Żankiel (Sanicula) – rodzaj roślin należący do rodziny selerowatych. Obejmuje ponad 40 gatunków występujących na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Australii i Antarktydy[4], głównie w strefie klimatu umiarkowanego[5]. We florze Polski tylko jeden gatunek – żankiel zwyczajny.
Morfologia
- Pokrój
-
Rośliny dwuletnie i byliny, nagie, o pędach wyprostowanych lub podnoszących się[5].
- Liście
- Ogonkowe z błoniastymi zwykle pochwami, rzadziej niemal siedzące. Blaszka liściowa kolista lub pięciokanciasta, z nasadą zwykle sercowatą. Dłoniasto podzielona na 3 lub 5 odcinków, zwykle 3-wrębnych, na brzegach ząbkowanych[5].
- Kwiaty
- Drobne, zebrane w pojedyncze lub złożone baldachy, z baldaszkami często niemal siedzącymi, stąd kwiatostany zbite, główkowate. Kwiaty obupłciowe i tylko pręcikowe. Działki kielicha z wyraźnymi i trwałymi ząbkami. Płatki korony białe, zielonkawe, różowe, żółtawe lub jasnoniebieskie, łopatkowate lub owalne z zagiętymi końcami. Słupek krótki, odgięty[5].
- Owoce
-
Rozłupki koliste lub elipsoidalne, gęsto szczecinkowate lub pokryte guzkami, za to z niepozornymi żebrami[5].
Systematyka
- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG III z 2009)
Rodzaj należący do plemienia Saniculeae w podrodzinie Apioideae Burnett, z rodziny selerowatych (Apiaceae Lindl.), rzędu selerowców (Apiales Lindl.), kladu astrowych w obrębie okrytonasiennych[1][3].
- Pozycja według systemu Reveala (1993-1999)
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa dereniowe (Cornidae Frohne & U. Jensen ex Reveal), nadrząd Aralianae Takht., rząd araliowce (Araliales Reveal), rodzina selerowate (Apiaceae Lindl.), podrodzina Saniculoideae Burnett, plemię Saniculeae W.D.J. Koch, podplemię Saniculinae Coss & Germ., rodzaj żankiel (Sanicula L.)[6].
Wykaz gatunków[7]:
Przypisy
-
↑ a b P.F. Stevens: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-05-01].
-
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-03-05].
-
↑ a b Sanicula. W: Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. [dostęp 2014-02-10].
-
↑ Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. wydanie II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 1051. ISBN 83-214-1305-6.
-
↑ a b c d e She Menglan, Loy R. Phillippe: Sanicula. W: Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2014-02-10].
-
↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Sanicula (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2009-03-05].
-
↑ Sanicula. W: The Plant List (2013). Version 1.1. [on-line]. [dostęp 2014-02-10].
