Artemisia indica Willd.

Artemisia indica Willd. – gatunek rośliny z rodziny astrowatych (Compositae Gis.). Występuje naturalnie w Azji Południowej i Południowo-Wschodniej oraz w Chinach i Japonii^[3].

Rozmieszczenie geograficzne

Rośnie naturalnie w Azji Południowej (Indie, Bhutan) i Południowo-Wschodniej (Mjanma, Tajlandia) oraz w Chinach i Japonii. W Chinach został odnotowany w prowincjach Anhui, Zhejiang, Fujian, Henan, Hebei, Hunan, Hubei, Gansu, Jiangxi, Jiangsu, Guangdong, Kuejczou, Liaoning, Shanxi, Szantung, Shaanxi, Syczuan, Junnan oraz w regionach autonomicznych Mongolia Wewnętrzna, Kuangsi i Tybet. Występuje także na Tajwanie. W Japonii spotykany jest na wyspach Honsiu, Sikoku i Kiusiu oraz na archipelagu Riukiu^[3]. Niektóre źródła podają jego występowanie także w Nepalu, Wietnamie, Indonezji^[4], Malezji^[5], na Półwyspie Koreańskim czy Filipinach^[6].

Morfologia

Pokrój

Roślina jednoroczna, bylina lub półkrzew. Dorastające do 80–150 cm wysokości. Łodyga jest bardzo rozgałęziona. Pędy są nagie lub słabo owłosione^[6].

Liście

Siedzące lub osadzone na krótkich ogonkach liściowych. Powierzchnia górna jest naga albo szaro lub żółtawo omszona, natomiast od spodu są gęsto pokryte szarymi włoskami. Najniżej położone liście w zarysie mają kształt od jajowatego do podłużnego, mierzą 6–12 cm długości oraz 3–8 cm szerokości, są 1- lub 2-pierzasto-dzielne, blaszka liściowa jest złożona z 3 lub 4 par segmentów, płaty przy wierzchołku są większe. Liście usytuowane na średniej wysokości w zarysie mają jajowaty, podłużnie jajowaty lub eliptyczny kształt, osiągają 5–8 cm długości oraz 3–5 cm szerokości, są 1- lub 2-pierzasto-dzielne, blaszka liściowa jest złożona z 3 lub 4 par segmentów, płaty przy wierzchołku są większe, mają eliptycznie lancetowaty, równowąsko-lancetowaty lub równowąski kształt, pojedyncze płaty dorastają do 10–20 mm długości i 3–5 mm szerokości. Najwyżej położone liście są pierzasto-dzielne. Przylistki są całobrzegie lub potrójnie klapowane^[6].

Kwiaty

Pseudancja są siedzące lub osadzone na krótkich szypułkach, są mniej mniej lub bardziej wyprostowane, zebrane w odosobnione szeroko stożkowate, niemal bezlistne wiechy. Osie kwiatostanów mierzą do 18 cm długości. Okrywy mają jajowaty, podłużnie jajowaty lub szeroko jajowaty kształt, osiągają około 3–4 mm długości i 2 mm szerokości. Wewnętrzne listki okrywy (ang. phyllaries) są owłosione lub nagie. Kwiatów w pseudancjum jest od 15 do 20, mają żółtawą barwę, wszystkie są płodne. Mają 4–10 kwiatów żeńskich, ich płatki mają rurkowaty kształt, są mniej lub bardziej gruczołowate, z dwoma zębami. Kwiatów języczkowych jest od 8 do 12, są obupłciowe, gruczołowate u nasady^[6].

Owoce

Niełupki o podłużnym lub odwrotnie jajowatym kształcie, mierzą około 1,25 mm długości, mają brązową barwę^[6].

Biologia i ekologia

W Nepalu rośnie przy ścieżkach i trasach oraz na skrajach lasów, natomiast w środkowej i południowej Japonii został zaobserwowany na wysypiskach. W Nepalu występuje na wysokości od 300 do 2500 m n.p.m. Najlepiej rośnie na dobrze przepuszczalnym lub lekko zasadowym gliniastym podłożu. Preferuje stanowiska w pełnym nasłonecznieniu. Rośliny są bardziej trwałe i aromatyczne, gdy rosną w glebie ubogiej i suchej. Jest to roślina owadopylna^[5]. Kwitnie i owocuje od sierpnia do października^[6].

Zmienność

W obrębie tego gatunku wyróżniono cztery odmiany^[2]:

• Artemisia indica var. elegantissima (Pamp.) Y.R.Ling & Humphries
• Artemisia indica var. maximowiczii (Nakai) H.Hara
• Artemisia indica var. momiyamae (Kitam.) H.Hara
• Artemisia indica var. orientalis (Pamp.) H.Hara

Zastosowanie

Medycyna

Dziko rosnące rośliny bywają zbierane lokalnie głównie do użytku leczniczego. Liście i kwitnące łodygi stosowane są w leczeniu przeciw robakom, a także mają działanie antyseptyczne, przeciwskurczowe, wykrztuśne i żołądkowe. Napar jest wykorzystywany do leczenia schorzeń układu nerwowego i schorzeń skurczowych w astmie i chorobach mózgu. Napar jest również uważany za poprawiający apetyt. Sok z rośliny stosuje się w Nepalu w leczeniu biegunki oraz bólów brzucha. Używa się go także do przemywania oczu, aby złagodzić uczucie pieczenia spojówek. Pastę z rośliny stosuje się zewnętrznie do leczenia ran. Korzenie mają działanie antyseptyczne, także jako tonik są stosowanie w leczeniu nerek^[5].

Sztuka kulinarna

Młode liście bywają gotowane i spożywane z jęczmieniem. Ponadto liście gotowane na parze są dodawane do ryżu w celu poprawienia smaku i koloru^[5].

Pestycydy

Z rośliny otrzymuje się olejek eteryczny w ilości około 0,2%, który służy jako środek owadobójczy. Jest szczególnie skuteczny przeciwko owadom w larwalnym stadium rozwoju. Najczęściej stosuje się go przeciw komarom^[5].

Substancje zapachowe

Wysuszone liście i kwiaty są używane jako kadzidło^[5].

Przypisy

Artemisia indica là một loài thực vật có hoa trong họ Cúc. Loài này được Willd. mô tả khoa học đầu tiên.^[1]

Chú thích

Liên kết ngoài

Wikimedia Commons có thư viện hình ảnh và phương tiện truyền tải về Artemisia indica Wikispecies có thông tin sinh học về Artemisia indica

五月艾（学名：Artemisia indica）是菊科蒿属的植物。分布于越南、老挝、缅甸、台湾、泰国、尼泊尔、菲律宾、印度、锡金、不丹、斯里兰卡、印度尼西亚、新加坡、日本、马来西亚、巴基斯坦、朝鲜、柬埔寨以及中国大陆的四川、浙江、江西、西藏、陕西、山西、内蒙古、云南、辽宁、河北、福建、安徽、甘肃、江苏、湖南、湖北、贵州、广西、河南、山东、广东等地，生长于海拔100米至2,800米的地区，见于灌丛处、坡地、中海拔湿润地区的路旁、低海拔、林缘及森林草原地区，目前尚未由人工引种栽培。

别名

艾（名医别录、台湾植物志），野艾蒿（植物名实图考），生艾、鸡脚艾（福建），草蓬（台湾），白蒿（四川），白艾（浙江），黑蒿（云南），狭叶艾（湖南），艾叶（广西），指叶艾（湖北），“卡兰-加松”（台湾泰雅族语名）

异名

• Artemisia dubia Wall. ex Bess. var. acuminata Pamp.

参考文献

这是一篇與植物相關的小作品。你可以通过编辑或修订扩充其内容。

取自“https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=五月艾&oldid=50740978”