Sanguisorbe Officinale

Kwiatostan

Narys kwiatowy

Krwiściąg lekarski (Sanguisorba officinalis L.) – gatunek rośliny należący do rodziny różowatych (Rosaceae).

Rozmieszczenie geograficzne

Występuje w stanie dzikim w prawie całej Europie, z wyjątkiem północy, także w Azji i Ameryce Północnej^[2]. W Ameryce Północnej jest gatunkiem zawleczonym i zadomowionym^[4]. W Polsce średnio pospolity.

Morfologia

Pokrój

Roślina półrozetkowa, do metra wysokości, naga.

Łodyga

Prosta, górą widlasto rozgałęziona i nieco ulistniona. Wewnątrz pusta, bruzdkowana i trochę błyszcząca.

Organy podziemne

Krótkie kłącze, z którego wyrastają wrzecionowate, dość grube korzenie^[5].

Liście

Na długich ogonkach, z błoniastymi, częściowo przyrośniętymi przylistkami, z 3–7 parami listków, błyszczące. Na spodniej stronie sinozielone. Listki mają długość do 5 cm, są na ogonkach, jajowate, u nasady sercowate, z każdej strony przynajmniej z 12 ostro spiczastymi ząbkami. Liście łodygowe są mniejsze i mają 3–4 pary listków.

Kwiaty

Wszystkie kwiaty, w odróżnieniu od krwiściągu mniejszego, są przeważnie obupłciowe. Niepozorne, małe, zebrane w prosto wzniesione na długich szypułkach gęste, kuliste główki o długości 1–3 cm. Cztery działki kielicha są tępe, ciemnobrunatnoczerwone. Brak zewnętrznego kieliszka i płatków korony. Cztery pręciki mają czerwone, odstające nitki a pylniki małe i żółte. Słupek niższy od pręcików i ma znamię wielodzielne.

Owoce

Niełupka otoczona działkami kielicha.

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Rośnie na suchych i wilgotnych łąkach. Kwitnie od czerwca do września. Najwcześniej zakwitają kwiaty w górze kwiatostanu. Roślina miododajna, nektar wytwarzany jest w pierścieniowatych miodnikach otaczających nasadę słupka. Zapylenie przeważnie krzyżowe za pośrednictwem motyli i muchówek, możliwe jest jednak również samozapylenie. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) Molinietalia^[6].

Krwiściąg lekarski stanowi roślinę pokarmową dla zagrożonego motyla nocnego błyszczki zosimi oraz dwóch gatunków myrmekofilnych motyli dziennych, modraszka telejusa i modraszka nausitousa, których gąsienice początkowo żerują w jego główkach kwiatostanowych, następnie kontynuują rozwój w gniazdach mrówek^[7].

Zastosowanie

• Roślina lecznicza
  • Surowiec zielarski: suszone kłącze (Radix Sanguisorbae), czasami także ziele (Herba Sanguisorbae). Zawierają garbniki, saponiny, flawonoidy i inne składniki^[8]. Stosowana w stanie świeżym lub w postaci proszku ze zmielonych kłączy^[4].
  • Działanie: pod nazwą korzenia pimperneli był dawniej używany do tamowania krwi przy nieżytach układu pokarmowego^[8].
• Roślina jadalna: młode liście i pędy zbierane przed kwitnieniem rośliny nadają się na jarzynę, sałatkę lub zupę ziołową.
• Krwiściąg należy też do dobrych roślin pastewnych.
• Bywa uprawiany jako roślina ozdobna.

Obecność w kulturze

W Alzacji wchodzi w skład wiązek ziół, poświęcanych w święto Wniebowzięcia.

Uprawa

W Polsce jest całkowicie mrozoodporny (strefy mrozoodporności 4-9)^[9]. Wymaga stanowisk słonecznych lub półcienistych, ziemi średnio żyznej, wilgotnej i przepuszczalnej^[9]. Podczas upałów w lecie konieczne jest podlewanie. Rozmnaża się z nasion lub przez podział bryły korzeniowej.

Przypisy