Urocystis occulta (Wallr.) A.A. Fisch. Waldh. – gatunek podstawczaków należący do rodziny Urocystidaceae[1]. Grzyb mikroskopijny, pasożyt, powodujący u żyta chorobę o nazwie głownia źdźbłowa żyta[2].
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Urocystis, Urocystidaceae, Urocystidales, Incertae sedis, Ustilaginomycetes, Ustilaginomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1833 r. CF.W. Wallroth nadając mu nazwę Erysibe occulta. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu A.A. Fisch. Waldh. w 1880 r.[1]
Na blaszkach i pochwach liściowych porażonych roślin pojawiają się ołowianoszare smugi. W ich obrębie pod skórka powstają kupki zarodni wypełnione ustilosporami. Pęczniejąc rozrywają skórkę rośliny. Odsłania się czarna masa kulistych lub elipsoidalnych kupek zarodników o wymiarach (12-) 16-30 (-40) × (10,5-) 13,5-20,0 μm. Każda kupka zarodników złożona jest z 1-3 (-5) zarodników i otoczona warstwą luźno ułożonych sterylnych komórek nie tworzących osłony całkowitej. Ustilospory prawie kuliste lub jajowate, wydłużone do nieregularnych, często ze spłaszczonymi bokami, o wymiarach (11,0-) 13,0-20,0 (-22,5) × (8,0-) 10,0-13,5 (-16.0) μm, czerwonobrązowe, gładkie, o drobnoziarnistej zawartości. Komórki sterylne są w przybliżeniu kuliste, jajowate do nieregularnych, o długości 6-13 μm, jasnożółte, gładkie[4].
Podczas żniw i młocki ustilospory te infekują ziarno zbóż. Czasami ziarno zainfekowane zostaje jeszcze na roślinie przez grzybnię patogenu, która może wniknąć przez całą roślinę aż do kłosów. Patogen przebywa w postaci zarodników na powierzchni ziarna. Po jego wysiewie do gleby wyrastają podstawki, na każdej z nich 2-8 sporydiów. Między tworzącymi się z nich strzępkami grzybni dochodzi do plazmogamii. Powstająca bazydiospora kiełkuje, a jej strzępki wrastają do nadziemnych części rośliny[5].
Urocystis occulta (Wallr.) A.A. Fisch. Waldh. – gatunek podstawczaków należący do rodziny Urocystidaceae. Grzyb mikroskopijny, pasożyt, powodujący u żyta chorobę o nazwie głownia źdźbłowa żyta.
