Rahkarahtusammal

Math o blanhigyn, di-flodau, ac un o lysiau'r afu yw Edeulys pigog (enw gwyddonol: Cephaloziella spinigera; enw Saesneg: spiny threadwort). O ran tacson, mae'n perthyn i urdd y Jungermanniales, o fewn y dosbarth Jungermanniopsida.

Mae’r rhywogaeth hon i’w chanfod yng Ngheredigion ac mewn llond llaw o lefydd yn yr Alban, Iwerddon a Lloger.

Disgrifiad

Mae gan yr Edeulys pigog ddail 2-labed syn rhanedig, fel arfer gydag ychydig o bigau hir ar yr ymylon. Byddai'n rhaid eu casglu er mwyn eu hadnabod drwy feicrosgop. Mae'r lliw porffor / coch yn nodweddiadol o C. spinigera, ac yn ei gwneud hi'n hawdd ei hadnabod. Mae'n blanhigyn monoicous gyda changhennau gwrywaidd a benywaidd. Mae'r coesynnau bychain yn llai na 0.5 mm o led, gyda'r dail yn llai na 0.25 mm o hyd.^[1]

Llysiau'r afu

Prif erthygl: Llysiau'r afu

Planhigion anflodeuol bach o'r rhaniad Marchantiophyta yw llysiau'r afu. Defnyddir y term "lysiau'r afu" am un planhigyn, neu lawer. Erbyn 2019 roedd tua 6,000 o rywogaethau wedi cael eu hadnabod gan naturiaethwyr.^[2] Fe'u ceir ledled y byd, mewn lleoedd llaith gan amlaf. Mae gan lawer ohonynt goesyn a dail ac maent yn debyg i fwsoglau o ran golwg.

Mae rhai rhywogaethau i'w cael yng Nghymru; gweler y categori yma.

Cyfeiriadau