Coprinopsis P. Karst – rodzaj grzybów z rodziny kruchaweczkowatych (Psathyrellaceae)[1]. Należy do niego ponad 120 gatunków[1]. Pewne ich oznaczenie jest trudne i zazwyczaj niemożliwe bez badań mikroskopowych. Tylko niektóre gatunki (np. Coprinopsis atramentaria) są łatwe do odróżnienia[2].
Systematyka
Pozycja w klasyfikacji: Psathyrellaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi (według Index Fungorum)[1].
Badania z zakresu filogenetyki molekularnej wykazały, że rodzaj Coprinus nie był taksonem monofiletycznym i należy go rozbić na rodzaje Coprinus (sensu stricto), Coprinellus, Coprinopsis, Parasola, a także kilka innych. Tak więc do rodzaju Coprinopsis należy część gatunków dawniej włączanych do rodzaju Coprinus[3].
Gatunki występujące w Polsce
-
Coprinopsis atramentaria (Bull.) Redhead, Vilgalys & Moncalvo 2001 – tzw. czernidłak pospolity[4]
-
Coprinopsis cinerea (Schaeff.) Redhead, Vilgalys & Moncalvo 2001– tzw. czernidłak szarawy[4]
-
Coprinopsis cordisporus (T. Gibbs) Watling & M.J. Richardson 2001[4]
-
Coprinopsis cothurnata (Godey) Redhead, Vilgalys & Moncalvo 2001[5]
-
Coprinopsis echinospora (Buller) Redhead, Vilgalys & Moncalvo 2001[5]
-
Coprinopsis episcopalis (P.D. Orton) Redhead, Vilgalys & Moncalvo 2001[5]
-
Coprinopsis erythrocephala (Lév.) Redhead, Vilgalys & Moncalvo 2001[4]
-
Coprinopsis extinctoria (Fr.) Redhead, Vilgalys & Moncalvo 2001[6]
-
Coprinopsis friesii Quél. (Quél.) P. Karst. 1881[4]
-
Coprinopsis geesterani (Uljé) Redhead, Vilgalys & Moncalvo 2001[5]
-
Coprinopsis gonophylla (Quél.) Redhead, Vilgalys & Moncalvo 2001[5]
-
Coprinopsis insignis (Peck) Redhead, Vilgalys & Moncalvo 2001[5]
-
Coprinopsis jonesii (Peck) Redhead, Vilgalys & Moncalvo 2001[5]
-
Coprinopsis kubickae (Pilát & Svrček) Redhead, Vilgalys & Moncalvo 2001[5]
-
Coprinopsis laanii (Kits van Wav.) Redhead, Vilgalys & Moncalvo 2001[4]
-
Coprinopsis lagopus (Fr.) Redhead, Vilgalys & Moncalvo 2001– tzw. czernidłak srokaty
-
Coprinopsis macrocephala (Berk.) Redhead, Vilgalys & Moncalv 2001[4]
-
Coprinopsis marcescibilis (Britzelm.) Örstadius & E. Larss. 2008[4]
-
Coprinopsis narcotica (Batsch) Redhead, Vilgalys & Moncalvo 2001[4]
-
Coprinopsis nivea (Pers.) Redhead, Vilgalys & Moncalvo 2001[4]
-
Coprinopsis ochraceolanata (Bas) Redhead, Vilgalys & Moncalvo 2001[5]
-
Coprinopsis pannucioides (J.E. Lange) Örstadius & E. Larss. 2008[4]
-
Coprinopsis patouillardii (Quél.) Gminder – tzw. czernidłak gnojolubny[4]
-
Coprinopsis phaeospora (P. Karst.) P. Karst. 1881[5]
-
Coprinopsis picacea (Bull.) Redhead, Vilgalys & Moncalvo 2001– tzw. czernidłak pstry[4]
-
Coprinopsis poliomalla (Romagn.) Doveri, Granito & Lunghini 2005[4]
-
Coprinopsis pseudofriesii (Pilát & Svrček) Redhead, Vilgalys & Moncalvo 2001[5]
-
Coprinopsis pseudonivea (Bender & Uljé) Redhead, Vilgalys & Moncalvo 2001[5]
-
Coprinopsis pseudoradiata (Kühner & Joss. ex Watling) Redhead, Vilgalys & Moncalvo 2001[5]
-
Coprinopsis radiata (Bolton) Redhead, Vilgalys & Moncalvo 2001[4]
- Coprinopsis romagnesiana (Singer) Redhead, Vilgalys & Moncalvo 2001[5]
- Coprinopsis spelaiophila (Bas & Uljé) Redhead, Vilgalys & Moncalvo 2001[5]
- Coprinopsis stangliana (Enderle, Bender & Gröger) Redhead, Vilgalys & Moncalvo 2001[5]
-
Coprinopsis stercorea (Fr.) Redhead, Vilgalys & Moncalvo 2001– tzw. czernidłak łajnowy[4]
-
Coprinopsis tigrinella (Boud.) Redhead, Vilgalys & Moncalvo 2001[5]
-
Coprinopsis trispora (Kemp & Watling) Redhead, Vilgalys & Moncalvo 2001[5]
-
Coprinopsis tuberosa (Quél.) Doveri, Granito & Lunghini 2005[4]
-
Coprinopsis urticicola (Berk. & Broome) Redhead, Vilgalys & Moncalvo 2001[5]
-
Coprinopsis xenobia (P.D. Orton) Redhead, Vilgalys & Moncalvo 2001[5]
Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[7]. Wykaz gatunków występujących w Polsce według checklist Władysława Wojewody (opisane jako czernidłaki Coprinus), uzupełniony o nowe badania B. Gierczyka. Tradycyjne nazwy polskie (niespójne z nazwą naukową, gdyż odnoszą się do rodzaju Coprinus) zachowano tylko dla gatunków o dawniej ustalonych nazwach, pominięto nowe propozycje polskich nazw W. Wojewody z 2003, gdyż odnoszą się do czernidłaka.
Przypisy
-
↑ a b c Index Fungorum (ang.). [dostęp 2013-09-15].
-
↑ Till R. Lohmeyer, Ute Kũnkele: Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie. Warszawa: 2006. ISBN 978-1-40547-937-0.
-
↑ Scott A. Redhead, Rytas Vilgalys, Jean-Marc Moncalvo, Jacqui Johnson i inni. Coprinus Pers. and the Disposition of Coprinus Species sensu lato. „Taxon”. 1 (50), s. 203-241, luty 2001 (ang.).
-
↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
-
↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t B. Gierczyk i in.. [http://web.archive.org/web/20131213161904/http://www.ib-pan.krakow.pl/pubs-pdf/Acta%20Mycologica/2011/am46_a27-73.pdf Rare species of the genus Pers. s. lato]. „Acta Mycologica”. 46, s. 27-73, 2011 (ang.).
-
↑ Gatunek niepewny. W. Wojewoda wymienia Coprinus extinctorius (Bull.) Fr. (czernidłak nadrzewny), w Index Fungorum brak jednak taksonu z takimi epitetami. Być może podany przez W. Wojewodę epitet jest połączeniem epitetów pochodzących z synonimów: Agaricus extinctorius Bull. i Coprinus extinctorius Fr.
-
↑ Index Fungorum (gatunki) (ang.). [dostęp 2013-03-05].
