorllewinol o Ffrainc. Ceir y rhywogaethau tebyg H. hispanica a H. italica yng Ngorynys Iberia a chyrion y Môr Canoldir yn ôl eu trefn.

Coedwig â chlychau'r gog

Mae'r dail, a'r blodau (sy'n ymddangos ym misoedd Ebrill a Mai), yn tarddu o oddfyn. Mae bonau'r flodau oddeutu 10–30 cm o hir, a'n plygu tua'r ben. Mae siap cloch gan y blodau piwslas, gyda blychau paill melyn golau.

Ceir planhigion croesryw gyda H. hispanica, gan i hwnnw gael ei dyfu'n aml mewn gerddi ym Mhrydain. Mae pryder y gall hyn fygythio'r rhywogaeth cynhenid prydeinig. Gellir adnobod planhigion croesryw wrth eu dail a blodau mwy llydan, blodau llai pendilog gyda blychau paill tywyllach (mae blychau paill H. hispanica yn biws).

Yn y Deyrnas Unedig mae Clychau'r Gog yn rhywogaeth wedi'i amddiffyn dan ddeddf seneddol. Ni chaniateir tynnu oddfau, na masnachu mewn oddfau neu hadau.

Mae gan Gomin Wikimedia
gyfryngau sy'n berthnasol i:

Clychau'r gog

Almindelig klokkeskilla (Hyacinthoides non-scripta) er en løgplante med nogle få, ensartede blade fra grunden og en blomsterbærende stængel med en klase af blå blomster. Arten er meget brugt som forårsbebudende prydplante i haver og parker. Blomsterne har en stærk duft.

Beskrivelse

Almindelig klokkeskilla er en flerårig, urteagtig plante, der har et løg som overvintringsorgan. Fra løget dannes 3-6 grundstillede blade, som er hele og linjeformede med hel rand og parallelle bladribber. Fra midten af bladrosetten dannes en stængel, som bærer blomsterne.

Blomstringen finder sted i april-maj, hvor man finder blomsterne samlet i en endestillet klase. De enkelte blomster er 3-tallige og regelmæssige med en hængende og klokkeformet, blå krone (af og til ses lyserøde eller hvide kroner). Frugten er en trerummet kapsel med mange, sorte frø.

Rodsystemet udgår fra bunden af løget og er groft og trævlet.

Højde x bredde og årlig tilvækst: 0,40 x 0,25 m (40 x 25 cm/år).

Hjemsted

Almindelig klokkeskilla hører hjemme i de kystnære egne af Vesteuropa, dvs. fra Portugal og Spanien over England og Irland til Skotland. Alle steder foretrækker den lyse skove med en næringsrig og forårsfugtig, men senere gerne tør jordbund.

I Newhall Glen ved floden Esk, Skotland, findes en lysåben skov, domineret af ask. Her vokser arten sammen med bl.a. ahorn, ask, alm. bingelurt, bøg, hassel, alm. mangeløv, alm. røn, burresnerre, dagpragtstjerne, dunbirk, kratviol, prydbregnemos, skovfyr, skovsyre, stor frytle og storbladet elm^[1]

Portal:Botanik

Note

Eksterne henvisninger

• Arne og Anna-Lena Anderberg: Den virtuella floran, Naturhistoriska riksmuseet (svensk)
• Fugleognatur.dk - Billeder og udbredelse i Danmark af Almindelig klokkeskilla

Das Atlantische Hasenglöckchen (Hyacinthoides non-scripta), auch Englisches Hasenglöckchen, ist eine früh blühende Zwiebelpflanze (Geophyt) aus der Gattung der Hasenglöckchen (Hyacinthoides) in der Familie der Spargelgewächse (Asparagaceae). Diese westeuropäische Art wird zerstreut in Gehölzgruppen als Zierpflanze sowie als Schnittblume genutzt. Sie ist seit 1594 in Kultur.

Merkmale

Das Atlantische Hasenglöckchen ist eine ausdauernde, krautige Pflanze, die Wuchshöhen von 15 bis 40, zuweilen bis zu 50 Zentimeter erreicht. Dieser Geophyt bildet Zwiebeln als Überdauerungsorgane, deren Durchmesser etwa 1 bis 1,5 Zentimeter beträgt. Daraus entwickeln sich im Frühjahr drei bis sechs grundständige, linealische Laubblätter. Sie werden 20 bis 50 Zentimeter lang und 7 bis 15, zuweilen bis 25 Millimeter breit.

Der Blütenstandsschaft ist rund und glatt. Der aus sechs bis zwölf Einzelblüten bestehende traubige Blütenstand ist schwach einseitswendig und hängt an der Spitze nickend über. Die 14 bis 20 Millimeter langen, zwittrigen Blüten sind hängend, gestielt und stark duftend. Die Blütenhülle ist schmal glockig mit stark zurück gekrümmten Zipfeln. Seine Farbe ist dunkelblau, selten weiß oder rötlich. Die äußeren Staubblätter sind in der Mitte der Blütenhüllblätter angeheftet und länger als die inneren. Die Staubbeutel sind cremeweiß. Das Atlantische Hasenglöckchen blüht von April bis Mai.

Die Chromosomenzahl beträgt 2n = 16, seltener 24.^[1]

Vorkommen

Der „Wald der blauen Blumen“ zwischen Doveren und Baal (2008)

Hasenglöckchen bei Doveren, fotografiert am Maifeiertag 2008

Vorkommen in England

Das Atlantische Hasenglöckchen kommt indigen in Westeuropa entlang der Atlantikküste von Mittel- und Nord-Portugal, in West- und Nord-Spanien sowie über Frankreich nach Irland und Großbritannien bis in Schottland vor. Hier wächst die Art in frischen, nährstoffreichen Wäldern, wo sie vor allem in Großbritannien oft einen auffälligen Frühjahrsaspekt bildet.

In Zentraleuropa und Nordamerika wurde sie zumeist über Verwilderungen aus Gartenkulturen eingebürgert.

In Belgien ist der Hallerbos bekannt für seinen Hasenglöckchen-Bestand.

In Deutschland finden sich die größten Standplätze des Atlantischen Hasenglöckchens in Nordrhein-Westfalen und Niedersachsen. Ein besonders ausgeprägtes Areal ist das Naturschutzgebiet Am hintersten Berg zwischen Doveren und Baal bei Hückelhoven, Kreis Heinsberg. Naturschützer gehen dort davon aus, dass es nicht durch ausgewilderte Gartenpflanzen entstanden ist. Weitere Flächen sind der Kellenberger Kamp und der Gillenbusch, beide im Kreis Düren zu finden. Alle größeren Bestände befinden sich in lichten, hohen Laubwäldern, die durch Pflegemaßnahmen vor Verbuschung gesichert werden.

Taxonomie

Synonyme für Hyacinthoides non-scripta sind: Endymion non-scriptus (L.) Garcke, Hyacinthus non-scriptus L. und Scilla non-scripta (L.) Hoffmanns. et Link

Das Atlantische Hasenglöckchen bildet mit dem Spanischen Hasenglöckchen (Hyacinthoides hispanica) den morphologisch schwer abgrenzbaren und duftlosen Bastard Hyacinthoides hispanica × Hyacinthoides non-scripta = Hyacinthoides ×massartiana Geerinck (Synonym: Hyacinthoides ×variabilis P.D.Sell). Diese Hybride ist sehr variabel in ihren Merkmalen, steht aber in ihrer Merkmalsausprägung dem Spanischen Hasenglöckchen näher. Kultivierte und verwilderte Pflanzen gehen oft auf diesen Bastard zurück.

Gefährdung und Schutz

Das Atlantische Hasenglöckchen gilt europaweit als nicht gefährdet. Es ist jedoch nach der Bundesartenschutzverordnung (BArtSchV) in Deutschland besonders geschützt. Nach dem Wildlife and Countryside Act von 1981 ist die Art in Großbritannien besonders geschützt, wobei das Pflücken legal ist, jedoch die Entnahme durch Ausgraben in Wildbeständen zu kommerziellen Zwecken geahndet wird.^[2]

Literatur

• Eckehart J. Jäger, Friedrich Ebel, Peter Hanelt, Gerd K. Müller (Hrsg.): Exkursionsflora von Deutschland. Begründet von Werner Rothmaler. Band 5: Krautige Zier- und Nutzpflanzen. Springer, Spektrum Akademischer Verlag, Berlin/Heidelberg 2008, ISBN 978-3-8274-0918-8.
• Henning Haeupler, Thomas Muer: Bildatlas der Farn- und Blütenpflanzen Deutschlands. Herausgegeben vom Bundesamt für Naturschutz (= Die Farn- und Blütenpflanzen Deutschlands. Band 2). 2. korrigierte und erweiterte Auflage. Eugen Ulmer, Stuttgart (Hohenheim) 2007, ISBN 978-3-8001-4990-2.
• John McNeill: Hyacinthoides. In Flora of North America Editorial Committee (Hrsg.): Flora of North America North of Mexico. Volume 25: Magnoliophyta: Commelinidae (in part): Poaceae (part 2). Oxford University Press, New York / Oxford u. a. 2003, ISBN 0-19-516748-1, S. 316 (englisch). (textgleich auf efloras.org; engl.)
• Helmut Preisinger: Waldhyazinthen und die blauen Frühlingswälder Nordwesteuropas. Botanischer Verein zu Hamburg, Verein für Pflanzenkunde, Naturschutz und Landschaftspflege.

Einzelnachweise

1. ↑ Erich Oberdorfer: Pflanzensoziologische Exkursionsflora für Deutschland und angrenzende Gebiete. Unter Mitarbeit von Angelika Schwabe und Theo Müller. 8., stark überarbeitete und ergänzte Auflage. Eugen Ulmer, Stuttgart (Hohenheim) 2001, ISBN 3-8001-3131-5, S. 133.
2. ↑ Species other than birds specially protected under The Wildlife and Countryside Act. Schedule 8 (Plants), 1981, Seite 1816, Zugriff am 21. April 2008

Karte mit allen verlinkten Seiten: OSM | WikiMap

Endymion non-scriptus hè una pianta chì face partita di a famiglia di e Liliaceae.

Descrizzione

Lucalisazione

Referenze

Ligami

Hyacinthoides non-scripta (umwhile Endymion non-scriptus or Scilla non-scripta; kent as wild hyacinth, gowk's hose, harebell) is a bulbous perennial plant, foond in Atlantic areas frae north-wastren Spain tae the Breetish Isles, an an aa frequently uised as a gairden plant.

References

De wylde hyasint (Hyacinthoides non-scripte, foarhinne Scilla non-scripta of Endymion non-scriptus) is in maaitiidsplant fan it slachte "Scilla".

De plant waard al troch Linnaeus beskreaun. Hy dielde him yn by de hyasinten. Ut dy tiid stamt ek de it nammediel non-scripta omdat by dizze plant yn tsjinstelling ta de hyasinten gjin wite tekens yn de blomdekblêden te ûnderskieden binne. Letter die bliken dat de plant ta it slachte "Scilla" hearde.

De blêden binne gersfoarmich, lang en 1-3 sm breed. De blommen binne buis- oant klokfoarmich, meast wyt of blauw. Op ien en itselde steanplak kin in ferskaat oan kleuren en foarmen oantroffen wurde.

De frucht is aaifoarmich, it sied is swart.

Wylde hyasint (detail)

Fersprieding

De plant komt oarspronklik út Súdwest- en Noardwest-Jeropa. It tsjintwurdige ferspriedingsgebiet beslacht Noard-Frankryk, Lúksumboarch, Belchje, Nederlân, Noardwest-Dútslân en Grut-Brittanje. De wylde hyasint wurdt rekkene ta de stinzeplanten.

Sjoch ek

• List fan planten
• Stinzeplant

Hyacinthoides non-scripta /ˌhaɪəsɪnˈθɔɪdiːz nɒnˈskrɪptə/ (formerly Endymion non-scriptus or Scilla non-scripta) is a bulbous perennial plant, found in Atlantic areas from north-western Spain to the British Isles, and also frequently used as a garden plant. It is known in English as the common bluebell or simply bluebell, a name which is used in Scotland to refer to the harebell, Campanula rotundifolia. In spring, H. non-scripta produces a nodding, one-sided inflorescence of 5–12 tubular, sweet-scented violet–blue flowers, with strongly recurved tepals, and 3–6 long, linear, basal leaves.

H. non-scripta is particularly associated with ancient woodland where it may dominate the understorey to produce carpets of violet–blue flowers in "bluebell woods", but also occurs in more open habitats in western regions. It is protected under UK law, and in some other parts of its range. A related species, H. hispanica has also been introduced to the British Isles and hybridises with H. non-scripta to produce intermediates known as H. × massartiana.

Taxonomy

Hyacinthoides non-scripta was first described by Carl Linnaeus in his seminal 1753 work Species Plantarum, as a species in the genus Hyacinthus.^[2] The specific epithet non-scriptus^{[Note 1]} means "unlettered" or "unmarked" and was intended to distinguish this plant from the classical hyacinth of Greek mythology. This mythical flower, which was almost certainly not the modern hyacinth,^[3] sprang up from the blood of the dying prince Hyacinthus. His lover, the god Apollo, shed tears that marked the new flower's petals with the letters "AIAI" ("alas") as a sign of his grief.^[4]

In 1803, Johann Centurius von Hoffmannsegg and Johann Heinrich Friedrich Link transferred the species to the genus Scilla, and in 1849 Christian August Friedrich Garcke transferred it to the genus Endymion (now a synonym of Hyacinthoides); it is still widely known as "Scilla non-scripta" or "Endymion non-scriptus".^[5] In 1934, Pierre Chouard transferred the species to its current placement in the genus Hyacinthoides.^[6] Scilla was the original Greek name for the sea squill, Drimia maritima; Endymion is a character from Greek mythology; Hyacinthoides means "like a hyacinth".^[7]

The type species of Hyacinthoides is H. hispanica, while that of Endymion is "Scilla nutans", described by James Edward Smith in English Botany in 1797, but now treated as a synonym of H. non-scripta.^[1] Smith had argued that nutans ("nodding") is a more fitting epithet than non-scriptus, which makes no sense once separated from Hyacinthus, but the International Code of Nomenclature for algae, fungi, and plants requires the oldest name to be used, regardless of meaning.^[1]

Common names for Hyacinthoides non-scripta include bluebell,^[8] common bluebell, English bluebell, British bluebell,^[9] wild hyacinth, wood bell, fairy flower and bell bottle.^[10] In Scotland, the term "bluebell" is used for the harebell, Campanula rotundifolia.^[4]

Related species

Hyacinthoides non-scripta forms a clade with three other species – H. hispanica, H. paivae and H. cedretorum – centred on the Iberian Peninsula.^[1] H. paivae is restricted to a small area of north-western Iberia (Galicia and neighbouring parts of Portugal), while H. cedretorum is found in mountainous areas of western North Africa (Morocco and Algeria).^[1] Within Iberia, H. non-scripta and H. hispanica are geographically separated by the Duero river.^[1] The genus also contains seven further species, mostly distributed further east in the Mediterranean Basin.^[1]

Description

Comparison of H. non-scripta and H. hispanica

H. non-scripta has dark flowers in one-sided, nodding racemes, with strongly recurved petals and white pollen.

H. hispanica has paler flowers produced on all sides of the upright stem, less recurved petals and blue pollen.

Hyacinthoides non-scripta is a perennial plant that grows from a bulb.^[8] It produces 3–6 linear leaves, all growing from the base of the plant, and each 7–16 millimetres (0.28–0.63 in) wide.^[11] An inflorescence of 5–12 (exceptionally 3–32) flowers is borne on a stem up to 500 mm (20 in) tall, which droops towards the tip;^[2] the flowers are arranged in a 1-sided nodding raceme.^[8] Each flower is 14–20 mm (0.55–0.79 in) long, with two bracts at the base, and the six tepals are strongly recurved at their tips.^[8] The tepals are violet–blue.^[12] The three stamens in the outer whorl are fused to the perianth for more than 75% of their length, and bear cream-coloured pollen.^[8] The flowers are strongly and sweetly scented.^[8] The seeds are black, and germinate on the soil surface.^[13]

The bulbs produce contractile roots; when these roots contract, they draw the bulbs down into deeper layers of the soil where there is greater moisture, reaching depths of 10–12 cm (3.9–4.7 in).^[13] This may explain the absence of H. non-scripta from some thin soils over chalk in South East England, since the bulbs are unable to penetrate into sufficiently deep soils.^[13]

H. non-scripta differs from H. hispanica, which occurs as an introduced species in the British Isles, in a number of ways. H. hispanica has paler flowers which are borne in radially symmetrical racemes; their tepals are less recurved, and are only faintly scented.^[8] The outer stamens are fused with the tepals for less than 75% of their length, and the anthers are the same colour as the tepals.^[8] These two species are thought to have diverged 8000 years ago.^[1] The two species hybridise readily to produce fertile offspring known as Hyacinthoides × massartiana; the hybrids are intermediate between the parental species, forming a spectrum of variation which connects the two.^[8]

Distribution and ecology

Bluebell habitats

Pryor's Wood bluebells

In the west of its range, H. non-scripta lives in open habitats.

Hyacinthoides non-scripta is native to the western parts of Atlantic Europe, from north-western Spain and north-western Portugal, to the Netherlands and the British Isles.^[2] It is found in Belgium, Great Britain, France, Ireland, Portugal, the Netherlands and Spain, and also occurs as a naturalized species in Germany, Italy and Romania.^[14] It has also been introduced (and can be highly invasive) into various parts of North America, in both the Pacific Northwest (British Columbia, Washington and Oregon), the Great Lakes region (Ontario, New York, Ohio and Pennsylvania) and other parts of the United States (the Virginias, Kentucky and Indiana)^[15] it has been introduced as well to New Zealand.

Despite the wide distribution of H. non-scripta, it reaches its greatest densities in the British Isles,^[9] where "bluebell woods" (woodland with the understory dominated by H. non-scripta in spring) are a familiar sight. H. non-scripta is found throughout the British Isles, with the exception of the northern Outer Hebrides (Lewis and Harris), Orkney and Shetland,^[8] and it is estimated that 25%–50% of all common bluebells may be found in the British Isles.^[16]

Bluebells are a species of deciduous woodland over much of their range, flowering and leafing early before the canopy closes in late spring. They may also be found growing under bracken or Japanese knotweed, perennial plants which also form stands with a dense summer canopy.^[17] They are most successful on slightly acid soils; the same niche in alkaline conditions may be occupied by other species such as Mercurialis perennis.^[18] As a species adapted to woodlands, the young shoots are able to penetrate through a thick layer of leaf litter,^[19] and bluebells are often used as an indicator species to identify ancient woodland.^[20] Bluebells are also frequently found in hedgerows, and in the west of their range they can be found growing in open habitats, including coastal meadows.^[21] Bluebell flowers are rich in pollen and nectar, and are chiefly pollinated by bumblebees, although they are also visited by various other insects.^[22] They are a host species for the parasitic fungus Uromyces muscari, which causes bluebell rust.^[23] The ability of H. non-scripta to take up phosphorus from the soil is greatly enhanced by the presence of arbuscular mycorrhizae in its roots.^[24]

Protection

Hyacinthoides non-scripta is not protected under international law, such as CITES or the EU Habitats Directive.^[25]

In the United Kingdom, H. non-scripta is a protected species under the Wildlife and Countryside Act 1981. Landowners are prohibited from removing common bluebells on their land for sale and it is a criminal offence to remove the bulbs of wild common bluebells.^[26] This legislation was strengthened in 1998 under Schedule 8 of the Act making any trade in wild common bluebell bulbs or seeds an offence, punishable by fines of up to £5,000 per bulb.^[10][27] The species is not protected in the Republic of Ireland.^[28]

In France, H. non-scripta is largely confined to the northern half of the country.^[29] It is not legally protected at the national level, but it is protected in many of the départements towards the edge of its range (Corrèze, Loiret, Gironde, Lot-et-Garonne, Dordogne, Cher, Eure-et-Loir, Indre-et-Loire and Loir-et-Cher).^[29] In Wallonia, H. non-scripta is protected under Annexe VII of the Loi sur la conservation de la nature.^[30]

Uses

Opened seed pod with seeds inside

Bluebells are widely planted as garden plants, either among trees or in herbaceous borders.^[22] They flower at the same time as hyacinths, Narcissus and some tulips.^[31] Their ability to reproduce vegetatively, using bulb offsets and seed, means that they can spread rapidly, and may need to be controlled as weeds.^[32]

In common with other members of their genus, bluebells - particularly their bulbs - are normally considered to be toxic. Bluebells synthesise a wide range of chemicals with potential medicinal properties: they contain at least 15 biologically active compounds that may provide them with protection against insects and animals. Certain extracts – water-soluble pyrrolidine alkaloids – are similar to compounds tested for use in combating HIV and cancer.^[33][34] The bulbs of bluebells are used in folk medicine as a remedy for leucorrhoea, and as a diuretic or styptic,^[35] while the sap can be used as an adhesive.^[31][35]

The bluebell may be regarded as the United Kingdom's "favourite flower". When the wild plant charity Plantlife organised a survey in 2004 to find a favourite flower for each county in the United Kingdom, it decided to ban voters from choosing the bluebell because it had been by far the top choice in an earlier poll for the nation's favourite flower.^[36] A stylised bluebell is used as the logo for the Botanical Society of Britain and Ireland.^[37]

In culture

In and Out the Dusting Bluebells also known as In and Out the Dusty Bluebells is a children's playground song and dance. ^[38]

Notes

References

Arbarhiacinto estas planto, kiu jam estis priskribita de Karolo Lineo. Li donis al ĝi la specionomon non-scripta ĉar oni, kontraŭe al ĉe la hiacintoj, ne distingas blankajn signojn en la petaloj. (Vidu pli detale ĉe "Nomklarigo"). Lineo metis ĝin ĉe la hiacintoj (Hyacinthus). Poste oni juĝis ĝin apartenanta al la genro Scilo (Scilla).^[1] Nun oni konsideras ĝin specio en la genro hiacintoidesoj (Hyacinthoides).^[2] La elbazaj folioj estas lini-lancetformaj, longaj kaj kun larĝeco de 0,3 ĝis 1,5 cm. La delikatodorantaj floroj estas sonorilformaj. Nur la ekstremaĵoj de la tepaloj estas iom enkurbiĝintaj. La floroj grupiĝas grapole aŭ korimbe^[3] kaj kliniĝas unuflanke. Relative ofte oni renkontas blankan floron, malpli ofte ankaŭ rozan. Plej ofte ili kreskas, kaj tio amase kaj abunde, en foliarbaro, sed la daŭro de florado estas tre mallonga, malpli ol 5 semajnoj. Ĝi estas printempa efemera planto, kiel la anemono, la fikario, la primolo kaj la flava narciso kun kiuj ĝi ofte kune vivas, sed ĝi floras nur post ili. La planto propagas per la semoj, sed ankaŭ tamen per multiĝo de la tunikaj^[4] bulboj, sensekse.

Nomado

En PIV ne troviĝas la vorto "arbarhiacinto". Eĉ la specio ne estas menciita. La genro jes, sed sub la malnova nomo: Scilo. Kun jena klarigo: Genro (Scilla el hiacintacoj) de plurjaraj herboj kun tunika bulbo, kun nemultaj, liniformaj, elbazaj folioj kaj kun ĝenerale bluaj aŭ violetaj floroj en grapolo aŭ korimbo; ĉirkaŭ 40 specioj el Eŭropo, Azio kaj mezvarma Afriko, pluraj pororname kultivataj.

En la REF-nomaro oni trovas, science: Hiacintoideso senlitera; komune: senlitera hiacintoideso, unuflanka skilo, sovaĝa unuflanka hiacinto.

Popolnomoj, komunaj nomoj, abundas en naciaj lingvoj sed preskaŭ ĉiuj inkludas la nomon "arbarhiacinto" eĉ tiuj lingvoj (ekzemple la franca) kiuj ne facile uzas kunmetitajn vortojn.

Detala priskribo

Ĉe Loch Tuath en la Hebrida insulo Ulvo - En plena libera kamparo! Skotlando.

La Hiacintoideso senlitera^[5] tiel estas la nomo proponita de REF,^[6] estas perena herbo, kiu atingas altecon de 15 ĝis 40, foje eĉ 50 cm-oj. La kriptofito^[7] kreskas el tunika bulbo (a) kun diametro de 1 ĝis 1,5 cm-oj. En la frua printempo aperas 3 ĝis 6 elgrundaj linearaj lancetformaj folioj (f), kiuj atingas longecon de 20 ĝis 50 cm-oj kaj larĝecon de 3 ĝis 15, foje eĉ 25 mm-oj. La flortigo estas ronda kaj glata. La grapola infloresko, fakte korimbo, estas iom unuflankema (pro tio la proponitaj nomoj kun mencio "unuflanka") kaj la pintaj floroj kurbiĝas suben. La 14 ĝis 20 mm-oj longaj floroj estas pendantaj, havas tigeton kaj relative forte odoras. La perianto^[8] estas mallarĝe sonorilforma kun tre rekurbiĝantaj pintoj (b). La koloro estas malhelblua, foje, malofte, blanka aŭ ruĝeca. Ĉe la bazo de ĉiu floreto estas du brakteoj^[9] (h). La eksteraj stamenoj (d)^[10] originas en la mezo de la periantfolioj kaj estas pli longaj ol la internaj, sed plejparte apartenas al la periantfolioj. La anteroj^[11] estas kremblankaj. La frukto (i) estas ovoforma, la semo (k) nigrakolora. La arbarhiacinto floras de aprilo ĝis majo. La frukto estas kapsulo^[12] La kapsulo entenas inter 3 kaj 30 semojn. La multnombraj semoj ĝermas sur la grundo. Unu kvadratmetro da arbarhiacintoj, en foliarbaro, produktas inter 8000 kaj 9000 semojn. La radikoj, kiuj formiĝas, estas subentiremaj, kaj tiras la bulbojn pli profunden al pli humidaj tavoloj, eĉ ĝis 10 aŭ 12 cm-ojn sub la ternivelon. Tio verŝajne klarigas la mankon de la arbarhiacinto sur iuj lokoj de maldika grundtavolo super kalkfundo, ekzemple en Sud-orienta Anglujo, ĉar tie la bulboj ne kapablas penetri sufiĉe profunden.^[13] Tio klarigas la mankon de la arbarhiacinto en iuj lokoj kun maldika grundtavolo super kalkfundo, ekzemple en Sud-orienta Anglujo, ĉar tie la bulboj ne kapablas penetri sufiĉe profunden. La junaj plantoj kapablas trabori eĉ dikajn folitavolojn kiuj kovras la terenon.^[14] Post la florado kaj la fruktiĝo la folioj tre rapide sekiĝas kaj postrestas nur la skapo^[15], kun la nematuraj fruktoj, kiuj maturiĝas. Subtere la bulboj evoluas kaj preparas la sekvontan printempon. Kiel kulturplanto, tranĉfloro, ĝi uziĝas ekde 1594.

Detala taksonomio

Tiel aspektas la blanka arbarhiacinto.

Post la unua priskribo de Karolo Lineo, en 1753, en sia Species Plantarum, ĝi jam en 1803 estis aljuĝita al la genro Scilo, de Johann Centurius van Hoffmansegg kaj Johann Heinrich Friedrich Link kaj en 1849 al Endymion de Christian August Friedrich Garcke (la genro Endimiono nun estas konsiderata sinonimo de Hiacintoideso). En 1934 ĝi estis de Pierre Chouard transloĝigita al la genro Hiacintoideso.^[16] La tipa specio de Hiacintoideso estas la Hispana hiacintoideso kaj la tipa specio por Endimiono estas la Scilla nutans, priskribita de James Edward Smith en sia Angla Botaniko en 1797, kiu do nun estas sinonimo por la arbarhiacinto. Smith argumentis ke nutans (kapjesi, saluti, balanci la kapon) estis pli taŭga ol non-scripta (senlitera), ĉar tiu laste havas sencon nur en kombino kun hiacinto (eĉ se tiu hiacinto.... estis irido...), sed la Internacia Kodo de Nomenklaturo por algoj, fungoj kaj plantoj decidis ke la malnova nomo estu valida neatentante la sencon. Nutans (-anta formo de latina verbo "nutare; nūtō" kun signifo: saluti; kapjesi) estus pli logika adjektivo. Estas ja strange difini ion per "ne-havado/manko" de io. La latinecaj nomoj ofte estas nelogikaj, sed... iel ja oficialaj.

Sinonimiko

La taksonomia historio estis eĉ pli komplikita ol ĵus priskribita. Tion pruvas la listo de sinonimoj: - Agraphis cernua (L.) Rchb. - Agraphis nutans (Sm.) Link - Endymion cernuus Dumort. - Endymion lacaillei Corb. - Endymion non-scriptus (L.) Garcke - Endymion nutans (Sm.) Dumort. - Hyacinthoides non-scripta var. cernua (L.) P.Silva - Hyacinthus campanulatus Mill. - Hyacinthus cernuus L. - Hyacinthus non-scriptus L. - Hyacinthus nutans (Sm.) Gray - Hyacinthus pratensis Lam. - Hylomenes non-scripta (L.) Salisb. - Lagocodes belgica Raf. - Lagocodes cernua (L.) Raf. - Lagocodes nutans (Sm.) Raf. - Scilla cernua (L.) Salisb. - Scilla festalis Salisb. - Scilla non-scripta (L.) Hoffmanns. & Link Scilla nutans Sm. Syncodium nutans (Sm.) Raf. - Usteria hyacinthiflora Medik. - Usteria non-scripta (L.) Chouard - Usteria secunda Medik.

Ekologiaj konsideroj

Ne traktita en la teksto: la itala arbarhiacinto

La polenado de la planto okazas precipe per burdoj kaj sirfedoj.

Minacoj por la planto estas jena triopo:

La senarbigo: la specio kreskas nur en malnovaj arbaroj kaj, pro la grandeco de la semoj, tiuj atingas nur la tujan apudecon.

La ĝardenoj: Pro plantado, en ĝardenoj, de la hispana hiacinto (Hyacinthus hispanica) pli kaj pli okazas hibridiĝo.

Varmigo de la klimato povus minaci la specion en la mediteranea parto de ĝia areo.

Protekto

UK: Little Chittenden Wood - Tipa blua submerga ondado

La Hyacinthoides non-scripta ne estas protektita per internacia leĝo, kiel CITES aŭ la EŬ Habitata Direktivo (Priskriboj pri Eŭropaj Habitatoj).^[17]

En Britujo ĝi estas protektita per la leĝo pri bestoj kaj teritorio el 1981 (Wildlife and Countryside Act 1981). Estas malpermesate al terposedantoj vendi naturajn arbarhiacintojn kaj estas konsiderata krimo, la forigo de bulboj.^[18] La leĝo eĉ estis severigita en 1998 per aldono al ĝi, kiu deklaras ke la vendado de la floroj aŭ semoj estas punebla per monpuno ĝis 5000 pundoj je bulbo.^[19][20] En Irlando la specio ne estas protektata.^[21]

En Francujo, kie la floro limiĝas al la norda duono de la lando^[22], ĝi ne estas protektita je nacia nivelo, sed en pluraj departementoj, precipe ĉe la limo de la florteritorio ĝi estas (Corrèze, Loiret, Gironde, Lot-et-Garonne, Dordogne, Cher, Eure-et-Loir, Indre-et-Loire and Loir-et-Cher). En Valonio la arbarhiacinto estas protektita per Anekso VII de la leĝo pri konservado de la naturo.^[23]

Rilataj specioj

Laŭ la nova ordigo, bazita sur kladoj, Hyacinthoides non-scripta formas kladon kun tri aliaj specioj – H. hispanica, H. paivae kaj H. cedretorum – troveblaj en la Ibera Duoninsulo. H. paivae limiĝas al malgranda parto de nord-okcidenta Iberio (Galegio kaj najbaraj partoj de Portugalujo), dum H. cedretorum estas trovebla en montaraj regionoj de okcidenta Norda Afriko (Maroko kaj Alĝerio). En Iberio, la specioj senlitera kaj hispana estas geografie limigitaj de la Doŭro-rivero. La genro cetere grupigas sep plurajn speciojn, kiuj plej ofte kreskas pli orienten en la Mediteranea regiono.^[24]

Komparo

Rimarku rektecon de flortigo kaj ĉiuflankecon de la floretoj. Tio ĉi estas la hispana.

La Hiacintoideso senlitera diferencas de la Hiacintoideso hispana (Hyacintoides hispanica), kiu en multaj lokoj aperas kiel enkondukita specio, en pluraj manieroj. La floroj de la hispana estas pli palaj kaj ne montras unuflankecon sed havas plene simetrian floraron; la tepaloj estas malpli rekurbiĝintaj, kaj estas malpli splititaj; ili ankaŭ malpli odoras.^[25] La eksteraj stamenoj ne estas tiom kunkreskaj kun la tepaloj, kontraŭe al ĉe la senlitera kie ili estas kunkreskintaj por 75 %; plie la anteroj estas samkoloraj kiel la tepaloj. La disiĝo de ambaŭ specioj ŝajne okazis antaŭ 8000 jaroj. Por bone vidi la diferencojn oni fakte devas disponi pri du floroj, unu apud la alia. La du specioj tre facile kaj tre ofte hibridiĝas inter si kaj rezultigas fekundan specion, konata kiel Hyacinthoides x massartiana. La hibrido estas miksaĵo de ambaŭ parencoj, kaj formas spektron de variaĵoj inter ambaŭ... kio nepre ne faciligas determinadon kun certeco.

La hibrido

La forta hibrido Hyacinthoides x massartiana estas fruktodona kaj pro rehibridigo aperas kutime tuta serio de miksformoj. Pro ilia malsama morfologio tiel la hispana kiel la hibridoj nur tre malofte formas la tapiŝojn tiel tipaj por la arbarhiacinto. Ili ne posedas elegantecon kaj fajnecon, kaj ilia blua koloro estas malpli intensa. Tiel la spektakla fenomeno de la subarbaraĵoj tute bluaj printempe malaperas tie kie hibridigo okazas, kaj en tiu maniero grava estetika patrimonio povas finiĝi en iuj lokoj.

Nomklarigo

Certe povas esti interese foje atenti la sciencajn, latinecajn nomojn. Ni ekzemple pritraktu la du plej ofte renkontatajn:

Hyacinthus

La genronomo de Lineo elektita, Hyacinthus, emfazas "ekstreman belecon", ĉar tio estis la karakterizo de la greka dio (Ὑάκινθος). La nun valida nomo rekte rilatas al la originala, -oides signifas, en la greka, "simila al".

Hyacinthus non-scripta

Hiakinto kaj Apolono, antaŭ la plorado.

La aldono non-scripta (senlitera; senteksta; sen skribo) elektiĝis por distingi ĝin de la klasika hiacinto, kaj apogas sin sur la greka mitologio, sur la rilatoj inter Hiakinto (aŭ Jacinto^[26]) kaj Apolono. Tiu mita floro, kiu - tiel certigas modernaj esploroj - tamen ne estis la moderna hiacinto, sed irido, estiĝis el la sango de la princo Jacinto, kiu akcidente estis mortigita de Apolono, lia amanto. La dio Apolono faligis siajn larmojn sur la petalojn de la nova floro, kiuj estis tiele markitaj per la literoj "ai-ai" (ajaj, onomatopeo kiu esprimas ĉagrenon). Ne mirinde tamen se oni ne trovas la signojn ĉe hiacinto, ĉar fakte temis pri irido, kaj tie oni, senpene, rimarkos la spurojn.

Endymion nutans

La dormado de Endimiono (Girodet).

Endimiono, belega ŝafisto, estis de sia amatino, Seleno, kondamnita al eterna dormado, kaj la specionomo "nutans" signifas kurbiĝanta, salutanta. El la detala priskribo oni povas kompreni ke la flortigo de la arbarhiacinto kliniĝas, kaj pro tio iomete donas impreson de dormemo, de dormado. Kaj la nomo Endimiono denove sugestas "ekstreman belecon".

Interkrampe

Lineo vestita Lapone.

Klare, plantologoj havas abundŝprucan fantazion, sed ili ja bezonas tian econ. Ili troviĝas ĉe miloj da plantoj, kiuj ĉiuj nepre devas ricevi nomon...

Populareco

Roza arbarhiacinto, detalo de floroj.

La populareco de la florplanto montriĝas tiel popolamase kiel kulture. Ĝi povas esti tiel ekstrema ke ĝi superkovras ĉiujn aliajn eblecojn. Ĝi povas esti tiel ekstrema ke ĝi ombrigas ĉiujn aliajn kandidatojn. Tiel ekzemple, kiam en 2004 la organizaĵo kiu protektas sovaĝajn plantojn, Plantlife, organizis voĉdonadon por elekti preferatan floron por ĉiu provinco de Unuiĝinta Reĝlando, ĝi devis decidi malpermesi elektadon de la arbarhiacinto, ĉar ĝi estus estinta gajninto en ĉiu el ili - tion ili sciis ĉar en antaŭa baloto ĝi estis jam, kun ekstrema prefergrado, gajninto por plej ŝatata floro en la tuta lando^[27] La floro, stilizita, estas emblemo, rekonŝildo, de la Botanika Societo de la Britaj Insuloj.^[28].

Florospektado

Blukloŝarbaro, Pryor's Wood. GB - tiel abunde kaj amase en ĉiuj cititaj lokoj.

La amasa vizitado de arbaroj, konataj pro siaj arbarhiacintoj, kiu okazas en Belgujo, Francujo kaj Germanujo, inter mezo de aprilo kaj mezo de majo, estas komparebla kun la hanamio, la komuna grupa admirado de la sakuro^[29](ĉerizuja florado), kiu en Japanujo estas tre grava kultura tradicio. Ne temas ja pri kelkaj floroj sed pri amasego, pri flortapiŝo... aŭ fakte pri ondanta ŝvebanta (ĉar tamen dudeko da centimetroj super la ternivelo) malhelblua, purpureca tavolo de milionoj da floroj... tapiŝo ankoraŭ multe pli densa ol tiu de neglektita herbejo invadita kaj transprenita de flavaj brilaj taraksakoj; kiujn oni renkontas en regionoj kie la farmistoj formortis. La britoj deklaras, prave-malprave, ke ĉe ili kreskas minimume kvarono, aŭ eĉ la duono, de la tutmonda arbarhiacinta populacio. Estas kelkaj nacioj kiuj ŝajnas rekoni tion, ĉar en diversaj naciaj lingvoj iu popola nomo de ĝi estas "anglaj blusonoriloj", "anglaj blukloŝoj" precipe en skandinavaj landoj, sed ankaŭ en la japana ĝi nomiĝas "angla blusonorilo". En multaj landoj estas famaj iuj foliarbaroj, ĝuste konataj pro siaj printempaj abundaj violetaj, purpuraj, bluaj ondantaj marondoj de arbarhiacintoj. En Flandrujo estas konata la Muzikarbaro en la Flandraj Ardenoj^[30], kie oni uzas la popolnomon "bluaj ŝtrumpetoj"; en Valonujo estas fama la arbaro de Ghlin kaj lime de ambaŭ, kaj plej fama kaj elstara, la arbaro de Halle. Bluebell Woods, ĉe Lampeter en Kimrujo, kaj diversaj en Buckinghamshire; kaj la Pryor's Wood, en Stevenage... Ankaŭ en Irlando estas famaj lokoj kun arbarhiacintaj arbaroj.

En Germanujo ili estas famaj en Nordrejno-Vestfalio kaj Malsupra Saksio. Germanoj konas la tiel nomatan "Arbaro de la bluaj floroj" (Wald der blauen Blumen) inter Doveren kaj Baal, apud Hückelshoven. En la regiono Heinsberg la naturprotektantoj firme kredas ke ilia arbaro kun hiacintoj ne estiĝis el sovaĝiĝintaj ĝardenplantoj. La Kellenberger Kamp kaj la Gillenbusch estas famaj en la regiono Düren.

En pli altaj sferoj

La poemlibro de Bronte, en kiu troviĝas ŝia "The Blue Bell".

La floro, kompreneble, eniris la literaturon. En la franca multe pritraktis ĝin Marguerite Yourcenar. Ŝi priskribas ilin en la t.n. Flandraj Montoj. La loka nomo tie uzata por la arbarhiacinto estas coucou (kukolo). En la angla estas konata bela poemo de Emily Brontë^[31] "The Blue-bell" [[3]] Sed la konata popola skota kanto "The bluebells of Scotland" (La blusonoriletoj de Skotlando) prikantas alian blukloŝeton, nome la Campanula rotundifolia (Rondfolia kampanulo)^[32]. La kanto aperis en 1801, kaj estas verkita de Dorothea Jordan.

La dekunujara Mozarto (Wolfgang Amadeus Mozart) komponis, laŭ latina teksto de Rufinus Widl, en 1767, triaktan operon (K.V. 38) pri Apolono kaj Hiakinto. Por ne ŝoki la moralon de sia tempo Mozart anstataŭigis Hiakinton per lia fratino Melia, en la rilatoj kun Apolono. La originala titolo de la libreto estas: Apollo et Hyacinthus seu Hyacinthi Metamorphosis - Apolono kaj Hiakinto aŭ la metamorfozo de Hiakinto.

Ankaŭ en la Metamorfozoj de Ovidio la mito pri Hiakinto ludas gravan rolon. Originale la mito originas ĉe Homero, almenaŭ en ĝia helena formo. Sed ĝi havas pli foran historion: la ne-greka sufikso -nth indikas ke Hyakinthos estis indiĝena dio jam en Lakonio^[33]

Proliferado - Migrado

La arbarhiacinto estas indiĝena en la okcidentaj partoj de Atlantika Eŭropo, de nord-okcidenta Hispanujo (eĉ en nord-okcidenta Portugalujo) ĝis Nederlando kaj Britujo. Oni renkontas ilin en Belgujo, Britujo, Francujo, Irlando, Nederlando kaj Hispanujo kaj ĝi ankaŭ troviĝas, kiel enkondukita specio en Germanujo, Italujo kaj Rumanio.^[34]. Ĝi estis ankaŭ enkondukita en diversaj partoj de Norda Ameriko, tiel en la Pacifika Nord-okcidento (Brita Kolumbio, Vaŝingtono kaj Oregono), la regiono de la Grandaj Lagoj (Ontario, Nov-Jorko, Ohio kaj Pensilvanio) kaj aliaj partoj de Usono (Virginioj, Kentucky kaj Indiana).^[35]

La britoj certigas, kaj en Landlife estas deklarita ke malgraŭ ĝia vasta distribueco, la arbarhiacinto plejparte troviĝas en la Britaj Insuloj, kie la esprimo "bluebell wood" (blukloŝa arbaro) iĝis konata esprimo, kaj estas de ĉiu konata. Nur en la nordaj eksteraj Hebridoj (Lewis kaj Harris), Orknejo kaj Ŝetlando ili ne troviĝas. Britoj deklaras do ke 25 ĝis 50 % de la arbarhiacintoj vivas ĉe ili. Sed... francoj certigas ke estas en Francujo ke oni trovas plej multo da ili.

Utilo

Jen, tiel ĝi povas furori en iu ajn ĝardeno, ĉi tie kune kun miozotoj kaj en plena suno.

La delikatodoranta arbarhiacinto estas ne malofta en ornamaj florbedoj en ĝardenoj. Ankaŭ tie, eĉ en plena senombraj lokoj, almenaŭ en mezvarma klimatzono ĝi plensukcese floras kaj multiĝas.

Arbarhiacintoj sintezas vastan gamon de ĥemiaĵoj, kun eble kuracaj karakterizoj. Ili enhavas minimume dek kvin biologie aktivajn produktojn, kiuj eble donas al ili protekton kontraŭ insektoj kaj bestoj. Iuj inter ili - en akvo dilueblaj alkaloidoj - similas ĥemiaĵojn testitajn por esti uzataj kontraŭ HIV kaj kancero.

La bulboj estas uzataj en tradicia traktado de leŭkoreo^[36] kiel diurezo^[37] aŭ hemoragio^[38].

Rimarku la de edzino zorge amelitan krispon (ĉirkaŭkoluman puntan muelŝtonon), eble per muka suko de arbarhiacintoj.

La suko de tigo kaj bulboj liveras mukan gumon kiun niaj avinoj uzis por ameli^[39] krispojn kaj kolumetojn, dum praavoj uzis ĝin por fikse glui la plumojn^[40] de la sagoj de la pafarkoj. Ankaŭ ĉe bindado de libroj ĝi uziĝis.^[41].

En homeopatio^[42] ĝi estas konata sub la nomo de Agraphis nutans en la sfero Otorinolaringologio.^[43].

Fitosociologie

Pli kaj pli oni studas plantojn en ilia kunteksto, oni pritraktas plantokomunumojn.^[44] Kaj la arbarhiacinto ĝuste estas tipo-planto aŭ karakteriza planto de plantokomunumoj. Arbarhiacintoj plej ofte kreskas en foliarbaroj, kaj floras longe antaŭ ol la kanopeo fermiĝas. Ili ankaŭ kreskas sub pteridio aŭ japana falopio, daŭraj plantoj kiuj ankaŭ havas tre densan someran kanopeon. La plantoj preferas teron, kiu estas iom acida. Similaj terpecoj, kun iom alkaleca tero plej ofte estas okupitaj de aliaj specioj kiel Mercurialis perennis[[4]]. Oni trovas ilin ankaŭ ofte en heĝaroj, kaj en ilia okcidenta vivmedio oni ankaŭ renkontas ilin ekster arbaroj, eĉ en ĉemaraj kamparoj.

La arbarhiacintoj estas gastplantoj por la parazita fungo Uromyces muscari, kiu kaŭzas plantruston.^[45] La senlitera arbarhiacinto kapablas eltiri fosforon de la grundo pro la ĉeesto en ĝiaj radikoj de iu mikorizo, nome arbuscular mycorrhizae.^[46]

La arbarhiacinto estas karakteriza specio de la subkomunumo de ulmo, acero, hipokastano (Ulmenion carpinifoliae) de la komunumo de alno kaj paduso (Alnopadion). Ĝi estas ankaŭ indika specio por la kverko-karpeno-arbaro kun arbarhiacinto (Endymio-Carpinetum) kaj por la kverko-fago-arbaro kun arbarhiacinto (Endymio-Fagetum)

Tutsimple la arbarhiacinto estas indikospecio pri "malnova arbaro, praarbaro".

Rekonstruo

Morto de Hiakinto

Ĉu la "scripta/scriptus" - Scilo bifolia?

Povas esti instrue imagi la situacion en 1753: Lineo sidas ĉe sia skribtablo kaj havas antaŭ si planton, kiu eble jam havas popolan nomon, aŭ plurajn nomojn, laŭ la lando kie gi kutime floris. Lineo ja ne "donis nomojn al la floroj", sed li donis sciencajn nomojn. Eble ĝi ne havis specifan nomon, ĉar popolaj nomoj ne ĉiam rilatas al specio, plej ofte eĉ al genro. Li venis jam al la konkludo ke ĝi apartenas al la genro, kiun Joseph Pitton de Tournefort, la enkondukanto de la genronomoj, nomis Hyacinthus (Hiacinto). Li scias, kompreneble, la miton pri Hiacinto ĉar en lia tempo la grekaj kaj romiaj mitologioj ankoraŭ estis pli konataj ol nun. Sendube li havis la problemon pri elektado de specionomo. Bedaŭrinde li ne pensis pri la kapsignanta aspekto de la flortigo, ĉar la hispana frato ne nepre estis apude... kaj nur povis pensi: ĝi ne estas la floro, kiu spruĉis el la sango de Hiacinto, ĉar ĝi ne montras signojn de plorado, ne montras la vortojn aj-aj... do... ĝi estu la senvorta, ĝi estu la non-scripta/non-scriptus. (la aldona specia nomo, adjektivo, akordiĝu kun la substantivo!). (Hyacinthus estas maskla; Hyacinthoides estas ina).

Intertempe oni konvinkiĝis ke la floro, kiun Horacio, ĉar tiu unue rakontis la miton, konsideris esti ŝprucinta el la sango de Hiacinto kaj kiu ricevis la makulojn de la larmoj de Apolono, kaj la tekston aj-aj, tre verŝajne estas la floro kiu nun nomiĝas Scilo dufolia (Scilla bifolia). Se oni bone rigardas la bildon oni povas ja imagi larmomakulojn sur la tepaloj... por vidi la aj-aj-on oni bezonas pli da imagpovo... Iuj fontoj kontentiĝas per la signo Y (greka komenclitero de Hiakinto) Ὑάκινθος.

Noto

La teksto de la artikolo baziĝas sur diversaj nacilingvaj artikoloj: angla, germana, franca, nederlanda, hispana sed ankaŭ aldoniĝis aliaj faktoj kaj donitaĵoj. Jaron post jaro la redaktinto vizitadis la arbaron de Halle por admiri (adori ?) la hiacintojn, sed la "non-scripta" estis kaj restis osto en lia gorĝo... kiu nun finfine englutiĝis!^[47]

Referencoj

Hyacinthoides non-scripta, comúnmente llamado jacinto de los bosques, es una especie endémica de Europa de la subfamilia de las escilóideas dentro de las asparagáceas.

Detalle de la flor

Características

Al igual que el resto de especies de la subfamilia Scilloideae este jacinto es una herbácea perenne que crece a partir de bulbos. Posee tallos de 10 a 13 cm de largo con la parte superior inclinada. Las flores de color azul lavanda son pendulares, en forma de campana y ligeramente fragantes con anteras blanco amarillentas. Florece entre abril y mayo cubriendo muchos bosques europeos de densas alfombras floridas.

Es corriente encontrar híbridos con la especie estrechamente emparentada H. hispanica, que se distinguen por sus flores más anchas y menos pendulares, a menudo con anteras más oscuras (púrpura pálido en las H. hispanica pura) y hojas también más anchas. Se producen variaciones de color, normalmente en rosado o en blanco, como en H. non-scripta alba.^[1]​

Distribución

Bosque de jacintos en Inglaterra.

Según los datos de distribución de Flora Europaea, el jacinto de los bosques es endémico de Bélgica, Gran Bretaña, Francia, Irlanda, los Países Bajos, España y Portugal y también se encuentra en Alemania, Italia y Rumania.^[2]​ En España y Portugal ha sido reemplazada por la similar H. hispanica y en Italia por H. italica.

Vista de la planta

Protección

En el Reino Unido Hyacinthoides non-scripta es una especie protegida bajo el acta parlamentaria Wildlife and Countryside Act 1981, según la cual se prohíbe a los propietarios de tierras vender las plantas y se considera un delito criminal desenterrar los bulbos de jacinto silvestre. La legislación fue endurecida en 1998, bajo el artículo 8 del acta:el comercio de bulbos o semillas de esta especie de jacintos es un delito. La famosa reserva de jacintos en Thursford, East Anglia, fue objeto de vandalismo a mediados de la década de 1990, según informó la revista de exposiciones "Look East". Afortunadamente, ninguna de las especies protegidas fue dañada.

Taxonomía

Hyacinthoides non-scripta fue descrito por (L.) Chouard ex Rothm. y publicado en Bulletin de la Société Botanique de France 81(7–8): 625. 1934.^[3]​

Etimología

El tradicional "non-script" fue añadido para diferenciar esta especie del jacinto clásico, flor que fue descrita en la mitología griega como surgida de la sangre del moribundo príncipe Jacinto como marca de su dolor por la muerte del príncipe Apolo.

Sinonimia

• Agraphis cernua (L.) Rchb.
• Agraphis nutans (Sm.) Link
• Endymion cernuus Dumort.
• Endymion lacaillei Corb.
• Endymion non-scriptus (L.) Garcke
• Endymion nutans (Sm.) Dumort.
• Hyacinthoides non-scripta var. cernua (L.) P.Silva
• Hyacinthus campanulatus Mill.
• Hyacinthus cernuus L.
• Hyacinthus non-scriptus L.
• Hyacinthus nutans (Sm.) Gray
• Hyacinthus pratensis Lam.
• Hylomenes non-scripta (L.) Salisb.
• Lagocodes belgica Raf.
• Lagocodes cernua (L.) Raf.
• Lagocodes nutans (Sm.) Raf.
• Scilla cernua (L.) Salisb.
• Scilla festalis Salisb.
• Scilla non-scripta (L.) Hoffmanns. & Link
• Scilla nutans Sm.
• Syncodium nutans (Sm.) Raf.
• Usteria hyacinthiflora Medik.
• Usteria non-scripta (L.) Chouard
• Usteria secunda Medik.
• .^[4]​^[5]​^[6]​

Referencias

Bibliografía

1. Flora of North America Editorial Committee, e. 2002. Magnoliophyta: Liliidae: Liliales and Orchidales. Fl. N. Amer. 26: i–xxvi, 1–723.

Englanninsinililja (Hyacinthoides non-scripta) on parsakasveihin (Asparagaceae, aiemmassa luokittelussa hyasinttikasveihin Hyacinthaceae) kuuluva monivuotinen sipulikasvi, jota viljellään koristekasvina. Laji esiintyy alkuperäisenä Britteinsaarilla, Belgiassa, Hollannissa, Ranskassa ja Espanjassa.

Englanninsinililja kasvaa 20:stä 30:een senttimetriä korkeaksi. Kukkavanat ovat kärjestä nuokkuvat. Niissä kasvaa runsaasti sinisiä pyöreäpohjaisia kellokukkia. Laji kukkii keväällä tai alkukesällä.

Synonyymejä:

• Endymion nutans (Sm.) Dumort.
• Hyacinthus non-scriptus L.
• Scilla non-scripta (L.) Hoffmanns. & Link

Lähteet

• Ritanen-Närhi, Paula 1999: Sipulikukat Puutarhaliiton julkaisu nro 310. Julkaisija Puutarhaliitto, Helsinki.
• United States Department of Agriculture, Germplasm Resources Information Network (GRIN), Taxonomy for Plants: Hyacinthoides non-scripta (L.) Chouard ex Rothm.

La Jacinthe des bois ou Jacinthe sauvage (Hyacinthoides non-scripta) est une espèce de plantes vivaces. Elle appartient à la famille des Liliaceae selon la classification classique. La classification phylogénétique la place dans la famille des Hyacinthaceae (ou optionnellement dans celle des Asparagaceae).

Noms régionaux : Elle est encore appelée « jacinthe sauvage », « scille penchée », « petite jacinthe », « endymion penché », « muguet bleu »^[1]. Elle est également surnommée « bleuet des bois », « bleuet » ou « coucou » dans le Nord de la France. Mais aussi « martinet » en Île-de-France.

Elle forme dans les sous-bois de grands tapis bleus à la floraison.

Description

grappe de fleurs courbée

La jacinthe des bois est une vivace haute de 20 à 40 centimètres. Elle a un bulbe de la taille d'une noisette qui est muni de racines contractiles qui le font glisser plus profondément dans des couches du sol plus humides. Ses feuilles basales linéaires, par groupe de 3 ou 6, sont dressées puis recourbées. De forme lancéolée, leur limbe a une largeur de 7 à 16 millimètres.

Lors de la floraison (avril à mai), les fleurs sont regroupées sur un racème unilatéral semi-pendant (généralement 5–12 fleurs, exceptionnellement 3–32) qui donne à la plante l'aspect de dormir. Leurs tépales sont bleu mauve, recourbés ou enroulés à leur extrémité, donnant à la fleur une forme d'entonnoir long de 14-18 mm, muni de deux bractées à la base. La hampe florale qui monte jusqu'à 500 mm persiste, sèche, après la disparition des feuilles en juin^[2].

Répartition

La jacinthe des bois vit essentiellement sous climat à forte influence atlantique. Elle est quasiment absente ailleurs. C'est en Europe une espèce indicatrice du climat océanique. Son aire de répartition globale comprend le nord-ouest de la péninsule Ibérique, l'ensemble des Îles Britanniques, ainsi que le nord, le centre et l'ouest de la France, et la Belgique. En Belgique elle est commune surtout à l'ouest (Ardennes flamandes et Bois de Hal, par exemple). La Grande-Bretagne abriterait un tiers des " bluebells " de la planète selon Landlife qui insiste sur la responsabilité de ce pays en matière de préservation de l'espèce, notamment face à des menaces telles que le changement climatique. Mais c'est la France qui abrite actuellement la majorité des populations de cette espèce, en particulier dans les forêts préservées de Picardie, de la région parisienne et de Normandie, dans l'ouest (Bretagne, Pays de Loire), dans le Centre, le Limousin et le Morvan ; où elle couvre parfois de très vastes surfaces en forte densité. Elle est également très présente dans le Nord-Pas-de-Calais (Artois, Boulonnais, Avesnois, ainsi que dans les monts de Flandre dont les sous-bois entièrement bleus au printemps ont été décrits par Marguerite Yourcenar). Sa présence est plus localisée dans le sud-ouest et elle est absente dans les régions les plus à l'est et dans le sud-est.

• Les jacinthes d'avril au bois de Ghlin dans la province de Hainaut.

• Tapis de jacinthes en sous-bois dans le Buckinghamshire.

• Sous-bois du parc de Pryor's Wood, Stevenage, Angleterre.

Ailleurs, comme dans l'ouest des Pays-Bas et le nord-ouest de l'Allemagne, la plante est vraisemblablement naturalisée. On la retrouve également dans l'est de l'Amérique du Nord. Les plantes introduites, notamment aux Pays-Bas, sont généralement des hybrides avec la jacinthe d'Espagne Hyacinthoides hispanica subsp. hispanica (Hyacinthoides ×massartiana)^[3].

Habitat et écologie

C'est une plante sciaphile et de demi-ombre, préférant les sols bien pourvus en humidité, moyennement riches en nutriments, profonds, moyennement acides à neutres, le plus souvent à texture limoneuse (limon pur ou argileux, sableux, caillouteux) et parfois des sols rocheux^[4].

C'est une plante vernale, comme l'anémone sylvie, la ficaire, les primevères ou le narcisse jaune, avec lesquels elle cohabite souvent (la floraison de la jacinthe des bois est généralement la plus tardive parmi ces plantes). Elle est bien adaptée aux sous-bois des forêts anciennes denses et sombres comme des chênaie-charmaies ou des hêtraies, car elle accomplit les phases majeures de son cycle (feuillaison et floraison) au printemps lorsque la feuillaison des arbres n'est pas encore complète et que la lumière atteint encore suffisamment les sous-bois. Elle fait alors des réserves dans son bulbe souterrain qui lui permet de patienter discrètement, après disparition des parties aériennes de la plante, durant tout l'été, l'automne et l’hiver, jusqu'au printemps suivant où elle pourra faire paraitre précocement de nouvelles feuilles grâce à ses réserves. Cette adaptation efficace lui permet de dominer densément et durablement les sous-bois qui lui sont propices. C'est une plante indicatrice des forêts anciennes, plus ou moins proches du climax ou dégradées, qui n'ont pas subi de trop longues périodes de déboisement dans le passé, car son rythme de colonisation pour constituer des populations étendues dans une forêt est relativement lent. Lorsque le milieu est plus ouvert elle est généralement supplantée, lentement mais surement, par les plantes héliophiles qui sont plus vigoureuses du fait de leur période de végétation plus longue^[5].

Elle caractérise en particulier deux associations végétales forestières répandues dans le nord-ouest de l'Europe : la chênaie-charmaie ou chênaie-frênaie à jacinthes des bois (Endymio non-scrypta - Carpinetum betuli) sur sols assez lourds (limoneux ou limono-sableux plus ou moins riche en argile, voire argileux) et humides, et surtout la hêtraie atlantique à jacinthes des bois (Endymio non-scrypta - Fagetum sylvaticae) sur sols plus légers et drainants (limoneux à sablo-limoneux, contenant moins d'argile) mais assez humides. Ces deux associations font partie de l'alliance phytosociologique des "chênaie-charmaies" (Carpinion betuli) malgré la dominance fréquente du hêtre dans la seconde^[6],[7]. Elle se trouve aussi parfois dans les haies. Sur la façade ouest des Iles britanniques, elle peut vivre en milieu plus ouvert, comme des landes ou des prairies littorales, du fait du climat particulièrement frais, humide et peu ensoleillé, comme d'autres plantes normalement sciaphiles.

Statut, menaces...

Forme blanche de l'hybride Hyacinthoides ×massartiana dans les dunes au sud de Schéveningue

Hyacinthoides non-scripta a souvent localement régressé ou localement disparu pour diverses raisons, dont la cueillette (légale ou illégale) et l'hybridation, mais elle reste globalement commune dans son aire de répartition.

Diversité de couleurs de Hyacinthoides ×massartiana, région Nord France

Dans les jardins, c'est le plus souvent la jacinthe d'Espagne (Hyacinthoides hispanica subsp. hispanica) et des hybrides qui sont introduites. Elles sont souvent confondues avec la jacinthe des bois, aussi bien par les particuliers que dans le commerce. Elles s’échappent fréquemment des jardins pour rejoindre les bois. Certains particuliers les introduisent même dans les sous-bois en croyant ainsi bien faire et le repeupler de jacinthes des bois. De plus en plus d’hybrides apparaissent entre ces deux espèces, ce qui constitue de loin la principale menace pour la jacinthe des bois à long terme. Le robuste hybride Hyacinthoides ×massartiana est fertile et par hybridation en retour apparaît une gamme de toutes les formes intermédiaires. De par leur morphologie différente, la jacinthe d'Espagne et les hybrides ne forment pas ou rarement des populations en tapis à floraison dense comme le fait la jacinthe bois, elles n'en ont pas la légèreté ni l'élégance, et leur couleur bleue est bien moins intense, ainsi le phénomène spectaculaire des sous-bois entièrement bleus au printemps disparaît là ou la jacinthe des bois s'hybride avec la jacinthe d'Espagne, faisant définitivement disparaitre un patrimoine esthétique important dans certaines localités.

Le réchauffement climatique pourrait fragiliser l'espèce dans la partie méridionale de son aire de répartition.

La jacinthe des bois est classée espèce protégée dans certaines régions de France, notamment à la périphérie de son aire de répartition où elle est peut-être moins commune (Centre, Lot-et-Garonne, Limousin…), ainsi qu'en Belgique. Par conséquent, la cueillette est à faire avec précaution et localement à éviter dans ces deux pays.

De même en Grande-Bretagne où elle est aussi considérée comme en forte régression et où, en tant qu'une des espèces prioritaires du BAP (Biodiversity Action Plan), elle bénéficie d'une protection légale (avec interdiction de vente) depuis 1998. Elle y fait aussi l'objet d'une culture conservatoire ainsi que d'un plan national de restauration et d'opérations de réintroductions, dont en clairières forestières restaurées avec des plantes issus de semis (pour conserver la diversité génétique), sur sol inversé (« soil inversion »^[8]).

Le Royaume-Uni est le plus avancé dans la protection de cette espèce : le Bluebell project anglais a vu le jour en 1995, mais les premières réintroductions ont été plus tardives, car il faut jusqu'à six ans pour produire un oignon (bulbe) à partir de semis pour obtenir de nouvelles semences.

Utilisations

Fleur légèrement parfumée, elle est utilisée comme plante ornementale dans les bordures herbacées.

Les jacinthes synthétisent une large gamme de composés biochimiques avec de possibles propriétés médicinales. Elles contiennent au moins 15 composés biologiquement actifs qui peuvent leur fournir une protection contre les insectes et les animaux. Certains extraits - des alcaloïdes hydrosolubles - sont semblables à des composés testés pour être utilisés dans la lutte contre le VIH et le cancer^[9].

Leurs bulbes sont utilisés dans la médecine traditionnelle contre les leucorrhées, comme diurétique ou hémostatique, tandis que la sève riche en mucilages des bulbes et des tiges de jacinthe contiennent une gomme donnant une colle forte qui servait jadis à empeser les collerettes et les fraises, à fixer les empennages des flèches et à la reliure^[10].

Elle est connue en homéopathie sous le nom d’Agraphis nutans utilisé dans la sphère ORL^[11].

La jacinthe des bois peut être considéré comme une des fleurs préférées du Royaume-Uni et sert de logo à la Botanical Society of the British Isles^[12].

Synonymes

• Endymion non-scriptus (L.) Garcke
• Endymion nutans Dumort.
• Scilla non-scripta (L.) Hoffmanns. & Link

Remarque

Hyacinthoides non-scripta a pu être considérée comme ayant deux sous-espèces. La première était Hyacinthoides non-scripta subsp. non-scripta, la jacinthe des bois à proprement parler. La seconde était Hyacinthoides non-scripta subsp. hispanica, c'est-à-dire la scille d'Espagne.

Ce classement ne semble plus être d'actualité.

Étymologie

• Hyacinthoides non-scripta : de Hyacinthe, personnification du printemps tué puis transformé en fleurs par Apollon et du latin non-scriptus : sans marque (sur les feuilles).
• Endymion nutans : de Endymion, berger plongé par Zeus dans un sommeil perpétuel (rappelle l'aspect endormi de la plante) et du latin nutans : penché.

Voir aussi

Notes et références

1. ↑ (fr) Référence Tela Botanica (France métro) : Hyacinthoides non-scripta
2. ↑ (en) Clive A. Stace, New Flora of the British Isles, Cambridge University Press, 2010, p. 920–921
3. ↑ (en) « Discover / Natural History Museum », sur nhm.ac.uk (consulté le 17 octobre 2021).
4. ↑ J. C. Rameau, D. Mansion et G. Dumé, Flore forestière française, guide écologique illustré : plaines et collines, vol. Tome 1, Institut pour le Développement Forestier, 2009, 1785 p. (ISBN 978-2-904740-16-9 et 2-904740-16-3, lire en ligne), p. 1205.
5. ↑ Jean-Claude Rameau et J.-M. Roer, Les forêts acidiphiles du sud-est du Bassin parisien. Colloques phytosociologiques, III, Les forêts acidiphiles, Lille, 1974, p. 290
6. ↑ M. Bounieras, G. Arnal et C. Bock, Guide des groupements végétaux de la région parisienne : Bassin parisien, Nord de la France, Paris, Belin, 2001, 639 p. (ISBN 2-7011-2522-7).
7. ↑ Catteau, Duhamel et al., Guide des végétations des zones humides de la région Nord-Pas-de-Calais, Bailleul, Centre régional de phytosociologie agréé du conservatoire botanique national de Bailleul, 2009, 630 p. (ISBN 978-2-909024-11-0 et 2-909024-11-3), p.422-423
8. ↑ Site Wildflower de l'ONG anglaise Landlife, à propos de la restauration de clairières à jacinthes
9. ↑ (en) « Bluebells could help fight cancer », sur BBC, 15 janvier 1998
10. ↑ (en) Hyacinthoides nonscripta - (L.) Chouard. ex Rothm, site Plants for a Future
11. ↑ Alain Sarembaud et Bernard Poitevin, Médicaments à usage homéopathique. Dictionnaire pratique, Elsevier Masson, 1996, p. 11
12. ↑ (en) Gabriel E. Hemery, « A new image for the society », BSBI News, n^o 100,‎ septembre 2005, p. 5–6

Coinnle corra a thugtar ar chineál planda.

Jasna česnička (Hyacinthoides non-scripta) je rostlina ze swójby hyacintowych rostlinow (Hyacinthaceae).

Wopisanje

Jasna česnička docpěwa wysokosć wot 15 hač 30 cm.

Łopjena su linealne, błyšćace a docpěwaja šěrokosć wot 5 hač 10 mm.

Kćěje wot apryla hač meje. Kćenja su módre a steja po štyrjoch hač po dwacećoch w kići. Zwónčkoja kćenjowa wobalka je na spódku zrosćena. Kćenjowe stołpiki su krótše hač nošne łopješka a před-łopješka.

Stejnišćo

Rosće w lisćowych lěsach a kerčinach.

Rozšěrjenje

Rostlina je w zapadnej a sewerozapadnej Němskej a zapadnej Europje rozšěrjena.

Taksonomija

Synonymy za Hyacinthoides non-scripta su: Endymion non-scriptus (L.) Garcke, Hyacinthus non-scriptus L. a Scilla non-scripta (L.) Hoffmanns. et Link

Jasna česnička wutwori z Zwónčkatej česničku (Hyacinthoides hispanica) morfologisce ćěžko wotmjezowamny a bjezwonjowy bastard Hyacinthoides hispanica × Hyacinthoides non-scripta = Hyacinthoides × massartiana Geerinck (Synonym: Hyacinthoides × variabilis P.D.Sell). Tutón hybrid je jara wariabelny w jeho přiznamjenjach, steji pak w jeho wutworjenju přiznamjenjow zwónčkatej česničce bliže. Kultiwowane a wodźiwjene rostliny často na tutym bastardźe bazuja.

Žórła

• Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 278 (němsce)
• Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005.
• Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
• Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
• Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)

De wilde hyacint of boshyacint (Hyacinthoides non-scripta, synoniem: Scilla non-scripta) is een plant uit de aspergefamilie (Asparagaceae).

De plant werd reeds door Carl Linnaeus beschreven, die deze de soortaanduiding non-scripta gaf omdat men bij deze plant in tegenstelling tot de hyacinten geen witte tekens in de bloemdekbladen kon onderscheiden. Linnaeus deelde hem in bij de hyacinten (Hyacinthus). Later werd de plant bij het geslacht Scilla ingedeeld. Nu wordt de plant ingedeeld bij het geslacht Hyacinthoides.

Kenmerken

Wilde hyacinten in het Muziekbos (Vlaamse Ardennen)

De bladeren zijn lijn-lancetvormig, lang en 0,3-1 cm breed.

De geurende bloemen zijn buis- tot licht klokvormig en hebben gele helmknoppen. Alleen de uiteinden van de tepalen zijn teruggebogen. De bloemen zijn trosvormig gegroepeerd, en hangen naar een zijde. Witte exemplaren worden vaak aangetroffen. Roze vormen zijn zeldzamer. De vrucht is eivormig, de zaden hebben een zwarte kleur.

De favoriete standplaats is in loofbossen. De plant vermeerdert zich door zaadvorming en vegetatief door bijbolletjes.

Verspreiding

Wilde hyacinten in het Belgische Hallerbos

De plant is afkomstig uit West-Europa. Het verspreidingsgebied beslaat het noorden van het Iberisch Schiereiland, de Britse Eilanden, West-Frankrijk en West-België. Elders zoals in West-Nederland en Noordwest-Duitsland is de plant vermoedelijk verwilderd.

In het Iberisch Schiereiland en Noord-Afrika wordt de soort vervangen door de Spaanse hyacint Hyacinthoides hispanica, die bredere bladeren (1-1,5 cm) en een rechtopstaande stengel met geurloze, klokvormige bloemen met blauwe helmknoppen heeft.

Wilde hyacinten in het bos van Ghlin (Henegouwen)

In België komt de wilde hyacint voor ten westen van de lijn Mechelen, Gembloers, Namen en Maas.^[1][2]

In Nederland treft men de plant vooral in de binnenduinen. De in Nederland voorkomende planten worden meestal opgevat als te zijn ontstaan door bastaardering van Hyacinthoides non-scripta en Hyacinthoides hispanica, waarvan beide waarschijnlijk niet (meer) in zuivere vorm voorkomen. Hoewel men plaatselijk wel enkele planten kan vinden met ogenschijnlijk 'zuivere' kenmerken van één der oudersoorten, lijkt het beter om zulke planten op te vatten als de uiterste vormen van de volkomen vruchtbare hybridenzwerm van de oorspronkelijke soorten.^[3][4]

Ecologische aspecten

De plant wordt bestoven door hommels en zweefvliegen.

De plant wordt bedreigd door twee oorzaken:

• De ontbossing: De soort groeit alleen in oude bossen en wegens haar grote zaden zaait ze zich slechts in haar onmiddellijke omgeving.
• De tuinen: Door het planten in de tuinen van de Spaanse hyacint (Hyacinthoides hispanica) ontstaat er in toenemende mate bastaardering.

De krachtige hybride, Hyacinthoides ×massartiana heeft bredere bladeren (1,5-4 cm), zwakgeurende, licht klokvormige bloemen met blauwachtige meeldraden op een minder gebogen stengel. De hybride is fertiel en door terugkruising ontstaan tal van tussenvormen. Daardoor is er een reëel risico dat de soortechte Hyacinthoides non-scripta op termijn op vele plaatsen verloren zal gaan.

Plantengemeenschap

De wilde hyacint is een kensoort voor het onderverbond Ulmenion carpinifoliae van het verbond van els en gewone vogelkers (Alno-padion).

Het is ook een indicatieve soort voor het eiken-haagbeukenbos met wilde hyacint (Endymio-Carpinetum) en voor het eiken-beukenbos met wilde hyacint (Endymio-Fagetum).

• Plant met witte bloemen in de duinen ten zuiden van Scheveningen

• Plant met roze bloemen in het Hallerbos

• Bloemdiagram

• Vruchten

Voetnoten

Externe links

• Wilde hyacint (Hyacinthoides non-scripta) in: van Uildriks, F. & V. Bruinsma (1898) - Plantenschat; op de Nederlandstalige Wikisource.

Zie de categorie Hyacinthoides non-scripta van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Klokkeblåstjerne (Hyacinthoides non-scripta) er en plante i aspargesfamilien. Den er en elsket vårplante i England.

Den er en flerårig urt med løk. Den har 3–6 smale blader ved basis av planten. Blomsterstilken kan bli opptil 50 cm høy og bøyer seg ned ved toppen. En klase med 5–12 klokkeformede, blå blomster sitter i toppen av stilken. Blomstene dufter søtt.

Klokkeblåstjerne forekommer naturlig i Vest-Europa fra Portugal og Spania til De britiske øyer og Nederland. Den har forvillet seg i Tyskland. Den vokser i løvskog og blomstrer om våren før trærne får blader. Lengst vest finnes arten også i åpent landskap. I skogene i Belgia, Vest-Frankrike og England vokser klokkeblåstjerne ofte i store mengder sammen med kusymre og vill påskelilje.

Klokkeblåstjerne hadde tidligere det vitenskapelige navnet Scilla non-scripta og ble regnet til den store liljefamilien.

Det er denne planten som kalles bluebell i England, og den må ikke forveksles med blåklokke som vokser i Norge.

Litteratur

• C. Grey-Wilson og M. Blamey; norsk utgave T. Faarlund og P. Sunding (1992). Teknologisk Forlags store illustrerte flora for Norge og Nord-Europa. Teknologisk Forlag. ISBN 82-512-0355-4.
• D. Piggot (1982). «Løvskogen og blomstene der». I G. Halliday og A. Malloch; oversatt av P. Sunding og A.M. Sunding. Ville vekster i Norge og våre naboland. Schibsted. ISBN 82-516-0908-9.

Eksterne lenker

Klokkeblåstjerne i en skog i Kent

Klokkeblåstjerne i åpent landskap ved Tintagel i Cornwall

• (sv) Klokkeblåstjerne hos Dyntaxa
• (en) Klokkeblåstjerne i Global Biodiversity Information Facility
• (en) Klokkeblåstjerne hos NCBI
• (en) Klokkeblåstjerne hos ITIS
• (en) Klokkeblåstjerne hos Tropicos
• (en) Kategori:Hyacinthoides non-scripta – bilder, video eller lyd på Wikimedia Commons
• (en) Hyacinthoides non-scripta – galleri av bilder, video eller lyd på Wikimedia Commons
• Hyacinthoides non-scripta – detaljert informasjon på Wikispecies

Hyacinthoides non-scripta (anteriormente Endymion non-scriptus ou Scilla non-scripta), conhecida popularmente como Jacinto, Hiacinto, Jacinto-dos-Bosques, Jacinto-silvestre, é uma planta perene bulbosa, encontrada em áreas atlânticas europeias do noroeste da Península Ibérica às Ilhas Britânicas, também usada como planta de jardim. Na primavera, H. non-scripta produz uma inflorescência unilateral de 5 a 12 flores tubulares, de violeta-azul com cheiro doce, com tépalas muito recurvadas e 3 a 6 folhas basais, lineares e longas.

H. non-scripta é particularmente associada a zonas de floresta antiga, onde pode dominar o chão, cobrindo-o em tapetes de flores azul-violeta, embora possa ocorrer em habitats mais abertos nas regiões ocidentais. A espécie relacionada, H. hispanica^[2] introduzida nas Ilhas Britânicas, hibridiza-se com H. non-script produzindo intermediários conhecidos como H. x massartiana.^[3]

Bluebell das Ilhas Britânicas

Jacinto dos Campos tem tons mais pálidos, pétalas menos recurvadas e pólen azul

Espécies relacionadas

Hyacinthoides non-scripta forma um clado com três outras espécies - H. hispanica, H. paivae e H. cedretorum - centradas na Península Ibérica.^[1] H. paivae é restrito a uma pequena área do noroeste da Península Ibérica (Galiza e partes de Portugal), enquanto H. cedretorum é encontrado em áreas montanhosas do norte da África ocidental (Marrocos e Argélia). Dentro da Iberia, H. non-script e H. hispanica são geograficamente separadas pelo rio Douro. O género contém sete espécies adicionais, a maioria distribuída mais a leste, na bacia do Mediterrâneo.

Distribuição e ecologia

Hyacinthoides non-scripta é nativo das partes ocidentais da Europa Atlântica, do noroeste de Portugal, até à Holanda e as Ilhas Britânicas.^[4] Encontra-se na Bélgica, Espanha, França, Grã-Bretanha, Holanda, Irlanda e Portugal, e é uma espécie naturalizada na Alemanha, Itália e Roménia.^[5] Foi igualmente introduzida em várias partes da América do Norte, no noroeste do Pacífico (Colúmbia Britânica, Washington e Oregon), na região dos Grandes Lagos (Ontário, Nova York, Ohio e Pensilvânia) e outras partes dos Estados Unidos (Virginias, Kentucky e Indiana).^[6]

Referências

32em

Engelsk klockhyacint (Hyacinthoides non-scripta) är en växtart i familjen sparrisväxter.

Externa länkar

• Den virtuella floran
• Wikimedia Commons har media som rör Engelsk klockhyacint.
  Bilder & media

Denna växtartikel saknar väsentlig information. Du kan hjälpa till genom att tillföra sådan.

Hoa Chuông Xanh là một loài thực vật có hoa trong họ Măng tây. Loài này được (L.) Chouard ex Rothm. mô tả khoa học đầu tiên năm 1944.^[2]

Hình ảnh

Chú thích

Liên kết ngoài

• Phương tiện liên quan tới Hyacinthoides non-scripta tại Wikimedia Commons
• Dữ liệu liên quan tới Hyacinthoides non-scripta tại Wikispecies
• Vườn thực vật hoàng gia Kew; Đại học Harvard; Australian Plant Name Index (biên tập). “Hyacinthoides non-scripta”. International Plant Names Index. Truy cập ngày 16 tháng 7 năm 2013.

Bài viết liên quan phân họ thực vật Scilloideae này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia bằng cách mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.

• x
• t
• s

イングリッシュ・ブルーベル Hyacinthoides non-scripta ( シノニム Endymion non-scriptum, Scilla non-scripta ) はツルボ亜科のヒアシントイデス属 Hyacinthoides に属する、春咲きの球根性多年草である。

名前[編集]

学名の "non-scripta" および "non-scriptum" は「文字が書かれていない」もしくは「印が付けられていない」の意味で、ギリシャ神話に登場する花「ヒアシンス」と区別するためこの名が付けられた。神話によれば、ヒアシンスは、額に重症を負った瀕死のヒュアキントスの流した血から現れ咲いた花である。太陽神アポローンは、熱愛していたこの美しい少年の死を嘆き悲しみ、その涙は生まれたばかりのこの花に降り注いだ。以来ヒアシンスの花弁には、アポローンの嘆きの声を表す "AIAI" の文字が記されているのだと伝えられている。この神話でヒアシンスと呼ばれている花は、ヒアシンス属の野生種またはアヤメ属の野生種であると考えられているが、別の花である可能性もある。^[1]

イングリッシュ・ブルーベル (Hyacinthoides non-scripta) をスコティッシュ・ブルーベル (Campanula rotundifolia) と混同しないように注意。ヒアシントイデス (Hyacinthoides) は「ヒアシンスに似た」という意味である。エンデュミオーン ( Endymion ) はギリシャ神話の別の物語の主人公であり、シラー (Scilla ) は本来は海葱 ( Urginea maritima ) を表すギリシャ語であった^[2]。

特徴[編集]

4月から5月頃に開花する。花茎は10-30cmの高さで先端が湾曲して下垂する。ラヴェンダーブルーの花は筒状で、花弁の先端だけが外側に丸くカールし、個々の花は花茎の片方の側からのみ釣り下がる。葯は薄黄色を帯びた白またはクリーム色で、花筒の内部に半分よりも奥の部分で付着する。花は心地よい芳香を放ち、通常強く香る。葉は全て根出葉で細い線状の皮針形葉。花色の変異は、多くは桃色系だが白系の変異株もある ( H. non-scripta 'Alba' ) ^[3] 。 受粉はミツバチなどの昆虫による。黒い種子は長期にわたって発芽力を保持し、採種から数年を経ていても好適な環境が与えられれば発芽する。種子から発芽した苗は２年で開花する。このため適地においては短期間で自生地を広げることが可能である。

種間交雑[編集]

英国では、外来種であるスパニッシュ・ブルーベル (Hyacinthoides hispanica) との大規模な交雑が広範囲に広がっている。おそらく他の場所においても同様であろう。この二つの種は遺伝的に近接しているため繁殖可能な雑種を作る。このためスパニッシュ・ブルーベルが持ち込まれた場所の周辺には交雑種の群落が形成され、より広い環境適応性を持つ交雑種はしばしば在来種を自生地から駆逐してしまう。交雑種の特徴は多様である。以下に記載する特徴は交雑種の徴候を示す。:

• 花茎が湾曲せず直立する。
• 花が花茎の両側から釣り下がる。
• 花がイングリッシュ・ブルーベルよりも広く開いてベル型。側面が平行な長いチューブ型ではない。
• 葯が、少なくとも未熟なうちは、白やクリーム色ではなくて濃い青または薄い青。
• 葉の幅がイングリッシュ・ブルーベルよりも広い。
• 香りが弱い、あるいはあまり香りが良くない。

自生地[編集]

多くの北西ヨーロッパの森林床は、春にはこの密集して咲く青い花のカーペットに覆われる。これは一般に「ブルーベルの森 ( Bluebell wood ) 」として知られている。ブルーベルの大群は、特にイングランド東部およびリンカンシャーにおいて、しばしば指標生物として「古森 ( Ancient woodland ) 」を特定するために用いられる^[4]。イングリッシュ・ブルーベルの個体数の70%はグレートブリテン島に存在すると推定されている。

分布[編集]

ベルギー、グレートブリテン、フランス、アイルランド、オランダ、スペイン、ポルトガルにおいては在来種である。また、ドイツ、イタリア、ルーマニアには外来種として帰化している^[5]。

保護[編集]

英国では「野生生物及び田園地帯保護法」 ( Wildlife and Countryside Act 1981 ) によって保護されている種である。土地所有者が自分の所有地から球根を掘り出して売買する事は禁止されており、野生の球根を自生地から採取することは犯罪である。この法は1998年に強化され、野生の球根または種子のいかなる商取引も違法となった。

関連項目[編集]

• Bluebell wood
• Ancient woodland

ギャラリー[編集]

• A bluebell wood

参考文献[編集]