Hêtre à Grandes Feuilles

Ameriski buk (Fagus grandifolia, syn. F. americana, F. ferruginea) je štom z roda bukow (Fagus) znutřka swójby bukowych rostlinow (Fagaceae).

Wopis

Ameriski buk je w lěću zeleny štom, kotryž docpěje wysokosć wot 20 - 30 m a ma hładku, slěbrošěru skoru.

Łopjena

Schódnje zarjadowane jednore lisćowe łopjena su jejkojte abo šwižnje jejkojte ze zubatej kromu. Jich dołhosć wučinja 60-120 mm, šěrokosć 25-75 mm, dołhosć stołpika 4-12 mm. Horni bok je błyšćaće módrozeleny, delni bok tróšku swětliši.

Lisćo so zbarbi w nazymje do złotožołtych hač kožobrunych wotsćinow a so potom wotmjetuja.

Kćenja

Ameriski buk je jednodomny rózno splažny (monözisch), tuž twori žónske ale tež muske kćenja na tej samsnej rostlinje. Tute so w rozdźělnych, skerje njenahladnych kwětnistwach z łopjenami na młodych wurostach jewja, muske kćenja w hustych, wisacych promjenjach, žónske kćenja zrunane w 4-zapadakowej wobalce, kotraž so z wodrjewjenym płodowym hornčkom (Cupula) nastanje.

Čas kćěwa je wot apryla hač do junija.

Wopróšenje so powšitkownje přez wětr přewjedźe (anemofilija).

Płody

Jako płody so něhdźe 2 cm dołhe worjechi tworja, bukwicy. Tute zrawja w septembrje hač oktobrje. Sedźa zwjetša po dwěmaj w płodowym hornčku hromadźe, přez čož typiske třihranita forma nastanje.

Worjechi so wot zwěrjatow rozšěrjeja (coochorija).

Rozšěrjenje

Rosće we wuchodnej sewjernej Americe wot Kanady w sewjerje hač k wysokoruninam Mexiska w juhu, w hustych lěsach abo jako měšany lěs wot płoneho kraja hač na něhdźe 1000 m wysoku.

Zwonka jeho domjacych kónčinow rozšěrjenja so ameriske buki jenož rědko kultiwuja.

Wužiwanje

Jako parkowy štom so ameriski buk skerje rědko wusadźuje. Při składnosći so jako bonsaj plahuje.

Ćežke, twjerde drjewo so w parketowym a meblowym twarjenju, za kontainery, drjewowe přimadła a wšelake předmjety k wužiwanju wužiwa.

Wobrazowa galerija

• Łopjeno a wočinjena płodowa kapsla z bukwicami

• Skora

• Bonsaj, 28 lět stary

Nóžki

1. ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 57.
2. ↑ W internetowym słowniku: Buche

Literatura

• Botanica - Das Abc der Pflanzen. 10000 Arten in Text und Bild; Tandem Verlag (2003). ISBN 3-8331-1600-5
• Roloff/Bärtels: Flora der Gehölze. Bestimmung, Eigenschaften, Verwendung. 3. Auflage; Ulmer Verlag, Stuttgart (2008). ISBN 978-3-8001-5614-6

Žórła

• Ameriski buk při Baumkunde.de (němsce)
• Ameriski buk při Flora Of North America (jendź.)
• Erhardt, Götz, Bödeker, Seybold: Zander - Handwörterbuch der Pflanzennamen. 17. Auflage; Ulmer Verlag, Stuttgart (2002). ISBN 3-8001-3573-6

Eksterne wotkazy

Hlej wotpowědne dataje we Wikimedia Commons:
Ameriski buk

• Rozšěrjenska mapa družiny při Flora Of North America (jendź.)
• Ameriski buk při GRIN (jendź.)