Ketoneilikka

Morfologia

Kwiat

Kępa goździka kropkowanego

Goździk kropkowany. g. widełkowaty^[2] (Dianthus deltoides L.) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny goździkowatych. Występuje w Europie i w Azji (Syberia i Indie)^[3]. W Polsce jest dość pospolity na niżu i w niższych położeniach górskich^[4]. Jest także uprawiany. W Polsce występuje jego podgatunek Dianthus deltoides L. subsp. deltoides^[3]. Znany też jako goździk upstrzony^[5].

Morfologia

Pokrój

Roślina darniowa tworząca luźne darnie o wysokości 10–40 cm. Cała roślina ma zielony lub sinawy kolor.

Łodyga

Płożąca się i wznosząca, rozgałęziona. Tworzy kolanka, z których wyrastają liście. Jest omszona krótkimi włoskami.

Liście

Ulistnienie naprzeciwległe. Liście równowąskie, całobrzegie, ostro zakończone, bez przylistków, o szerokości do 3 mm. Są 3-nerwowe, całe omszone krótkimi włoskami i zrośnięte nasadami.

Kwiaty

Drobne (1–1,5 cm średnicy), zebrane w luźną wiechę. Kwiaty są siedzące lub wyrastają na krótkich szypułkach. Kielich sztywny, złożony z 5 zrośniętych działek, oraz 2, dwukrotnie krótszych od kielicha szydlastych łusek podkielichowych (przysadek). Korona składa się z 5 wolnych, płytko ząbkowanych płatków o deltoidalnym kształcie (stąd łacińska nazwa gatunku). Mają one różowopurpurowy kolor, jasne plamki i ciemny pierścień w środku korony. Wewnątrz kwiatu 1 słupek i 10 pręcików.

Owoc

Torebka otwierająca się 4 ząbkami. Nasiona drobne, liczne.

Biologia i ekologia

Bylina, chamefit, hemikryptofit. Siedlisko: suche łąki, zbocza, nieużytki, pastwiska, zarośla. Preferuje tereny piaszczyste, unika podłoża wapiennego. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Vicio lathyroidis-Potentillion, Ass. Diantho-Armerietum^[6]. Gatunek dość ekspansywny, za pomocą kłączy szybko rozrastający się. Kwiaty przedprątne, kwitną od czerwca do września, zapylane są przeważnie przez motyle^[7]. Nie wydzielają zapachu^[7]. Liczba chromosomów 2n = 30^[3].

Zastosowanie i uprawa

• Zastosowanie. Uprawiany jako roślina ozdobna, zwykle na kwiat cięty, na murkach lub na rabatach. Doskonale nadaje się także do ogródków skalnych^[8]. Jest łatwy w uprawie i całkowicie odporny na mróz^[8]. W uprawie liczne odmiany o różnych barwach, również dwubarwne, jak np. "Arctic Fire", który ma białe płatki z czerwonym oczkiem w środku.
  
• Uprawa. Uprawiany jest przeważnie z nasion^[9]. Nasiona wysiewa się do inspektu od maja do czerwca, siewki wymagają pikowania gdy mają 3-4 liście, do gruntu wysadza się pod koniec lipca lub z początkiem sierpnia^[9]. Może być też rozmnażany przez podział bryły korzeniowej lub przez sadzonki. Wymaga słonecznych stanowisk i gliniasto-piaszczystych gleb o stałej wilgotności^[9]. Po przekwitnięciu należy roślinę mocno przyciąć.

Zmienność

• Tworzy mieszańce z goździkiem brodatym, goździkiem kartuzkiem, goździkiem kosmatym, goździkiem piaskowym^[4].
• Podgatunki^[3]:
  • Dianthus deltoides L. subsp. degenii (Bald.) Strid, syn. Dianthus degenii Bald. – występuje w południowej Europie
  • Dianthus deltoides L. subsp. deltoides – występuje we wschodniej, środkowej i północnej Europie i na Syberii

Przypisy