Pleurodèles De Waltl

La gandària o ofegabous (Pleurodeles waltl) és un tritó, amfibi urodel. Pertany a la mateixa família (Salamandridae) que la salamandra comuna i la majoria dels urodels europeus.^[1] El nom comú de gandària, també peixella prové de les Terres de l'Ebre, únic lloc del Principat on hi viu.

La Història Natural del Països Catalans menciona aquesta espècie amb el suposat nom comú de "tritó meridional", denominació no basada en la cultura popular local. Al País Valencià, aquest tritó es coneix sovint amb el nom de fardatxo (un nom genèric per a llangardaixos i sargantanes) i també d'ofegabous. Aquest darrer nom prové del fet que es pot trobar als abeuradors per al bestiar i els ramaders pensaven que si un animal engolia un d'aquests tritons, podia morir ofegat. Cal dir que en el folklore és molt comú atribuir qualitats negatives a alguns animals sense cap raó científica.

Morfologia

La gandària és el tritó més gran d'Europa. Pot assolir els 30 cm de longitud, dels quals aproximadament la meitat corresponen a la cua. Comparada amb altres tritons, el seu aspecte és força robust. El mascle és normalment més petit i prim que la femella. Malgrat que la pell dels individus adults sembli aspra i rugosa, se suau al tacte i està coberta d'una mucositat com a tots els amfibis. La coloració de les gandàries pot variar del gris fosc a gris clar en la zona dorsal, amb la zona ventral gairebé blanca. Tenen una filera de punts vermells als costats del cos on es poden veure unes protuberàncies causades per les puntes de les costelles. El cap es pla i amb forma de pala.

Ecologia

Larva de la gandària mostrant les brànquies externes als costats del cap

La gandària és una espècie limitada al centre i sud de la península Ibèrica i a la plana costanera de l'Àfrica del nord. A Catalunya només es coneix a les Terres de l'Ebre, on pot ser localment abundant en basses i pous. Era comú al País Valencià, on han minvat fortament les poblacions a causa de la desaparició gradual del seu hàbitat amb la proliferació d'urbanitzacions, autopistes, camps de golf, etc. i també de l'abús de fertilitzants i pesticides que contaminen les séquies i basses on viuen els "ofegabous". Tot i que encara és relativament freqüent al nord del país, a la zona d'Alcalà de Xivert, comarca del Baix Maestrat, la gandària es fa més rara com més al sud.^[2]

L'època de l'acoblament és durant l'hivern, d'octubre a maig, varia localment segons l'altitud. Les femelles de les gandàries ponen els ous en petits grups adherits a objectes flotants o plantes aquàtiques. Per desovar trien séquies, cisternes i basses, preferint l'aigua neta i profunda. Les larves ixen passades algunes dues setmanes. Duen brànquies externes i s'alimenten preferentment de petits crustacis, com dàfnies. Les larves de la gandària poden completar la metamorfosi entre tres i cinc mesos. Tot i així sovint hi ha individus que passen períodes molt més llargs en estat larvari sense eixir mai de l'aigua, fenomen que es coneix am el nom de neotènia.

Les gandàries poden habituar-se força bé a viure en un aquàrium de dimensions adequades a llur talla. No se sap exactament quants anys arriben a viure en l'estat natural, però en captivitat hi ha individus que han arribat a quinze anys.

Encara que els agrada viure gairebé tot l'any en l'aigua, en casos d'urgència, quan la bassa en què vivien s'ha assecat, les gandàries poden sortir a terra. També poden sortir si les condicions d'humiditat són favorables, sobretot a la nit o durant les pluges. No els agraden els bassals petits, on l'aigua s'escalfa massa, ni els corrents d'aigua ràpids. Les basses profundes amb vegetació natural constitueixen llur habitat ideal. Mengen cucs, larves d'insectes i petits crustacis i normalment aquests animals són més actius al vespre que no pas al migdia.

Les gandàries viuen al fons de les basses o pous, refugiant-se sovint sota la vegetació aquàtica o sota les pedres. L'enemic principal d'aquests animals és la colobra escurçonera que sovint es fica a les basses o cisternes i que pot empassar-se una gandària adulta sencera.^[3]

Referències

Vegeu també

• Llista d'amfibis i rèptils de Catalunya

Žebrovník Waltlův (Pleurodeles waltl) je mlok dorůstající 15–30 centimetrů.

Rozšíření

Žebrovník Waltlův (Pleurodeles waltl) se vyskytuje na Pyrenejském poloostrově a v Maroku.

Chování

Tento druh žebrovníka vyhledává stojaté vody s teplotou od 15 do 24 °C. Aktivní je během celého dne, živí se nitěnkami, larvami komárů, žížalami. Přes zimu žebrovník zhruba 1 až 2 měsíce zimuje.

Rozmnožování

Samička na jaře naklade 150–800 vajíček na rostliny nebo kameny. Larvy se živí napřed nálevníky a pak perloočkami. Proměna skončí za 3–5 měsíců. Při chovu v zajetí je třeba pak mladé jedince třídit podle velikosti.

Chov

Při chovu se doporučuje chov dvou jedinců v akváriu o rozměrech 70 × 50 × 40 s teplotou vody asi 15–24 °C. Hloubka by neměla přesahovat 25 cm. Dno by mělo být pokryto štěrkem a ideálně osázeno vodními rostlinami. Žádoucí je vytvořit na hladině několik ostrůvků z kamenů nebo kořenů. Žebrovník se snáší s jedinci stejné velikosti. Jako krmení se doporučuje jednou týdně kostka komářích larev. Žere též žížaly, jiné drobné živočichy, kousky masa, kousky ovoce.

Zazimování se provádí před rozmnožováním v krabici s vlhkou rašelinou nebo vodou o teplotě 5 až 10 °C. Zimování se musí začít snižováním množstvím potravy.

Reference

1. ↑ Červený seznam IUCN 2018.1. 5. července 2018. Dostupné online. [cit. 2018-08-10]

Externí odkazy

• Obrázky, zvuky či videa k tématu žebrovník Waltlův ve Wikimedia Commons

Der Spanische Rippenmolch (Pleurodeles waltl) ist eine Amphibien-Art aus der Familie der Echten Salamander. Zusammen mit dem Grottenolm ist er der größte Schwanzlurch Europas.

Merkmale

Die Art wird 28 bis 31 Zentimeter lang und ist entsprechend kräftig gebaut. Der ohrdrüsenlose Kopf ist breit und dabei stark abgeflacht; die Augen sind klein und nach oben gerichtet. Durch 8 bis 10 auffällige, orange bis bräunliche Höcker (Rippendrüsen) an den Körperseiten können sich die spitzen Rippenenden abzeichnen und dabei sogar gelegentlich die Haut durchbohren, ohne das Tier zu schädigen. Dies ist eine Verteidigung gegen Fressfeinde, da mit den Rippenspitzen Hautgift in die Wunden von deren Mundhöhle gelangt. Der seitlich abgeplattete Schwanz ist etwa so lang wie Kopf und Rumpf. Die Hautoberfläche wirkt durch viele kleine Hornhöcker runzlig-warzig. Die gelb-braune, olivgrüne oder graue Grundfarbe wird durch dunkle, verwaschen erscheinende Flecken aufgelöst. Die Bauchseite ist heller und dabei dunkel marmoriert.

In der Paarungszeit entstehen am Schwanz niedrige Flossensäume, die bei den Männchen etwas höher werden. Auch haben diese dann raue, schwarze Brunstschwielen an den Innenseiten der Vorderbeine und inneren Finger, und ihre vorderen Extremitäten sind länger als die der gedrungener gebauten Weibchen.

Vorkommen, Lebensweise

Verbreitung des Spanischen Rippenmolches in Europa

Der Spanische Rippenmolch ist in Portugal, in Mittel- und Südspanien und in Teilen Marokkos zu finden. Er kommt in lichten Pinienwäldern, in Gärten und in steppenartigem Brachland vor und bevorzugt eher tiefliegende Regionen. In Zentralspanien wurde die Art aber auch bis in 1500 Metern über Meereshöhe festgestellt. Als Laichgewässer werden unterschiedliche, möglichst verkrautete Gewässertypen aufgesucht – wegen der relativ gewässerarmen Landschaften, die besiedelt werden, kann der Spanische Rippenmolch hierbei nicht sehr anspruchsvoll sein.

Während terrestrischer Lebensphasen – etwa, wenn ihre Wohngewässer im Sommer austrocknen – verstecken sich die Tiere unter Steinen und Totholz. Nicht selten leben sie aber ganzjährig aquatil. Eine Winterruhe wird nicht eingelegt. Zum Nahrungsspektrum gehören Insektenlarven, Würmer, Krebstiere und kleinere Wassermolche – auch arteigener Kannibalismus kommt vor. Die Rippenmolche selbst werden wohl vor allem von der Vipernatter (Natrix maura) gefressen.

Fortpflanzung, Individualentwicklung

Paarungszeit ist von November bis Januar. Das Männchen umklammert die Vorderbeine des Weibchens und drückt seinen Kopf gegen die Kehle des Weibchens. In dieser Haltung schwimmt das Paar über viele Stunden, manchmal zwei volle Tage, umher. Schließlich kommt es zur Übergabe mehrerer Spermatophoren. 150 bis 800 Eier werden dann etwas später vom Weibchen in kleineren, gallertigen Klumpenportionen an Wasserpflanzen geheftet. Nach etwa anderthalb bis zwei Wochen Embryonalentwicklung schlüpfen die zunächst 11 bis 12 Millimeter großen Larven.

Zwischen Mitte April und Juli, je nach Region, gehen die umgewandelten, 7 bis 9,5 Zentimeter langen Jungtiere an Land. Nach 16 Monaten sind sie selbst geschlechtsreif – auch, wenn sie das Wasser nicht verlassen haben.

Taxonomie

Gattung und Art wurden 1830 von Karl Michahelles in seinem Beitrag Neue südeuropäische Amphibien in der Zeitschrift Isis beschrieben. Der Spanische Rippenmolch ist die Typusart der Gattung. Die Art wurde von Michahelles nach Dr. Waltl benannt, der einige Exemplare aus Südspanien, wo sie in Brunnen häufig zu finden waren, nach München mitbrachte.^[1]

Haltung

Spanische Rippenmolche sind auch leicht zu züchtende Heimtiere und werden daher manchmal ganzjährig in Aquarien (möglichst mit kleinem Landteil) gehalten. Wegen ihrer Größe benötigen sie jedoch ein geräumiges Becken und haben einen entsprechenden Nahrungsbedarf. Sie können ein Lebensalter von etwa 10 bis 15 Jahren oder mehr erreichen.

Einzelnachweise

1. ↑ Karl Michahelles: Neue südeuropäische Amphibien. Isis von Oken, XXIII, S. 189–195 u. S. 806–809, Leipzig 1830, S. 191–195 (Erstbeschreibung) (Faksimile bei Biodiversity Heritage Library)

Pleurodeles waltl ye una especie d'urodelo d'un chenero tamién distribuito por a Berbería, que se troba sobretot por o sud y este d'a Peninsula Iberica, estando-ne un endemismo.

A suya presencia en a provincia de Teruel ye probable^[1][2](se troba en as provincias güegants de Castellón y Tarragona), pero no ye confirmata.

Se veiga tamién

• Guardafuents.

Referencias

The Iberian ribbed newt, gallipato or Spanish ribbed newt (Pleurodeles waltl) is a newt endemic to the central and southern Iberian Peninsula and Morocco.^[2] It is the largest European newt species and it is also known for its sharp ribs which can puncture through its sides, and as such is also called the sharp-ribbed newt.

This species should not be confused with the different species with similar common name, the Iberian newt (Lissotriton boscai).

Description

The Iberian ribbed newt has tubercles running down each side. Through these, its sharp ribs can puncture. The ribs act as a defense mechanism, causing little harm to the newt. This mechanism could be considered as a primitive and rudimentary system of envenomation, but is completely harmless to humans.^[3] At the same time as pushing its ribs out the newt begins to secrete poison from special glands on its body. The poison coated ribs create a highly effective stinging mechanism, injecting toxins through the thin skin in predator's mouths. The newt's effective immune system and collagen coated ribs mean the pierced skin quickly regrows without infection.^[4]

In the wild, this amphibian grows up to 30 cm (12 in), but rarely more than 20 cm (7.9 in) in captivity. Its color is dark gray dorsally, and lighter gray on its ventral side, with rust-colored small spots where its ribs can protrude. This newt has a flat, spade-shaped head and a long tail, which is about half its body length. Males are more slender and usually smaller than females. The larvae have bushy external gills and usually paler color patterns than the adults.

Pleurodeles waltl is more aquatic-dwelling than many other European tailed amphibians. Though they are quite able to walk on land, most rarely leave the water, living usually in ponds, cisterns, and ancient village wells that were common in Portugal and Spain in the past. They prefer cool, quiet, and deep waters, where they feed on insects, aquatic molluscs,^[5] worms, and tadpoles.

Sex determination

Sex determination is regulated by sex chromosomes, but can be overridden by temperature. Females have both sex chromosomes (Z and W), while males have two copies of the Z chromosome (ZZ). However, when ZW larvae are reared at 32 °C (90 °F) during particular stages of development (stage 42 to stage 54), they differentiate into functional neomales. Hormones play an important role during the sex determination process, and the newts can be manipulated to change sex by adding hormones or hormone-inhibitors to the water in which they are reared.^[6]

Aromatase, an estrogen-synthesizing enzyme which acts as a steroid hormone, plays a key role in sex determination in many non-mammalian vertebrates, including the Iberian ribbed newt.^[6] It is found in higher levels in the gonad–mesonephros complexes in ZW larvae than in their ZZ counterparts, although not in heat-treated ZW larvae. The increase occurs near the final stages of which their sex can be determined by temperature (stage 52).

Conservation

The IUCN has listed the Iberian ribbed newt as Near Threatened since its 2006 Red List. It received this listing because its wild populations appear to be in significant decline due to widespread habitat loss and the effects of invasive species, thus making the species close to qualifying for Vulnerable. Previously, in 2004, the species had been listed as Least Concern, the lowest ranking. This species is generally threatened through loss of aquatic habitats through drainage, agrochemical pollution, the impacts of livestock (in North African dayas), eutrophication, domestic and industrial contamination, golf courses, and infrastructure development. It has largely disappeared from coastal areas in Iberia and Morocco close to concentrations of tourism and highly populated areas such as Madrid's outskirts. Introduced fish such as the largemouth bass and crayfish (Procambarus clarkii) are known to prey on the eggs and larvae of this species, and are implicated in its decline. Mortality on roads has been reported to be a serious threat to some populations.^[1]

Space experiments

In 1985, the Bion 7 spacecraft, similar to the bion satellite shown here, first carried the Iberian ribbed newt into space. The circular viewport seen on this craft was installed for its display in a space museum.

Pleurodeles waltl has been studied in space on at least six missions. The first Iberian ribbed newts in space may have been in 1985 on board Bion 7.^[7] The ten newts shared their journey with two rhesus macaques and ten rats, in an otherwise crewless Soviet Kosmos satellite. In 1992, Bion 10^[8][9] also carried the newts on board, as did Bion 11^[10] in 1996.

Pleurodeles waltl research was continued later in 1996 by French-led experiments on the Mir space station (Mir Cassiopée expedition^[11]), with follow-up studies in 1998 (Mir Pégase expedition) and 1999 (Mir Perseus expedition). Foton-M2^[12] also carried the Iberian ribbed newt in 2005.

Iberian ribbed newts in an aquarium (on Earth)

The newts were chosen because they are a good model organism for the study of microgravity.^[13] They are a good model organism because of the female's ability to retain live sperm in her cloaca for up to five months, allowing her to be inseminated on Earth, and later (in space) have fertilisation induced through hormonal stimulation. Another advantage to this species is their development is slow, so all the key stages of ontogenesis can be observed, from the oocyte to swimming tailbud embryos or larvae.

Studies looked at the newts' ability to regenerate (which was faster in space overall, and up to two times as fast in early stages^[10]) as well as the stages of development and reproduction in space.^[14]

On the ground, studies of hypergravity (up to 3g) on P. waltl fertilisation have also been conducted,^[15] as well as on the fertility of the space-born newts once they arrived back on Earth (they were fertile, and without problems).^[11]

Similar microgravity experiments have also been conducted for other species, namely the frog species Hyla japonica, and no effects on long term health are similarly observed.

Regeneration

Pleurodeles waltl is a model system for the study of adult regeneration. Similar to other salamanders, P. waltl are animals that can regenerate lost limbs, injured heart tissue, lesioned brain cells in addition to other body parts such as the eye lens and the spinal cord. The 20 Gb genome of P. waltl has been sequenced to facilitate research into the genetic basis of this extraordinary regenerative ability.^[16]

See also

• List of Mir Expeditions
• Animals in space

References

El gallipato (Pleurodeles waltl) es el mayor anfibio urodelo de Europa, un tritón que puede llegar a alcanzar los 30 cm de longitud, de los que aproximadamente la mitad corresponden a la cola. Se encuadra en la familia Salamandridae, la misma que la salamandra común y la mayoría de los urodelos europeos.

Descripción

Los abultamientos de los costados corresponden a los extremos de las costillas.

Posee una cabeza grande, ancha en la parte posterior, con ojos pequeños, que se vuelven saltones hacia arriba cuando la aplasta hasta convertirla en apenas un disco semicircular.

El cuerpo se halla cubierto por verrugas de punta negra y su coloración varía del prácticamente negro al amarillo pálido, aunque suele ser gris pardusca con manchas oscuras y un color más claro en la parte ventral.

La cola, comprimida lateralmente, suele mostrar la misma coloración que el resto del cuerpo con bandas anaranjadas ocasionalmente en los bordes superior e inferior.

Presenta crestas caudales pequeñas, algo más desarrolladas en los machos durante el periodo reproductivo.

En cada costado se hace visible una hilera de 7 a 10 manchas anaranjadas que coinciden con los extremos de las costillas y por donde, en ocasiones, asoman los extremos de éstas, considerado este hecho como un mecanismo de defensa por diversos autores. Este mecanismo podría ser considerado como un primitivo y rudimentario sistema de inoculación, aunque es totalmente inofensivo para el hombre.^[2]​

En caso de ataque, a la vez que las costillas se extienden hacia el exterior del cuerpo, secretan un veneno que se produce en glándulas existentes para tal efecto. Estas costillas recubiertas de veneno crean un eficiente mecanismo de picadura que inyecta toxinas el la fina piel de la boca del depredador. El efectivo sistema inmunológico del gallipato y las costillas recubiertas de colágeno consiguen que la piel perforada durante este mecanismo de defensa se recupere rápidamente y sin infecciones.^[3]​ En cuanto a dimorfismo sexual, los machos suelen ser más estilizados que las hembras, con unos miembros anteriores más robustos, los cuales presentan unas callosidades de color negro en la época de celo. Sirven para afianzar la aprehensión durante el amplexo, evitando que se escurra la hembra mientras la agarra desde abajo.

Hábitos

Un ejemplar de gallipato, en el río Bajoz, cerca de La Santa Espina (Valladolid).

Reproducción

Son animales que pasan casi todo el tiempo dentro del agua, de la que salen raramente, algo más los juveniles, de noche o cuando el tiempo es húmedo. Nadan con agilidad y fuerza. Se encuentran en arroyos, riachuelos de curso lento y también tanques, cisternas y charcas más o menos permanentes.

Son carnívoros, como los otros anfibios, alimentándose de pequeños animales acuáticos, sobre todo larvas de insectos, renacuajos, sanguijuelas. Arrojan sus fauces abiertas sobre cualquier cosa que se mueva, lo que termina dando lugar a frecuentes casos de canibalismo.

Realizan el cortejo bajo el agua y la hembra pone entre 300 y 1000 huevos. Los va fijando uno por uno a las hojas de plantas acuáticas, utilizando un moco adhesivo para enrollar la hoja alrededor del huevo.

Distribución

Es una especie limitada al centro y sur de la península ibérica y a la llanura costera de Marruecos.^[4]​ Altitudinalmente se ha citado su presencia en la península ibérica hasta los 1470 m.s.n.m.^[5]​ Hay otras dos especies en el género Pleurodeles, P. nebulosus de las zonas mediterráneas de Argelia y Túnez y P. poireti, un endemismo puntual de la península de Edough, en Argelia.^[6]​

Utilidad

El gallipato ha sido usado extensamente en laboratorios de todo el mundo para investigaciones biológicas en campos relacionados con la fisiología y la embriología, y últimamente también en el estudio de la genética del desarrollo. Ha demostrado gran utilidad, como otros anfibios, en trabajos relativos a los efectos biológicos de la contaminación ambiental. También se ha empleado en trabajos de Biología espacial, habiendo sido transportados ejemplares al espacio en naves soviéticas y rusas de la serie Cosmos y a la estación Mir donde, sometidas a microgravedad, demostraron una capacidad acrecentada de regeneración en sus fases juveniles. En la Tierra han sido utilizados también en experimentos bajo condiciones de hipergravedad.^{[cita requerida]}

Véase también

• Anfibios de la península ibérica

Referencias

1. ↑ Pedro Beja, Jaime Bosch, Miguel Tejedo, Paul Edgar, David Donaire-Barroso, Miguel Lizana, Iñigo Martínez-Solano, Alfredo Salvador, Mario García-París, Ernesto Recuero Gil, Tahar Slimani , El Hassan El Mouden, Philippe Geniez, Tahar Slimani 2008. Pleurodeles waltl. In: IUCN 2010. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2010.2. . Downloaded on 04 August 2010.
2. ↑ Bruna Azara, C. 1995. Animales venenosos. Vertebrados terrestres venenosos peligrosos para el ser humano en España. Bol. SEA, 11: 32-40 .
3. ↑ «Copia archivada». Archivado desde el original el 3 de octubre de 2013. Consultado el 21 de junio de 2013. Spanish ribbed newt - Pleurodeles waltl, The BioFresh Cabinet of Freshwater Curiosities
4. ↑ «AmfibianWeb - Pleurodeles waltl». Archivado desde el original el 4 de marzo de 2016. Consultado el 15 de septiembre de 2008.
5. ↑ Moreno Sánchez, S. (1986). Cita de nueva localidad en la distribución de Pleurodeles waltl. Oxyura Vol III nº1, pp157-158
6. ↑ AmbibianWebPleurodeles

• Gallipato en la Fauna Ibérica. [1]

Pleurodeles waltl Pleurodeles generoko animalia da. Anfibioen barruko Salamandridae familian sailkatuta dago, Caudata ordenan.

Erreferentziak

Ikus, gainera

• Salamandridae

Kylkiluuvesilisko (Pleurodeles waltl) on melko suurikokoinen vedessä elävä salamanterilaji.

Koko ja ulkonäkö

Kooltaan kylkiluuvesilisko on joko yli tai alle 20 cm. Sen selkäpuoli on harmaan ruskea ja siinä on tummia täpliä. Kylkiluuvesiliskon kyljissä on punertavan ruskeita pisteitä. Sillä on leveä ja litteä pää.

Levinneisyys

Kylkiluuvesiliskoja tavataan Espanjan ja Portugalin alueilla. Ne elävät lammissa ja soissa yleensä koko aikuisikänsä.

Käyttäytyminen

Kylkiluuvesilisko on päiväaktiivinen laji. Se kulkee veden pohjassa ja vesikasveissa kiipeillen. Joskus harvoin kylkiluuvesilisko voi kuitenkin siirtyä maalle asumaan. Tällöin se muuttuu hämäräaktiiviseksi ja se piilottelee suojaisissa piilopaikoissa.

Lemmikkieläimenä

Kylkiluuvesiliskoja on myynnissä eläinkaupoissa ja kasvattajilla. 1-2 kylkiluuvesiliskoa voidaan asuttaa noin 120 litran akvaarioon. Akvaario laitetaan melkein täyteen vettä ja pinnalle tulisi liittää jonkinlainen maa-alue, jolle eläin voi halutessaan nousta. Maa-alueeksi sopii esimerkiksi korkkilautta, joka kelluu veden pinnalla. Pinnalle voi laittaa myös jotakin pintakasvia varjostamaan vettä ja veteen voi istuttaa vesikasveja. Akvaarioon pitäisi järjestää piilopaikkoja kylkiluuvesiliskoille. Sinne voi myös laittaa suodattimen helpottamaan veden puhdistamista. Akvaario tulee pitää puhtaana ja vettä pitää vaihtaa säännöllisesti.

Lähteet

Aiheesta muualla

• Sammakkolampi
• Caudata Culture

Pleurodeles waltl

Pleurodeles waltl, le pleurodèle de Waltl, est une espèce d'urodèles de la famille des Salamandridae^[1]. Il vit dans la péninsule ibérique et au Maroc.

Morphologie

Les côtes passent à travers la peau lorsque la salamandre est menacée.

C'est le plus grand triton d'Europe : il peut atteindre 30 cm en liberté, et 20 cm en captivité. Sa peau verruqueuse est brune, son ventre beige à pois noirs. Sa longue queue représente environ la moitié de sa longueur totale. En cas d'attaque, il est capable de faire saillir ses côtes hors de son corps. Ce système de défense est à l'origine de sa dénomination commune en anglais et en portugais (triton à côtes saillantes). Ce fut le zoologiste allemand Franz von Leydig qui découvrit ce mécanisme de défense, en 1879. Quand l'amphibien se sent menacé et acculé, il fait le dos rond et gonfle son thorax pour faire jaillir hors de sa peau des petites pointes, qui sont en fait les extrémités de ses côtes, et commencent à secréter une substance laiteuse toxique^[2].

Presque exclusivement aquatique, il préfère les eaux calmes et propres. Il est doté de poumons, et remonte régulièrement en surface. C'est un animal diurne, actif à des températures allant de 15 à 25 °C. Il hiberne entre 5 et 10 °C, et peut également estiver en cas de manque d'eau. Sa longévité atteint 20 ans.

Répartition

Cette espèce se rencontre en Espagne, au Portugal et dans le nord du Maroc^[1].

Conservation de l'espèce

L'UICN classe le pleurodèle de Waltl comme espèce quasi menacée dans sa liste rouge de 2006. Cette classification est due au déclin significatif de sa population sauvage, pour cause de réduction de son habitat naturel et de l'apparition d'espèces envahissantes; l'espèce est même proche d'être classée vulnérable. En 2004, l'espèce était classée Préoccupation mineure (LC) et en 2006 Espèce quasi menacée (NT).

Cette espèce est généralement menacée par le drainage de son habitat aquatique, la pollution agricole, le bétail (en Afrique du nord), l'eutrophisation, la pollution industrielle et domestique, et le développement des infrastructures. Il a largement disparu du littoral ibérique et marocain, autour des zones touristiques et très peuplées (tel Madrid). L'introduction d'espèces invasives de poissons et d'écrevisses (Procambarus clarkii) prédateurs des larves et des œufs de cette espèce, contribue à la menace. La mortalité sur les routes est également un danger sérieux pour certaines populations.

Différenciation sexuelle

La différenciation sexuelle est initialement entrainée par les chromosomes sexuels, mais peut changer en fonction de la température. La femelle porte les chromosomes Z et W (ZW), le mâle deux copies du chromosome Z (ZZ). Cependant si des larves ZW sont élevées à une température de 32 °C à certaines étapes de leur développement (étapes 42 à 54), elles deviennent des mâles.

Les hormones jouent un rôle important pour la différenciation sexuelle : il est ainsi possible de changer le sexe des pleurodèles de Waltl en ajoutant des hormones ou des inhibiteurs d'hormones dans l'eau.

L'aromatase, une enzyme synthétisant un œstrogène agissant comme un stéroïde, joue une rôle clé dans la différenciation sexuelle comme pour de nombreux vertébrés non-mammifères^[3] Elle se trouve a plus forte concentration dans les gonades des larves ZW que dans celles des larves ZZ, mais pas dans celle des larves ZW soumises à une température élevée. Cette augmentation a lieu vers la fin des étapes où le changement de sexe est possible (étape 52).

Expérimentations spatiales

Un satellite bion, comme le Bion 7, qui emmena le premier dans l'espace le pleurodèle de Waltl en 1985. Le hublot fut installé après le vol, pour les besoins de l'exposition.

Le pleurodèle de Waltl a été étudié dans l'espace lors d'au moins 6 missions. La première fut conduite en 1985 à bord de Bion 7^[4]. Les 10 pleurodèles étaient accompagnés de deux macaques rhésus et de 10 rats, dans une capsule inhabitée. En 1992, Bion 10^[5],[6] transportait également des pleurodèles, ainsi que Bion 11^[7] en 1996. Les recherches furent poursuivies en 1996 par des expériences françaises sur Mir (expédition Mir Cassiopée^[8]), suivies d'études en 1998 (expédition Mir Pégase) et en 1999 (expédition Mir Perseus). Foton-M2^[9] hébergea aussi des pleurodèles en 2005.

Pleurodèles de Waltl en aquarium (sur Terre)

Les pleurodèles furent choisis pour leur organisme se prêtant bien à l'étude de la micro-gravité ^[10]. La femelle est en effet capable de conserver du sperme dans son cloaque pendant 5 mois, permettant une insémination sur Terre puis une fertilisation dans l'espace par stimulation hormonale. De plus leur développement lent permet d'observer les étapes clés de l'ontogenèse, de l'ovocyte aux larves.

Des études ont porté sur la capacité de régénération des pleurodèles (plus rapide dans l'espace, jusqu'à 2 fois dans les premières étapes^[11]), ainsi que sur les étapes de développement et la reproduction dans l'espace^[12].

Sur Terre, les effets de l'hypergravité (jusqu'à 3G) sur la fertilité des pleurodèles de Waltl ont également été étudiés^[13], ainsi que sur la fertilité des pleurodèles nés dans l'espace de retour sur Terre^[14] (ils étaient fertiles, et sans problème particulier).

D'autres amphibiens ont été envoyés dans l'espace, dont les tritons Lissotriton vulgaris et Cynops pyrrhogaster, le xénope du Cap, ainsi que plusieurs grenouilles Hyla japonica, Lithobates pipiens et Rana temporaria.

Élevage

Environnement

Le pleurodèle de Waltl peut être installé dans un aquarium d'eau froide, de préférence d'au moins 80 litres pour un couple par exemple. Animal amphibie, il est capable de s'échapper en l'absence de couvercle, ou de se réfugier dans le filtre de l'aquarium. Veiller à ne pas utiliser de pierres ou de gravier tranchant, le pleurodèle pourrait alors se blesser. L'éclairage, les plantes, et la dureté de l'eau sont préférables, mais non indispensables. Il est nécessaire de filtrer l'eau et de la renouveler régulièrement (environ 1/4 toutes les deux semaines par exemple). Il peut être placé dans un bassin extérieur pendant l'été.

Cohabitation

La cohabitation avec des poissons est pacifique, mais de trop petits animaux risquent de devenir des proies pour le pleurodèle, et de trop gros (carpe Koï) risquent de gober les plus petits tritons. Il est conseillé de fournir des abris aux pleurodèles (tubes, morceaux de pots...), voire d'interdire aux poissons une partie de l'aquarium par un grillage à mailles large.

Alimentation

La nourriture du pleurodèle est essentiellement carnée (vers, insectes, viande, poisson, crustacés, granulés à cichlidés...) : il accepte tout ce qui a la taille de sa bouche. Le rythme des repas passe de 2 fois par jour pour les jeunes à une fois tous les 2 ou 3 jours chez l'adulte (15 cm). Les granulés sont bien équilibrés : les jeunes apprécient les granulés à cichlidés, les adultes les granulés pour poissons de fond. En cas de nourriture congelée ou vivante, veiller à apporter de la variété pour éviter les carences.

Reproduction

Les pleurodèles se reproduisent assez facilement en captivité. Il n'est pas nécessaire d'isoler le couple, mais il est préférable d'isoler les jeunes. Les parades sont favorisées par une eau à 15 °C environ. Après accouplement, la femelle pond en grappes des centaines d'œufs qui éclosent après une dizaine de jours. Les larves n'acceptent que la nourriture vivante de très petite taille (plancton). Elles peuvent également se nourrir de leurs congénères. À partir de 2 cm, les têtards acceptent une nourriture plus grosse, voir congelée. La métamorphose a lieu vers 3 mois : la perte des branchies entraîne des risques de noyade. La maturité sexuelle est atteinte vers 16 mois.

Étymologie

Cette espèce est nommée en l'honneur de Joseph Waltl.

Publication originale

• Michahelles, 1830 : Neue südeuropäische Amphibien. Isis von Oken, vol. 23, p. 189-195 (texte intégral).

Notes et références

Il pleurodele di Waltl (Pleurodeles waltl Michahelles, 1830) è un anfibio caudato appartenente alla famiglia dei Salamandridi^[2].

Descrizione

Il più grande e possente dei tritoni europei ha un capo largo e appiattito, con piccoli occhi «a bottone» rivolti verso l'alto e senza ghiandole parotoidi. La pelle appare molto granulosa, con sui fianchi una fila di protuberanze (tubercoli costali) marroni o giallastre, sotto le quali si trovano le estremità delle costole, in parte anche ben sporgenti. Le parti superiori sono di colore grigio, brunastro, giallastro o olivastro, spesso con macchie scure dai contorni indistinti. Le parti inferiori sono giallognole o grigie chiare, con macchie irregolari. Il lato inferiore della coda, lunga più del corpo, compressa in senso laterale e provvista di un piccolo orlo cutaneo dai bordi lisci nella fase acquatica, è di colore giallo chiaro. I maschi durante la stagione riproduttiva presentano guanti nuziali scuri sul lato interno delle zampe anteriori. Ha una lunghezza totale di 20-30 cm^[3].

Biologia

Il pleurodele di Waltl è caratterizzato dalle estremità delle costole in parte sporgenti sotto la pelle, una caratteristica spesso associata anche a una funzione di difesa dai nemici. È attivo soprattutto di notte, ma in primavera, durante la stagione riproduttiva, anche di giorno. La sua dieta è costituita da insetti, gasteropodi e vermi. Durante l'accoppiamento, che avviene in acqua, il maschio cinge la femmina con le zampe anteriori da dietro e dal basso. Durante questo amplesso, che può durare da ore a giorni, vengono depositati diversi spermatofori. Per trasferirli alla femmina, il maschio si stacca dall'amplesso e fa compiere alla compagna un movimento circolare fino a posizionarla sopra lo spermatoforo, che può così essere prelevato dalla cloaca della femmina per fecondare le uova all'interno del suo corpo. Quindi vengono solitamente deposte 250-500 uova (massimo 800-1200 uova), fatte aderire a mucchietti su ciuffi di piante acquatiche nell'arco di diverse settimane. Dalle uova, relativamente piccole e avvolte in grossi involucri gelatinosi, spuntano dopo 8-10 giorni le larve, che a seconda della temperatura dell'acqua compiono la metamorfosi dopo altri 3 mesi. In caso di siccità prolungata, il pleurodele di Waltl può compiere un periodo di letargo estivo al suolo, ma in genere resta attivo per tutto l'anno^[3].

Distribuzione e habitat

Il pleurodele di Waltl vive nelle regioni occidentali e meridionali della penisola iberica, in particolare in zone umide ricche di vegetazione, ad altitudini fino a 1500 m, ma anche in habitat aperti più secchi, come ad esempio campi coltivati. Nel periodo riproduttivo si può trovare in stagni, acquitrini o ruscelli a corso lento; in particolare nei pozzi questa specie è acquatica anche per tutto l'anno. Sulla terraferma trascorre la giornata sotto sassi, legno morto o in fessure del terreno^[3].

Note

Bibliografia

• Michahelles, 1830: Neue südeuropäische Amphibien. Isis von Oken, vol. 23, p. 189-195.

Dygliuotasis tritonas (lot. Pleurodeles waltl) – salamandrinių (Salamandridae) šeimos uodeguotasis varliagyvis. Dydis iki 30 cm. Dygliuotojo tritono gimtinė – Maroko ir Ispanijos balos. Dygliuotasis tritonas yra vienas iš įdomiausių atogrąžų uodegotųjų varliagyvių atstovų. Atskirti Tritonų lyti labai sudėtinga: patinai po uodega turi išsipūtimą, o poravimosi metu ant priekinių letenų atsiranda nuospaudos (mazoliai), skiauterė, kaip pas tikruosius tritonus, neatsiranda. Gyvena apie 10 m.

Dar yra vadinamas ispanišku tritonu.

Mityba

Dažniausiai minta sliekais, žuvų mailiumi, uodo trūklio lervomis, vandens vabzdžių lervomis, kirmėlėmis

Nuorodos

• [1]lietuvių k.
• [2]lietuvių k.

De ribbensalamander (Pleurodeles waltl) is een salamander uit de familie echte salamanders (Salamandridae). De salamander dankt zijn Nederlandse naam aan de vorm van verdediging waarbij hij zijn scherpe ribben letterlijk dwars door de huid steekt.^[2]

De ribbensalamander is na de olm de grootste Europese salamander. De soort is te herkennen aan de korrelige huid, het zwaar gebouwde lichaam en de afgeplatte kop. De ogen liggen in vergelijking met andere salamanders meer aan de bovenzijde van de kop.

De soort komt voor in zuidelijk Europa op het Iberisch Schiereiland en in noordelijk Afrika in delen van Marokko. De salamander is sterk aan water gebonden en kan anders dan veel andere salamanders hierin het gehele jaar leven. Het voedsel bestaat uit kleine ongewervelden zoals insecten. Belangrijke vijanden zijn in het water jagende slangen zoals de gladde slangen uit het geslacht Natrix.

De ribbensalamander is eenvoudig in gevangenschap te kweken. De salamander is wereldwijd populair als huisdier en wordt daarnaast veel gebruikt als modelorganisme in biologisch onderzoek. Zo is verscheidene malen in ruimtevluchten onderzocht hoe biologische processen bij het dier verlopen in een omgeving zonder zwaartekracht.^[3]

Taxonomie en naamgeving

De ribbensalamander is de grootste vertegenwoordiger van de familie echte salamanders of Salamandridae.^[4] De soort behoort tot de onderfamilie Pleurodelinae, de soortenrijkste onderfamilie van de familie echte salamanders. De ribbensalamander is een van de drie vertegenwoordigers van het geslacht ribbensalamanders (Pleurodeles). De andere twee zijn de Algerijnse ribbensalamander (Pleurodeles poireti) (Gervais, 1835) en de soort Pleurodeles nebulosus (Guichenot, 1850). De eerstgenoemde soort komt alleen voor in Algerije en de laatste komt daarnaast ook voor in Tunesië.^[5] De ribbensalamander wordt ondanks het versnipperde verspreidingsgebied niet verdeeld in ondersoorten.

De Nederlandse naam ribbensalamander is gebaseerd op het vermogen om de ribben als verdedigingswapen te gebruiken, zie onder het kopje verdediging. Andere Nederlandstalige namen die wel worden gebruikt voor deze soort zijn ribsalamander, Spaanse ribsalamander, Spaanse ribbensalamander en geribbelde salamander.

Ook in veel andere talen is de salamander vernoemd naar het gespecialiseerde verdedigingsmechanisme. Het Engelse sharp-ribbed newt betekent 'scherp-geribde salamander' en de Duitse naam Rippenmolch is gelijk aan de Nederlandstalige benaming.

In 1830 beschreef Karl Michahelles de ribbensalamander voor het eerst wetenschappelijk. De wetenschappelijke soortnaam wordt soms abusievelijk als Pleurodeles waltlii gespeld, naar een verouderde naam van de salamander. Er zijn verschillende verouderde wetenschappelijke namen bekend, die in de literatuur soms nog voorkomen. Een eerdere beschrijving van Bory de Saint-Vincent in 1828 als Salamandra funebris is ongeldig verklaard. Synoniemen van de ribbensalamander zijn in de uitklapbare tabel rechts weergegeven.

Verspreiding en habitat

Verspreidingsgebied in het groen.

De ribbensalamander heeft een klein verspreidingsgebied en komt alleen voor in zuidwestelijk Europa en een klein deel van Afrika. De salamander leeft op het Iberisch Schiereiland in Spanje en Portugal. Op het Iberisch Schiereiland ontbreekt de salamander in het noorden en noordoosten, de populaties zijn vaak versnipperd. In het centrale deel van Spanje is de soort zeldzamer dan in het zuiden. In noordelijk Afrika komt de salamander alleen voor in Marokko. Het verspreidingsgebied in Marokko beslaat de noordelijke kuststrook en wordt in het oosten begrensd door het Rifgebergte en in het zuiden door de Hoge Atlas.

Wat betreft habitat is de ribbensalamander niet kieskeurig; de soort wordt voornamelijk in laaglanden aangetroffen maar kan ook leven in dennenbossen, schrale, steppe-achtige gebieden en door de mens gecultiveerd gebied. De soort wordt zelden gevonden op een hoogte van meer dan 900 meter boven zeeniveau. Een uitzondering zijn de populaties in het Spaanse Loja, Granada, die leven op een hoogte tot tot meer dan 1500 meter boven zeeniveau.^[6]

De ribbensalamander heeft een voorkeur voor langzaam stromend, helder en dieper water dat dichtbegroeid is met onderwatervegetatie. De salamander kan ook in tijdelijke wateren en stromend water worden aangetroffen. Zelfs door de mens aangelegde wateren zoals vijvers en waterbassins zijn geschikt als habitat. De ribbensalamander kan tegen brakwater en tegen organische vervuiling.^[7]

Uiterlijke kenmerken

De bovenlip van de afgeplatte kop heeft een overbeet, de ogen zijn aan de bovenzijde geplaatst.

De oranje rij gifklieren is duidelijk zichtbaar.

De ribbensalamander bereikt meestal een lengte van ongeveer 20 centimeter maar uitschieters kunnen meer dan 30 centimeter lang worden en hiermee is het op de grottenolm na de grootste Europese amfibie.^[2] De mannetjes worden maximaal 31 centimeter lang, de vrouwtjes blijven gemiddeld wat kleiner en kunnen een lichaamslengte bereiken tot 28 cm.^[7]

De ribbensalamander heeft een gedrongen lichaam en een afgeplatte bouw, een rugkam ontbreekt. Met name de kop is sterk afgeplat, de bek is relatief breed. Wat direct opvalt aan de kop zijn de kraalachtige ogen die meer aan de bovenzijde van de kop zijn gepositioneerd maar ook relatief ver naar voren geplaatst zijn. De bovenlip heeft aan de zijkanten een duidelijke overbeet waarbij de huid van de bovenlip over de onderlip hangt.

De lichaamskleur is variabel, de meeste exemplaren zijn grijs tot bruin, sommige exemplaren neigen meer naar geelachtig of olijfgroen of zijn zwart van kleur. Over de gehele bovenzijde van het lichaam zijn donkere, onregelmatige vlekken aanwezig die per individu variëren.^[8] De buikzijde is lichter tot crèmekleurig en is vaak voorzien van donkere vlekken tot een marmertekening. De meeste exemplaren kleuren naarmate ze ouder worden steeds donkerder.^[9] Soms komt leucisme voor, waarbij pigmentatie is verminderd en het lichaam een witte kleur krijgt. De huid is door de vele donkere verhoornde insluitingen korrelig en is voorzien van vele huidklieren wat voor een wrattig uiterlijk zorgt.^[10] De huidklieren bestaan uit twee typen; de slijmvormende klieren dienen om de huid niet te laten uitdrogen en zijn willekeurig over de huid verspreid. De gifklieren daarentegen zijn op de lichaamsdelen te vinden die het vaakst worden gegrepen door predatoren zoals de nek, rug en bovenzijde van de staart.^[11]

Kenmerkend voor de ribbensalamander is een rij duidelijk verdikte klieren, iedere klier is duidelijk te zien door een opvallende gele tot oranjerode kleur. Soms is de klierrij gelegen in een gekleurde streep op de flank die in de regel niet zo felgekleurd is als de klierknobbels zelf. Bij andere exemplaren steekt de kleur van de knobbels nauwelijks af tegen de lichaamskleur. De positie van iedere gekleurde knobbel correspondeert met een van de puntige uiteinden van de ribben en het zijn er altijd acht tot tien.^[2] In geval van bedreiging wordt het lichaam afgeplat waarbij de scherpe, omhoog gerichte punten van de ribben dwars door de huid steken en hierbij de gifklier penetreren. De salamander heeft hier zelf geen last van, zie ook onder verdediging.

De staart is dik en minstens even lang als het lichaam inclusief kop. De staart van een mannetje is verhoudingsgewijs iets langer dan die van een vrouwtje. De staart is sterk zijdelings afgeplat en draagt in de waterfase altijd een staartzoom, zowel bij de mannetjes als de vrouwtjes. De onderste staartzoom heeft een geeloranje kleur, overeenkomstig met de gekleurde wratjes op de flanken. De bovenste staartzoom heeft dezelfde kleur als de rest van de staart.

Geslachtsonderscheid

Mannetjes en vrouwtjes kennen in vergelijking met andere watersalamanders geen sterke seksuele dimorfie en zijn moeilijk uit elkaar te houden. De voorpoten van de mannetjes zijn langer en met name in de voortplantingstijd sterk gezwollen, ook is de staartbasis iets breder dan die van het vrouwtje. Mannetjes krijgen in de voortplantingstijd geen rugkam en ook de kleuren slaan niet om, zoals dat voorkomt bij andere in het water levende salamanders zoals de kleine watersalamander (Lissotriton vulgaris).

In de paartijd ontwikkelen de mannetjes net als andere watersalamanders bolle, van stekels voorziene structuren aan de binnenzijde van de voorpoten. Deze heten copulatieborstels en dienen om een vrouwtje beter vast te houden gedurende de paargreep (amplexus).^[12] Bij de mannetjes zwelt ook de cloaca duidelijk op en kleurt donker tot zwart. De cloaca van het vrouwtje is altijd vlak en lichter van kleur.^[12] Mannetjes hebben soms een oranjerode gloed over het lichaam, maar dit komt niet bij alle exemplaren voor.^[8]

Onderscheid met andere soorten

De volwassen salamander is binnen Europa door de lichaamsgrootte, de korrelige huid en de vaak opvallende knobbels op de flanken met geen enkele soort te verwarren. Buiten Europa komen nog twee Pleurodeles-soorten voor; Pleurodeles poireti uit Algerije en Pleurodeles nebulosus die naast Algerije ook in Tunesië voorkomt. Beide soorten blijven echter kleiner, respectievelijk 18,5 en 23 centimeter. Van deze twee soorten is het verschijnsel dat de ribben de huid kunnen penetreren niet waargenomen.

Levenswijze

De ribbensalamander is meestal schemeractief maar kan ook wel overdag foeragerend worden aangetroffen in het water.^[2] Meestal houden de dieren zich echter schuil tussen de waterplanten of onder ondergedoken objecten als stenen om pas in de schemering tevoorschijn te komen.^[10] De ribbensalamander is een sterk aan water gebonden soort, die meestal het gehele jaar in het water doorbrengt. Alleen als een bron opdroogt moet de salamander noodgedwongen op het land vertoeven. De salamander schuilt onder stenen en houtblokken en andere vochtige plaatsen op het land om vochtiger tijden af te wachten. Op regenachtige dagen verlaat de salamander zijn schuilplaats en gaat op zoek naar een andere waterbron. De ribbensalamander houdt geen winterslaap, maar houdt in droge zomers wel een estivatie of 'zomerslaap'. De salamander is tot maximaal 200 meter van het oppervlaktewater aangetroffen.

Voortplanting

De ribbensalamander kent twee paringen per jaar, de eerste keer vroeg in de lente en een tweede maal in de zomer.^[7] De balts en de paring vinden altijd in het water plaats. Als een koppeltje elkaar gevonden heeft, zwemt het mannetje onder het vrouwtje en drukt zijn kop tegen haar keel. Het mannetje omklemt vervolgens met zijn voorpoten die van het vrouwtje en zwemt een tijdje als een dubbeldekker met haar rond, dit kan uren tot maximaal twee dagen duren en heet de amplexus.^[9] Uiteindelijk zet het mannetje zijn spermatoforen af, zo'n 6 tot 7, door zijn cloaca tegen die van het vrouwtje te drukken. Het aantal eitjes dat jaarlijks wordt afgezet is afhankelijk van de grootte van het vrouwtje en loopt uiteen van ongeveer 150 tot 800 eitjes.^[2] Oudere en grote vrouwtjes kunnen tot 1300 eieren afzetten.^[8] De eitjes worden in kleine groepjes aan onderwaterplanten gehecht, ze zijn zo'n 1,5 tot 2 millimeter in doorsnede, het doorzichtige omhulsel is zo'n 6 tot 7 millimeter.^[2]

De larve van de ribbensalamander.

Als het embryonale eistadium is voltooid volgt het vrijzwemmende larvestadium, de larve is direct uit het ei ongeveer 11 tot 12 millimeter lang, na ongeveer een week beginnen ze te eten.^[2] De larven hebben een lichtbruine tot gelige kleur en hebben een donkerbruine vlekken- tot marmertekening. De buikzijde is lichter tot geel. De larven hechten zich aan de ondergrond met kleine hechtorganen. Ze zijn uit het ei iets langer dan een centimeter en worden in uitzonderlijke gevallen bijna 10 cm lang, maar blijven meestal tussen 7 en 8 cm. Ze zijn van andere Europese watersalamanders te onderscheiden aan de bovenste staartzoom die reikt tot op de kop, de onderste staartzoom loopt tot de achterpoten. De kop is relatief breed en de staartpunt is afgerond.^[2] De achterpoten ontwikkelen zich wat later dan de voorpoten.

Bij een lengte van 7 tot 8 centimeter vindt de metamorfose plaats waarbij de larven de kieuwen en de sterk vergrote staartzoom verliezen en al op de ouderdieren lijken. Het duurt echter nog ongeveer 16 maanden voor ze volwassen zijn en zich kunnen voortplanten.^[2] In de natuur kan de ribbensalamander meer dan 10 jaar oud worden. Van in gevangenschap gehouden exemplaren is bekend dat ze een leeftijd van meer dan 20 jaar kunnen bereiken.^[7]

De inwendige voortplantingsorganen zijn bij de ribbensalamander goed onderzocht in laboratoria. De [[Zoek dit woord op in WikiWoordenboek Teelbal|testes]] van de mannetjes zijn met bindweefsel verbonden met de longen. Doordat de longen aan de voorzijde van het lichaam ontstaan en de gonaden aan de achterzijde en de organen sterk verschillende functies hebben, wordt de functie van de verbinding nog niet goed begrepen.^[13]

Voedsel

Een ribbensalamander met een buitgemaakte regenworm.

De adderringslang (Natrix maura) is een belangrijke vijand.

De larven van de ribbensalamander zijn carnivoor en jagen op kleine ongewervelde diertjes. Later schakelen ze over op grotere diertjes als watervlooien en kleine wormachtigen.

Volwassen exemplaren leven van insecten en de larven, kreeftachtigen, weekdieren en wormen. Ook de larven en juvenielen van andere amfibieën worden gegeten, zoals kikkervisjes. Ook kleinere soortgenoten worden niet ontzien; de ribbensalamander is net als andere salamanders kannibalistisch. Soms worden plantendelen gegeten maar deze maken slechts een klein deel uit van het menu. Omdat de salamander wat groter wordt, kan hij ook kleine gewervelden eten, zoals jonge slangen.^[7] De ribbensalamander slikt zijn prooi in één keer door, grotere prooien werkt hij met behulp van de voorpoten naar binnen.

Als er weinig prooidieren zijn kan de salamander lang zonder voedsel.^[7] In gevangenschap kunnen naast dieren als regenwormen, muggenlarven en maden ook kleine reepjes vlees worden gevoerd.^[14]

Vijanden

Vijanden van de ribbensalamander zijn vooral grote vissen en slangen. In het bijzonder de op het water aangepaste gladde slangen uit het geslacht Natrix jagen op de salamander, zoals de adderringslang (Natrix maura).^[2] In sommige delen van het verspreidingsgebied komt de rode rivierkreeft (Procambarus clarkii) voor, een invasieve soort uit Noord-Amerika. Deze kreeft is erg berucht als verspreider van een schimmel die inheemse kreeften doodt, maar eet ook de eieren en larven van verschillende amfibieën op, waaronder die van de ribbensalamander. In het Portugese natuurreservaat Paul do Boquilobo is ontdekt dat de populatie gedecimeerd is als gevolg van de aanwezigheid van de kreeft.^[15]

Ook in water levende zoogdieren zoals de otter (Lutra lutra) eten de salamander, waarbij ze geen last hebben van het verdedigingsmechanisme van de salamander.^[16] Uit onderzoek naar een populatie in Spanje blijkt, dat de otters om de gifklieren te vermijden een wond maken in het borststuk van de salamander aan de buikzijde. De otter kan grote schade aanrichten in salamanderpopulaties waarbij vele dieren worden aangevreten. De salamanders zijn kwetsbaar als ze naar het water trekken voor de voortplanting.^[16]

Verdediging

De ribbensalamander zal als hij een vijand waarneemt altijd proberen om in het water in te vluchten en zich te verstoppen in de onderwatervegetatie of in de modder. Als het dier op het land in het nauw wordt gedreven wordt door de huid een melkachtige, geurige substantie afgescheiden, vooral in de nek maar ook op de rug, de flanken en de bovenzijde van de staart. Daarnaast vertoont de ribbensalamander een sterk gespecialiseerde vorm van verdediging, waar ook de Nederlandse naam aan te danken is.^[11] Hierbij zet de salamander zich schrap tegen de ondergrond en wordt het lichaam gebogen en de kop en staart tegen de bodem gedrukt. Bij een dergelijke lichaamspositie worden de kwetsbare delen (keel en buik) verborgen en de van gifklieren voorziene delen van de huid (kop, rug en staart) getoond. De ribben worden naar voren bewogen, uit röntgenopnamen blijkt dat de hoek van de ribben ten opzichte van de ruggengraat met enkele tientallen graden kan toenemen. Hierdoor doorboren de puntige uiteinden van de ribben de huid en zijn zichtbaar als kleine, witte stekelachtige structuren. Omdat iedere rib door een van de vergrote gifklieren steekt, wordt het scherpe uiteinde van een laagje gif voorzien. Een predator zal niet alleen het gif moeten trotseren maar ook het doorslikken van de salamander is problematisch. De salamander kan door de stekels aan de flanken vast komen te zitten in de keel van een vijand. De salamander zelf heeft geen last van de doorboring van de huid. Als de salamander wordt opgepakt zal het dier proberen te bijten, of ook een piepend afweergeluid voortbrengen.^[7]

Het gif is al in kleine doseringen dodelijk bij muizen. Bij de mens heeft het secreet een sterk irriterende werking op de slijmvliezen. Vooral de ogen en de mondslijmvliezen kunnen bij mensen sterk geïrriteerd raken maar het gif is niet beschreven als gevaarlijk. Wel wordt aangeraden kleine kinderen uit de buurt te houden.^[17]

Jonge exemplaren vertonen een ander dreiggedrag; ze heffen de staart verticaal omhoog, waarbij deze zijwaarts heen en weer wordt bewogen.^[2]

• Afbeeldingen: Verdediging
• De ribsalamander is op het land kwetsbaar voor vijanden.

• De salamander plat het lichaam af en drukt de kop en staart tegen de bodem.

• De punt van iedere rib correspondeert met een van de gifklieren.

• De ribben steken dwars door de huid als de salamander wordt bedreigd.

In gevangenschap

De ribbensalamander kan in gevangenschap worden gekweekt; hier enkele net uit het ei gekropen larven (linksonder) en een exemplaar dat nog in het ei zit (rechtsonder).

De ribbensalamander wordt veel in gevangenschap gehouden als exotisch huisdier. Met name het feit dat de salamander in beginsel aquatisch is maakt de soort populair omdat het dier in een aquarium kan worden gehouden. Het watergedeelte dient enige decimeters diep te zijn en voldoende mogelijkheid tot zwemmen bieden, ook dienen schuilplaatsen aanwezig te zijn zoals stenen en onderwaterplanten. Van de planten maakt hij ook gebruik om de eieren af te zetten. Toch is het aan te raden de natuurlijke omstandigheden na te bootsen en een landgedeelte aan te brengen. Als de salamanders in een aquarium zonder landgedeelte worden gehouden kunnen ze zich het gehele jaar door voortplanten. Dit lijkt een voordeel, maar een doorlopende voortplanting verkort hun leven drastisch. Exemplaren die jaarlijks gedurende enige maanden een rustperiode houden kunnen veel ouder worden.

Het voedsel bestaat uit kleine ongewervelden die men zelf kan vangen zoals regenwormen of in de dierenspeciaalzaak kan kopen zoals meelwormen, slingerwormen, muggenlarven, maden en ook regenwormen zijn hier vaak te koop. Ook kunnen kleine reepjes mager vlees,^[9] stukjes visfilet of gehakt worden gevoerd.^[2] De voedselbehoefte daalt sterk tijdens de wintermaanden, maar trekt weer aan als de dag- en nachttemperaturen hoger worden.

De salamander kan het best worden gehouden bij een watertemperatuur van 25 °C in een aquarium dat voorzien is van een landgedeelte, waarbij het landdeel niet kaal mag zijn, maar schuilplaatsen moet bevatten zoals stukken schors of mos. In de winter moet de watertemperatuur verlaagd worden naar 8 °C.^[9] Het best houdt men gedurende de zomer de salamander in een vochtig terrarium, om in de herfst weer in een paludarium te worden gezet, waarbij de salamander vrij snel het water opzoekt. Gedurende de winterperiode kan ook de daglengte worden verkort, als deze dan weer wordt verlengd voor de zomerperiode versterkt dit het natuurlijke gedrag. De start van het warme seizoen luidt ook de voortplantingstijd in, waarbij de dieren weer actief worden en ze hebben dan ook meer voedsel nodig.

Als men de dieren wil kweken, dan kan een koppeltje het best in een groter en dieper aquarium worden geplaatst dat dichtbeplant is met klein tot middelgroot-bladerige onderwatervegetatie. In de waterplanten zullen de eitjes worden afgezet. Als de vrouwtjes geen eitjes meer afzetten, dan moeten de eitjes naar een andere bak worden overgebracht, omdat ze anders worden opgegeten. Ook de larven moeten in verband met kannibalisme op grootte gescheiden worden, omdat ze elkaar anders opeten. De larven kunnen gevoerd worden met watervlooien en andere kleine zwemmende diertjes. Na enige tijd dulden ze grotere prooien.

Bij het hanteren van de salamander, wat men net als bij alle amfibieën zo min mogelijk moet doen, dient rekening te worden gehouden met de verdediging waarbij de 'giftige' ribpunten door de huid kunnen steken. Met name wildvang dieren vertonen de reflex, bij exemplaren die in gevangenschap worden gehouden wordt de afweerreactie zelden waargenomen.^[18]

Onderzoek in de ruimte

Een BION- ruimtecapsule waarin de ribbensalamander is onderzocht.

De ribbensalamander is een van de weinige diersoorten die meerdere keren in de ruimte heeft meegereisd. De salamander werd onderzocht in verschillende ruimtevaartuigen, vooral voor experimenten over het regeneratief vermogen. Net als andere amfibieën zijn salamanders in staat om beschadigde ledematen volledig te herstellen. Regeneratie komt bij de mens ook voor, zo is wondgenezing al een vorm van regeneratie. Ook spier- en orgaanweefsels kunnen zich bij zoogdieren tot op zekere hoogte herstellen, maar bij salamanders is het regeneratievermogen zo goed ontwikkeld, dat zelfs botstructuren als poten en staartwervels volledig kunnen worden gevormd na amputatie.

Het doel van het onderzoek naar regeneratie is om vast te stellen, of het ontbreken van zwaartekracht biologische processen zoals weefselherstel beïnvloedt. De salamanders zijn geschikt als onderzoeksgroep, omdat ze gemakkelijk in leven kunnen worden gehouden. De ontwikkeling verloopt langzaam en kan zo goed bestudeerd worden. Ook kunnen de vrouwtjes het sperma van mannetjes tot vijf maanden opslaan. Een vrouwtje dat op Aarde een spermatofoor heeft opgenomen kan later in de ruimte worden bevrucht met behulp van hormonen.

Onder andere aan boord van de capsule Biocosmos 7 werd de regeneratie van de ledematen van de salamanders gedurende dertien dagen bestudeerd.^[19]

Een van de bekendste studies werd in januari 1993 uitgevoerd aan boord van de Biocosmos 10. Van 15 exemplaren werd 15 dagen voor de vlucht een deel van de staart afgesneden. Ook de invloed van de start en landing van het ruimtevaartuig -waarbij grote krachten op de inzittenden worden uitgeoefend- werd meegenomen in het onderzoek. De controlegroep die op aarde verbleef, werd namelijk aan dezelfde temperatuur en lichtveranderingen blootgesteld als hun soortgenoten in de ruimte. De bevindingen zouden niet alleen van nut kunnen zijn voor de in de ruimte verblijvende mens maar ook inzichten over de celbiologie in het algemeen kunnen geven. Het bleek dat de exemplaren die in de ruimte waren geweest sneller waren genezen dan de controlegroep op Aarde. De missie mislukte deels omdat de temperatuur te hoog opliep tot 31 °C, wat slechts zes van de dieren overleefden. Ook werd de duur ingekort van 15 dagen naar 12 dagen.^[3]

In een onderzoek uit 2005 werd de vorming en ontwikkeling van de bloedcellen van de salamanders bestudeerd in de Russische satelliet Foton-M2.^[20]

Uit een Amerikaans onderzoek bleek dat de afgesneden staart van exemplaren in de ruimte minder snel herstelde dan de op Aarde gebleven duplo's. Vermoed werd, dat het ontbreken van zwaartekracht de celdeling negatief beïnvloedt. Volgens NASA- onderzoeker Eduardo Almeida zou deze vertraging van weefselgenezing, indien bij mensen aangetoond, eerst moeten worden opgelost, voordat de mens zich in de ruimte zou kunnen vestigen.^[21] Later werd het onderzoek in twijfel getrokken omdat de onderzoekers een belangrijk natuurlijk principe niet hadden meegenomen in het onderzoek. De salamanders gebruiken hun staart als balans en als de zwaartekracht wegvalt is een kleinere staart geschikter, wat de kortere staart zou kunnen verklaren.^[22]

Externe links

• Landelijk InformatieCentrum Gezelschapsdieren - Huisdierenbijsluiter Spaanse ribbensalamander - Website
• European Zoo Nutrition Centre - Voeding Spaanse Ribbensalamander - Website
• E. Heiss, N. Natchev, D. Salaberger, M. Gumpenberger, A. Rabanser & J.Weisgram - Function of the bizarre antipredator mechanism in the salamandrid Pleurodeles waltl - Website Een uitgebreide beschrijving van het verdedigingsmechanisme van de ribbensalamander

Bronvermelding

Referenties

Bronnen

• (en) Byron Bjorn - Salamanders and Newts - a complete introduction - TFH Publications - 1988 - ISBN 0-86622-389-4
• (nl) Bernhard Grzimek - Het leven der dieren deel V: Vissen (II) en amfibieën - ISBN 9027486255, Kindler Verlag AG 1971 (Informatie)
• (en) - Darrel R. Frost - Amphibian Species of the World: an online reference - Version 6.0 - American Museum of Natural History - Pleurodeles waltl - Website Geconsulteerd 25 maart 2017
• (en) - University of California - AmphibiaWeb - Pleurodeles waltl - Website
• (nl) Ad Bouwman - Salamandervereniging - Pleurodeles waltl - Spaanse Ribbensalamander - Website
• (nl) Václav Laňka & Zbyšek Vít - Amphibians and Reptiles - Aventinum, Praag, 1985 - ISBN 90-366-0639-X
• (en) IUCN - Pleurodeles waltl - Website
• (en) E. Heiss, N. Natchev, D. Salaberger, M. Gumpenberger, A. Rabanser & J.Weisgram - Function of the bizarre antipredator mechanism in the salamandrid Pleurodeles waltl - Website

Traszka Waltla^[2][3], salamandra Waltla^[4] (Pleurodeles waltl) – gatunek płaza ogoniastego z podrodziny Pleurodelinae w rodzinie salamandrowatych (Salamandridae). Największy europejski płaz. Bardzo popularny wśród akwarystów, ze względu na niewygórowane wymagania. W naturze występuje na Półwyspie Iberyjskim i w Maroku.

Opis

Płaz ten znany jest również jako żebrowiec Waltla.^{[potrzebny przypis]} Nazwa ta związana jest z widocznymi na jego ciele pomarańczowymi brodawkami, przez które wyczuć można zakończenia żeber.

W momencie zaatakowania żebra przebijają skórę, znajdują się tam gruczoły z trującą substancją. W hodowli nie sprawia wielu kłopotów.

Salamandry Waltla w zoo w Budapeszcie

Przypisy

Pleurodeles waltl Michahelles, 1830 é uma espécie de anfíbio caudado (ou Urodela) pertencente à família Salamandridae, conhecida pelos nomes comuns de salamandra-de-costelas-salientes, pleurodelo ou salamandra-dos-poços. É o maior caudado europeu, podendo atingir entre 15 cm e 25 cm, excepcionalmente atingindo os 30 cm. A sua região de distribuição natural inclui o sul e o oeste da Península Ibérica (ver mapa de distribuição) e a parte ocidental de Marrocos.^[1]

Habitat e descrição

Habita em charcos e lagos de pouca corrente, mas também em poços e cisternas de água. Quando ameaçada pode projectar as suas costelas tomando uma aparência mais ameaçadora.

Tem uma actividade diurna e crepuscular.

Alimenta-se de larvas de insectos aquáticos e de anfíbios, moluscos e de minhocas e podendo capturar pequenos peixes. Por vezes pode alimentar-se de carniça.

Nesta espécie existe dimorfismo sexual, tendo a fêmea membros maiores e cauda mais curta; o macho, por sua vez, possui uma cauda maior e membros posteriores maiores e mais musculados.^[1]

Referências

Spansk revbensalamander (Pleurodeles waltl) är ett groddjur i familjen salamandrar och Europas största salamander.

Utseende

Den spanska revbensalamandern är en stor salamander, hanen kan bli upp till 31 cm lång, honan 28,5 cm. Huvudet är platt och brett, huden är brun- till gråaktig, sällan gul, grön, eller helt svart. Längs sidorna har den, likt andra revbenssalamandrar, 7–10 orangegula vårtor, genom vilka revbenen kan tränga fram.^[2]

Vanor

Arten är i hög grad akvatisk och föredrar vattensamlingar som dammar, sjöar, diken och långsamrinnande vattendrag med mycket vegetation i buskterräng, glesa skogar och odlade områden. Den gömmer sig gärna under stenar på bottnen av vattendragen, eller på land om vattensamlingarna torkar ur. Den är framför allt en låglandsart, som sällan går högre än 900 m. I undantagsfall kan den dock återfinnas upp till 1 565 m (i Spanien i Granada-området).^[1]

Salamandern lever på mollusker, maskar och insekter. Dess maximala ålder uppskattas till över 20 år. Skinnet är försett med talrika giftkörtlar, och tillsammans med de utstickande revbensspetsarna utgör dessa ett effektivt avskräckningsvapen.^[2]

Fortplantning

Lektiden varierar inom utbredningsområdet. Vanligtvis inträffar den under regntiden; i närheten av León inträffar den mellan februari och april, i Extremadura mellan oktober till maj, och i Cataluña mellan oktober och mars. Leken sker som för de flesta salamandrar i vatten, där hanen efter att ha omfamnat honan avsätter en spermatofor på botten och positionerar honan över spermatoforen, som hon tar upp med sin kloak. Två dagar senare börjar hon lägga ägg i små grupper, som efter 2 till 3 dagar kan uppgå till mellan 150 och 1 300 stycken, desto fler ju äldre honan är. Äggen kläcks efter omkring 13 dagar, och förvandlingen sker efter 100 till 110 dagar vid en vattentemperatur av 18 °C.^[2]

Utbredning

Den spanska revbensalamandern finns på centrala och södra Iberiska halvön samt norra Marocko.^[1]

Status

Den spanska revbensalamandern är klassad som missgynnad. De främsta hoten är utdikningar och föroreningar av vattendragen.^[1]

Referenser

1. ^ [a b c d] Pleurodeles waltl på IUCN:s rödlista, auktorer: Pedro Beja, Jaime Bosch, Miguel Tejedo, Paul Edgar, David Donaire-Barroso, Miguel Lizana, Iñigo Martínez-Solano, Alfredo Salvador, Mario García-París, Ernesto Recuero Gil, Tahar Slimani , El Hassan El Mouden, Philippe Geniez, Tahar Slimani (2008), besökt 10 juli 2009.
2. ^ [a b c] Arie van der Meijden, Research associate, Museum of Vertebrate Zoology, UC Berkeley (24 december 1999). ”Pleurodeles waltl” (på en). AmphibiaWeb, University of California. http://www.amphibiaweb.org/cgi-bin/amphib_query?query_src=aw_lists_genera_&table=amphib&where-genus=Pleurodeles&where-species=waltl. Läst 10 juli 2009.

• 1 Опис
• 2 Спосіб життя
• 3 Розповсюдження
• 4 Утримання в неволі
• 5 Примітки
• 6 Джерела

1. ↑ Ребристий тритон на сайті zooclub.ru (рос.)

Sa giông gân Tây Ban Nha hay Sa giông gân Iberia (Pleurodeles waltl) là một loài sa giông đặc hữu của miền Trung và Nam Bán đảo Iberia và Maroc. Nó được biết đến với xương sườn sắc nhọn có thể đam xuyên qua sườn của nó, và như vậy cũng được gọi là Sa giông gân sắc.

Chú thích

Tham khảo

Bài viết Bộ Có đuôi này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia bằng cách mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.

• x
• t
• s

Иглистый тритон, стадия личинки

В году дважды приносит потомство — первый период размножения происходит с февраля по март, второй — с июля по август.

В брачный период у самцов на лапах появляются мозолистые образования. Перед спариванием самец иглистого тритона устраивает брачные игры — быстро плавает вместе с самкой по водоёму, «обнимая» её при этом передними лапами.^[6] Затем самец передаёт самке сперматофор и происходит оплодотворение.

Самка, в зависимости от своего размера, может отложить от 100 до 1000 икринок. Личинки иглистого тритона обычно окрашены в более светлые тона, на голове имеются внешние жабры.

Иглистые тритоны достигают половой зрелости в возрасте 1—3 лет.

Образ жизни

Может вести и водный, и наземный образ жизни, но известно также, что иглистый тритон может не покидать водоём в течение нескольких лет.

Иглистые тритоны предпочитают прохладные, тихие и глубокие пресноводные водоёмы, питаются насекомыми, червями и головастиками. Активны в дневное время суток.

Примечания

イベリアトゲイモリ（Pleurodeles waltl）は、イモリ科トゲイモリ属に分類される有尾類。

分布[編集]

スペイン南部、ポルトガル南部、モロッコ北西部

形態[編集]

全長17-20cm。最大全長30cmとイモリ科最大種。モロッコよりイベリア半島の個体の方が大型化する傾向がある。胴体に比べて頭部は扁平で、灰褐色の体色に黒い不定形の斑点が入ることが多い。

外敵に強く掴まれると皮膚から肋骨の先端を突き破る防御行動をとる。肋骨が突出する部分にはオレンジ色のイボが並んでいる。

繁殖期のオスは前肢が異常に太くなる。

生態[編集]

水草が生い茂った流れの緩やかな河川や湖、池沼等に生息する。水棲で主に水中で生活するが、生息場所の水が干上がると岩の間等に潜りこんで休眠する。

食性は動物食で、昆虫類やミミズ、両生類やその幼生等を食べる。

繁殖形態は卵生で、周年繁殖し水草等に200個以上の卵を1個ずつ産みつける。オスはメスを下から抱き上げるような求愛行動を取る。

人間との関係[編集]

ペットとして飼育されることもあり、日本にも輸入されている。主に人工繁殖個体が流通し、アルビノやリューシスティック個体も品種として固定されている。水量のあるアクアリウムかアクアテラリウムで飼育される。大型種のためやや大型のケージが必要になる。冷凍して市販されているイトミミズ（イトメ）やユスリカの幼虫（アカムシ）といった生餌を好むが、人工飼料にも餌付く。有尾目としては高水温にも強いが、30℃を超えるような極度の高水温で飼育するのは避ける。飼育下の繁殖は容易だが周年繁殖するため、逆に雌雄を分けて飼育する等のバースコントロールが必要になる。

関連項目[編集]

• イモリ科

参考文献[編集]

• 千石正一監修 長坂拓也編『爬虫類・両生類800図鑑』、ピーシーズ、2002年、314頁。
• 『小学館の図鑑NEO　両生・はちゅう類』、小学館、2004年、24頁。
• 山崎利貞 『爬虫・両生類ビジュアルガイド　イモリ・サンショウウオの仲間 有尾類・無足類』、誠文堂新光社、2005年、81頁。

外部リンク[編集]

• 2007 IUCN Red List of Threatened Species
  • Beja, P., Bosch, J., Tejedo, M., Edgar, P., Donaire-Barroso, D., Lizana, M., Martínez-Solano, I., Salvador, A., García-París, M., Recuero Gil, E., Tahar, S., El Mouden, E.H. & Geniez, P. 2006. [ Pleurodeles waltl]. In: IUCN 2007. 2007 IUCN Red List of Threatened Species.