Multimedia w Wikimedia Commons Twardnik japoński, twardziak jadalny, shiitake (Lentinula edodes (Berk.) Pegler) – gatunek grzybów należący do rodziny Omphalotaceae[1].
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lentinula, Omphalotaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1878 roku Miles Joseph Berkeley, nazywając go Agaricus edodes. Obecną, uznaną przez Index Fungorum, nazwę nadał mu w 1976 roku David Norman Pegler, przenosząc go do rodzaju Lentinula[1].
Niektóre synonimy naukowe[2]:
Polską nazwę temu grzybowi nadał Władysław Wojewoda, w 1998 roku; wcześniej w polskich publikacjach mykologicznych opisywany był jako twardziak jadalny[3] lub twardziak uprawny[4][5].
Brązowy lub brązowawy grzyb o kapeluszu dochodzącym do 20 cm średnicy i trzonie o 3–4 cm grubości. Kolor trzonu jasnoczerwonobrązowy z łuskami nieco ciemniejszymi w górnej części powierzchni. Hymenofor białawy, gęsty i szeroki, w późniejszym okresie przechodzący w czerwonawą plamistość. Miąższ biały w smaku lekko kwaskowatym[4].
Występuje na terenach Azji Wschodniej, w Chinach, Japonii, na Półwyspie Indochińskim. W Chinach i Japonii grzyb ten jest grzybem uprawianym w szklarniach i na wolnym powietrzu. W Europie podjęto próby uprawy w Eberswalde w Niemczech jeszcze przed II wojną światową[4].
Owocniki wyrastają w grupach, na martwym drewnie liściastym (Carpinus, Castanea, Fagus, Pasania, Quercus)[4].
Twardniki japońskie nadają się do spożycia w stanie świeżym, suszonym, nadają się do marynowania[4]. Grzyby shiitake należy poddawać obróbce cieplnej bardzo krótko, gdyż w przeciwnym razie twardnieją. Grzyby te zmniejszają zawartość cholesterolu w organizmie i przeciwdziałają stwardnieniu tętnic. W Polsce jest rzadko spotykany, ale na świecie cieszy się popularnością ze względu na swój specyficzny smak i właściwości lecznicze. W Japonii jest od kilkuset lat stosowany do leczenia m.in. guzów, przeziębienia, chorób serca, wysokiego ciśnienia, otyłości, problemów seksualnych i problemów powodowanych starzeniem się[potrzebny przypis]. Shiitake są jednym z głównych składników diety Genmai-Saishoku.
Uprawia się go na martwych kłodach drzewnych.
Twardnik japoński, twardziak jadalny, shiitake (Lentinula edodes (Berk.) Pegler) – gatunek grzybów należący do rodziny Omphalotaceae.
