Bzikavka dešťová (Haematopota pluvialis), lidově hovado, je hmyz z čeledi ovádovitých a nejhojnější zástupce rodu Hamatopota.[1]
Bzikavka dešťová dosahuje velikosti kolem 1 cm, od ostatních druhů je rozlišitelná podle šedo-hnědě skvrnitých křídel.[1] Je dobrým letcem.
Hojná až velmi hojná, obvykle v blízkosti vod. Vyskytuje se do nadmořských výšek kolem 2000 m n. m.[1]
Po zásnubním letu následuje kopulace na zemi. Samička následně vyhledává teplokrevné živočichy včetně člověka, aby nasátím krve mohla zajistit vývoj vajíček. Kůži nepropichuje a krev nenasává jako např. komár, ale prokousne ji a vytékající krev olizuje. (Kousnutí je poměrně bolestivé, svědivé a může způsobit velké otoky.) Při vyhledávání potravy se orientuje zrakem, na kratší vzdálenosti čichem a podle tepla. Vajíčka klade ve skupinkách na rostliny. Dravé larvy žijí a kuklí se v bahně[2] nebo vlhké půdě. Jejich potravou jsou drobní bezobratlí (např. plži, hmyz). V podmínách České republiky se vyvíjí jedna generace ročně. Dospělci se objevují od června do října.[1] Samci se živí nektarem.
Na území České republiky napadá z ovádů člověka nejčastěji právě bzikavka dešťová a bzikavka slepoočka.[3]
Obrázky, zvuky či videa k tématu bzikavka dešťová ve Wikimedia Commons
Bzikavka dešťová (Haematopota pluvialis), lidově hovado, je hmyz z čeledi ovádovitých a nejhojnější zástupce rodu Hamatopota.
Die Regenbremse (Haematopota pluvialis), im Volksmund auch Regenbogenbremse, Blinde Fliege, Gewitterbremse sowie Faulstich genannt,[1] ist eine Fliegenart aus der Familie der Bremsen (Tabanidae).
Regenbremsen erreichen eine Körpergröße von 8 bis 12 Millimetern. Der schlanke Körper weist eine dunkelbraune bis graue Färbung auf, der Thorax besitzt dunkle Längsstreifen. Die auffallend großen Facettenaugen sind bei den Weibchen deutlich getrennt, bei den Männchen stoßen sie aber fast auf der gesamten Innenseite aneinander. Sie sind weinrot gefärbt, werden bei den Weibchen aber durch drei in Regenbogenfarben gefärbte Zackenbinden dominiert. Die Männchen weisen nur eine solche Binde an der unteren Außenseite der Augen auf. Die Flügel sind milchig und haben eine weiße bis gräuliche Marmorierung. Sie werden in Ruhestellung dachartig über das Abdomen gelegt. Das Weibchen besitzt einen kräftigen, kurzen Stechrüssel, welcher beim Männchen weitgehend zurückgebildet ist. Die Fühler sind mehrgliedrig und hornartig nach vorne gestreckt.
Die Regenbremse kommt in der gesamten paläarktischen Region bis in eine Höhe von etwa 2000 m vor. Sie gilt als häufigste Bremsenart Europas und ist vor allem in Sümpfen und Feuchtwiesen sowie in Waldnähe, aber nicht innerhalb von Wäldern zu finden.
Die Weibchen saugen Blut von Säugetieren, wohingegen sich die Männchen von Nektar und Pflanzensäften ernähren. Wie die meisten Bremsen benötigen die Weibchen der Regenbremse eine Blutmahlzeit zur Eientwicklung. Die Eiablage erfolgt in geschichteten Eipaketen an Pflanzen in Wassernähe. Die Larven leben im Wasser oder feuchtem Boden und beziehen den notwendigen Sauerstoff durch Hautatmung. Sie ernähren sich von Detritus und Aas.
Die Flugzeit der Art reicht von Mai bis Oktober. Gerade im Hochsommer kommt es häufig zu Stichen an Menschen. Anders als zum Beispiel Stechmücken oder die Rinderbremse nähert sich die Regenbremse beinahe lautlos. Dem Stich folgt wie bei den meisten blutsaugenden Insekten eine Quaddelbildung und ein starker Juckreiz. Es können dabei auch Krankheiten wie Milzbrand oder die Weilsche Krankheit übertragen werden.[2]
Die Namen Regenbremse sowie Gewitterbremse beziehen sich auf die besonders hohe Aktivität und Stechbereitschaft von Haematopota pluvialis kurz vor und bei Regen.[3] Die Herkunft des Namens Blinde Fliege ist nicht restlos geklärt. In der Literatur findet sich die Erklärung, dass sich der Name auf die getrübten Flügel bezieht[4] sowie, dass die Bezeichnung auf der Tatsache beruht, dass sich die Regenbremse bei der Nahrungssuche kaum stören und sich dadurch meist ohne Fluchtversuch leicht erschlagen lässt, als ob sie blind wäre.[5] Gelegentlich heißt es auch, der Name stammt von der früher verbreiteten Annahme, dass der Biss eines Weibchens einen Menschen erblinden lassen kann. Neben der Regenbremse wird jedoch auch manchmal die Bremse allgemein oder die Gemeine Blindbremse (Chrysops caecutiens) als Blinde Fliege bezeichnet.
Der Name Regenbogenbremse geht auf die in allen Regenbogenfarben schillernden Facettenaugen der Regenbremse zurück.
Die Regenbremse (Haematopota pluvialis), im Volksmund auch Regenbogenbremse, Blinde Fliege, Gewitterbremse sowie Faulstich genannt, ist eine Fliegenart aus der Familie der Bremsen (Tabanidae).
Juu Bliende (Haematopota pluvialis), juu der Bloud sucht, is n Insekt. Doo Dierte fljooge fon Moai bit Oktober, besunners an n Wooldraant un in eepene fuchtige Loundskuppe. N besunners apfaalend Määrkmoal fon disse Oard sunt doo bunte wällige Striemele ap doo Facetten-Oogene.
Juu Bliende (Haematopota pluvialis), juu der Bloud sucht, is n Insekt. Doo Dierte fljooge fon Moai bit Oktober, besunners an n Wooldraant un in eepene fuchtige Loundskuppe. N besunners apfaalend Määrkmoal fon disse Oard sunt doo bunte wällige Striemele ap doo Facetten-Oogene.
Haematopota pluvialis, the common horse fly or notch-horned cleg fly, or simply cleg in Scotland and northern parts of Ireland, is a species belonging to the family Tabanidae subfamily Tabaninae.[1][2][3]
This species is present in most of Europe, in the Near East, and in the eastern Palearctic realm.[4] It mainly lies in heath and moorland, and in spruce forest edge.[5]
Haematopota pluvialis can reach a length of 5–11.5 millimetres (0.20–0.45 in), with a wingspan of 8–10 mm.[5] This species has large compound eyes necessary for locating its prey. They are hairy and brightly colored, with stripes extended over most of the eye. In males, the eyes touch at the centre of the frons and the colored stripes are restricted to the lower part.[6][7]
The first antennal segment is quite bulbous and has a strong sub-apical notch in the female. The thorax is grey, with black longitudinal stripes. The abdomen shows a dark background with a series of lateral pale spots and clearer bands at the end of each black segment. Also the wings have a distinctive pattern, being dark mottled by several clear spots. The legs are black, with yellowish-brown rings.[6][8]
This species is similar to the also common Haematopota crassicornis, but differs from that species in the orange third antennal segment, in the presence of the sub-apical notch and in the overall brown colouration compared to the often grey tinge of crassicornis.[6][7]
These horse flies can be encountered during the daylight hours from late May through late October.[5] The males are harmless and feed on nectar,[7] while the females feed on mammal blood (hematophagy) (hence the Latin name Haematopota pluvialis, literally meaning 'blooddrinker of the rains'), mainly cattle and horses, needing blood for developing eggs. When they bite they inject fluids inhibiting the coagulation of blood, which flows out in such a way that allows the horsefly to lap it. They are also able to bite humans painfully. Females lay their eggs at the base of grass-stems or on the surface of moist soil.
,_Giethoorn,_the_Netherlands.jpg)
Female
Male, with its characteristic eyes
The separated female eyes
Wing detail
Haematopota pluvialis, the common horse fly or notch-horned cleg fly, or simply cleg in Scotland and northern parts of Ireland, is a species belonging to the family Tabanidae subfamily Tabaninae.
Harilik sõgelane (Haematopota pluvialis) on kahetiivaliste seltsi kuuluv putukaliik.
Putukat on ka Eestis.[1]
Harilik sõgelane (Haematopota pluvialis) on kahetiivaliste seltsi kuuluv putukaliik.
Putukat on ka Eestis.
Paprastasis žabalis (lot. Haematopota pluvialis) – sparvinių (Tabanidae) šeimos dvisparnių vabzdžių rūšis. Sutinkamas šiaurinėje Eurazijoje, Šiaurės Afrikoje; dažnas Lietuvoje.
Kūnas 8–12 mm ilgio[1]. Krūtinėlė pilka, pilvelis su šviesesnėmis juostomis, akys didelės, blizgios, raštuotos. Kojos ilgos, su geltonais ruožais. Sparnai raštuoti.
Skraido vasarą pievose, ganyklose, prie vandens. Patelės siurbia daugiausia arklių kraują, skaudžiai gelia ir žmonėms. Ypač paprastasis žabalis nuožmus prieš lietų. Kaip ir kitos sparvos, gali pernešti ligas.
Paprastasis žabalis (lot. Haematopota pluvialis) – sparvinių (Tabanidae) šeimos dvisparnių vabzdžių rūšis. Sutinkamas šiaurinėje Eurazijoje, Šiaurės Afrikoje; dažnas Lietuvoje.
Kūnas 8–12 mm ilgio. Krūtinėlė pilka, pilvelis su šviesesnėmis juostomis, akys didelės, blizgios, raštuotos. Kojos ilgos, su geltonais ruožais. Sparnai raštuoti.
Skraido vasarą pievose, ganyklose, prie vandens. Patelės siurbia daugiausia arklių kraują, skaudžiai gelia ir žmonėms. Ypač paprastasis žabalis nuožmus prieš lietų. Kaip ir kitos sparvos, gali pernešti ligas.
Regnbroms adolah sabuah spesies Tabanidae. Spesies ko juo marupokan bagian dari ordo Diptera, kelas Insecta, filum Arthropoda, dan kingdom Animalia.
Lalek kudo dewasa mahisok nektar dan kadang-kadang sarbuak sari. Betino dari kabanyakan spesies adolah anautojenik, nan artinyo butuah mahisok darah sabalun mampu untuak bareproduksi sacaro efektif. Telua dilatakkan di ateh batu atau vegetasi biasonyo balansuang dakek jo aia misalnyo kolam ranang.
Regnbroms adolah sabuah spesies Tabanidae. Spesies ko juo marupokan bagian dari ordo Diptera, kelas Insecta, filum Arthropoda, dan kingdom Animalia.
Lalek kudo dewasa mahisok nektar dan kadang-kadang sarbuak sari. Betino dari kabanyakan spesies adolah anautojenik, nan artinyo butuah mahisok darah sabalun mampu untuak bareproduksi sacaro efektif. Telua dilatakkan di ateh batu atau vegetasi biasonyo balansuang dakek jo aia misalnyo kolam ranang.
De regendaas (Haematopota pluvialis) is een insect behorend tot de orde tweevleugeligen (Diptera). Het is de bekendste en meest algemene soort der dazen (Tabanidae).
De regendaas bereikt een lichaamslengte van acht tot twaalf millimeter. Het lichaam is bruingrijs met vlekkerige strepen. Ook de ogen hebben een gevlekt, iriserend patroon. Bij de mannetjes liggen de ogen tegen elkaar aan, bij de vrouwtjes staan ze duidelijk uit elkaar.
De soort komt voor in het grootste deel van Europa, het Nabije Oosten en het oostelijk Palearctisch gebied. De regendaas ontleent zijn naam aan de verhoogde activiteit kort voor en tijdens de regen. De regendaas kan zeer hinderlijk zijn voor de mens, in tegenstelling tot andere soorten dazen. Alleen de vrouwtjes bijten, op zoek naar bloed. De beet is zeer pijnlijk en de daas laat niet los als zij wordt ontdekt. In België en Nederland is de regendaas voornamelijk actief van mei tot oktober.
(nl) - Soortenbank - Regendaas (Haematopota pluvialis) - Website
Zie de categorie Haematopota pluvialis van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. De regendaas (Haematopota pluvialis) is een insect behorend tot de orde tweevleugeligen (Diptera). Het is de bekendste en meest algemene soort der dazen (Tabanidae).
De regendaas bereikt een lichaamslengte van acht tot twaalf millimeter. Het lichaam is bruingrijs met vlekkerige strepen. Ook de ogen hebben een gevlekt, iriserend patroon. Bij de mannetjes liggen de ogen tegen elkaar aan, bij de vrouwtjes staan ze duidelijk uit elkaar.
De soort komt voor in het grootste deel van Europa, het Nabije Oosten en het oostelijk Palearctisch gebied. De regendaas ontleent zijn naam aan de verhoogde activiteit kort voor en tijdens de regen. De regendaas kan zeer hinderlijk zijn voor de mens, in tegenstelling tot andere soorten dazen. Alleen de vrouwtjes bijten, op zoek naar bloed. De beet is zeer pijnlijk en de daas laat niet los als zij wordt ontdekt. In België en Nederland is de regendaas voornamelijk actief van mei tot oktober.
Jusznica deszczowa[1] (Haematopota pluvialis) – gatunek muchówki z podrzędu krótkoczułkich i rodziny bąkowatych. Larwy są pedofilne, przechodzą rozwój w glebie. Dorosłe samice są hematofagami, odżywiają się krwią zwierząt stałocieplnych, w tym ludzi, a ich ukłucia są bolesne. Rozsiedlony w prawie całej Palearktyce. Razem z kilkoma innymi gatunkami owadów określa się ją potocznie jako „muchę końską”[2].
Gatunek ten został opisany w 1758 roku przez Karola Linneusza jako Tabanus pluvialis[3]. Później umieszczany był w rodzaju Chrysozona[4], by ostatecznie trafić do rodzaju Haematopota[3][1].
Muchówka długości od 8 do 12 mm[1] o ciele wysmukłym, skrzydłach pokrytych brunatnymi plamami, a odwłoku o bokach równoległych[4].
Samice mają oczy rozdzielone czołem (muchówki dychoptyczne), a ciało ubarwione oliwkowobrunatnie. Czułki o członie nasadowym krótkim, krótszym od wysokości czoła, słabo rozdętym, pośrodku rozszerzonym, wyraźnie przewężonym na końcu, błyszczącym, a członie trzecim częściowo brunatnożółtym. Czoło szerokie, opatrzone jajowatym znamieniem środkowym i okrągłymi znamionami bocznymi[4]. Na ciemnobrązowych oczach samic występują cztery poziome strefy połyskującego, tęczopodobnego ubarwienia. Wzór pasa położonego najbardziej grzbietowo jest prosto tęczowy, podczas gdy wzory pozostałych są podwójnie tęczowe, przechodzące od czerwonego przez zielony, niebieski i znów zielony, z powrotem do czerwonego[5].
Samce mają oczy połączone (muchówki holoptyczne). Czułki o członie nasadowym eliptycznym, silnie rozdętym, do dwóch razy dłuższym niż szerokim, całkowicie czarnym, opylonym po stronie grzbietowej. Odwłok o stronie brzusznej czarnej, opylonej inaczej niż niebieskoszaro, a na bokach tergitów z brunatnymi plamami[4].
Dorosłe samice są hematofagami, żywiącymi się krwią zwierząt stałocieplnych (w tym człowieka)[6]. Boleśnie kłują, szczególnie przed burzą. Spotykane są w Europie Środkowej w lasach od maja do późnej jesieni[1]. Larwy tego gatunku są lądowe[6], czym wyróżniają się od większości bąkowatych[7]. Należą do grupy ekologicznej pedofilnych bąkowatych, które rozwijają się w wilgotnych glebach w dużej odległości od zbiorników wodnych[8].
Samice w warunkach laboratoryjnych składały jaja głównie na źdźbłach traw, unikając miejsc podmokłych. W badaniach terenowych Burgessa i innych larwy znajdowane były na nieużytkach i w mniejszym stopniu na polach uprawnych, natomiast żadnych nie znaleziono na brzegach strumieni, w glebie podmokłej, ściółce czy gnijącej materii roślinnej[7], co potwierdziło zdanie Camerona, że jusznice te preferują siedliska suchsze[9][7].
Według Camerona w warunkach laboratoryjnych ilość stadiów larwalnych u tego gatunku sięga dziesięciu, jednak Burgessowi i innym nie udało się znaleźć w terenie larw dalszych niż siódme ze stadiów. Według Camerona dziesięć stadiów pojawia się tylko po przemrożeniu larw, gdyż okres mrozu jest niezbędny do ich pełnego rozwoju[9][7]. Cykl rozwojowy larwy trwa co najmniej rok. Poczwarki znajdywane były przez Burgessa u nasady źdźbeł traw, częściowo zagrzebane. Stadium poczwarki trwa krótko[7].
Gatunek pospolity w całej Palearktyce, z wyjątkiem jej pustynnych obszarów[4]. W Europie nienotowany jedynie z Białorusi, niektórych wysp Morza Śródziemnego, mniejszych państw (Andora, Monako, San Marino itp.) oraz terenów północnych (jak Islandia czy Svalbard)[3].
Jusznica deszczowa (Haematopota pluvialis) – gatunek muchówki z podrzędu krótkoczułkich i rodziny bąkowatych. Larwy są pedofilne, przechodzą rozwój w glebie. Dorosłe samice są hematofagami, odżywiają się krwią zwierząt stałocieplnych, w tym ludzi, a ich ukłucia są bolesne. Rozsiedlony w prawie całej Palearktyce. Razem z kilkoma innymi gatunkami owadów określa się ją potocznie jako „muchę końską”.
