Crepis jacquinii Tausch

Pępawa Jacquina^[3] (Crepis jacquinii Tausch) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. Występuje w górach środkowej Europy^[4]. W Polsce jest dość częsta w Tatrach, poza nimi znana jest z jednego tylko stanowiska w Małych Pieninach (na Smolegowej Skale^[5]).

Morfologia

Łodyga

Wzniesiona, naga, rozgałęziona na 2–5 gałązek, sztywna, o wysokości 5–30 cm. Pod ziemią ukośne kłącze^[6].

Liście

Odziomkowe są lancetowate i całobrzegie lub odlegle zatokowo ząbkowane i wyrastają na długich ogonkach. Liście łodygowe są małe, zatokowowrębne lub pierzastodzielne, złożone z równowąskich, ostro zakończonych odcinków i są siedzące lub krótkoogonkowe. Wszystkie liście są nagie^[6].

Kwiaty

Jasnożółte, zebrane w pojedyncze koszyczki na szczytach odgałęzień łodygi. Koszyczki wyrastają na zgrubiałych, czarnych szypułach tworząc luźny podbaldach. Okrywa szara lub czarna, długości 10–12 mm, miękko owłosiona. Puch kielichowy żółtawy^[6]. Wszystkie kwiaty są obupłciowe, języczkowe^[4].

Owoc

10-żeberkowe, o długości do 4 mm niełupki, zaopatrzone w żółtawy puch kielichowy^[6].

Biologia i ekologia

• Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od lipca do sierpnia. Nasiona rozsiewane są przez wiatr. Siedlisko: skały wapienne. W Tatrach występuje od regla dolnego po piętro halne, głównie w piętrze kosodrzewiny i piętrze halnym^[4]. Gatunek charakterystyczny dla Ass. Caricetum firmae^[7].
• Wyróżnia się dwa podgatunki^[8]:
  • Crepis jacquinii subsp. jacquinii – podgatunek typowy będący endemitem karpackim i alpejskim,
  • Crepis jacquinii subsp. kerneri (Rech.f.) Merxm. – podgatunek występujący także na Bałkanach.

Nazewnictwo

Nazwa rodzajowa pochodzi od greckiego słowa krepis oznaczającego podłoże, podstawę; niektóre gatunki pępaw posiadają bowiem przytulone do podłoża liście różyczkowe. Natomiast nazwę gatunkową nadano dla uczczenia znanego botanika Nikolausa von Jacquina.

Zobacz też: Rośliny tatrzańskie.

Przypisy