Cost capìtol a l'é mach në sbòss. Da finì.
A chërs an dzora a latifeuje vive, ma a continua a fruté ëdcò quand che a sio mòrte.
A venta mai mangé un bolè trovà se un a l'é nen un bon conossidor dij bolè!
As peul nen mangesse.
Spongipellis spumeus (Sowerby) Pat.
Cost capìtol a l'é mach në sbòss. Da finì.
AmbientA chërs an dzora a latifeuje vive, ma a continua a fruté ëdcò quand che a sio mòrte.
Comestibilità A venta mai mangé un bolè trovà se un a l'é nen un bon conossidor dij bolè!
As peul nen mangesse.
Gąbczak piankowy (Sarcodontia spumea (Sowerby) Spirin) – gatunek grzybów należący do rodziny strocznikowatych (Meruliaceae)[1].
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Sarcodontia, Meruliaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1799 r. James Sowerby nadając mu nazwę Boletus spumeus. Później zaliczany był do różnych innych rodzajów w randze gatunku lub odmiany. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 2001 Wiaczesław Spirin[1]. Niektóre synonimy naukowe[2]:
Nazwa polska pojawiła się po raz pierwszy w pracy Stanisława Domańskiego i in. w 1967 r[3]. Obecnie, po przeniesieniu tego gatunku do rodzaju Sarcodontia (kolcówka) jest ona niespójna z nazwą naukową.
Owocnik jest jednoroczny, typu huba. Do podłoża przyrasta bokiem[4].
Ma szerokość do 20 cm i grubość do 10 cm. Kształt półkulisty, poduszkowaty, lub konsolowaty. Wydłużona nasada tworzy rodzaj trzonu wrastającego w podłoże. Powierzchnia górna u młodych okazów jest kosmato-filcowata, u starszych szczeciniasto-włochata lub szorstka i pokryta z rzadka kępkami włosków. Barwa początkowo kremowobiała, potem coraz ciemniejsza; oliwkowobrązowa i ochowoszarą. Brzeg nieco pofalowany, tępy, u młodych okazow biały, potem żółtoochrowy , a po wyschnięciu oliwkowoszary[4].
Rurkowy o barwie kremowobiałej. Rurki tworzą jedną tylko warstwę o grubości 1,5-5 cm. Ich ostrza są równe lub drobno ząbkowane. Pory o kształcie od okrągłego do kanciastego i średnicy 0,2-0,5 mm. Na jednym mm mieści się ich najczęściej 2-4, wyjątkowo 1-5[4].
Dwuwarstwowy. Górna warstwa ma grubość 0,5-1,5 cm i miąższ jest w niej gąbczasty i wodnisty, dolna warstwa ma grubość 2-3 cm i miąższ jest w niej włóknisty i bardziej twardy[4].
System strzępkowy monomityczny. Strzępki generatywne ze sprzążkami. Cechuje je heterotalizm. Strzępki w tramie mają szerokość 2-4,5 µm i nieco tylko pogrubione ściany (do 0,5 µm). Są bezbarwne i splecione, a ich sprzążki mają grubość 4-9 µm. Strzępki w kapeluszu mają szerokość 3-7 µm, gęstą i częściowo ziarnistą protoplazmę. W hymenium brak cystyd i innych płonnych elementów. Podstawki zgrubiałe, 4- sterygmowe, o rozmiarach 20-30 × 7-9 µm. Zarodniki o kształcie od szeroko elipsoidalnego do owalnego z zaostrzoną podstawą, bezbarwne, gładkie, nieamyloidalne i grubościenne. Mają rozmiar 6-8,5 × 4,5-6 µm[5].
Występuje tylko na półkuli północnej. Jego stanowiska zanotowano w Ameryce Północnej, Europie i Japonii[6]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek zagrożony wymarciem. Jego przeżycie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Austrii, Niemczech, Holandii, Litwie i Norwegii[3].
Rośnie na drzewach, zwłaszcza w parkach, alejach i przy drogach. Występuje głównie na drzewach liściastych, rzadziej iglastych. W Polsce notowany był na brzozach, topolach, jabłoni domowej, jesionach, kasztanowcach, orzechu włoskim[3][4].
Saprotrof i groźny pasożyt drzew. Rozwija się zarówno na martwych, jak i na żywych drzewach. Atakuje drzewa osłabione i doprowadza do powstawania w nich dziupli[4]. Powoduje białą zgniliznę drewna[5]. Ochrona drzew polega na profilaktyce – zabezpieczaniu ran środkami grzybobójczymi[4]. Grzyb niejadalny.
Jest kilka podobnych hub o białawym i mięsistym owocniku. Najbardziej podobny jest złotoporek niemiły (Aurantiporus fissilis). Najłatwiej odróżnić go po tym, że ma owocnik jednowarstwowy, w całości mięsisty. Drobnoporek mleczny (Postia tephroleuca) i drobnoporek gorzki (Postia stiptica) są także całkowicie mięsiste, mają ostre brzegi i wydzielają krople cieczy. Pospolity wrośniak anyżkowy rośnie głównie na wierzbach, ma większe pory i charakterystyczny zapach[4].
Gąbczak piankowy (Sarcodontia spumea (Sowerby) Spirin) – gatunek grzybów należący do rodziny strocznikowatych (Meruliaceae).
