Multimedia w Wikimedia Commons Bawolec krowi[3], dawniej także: bawolec[4][5], antylopa krowia[4] (Alcelaphus buselaphus) – gatunek dużego ssaka z rodziny wołowatych[6].
We wcześniejszej polskiej literaturze zoologicznej dla określenia gatunku używana była nazwa zwyczajowa bawolec[4][5], antylopa krowia[4]. Ostatecznie w wydanej w 2015 roku przez Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk publikacji „Polskie nazewnictwo ssaków świata” nazwę bawolec przypisano rodzajowi Alcelaphusa gatunkowi nadano oznaczenie bawolec krowi[3].
Pierwotnie Afryka Środkowa i Południowa. Zasięg występowania bawolca został drastycznie ograniczony na skutek polowań, niszczenia siedlisk i wypierania przez rolnictwo (hodowla zwierząt). Obecnie spotykany jest wyłącznie w Botswanie, Namibii, Etiopii, Ugandzie,Tanzanii i Kenii[7]. Zasiedla sawanny i stepy na terenach równinnych i górzystych.
Bawolec krowi należy do największych przedstawicieli podrodziny Alcelaphinae. Osiąga długość ciała od 150-245 cm i masę 75-200 kg. Długość ogona wynosi 30-70 cm, a wysokość w kłębie od 1,1-1,5 m. Samice są nieznacznie mniejsze od samców. Skóra bawolców pokryta jest długimi do 25 mm włosami, a ich głowa wąska i wydłużona. Ubarwienie, w zależności od podgatunku, od jasno- do szaro-brązowego. Przedstawiciele obojga płci posiadają lirowato, lub łukowato wygięte rogi o długości od 45-70 cm. Dojrzałość płciową osiągają ok. 1 roku życia. Po ciąży trwającej 214-242 dni samica rodzi jedno młode. Bawolce krowie żyją od 11 do 20 lat.
Są zwierzętami społecznymi. Tworzą zorganizowane stada, które mogą się składać z 300 osobników.
Rogi tych zwierząt różnią się nieznacznie w zależności od podgatunku, jednak wszystkie są ciężkie i charakterystycznie wykrzywione. Służą głównie do walk o terytorium oraz do obrony przed drapieżnikami. Powstają bardzo wcześnie i występują u obu płci. Zwierzęta te mają bardzo umięśnione odnóża. W przypadku ucieczki potrafią rozpędzić się do 80 km/h.
Bawolce krowie są zwierzętami tworzącymi duże stada osiągające nawet do 300 osobników. Samica w ciągu jednej ciąży wydaje na świat jedno młode. Okres godowy jest zależny od miejsca występowania danego osobnika. Ciąża trwa od 214 do 242 dni. Młode niezależnie od płci zostaje z matką do 3 lat od urodzenia lecz najczęściej odłącza się od niej znacznie wcześniej. Młode samce dołączają do dorosłych samców by pilnować terytorium. Samice natomiast towarzyszą matce najczęściej do momentu, aż same będą w stanie wydać potomstwo. Samce Alcelaphus buselaphus bywają bardzo agresywne, zwłaszcza kiedy dochodzi do wejścia innego samca na ich terytorium. Odbywają się wtedy walki na rogi. Podobne zachowanie dostrzeżono u samic, dotyczyło jednak ono obrony własnego potomstwa.
Bawolce krowie są zwierzętami roślinożernymi. Ich głównym pożywieniem są trawy, przy czym są one różne w zależności od pory roku. W ciągu pory deszczowej głównym składnikiem ich pożywienia są trawy Andropogon, w mniejszym stopniu trawy Hyparrhenia i rośliny strączkowe. W czasie pory suchej, kiedy pożywienia jest mniej, są zdolne do jedzenia roślinności suchej i starzejącej się.
Zwierzęta te zabijane są dla pozyskiwania mięsa i rogów. W niektórych krajach takie polowania są uznawane jako atrakcja turystyczna, w której każdy za odpowiednią opłatą może wziąć udział. Bawolce są zwierzętami, które ciężko spotkać w zoo ze względu na ich agresywną naturę.
Wyróżniono kilka podgatunków, m.in.: kongoni i tora[6]. Niektóre czasem klasyfikowane są jako odrębne gatunki (kama i konzi).
Podgatunek Kategoria zagrożenia Alcelaphus buselaphus major LC[8] Alcelaphus buselaphus tora – tora CR[9] Alcelaphus buselaphus lelwel EN[10] Alcelaphus buselaphus buselaphus EX[11] Alcelaphus buselaphus swaynei EN[12] Alcelaphus buselaphus cokii (lub cokei) – kongoni LC[13]W 1996 Alcelaphus buselaphus został wpisany do Czerwonej Księgi IUCN w kategorii LC[2] (najmniejszej troski).
Bawolec krowi, dawniej także: bawolec, antylopa krowia (Alcelaphus buselaphus) – gatunek dużego ssaka z rodziny wołowatych.
