Mleczaj kamforowy (Lactarius camphoratus (Bull.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Gatunek Lactarius camphoratus został po raz pierwszy zdiagnozowany taksonomicznie przez Jeana Bulliarda (jako Agaricus camphoratus) w pierwszym woluminie "Histoire des Champignons" z 1793 r. Do rodzaju Lactarius został przeniesiony przez Eliasa Friesa w "Epicrisis systematis mycologici" z 1838 r.[2]
Nazwę polską podał Franciszek Błoński w 1896 r.[3] Niektóre synonimy łacińskie[2]:
Wytwarza naziemne owocniki złożone z kapelusza i trzonu, których miąższ zbudowany jest z kulistawych komórek powodujących ich specyficzną kruchość i nieregularny przełom[4].
Średnicy 2–5 cm, barwy ciemnopomarańczowo-brązowej lub czerwono-brązowej. W środku kapelusza zawsze występuje dość wyraźny garb, a wokół niego wgłębienie. U młodych okazów kapelusz jest łukowaty, potem rozpostarty. Brzegi są karbowane i delikatnie pomarszczone. Pokryty suchą, nagą i matową skórką bez koncentrycznych pręg[5].
Blaszkowy, blaszki gęste, nieco tylko zbiegające na trzon, początkowo barwy jasnocielisto-czerwonawej, po dojrzeniu czerwono-brązowawe, podczas wysypu z białym nalotem zarodników. Po uciśnięciu powstają brązowe plamy[5].
Wysokość 3–8 cm, grubość do 1 cm, walcowaty, czasami spłaszczony[5]. Barwy ciemnoczerwono-brązowej w trakcie dojrzewania czerniejący przy podstawie, pusty w środku[4].
O łagodnym, czasem gorzkawym smaku i woni przypominającej kamforę lub pluskwiaki (Hemiptera), po dojrzeniu lub w trakcie suszenia lubczyk (Levisticum sp.) lub cykorię (Cichorium sp.)[4].
Dość obfite, rzadkie, wodnistobiałe. Ma łagodny smak, pozostawia jednak gorzkawy posmak[6].
Elipsoidalne, o wymiarach 6,5–8×5,5–6,5 μm, bez pory rostkowej, o amyloidalnej powierzchni pokrytej brodawkami połączonymi częściowo listewkami tworzącymi siatkowaty wzór[4].
Występuje w Ameryce Północnej, Środkowej, Europie, Japonii i Australii[7]. W polskim piśmiennictwie mykologicznym opisany na bardzo wielu stanowiskach[3].
Rośnie na ziemi, w lasach liściastych i iglastych, przeważnie w obecności świerków (Picea sp.), sosen (Pinus sp.) lub buków (Fagus sp.). W Europie wytwarza owocniki od lipca do listopada[4].
Organizm mikoryzowy. Grzyb jadalny gorszej jakości. Zaleca się stosowanie po wysuszeniu i starciu jako przyprawę (tzw. "proszek grzybowy")[4].
Jest czasami atakowany przez pasożytniczego grzyba Hypomyces lateritius, powodującego pleśnienie i niedorozwój jego blaszek oraz stwardnienie miąższu. Porażone przez tego grzyba owocniki rydzów są niejadalne[8].
Charakterystycznymi cechami mleczaja kamforowego są ciemna barwa kapelusza i korzenny zapach podczas suszenia[6]. Wśród grzybów o morfologicznie zbliżonych owocnikach wymienia się:
Mleczaj kamforowy (Lactarius camphoratus (Bull.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae).