Urocystis Rabenh. ex Fuckel – rodzaj podstawczaków należący do rodziny Urocystidaceae[1]. Grzyby mikroskopijne, pasożyty roślin[2].
Pomiędzy komórkami porażonych roślin wytwarzają kuliste skupiska galaretowato nabrzmiałych strzępek, na których powstają kłębki zarodników zwanych ustilosporami. Powodują one różnego rodzaju pęcherze i zniekształcenia. Po dojrzeniu zarodników następuje rozerwanie skórki rośliny i ustilospory, zazwyczaj czarne i bardzo liczne wydostają się na zewnątrz. Są one całkowicie lub częściowo otoczone sterylnymi komórkami wypełnionymi powietrzem. Już w ustilosporach następuje kariogamia i mejoza diploidalnego jądra. Z kiełkujących ustilospor wyrasta jednokomórkowa przedgrzybnia, do której przechodzą haploidalne jądra. Na szczycie przedgrzybni tworzą się 4, czasami 3 zróżnicowane płciowo sporydia. Pomiędzy podstawami sporydiów tworzą się strzępki kopulacyjne, przez które między zróżnicowanymi płciowo sporydiami przechodzą jądra, następuje plazmogamia i powstaje dwujądrowa komórka dokonująca infekcji rośliny. W przypadku, gdy powstają 3 sporydia, wówczas kopulacja zachodzi między dwoma z nich, a trzecie jądro łączy się z komórką dwujądrowej strzępki. Haplofaza jest silnie zredukowana, stąd też rodzaj Urocystis jest opisywany jako diplobiont[2].
Przedstawiciele rodzaju Urocystis wytwarzają także bezpłciowe zarodniki konidialne. Powstają one na konidioforach z grzybni rozwijającej się wewnątrz tkanek rośliny. Konidiofory te wydostają się na zewnątrz poprzez aparaty szparkowe, tworząc na dolnej powierzchni liścia biały nalot[2].
W Polsce największe znaczenie mają 2 gatunki: Urocystis cepulae powodujący głownię cebuli i Urocystis occulta powodujący głownię źdźbłową żyta.
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Urocystidaceae, Urocystidales, Incertae sedis, Ustilaginomycetes, Ustilaginomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1797 r. Christiaan Hendrik Persoon nadając mu nazwę Uredo anemones. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu H.G. Winter w 1880 r.[1]
Synonimy: Ginanniella Cif., Granularia Sowerby, Polycystis Lév., Polysaccopsis Henn., Tuburcinia Fr., Tuburcinia Woronin, Tuburciniella Zambett[3].
Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[5]. Wykaz gatunków według Mulenki i in.[6].
Urocystis Rabenh. ex Fuckel – rodzaj podstawczaków należący do rodziny Urocystidaceae. Grzyby mikroskopijne, pasożyty roślin.
