Lathyrus laevigatus (Waldst. & Kit.) Gren.

Lathyrus laevigatus (lat. Lathyrus laevigatus) — paxlakimilər fəsiləsinin güllücə cinsinə aid bitki növü.

İstinadlar

Die Gelbe Platterbse (Lathyrus laevigatus) ist eine Pflanzenart innerhalb der Familie der Hülsenfrüchtler (Fabaceae).

Beschreibung

Hülsenfrüchte der Gelben Platterbse (Lathyrus laevigatus)

Gelbe Platterbse (Lathyrus laevigatus)

Gelbe Platterbse (Lathyrus laevigatus)

Die Gelbe Platterbse wächst als ausdauernde krautige Pflanze, die Wuchshöhen von 20 bis 60 Zentimeter erreicht. Der selbständig aufrechte Stängel ist ungeflügelt und behaart (Indument). Die gefiederte Blattspreite ist rankenlos und besitzt an der Blattrhachis vier oder fünf Fiederpaare. Die Fiederblättchen sind elliptisch und unterseits behaart (Trichome).

Im traubigen Blütenstand stehen drei bis zwölf Blüten zusammen. Die zwittrigen Blüten sind zygomorph und fünfzählig mit doppelter Blütenhülle. Sie bilden eine Schmetterlingsblüte. Die fünf Kronblätter sind gelb.

Die Hülsenfrucht ist 5 bis 7 Zentimeter lang.

Die Chromosomenzahl beträgt 2n = 14.^[1]

Standorte und Verbreitung

In Mitteleuropa kommt die Gelbe Platterbse im südlichen Schweizer Jura und in den nördlichen Kalkalpen selten vor.

Die Gelbe Platterbse gedeiht am besten auf lockeren, mergeligen, kalkreichen Böden. Sie gedeiht an sonnigen Hängen im alpinen Klima. Sie besiedelt Matten und Hochstaudenfluren. Sie ist eine Charakterart des Verbands Caricion ferrugineae, kommt aber auch in Gesellschaften des Verbands Erico-Pinion vor.^[1] In den Allgäuer Alpen steigt Lathyrus laevigatus subsp. occidentalis in Vorarlberg an der Höferspitze bis zu 2100 Metern Meereshöhe auf.^[2]

Systematik

Die Erstveröffentlichung erfolgte 1809 unter dem Namen (Basionym) Orobus laevigatus durch Franz de Paula Adam von Waldstein und Pál Kitaibel in Descriptiones et Icones Plantarum Rariorum Hungariae, Band 3, S. 270. Die Neukombination Lathyrus laevigatus wurde 1865 durch Jean Charles Marie Grenier in Mémoires, Société d'Émulation du Doubs, Band 10, S. 193 veröffentlicht. Homonyme sind: Lathyrus laevigatus Fritsch (veröffentlicht in Excursionsflora für Oesterreich, 1897, S. 346); Lathyrus laevigatus Fritsch (veröffentlicht in Sitzungsber. Kaiserl. Akad. Wiss., Math.-Naturwiss. Cl., Abt. 1, Band 104, 1895, S. 517); Lathyrus laevigatus Arechav. (veröffentlicht in Anales del Museo de Historia Natural de Montevideo, Band 3, 1901, S. 375).^[3] Synonyme für Lathyrus laevigatus (Waldst. & Kit.) Gren. sind Lathyrus subalpinus Beck, Orobus subalpinus Herbich.^[3]

Unterarten

Es können folgende Unterarten unterschieden werden:^[4]

• Östliche Gelbe Platterbse (Lathyrus laevigatus (Waldst. & Kit.) Gren. subsp. laevigatus): Sie kommt in Osteuropa und im östlichen Mitteleuropa vor.^[4]
• Westliche Gelbe Platterbse (Lathyrus laevigatus subsp. occidentalis (Fisch. & C. A. Mey.) Breistr.): Sie kommt in Spanien, Italien, in Frankreich, der Schweiz, in Deutschland, Österreich und dem früheren Jugoslawien vor.^[4]

Außerdem:

• Scopolis Gelbe Platterbse (Lathyrus laevigatus subsp. scopolii (Fritsch) Rothm.)

Quellen

• Datenblatt bei Blumen in Schwaben - Unterarten von Lathyrus laevigatus

Einzelnachweise

1. ↑ ^{a b} Erich Oberdorfer: Pflanzensoziologische Exkursionsflora für Deutschland und angrenzende Gebiete. 8. Auflage. Verlag Eugen Ulmer, Stuttgart 2001, ISBN 3-8001-3131-5. Seite 616.
2. ↑ Erhard Dörr, Wolfgang Lippert: Flora des Allgäus und seiner Umgebung. Band 2, IHW, Eching 2004, ISBN 3-930167-61-1, S. 157.
3. ↑ ^{a b} Gelbe Platterbse bei Tropicos.org. Missouri Botanical Garden, St. Louis Abgerufen am 31. Mai 2014.
4. ↑ ^{a b c} ILDIS World Database of Legumes 2010. Lathyrus laevigatus. In: Euro+Med Plantbase – the information resource for Euro-Mediterranean plant diversity. Berlin 2011.

Literatur

• Otto Schmeil, Jost Fitschen (Begr.), Siegmund Seybold: Die Flora von Deutschland und der angrenzenden Länder. Ein Buch zum Bestimmen aller wild wachsenden und häufig kultivierten Gefäßpflanzen. 95. vollst. überarb. u. erw. Auflage. Quelle & Meyer, Wiebelsheim 2011, ISBN 978-3-494-01498-2.
• Eckehart J. Jäger (Hrsg.): Exkursionsflora von Deutschland. Gefäßpflanzen: Grundband. Begründet von Werner Rothmaler. 20., neu bearbeitete und erweiterte Auflage. Spektrum Akademischer Verlag, Heidelberg 2011, ISBN 978-3-8274-1606-3.
• Henning Haeupler, Thomas Muer: Bildatlas der Farn- und Blütenpflanzen Deutschlands (= Die Farn- und Blütenpflanzen Deutschlands. Band 2). 2., korrigierte und erweiterte Auflage. Herausgegeben vom Bundesamt für Naturschutz. Ulmer, Stuttgart 2007, ISBN 978-3-8001-4990-2.
• Dietmar Aichele, Heinz-Werner Schwegler: Die Blütenpflanzen Mitteleuropas. 2. Auflage. Band 2. Franckh-Kosmos, Stuttgart 2000, ISBN 3-440-08048-X.

Weblinks

– Sammlung von Bildern, Videos und Audiodateien

• Gelbe Platterbse. FloraWeb.de
• Westliche Gelbe Platterbse (Lathyrus laevigatus subsp. occidentalis). FloraWeb.de
• Scopolis Gelbe Platterbse (Lathyrus laevigatus subsp. scopolii). FloraWeb.de
• Gelbe Platterbse. In: BiolFlor, der Datenbank biologisch-ökologischer Merkmale der Flora von Deutschland.
• Thomas Meyer: Datenblatt mit Bestimmungsschlüssel und Fotos bei Flora-de: Flora von Deutschland (alter Name der Webseite: Blumen in Schwaben)
• Steckbrief.
• Foto

Lathyrus laevigatus is a flowering plant of the genus Lathyrus in the legume family Fabaceae. It is native to middle, eastern, and southeastern Europe.

References

• Allkin, R. et al. 1986. Vicieae Database Project 7:19.
• Bässler, M. 1973. Revision der eurasiatischen Arten von Lathyrus L. Sect. Orobus (L.) Gren. & Godr. Feddes Repert. 84:370.
• Encke, F. et al. 1984. Zander: Handwörterbuch der Pflanzennamen, 13. Auflage.
• Hess, H. E. et al. 1976. Flora der Schweiz, ed. 2.
• Komarov, V. L. et al., eds. 1934–1964. Flora SSSR.
• Tutin, T. G. et al., eds. 1964–1980. Flora europaea.
• Yakovlev, G. P. et al. 1996. Legumes of Northern Eurasia.

• Data related to Lathyrus laevigatus at Wikispecies

Žućkastosmeđa kukavičica ( žućkastosmeđa graholika, lat. Lathyrus laevigatus), biljna vrsta iz porodice mahunarki. Pripada rodu kukavičica, zastupljena je i u Hrvatskoj^[1]

Postoje evije podvrste.

Podvrste

1. Lathyrus laevigatus subsp. laevigatus
2. Lathyrus laevigatus subsp. occidentalis (Fisch. & C.A.Mey.)Breistr.

Izvori

Geltonžiedis pelėžirnis (lot. Lathyrus laevigatus) – pupinių (Fabaceae) šeimos pelėžirnių (Lathyrus) genties augalų rūšis.

Įrašytas į Lietuvos raudonąją knygą

Pokrój

Owoce

Groszek wschodniokarpacki^[3] (Lathyrus laevigatus (Waldst. & Kit.) Gren) – gatunek rośliny zielnej z rodziny bobowatych (motylkowatych). Zasięg występowania rozciąga się od centrum Europy po środkową Rosję. W Polsce objęty ochroną.

Rozmieszczenie geograficzne

Naturalny obszar jego występowania to góry Europy Południowej i Środkowej (Wschodnie Alpy, Apeniny, góry Półwyspu Bałkańskiego, Południowe i Wschodnie Karpaty) oraz niziny ciągnące się od Karpat przez Białoruś i Litwę po środkową Rosję. W Polsce występuje w Karpatach Wschodnich (w Bieszczadach i Górach Sanocko-Turczańskich), w Górach Świętokrzyskich, na Wyżynie Miechowsko-Sandomierskiej, Wyżynie Lubelskiej i północno-wschodnich nizinach. W Karpatach potwierdzono jego występowanie na 12 stanowiskach w Bieszczadach na wschód od Smereka^[4].

Morfologia

Pokrój

Tworzy niewielkie kępy o wysokości 20–60 cm. Cała roślina jest prawie naga^[5]

Łodyga

Pojedyncza, wzniesiona, kanciasta, nieoskrzydlona (przynajmniej w dolnej części), dość sztywna, ulistniona. Wyrasta z guzowatego kłącza z cienkimi rozłogami^[5].

Liście

Złożone z 3–5 par cienkich, jajowatoeliptycznych, zaostrzonych listków wyrastających na nieoskrzydlonym ogonku. Na spodniej stronie są matowe i szarozielone. Osadka liścia zakończona jest małym kończykiem. Przylistki dość duże, lancetowate lub strzałkowate, o ząbkowanych nasadach^[5].

Kwiaty

Zebrane w 5–20-kwiatowe jednostronne grono zwisające na dość długiej szypułce. Poszczególne kwiaty mają długość 15–25 mm i żółtą koronę z ciemnymi żyłkami. Żagielek ma blaszkę krótszą od paznokcia. Po przekwitnięciu korona brunatnieje. Kielich z bardzo małymi ząbkami, górne często zanikają. Kwiat składa się z 5-działkowego kielicha, 5 płatków korony, 1 słupka, 9 pręcików zrośniętych w rurkę wokół słupka i 1 wolnego pręcika. Wokół właśnie tego wolnego pręcika występują miodniki w rynience jego nitki pręcikowej^[5].

Owoc

Podłużne, brunatne, równowąskie strąki zaopatrzone w długi dzióbek^[6].

Biologia i ekologia

Bylina. Kwitnie od kwietnia do czerwca, jest owadopylny. Po dojrzeniu nasion dwie łupiny strąka skręcają się śrubowato, wyrzucając na pewną odległość nasiona. Siedlisko: na niżu widne i eutroficzne lasy liściaste i zarośla. W Bieszczadach występuje w ziołoroślach. Geofit ryzomowy. Tworzy populacje liczące zwykle od kilku do kilkudziesięciu osobników. Liczba chromosomów 2n = 14^[4].

Zagrożenia i ochrona

Od 2014 roku roślina jest objęta w Polsce częściową ochroną gatunkową^[7]. W latach 1983–2014 gatunek znajdował się pod ochroną ścisłą^[8]. Umieszczony na polskiej czerwonej liście w kategorii NT (bliski zagrożenia)^[9].

Część stanowisk jest chroniona w parkach narodowych i rezerwatach przyrody. Zagrożone są niektóre stanowiska rośliny na niżu, głównie wskutek niewłaściwej gospodarki leśnej^[6]. Jego populację ograniczają również jelenie, które chętnie zjadają jego pędy. W 2007 r. zjadły górną część pędów u 70 % osobników tego gatunku na Połoninie Wetlińskiej i w dolinie Niedźwiedziego Potoku, co ogranicza rozmnażanie przez nasiona^[4].

Przypisy

Guldärt (Lathyrus laevigatus) är en art i familjen ärtväxter. Förekommer i centrala, södra och östra Europa söderut till forna Jugoslavien och Rumänien. Odlas ibland som prydnadsväxt.

Flerårig kal ört, 20-30 cm. Blad parbladig utan klänge, elliptiska eller ovala. Blommor i klasar, 15-25mm, gula till orangegula. Balja kal, brun. Blommar på sommaren.

Förväxlas ofta med L. occidentalis.

Odling: Solig plats, väldränerad, gärna kalkrik jord. Förökas genom delning eller med frö som bör sandpappras innan. Fröna gror efter 1-3 månader under 13-18°C.

Synonymer

• Lathyrus ewaldi (Meinshausen) Meinshausen, 1878
• Orobus ewaldii Meinshausen, 1868
• Orobus laevigatus Waldst. & Kit., 1808-1809

Externa länkar

• Wikimedia Commons har media som rör Guldärt.
  Bilder & media

Denna växtartikel saknar väsentlig information. Du kan hjälpa till genom att tillföra sådan.

• 1 Опис
• 2 Поширення
• 3 Галерея
• 4 Примітки

1. ↑ ^{а б} Lathyrus laevigatus // Ю. Кобів. Словник українських наукових і народних назв судинних рослин (Серія «Словники України»). — Київ : Наукова думка, 2004. — 800 с. — ISBN 966-00-0355-2.
2. ↑ ^{а б в} Доброчаева Д. Н., Котов М. И., Прокудин Ю. Н., и др. Определитель высших растений Украины. — К. : Наукова думка, 1987. — С. 204. (рос.)(укр.)
3. ↑ Euro+Med Plantbase. Процитовано 29.01.2019. (англ.)
4. ↑ Plants of the World Online — Kew Science. Процитовано 29.01.2019. (англ.)
5. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). Процитовано 29.01.2019. (англ.)

Lathyrus laevigatus là một loài thực vật có hoa trong họ Đậu. Loài này được (Waldst. & Kit.) Gren. miêu tả khoa học đầu tiên.^[1]

Hình ảnh

Chú thích

Liên kết ngoài

• Phương tiện liên quan tới Lathyrus laevigatus tại Wikimedia Commons
• Dữ liệu liên quan tới Lathyrus laevigatus tại Wikispecies

Bài viết liên quan đến tông Đậu này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia bằng cách mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.

• x
• t
• s