nimet breadcrumb-navigoinnissa
La melonuciu (Passiflora quadrangularis), conocida tamién como balto xigante o quijón, ye una especie de plantes pasifloracees de la zona intertropical.
Crez dende'l nivel del mar hasta 1.000 msnm[1] ya inclusive dacuando hasta 1.800 m d'altitú y n'árees non inundables con precipitaciones añales de 900 a 3.400 mm. Nun aguanta les xelaes, crez a plenu sol, preferentemente ente 17° y 25º C.[2]
Trepadora brengosa, estender de 10 a 20 m,[3] con tarmos verdes cuadrangulares, provistos de bilortos simples. Esta planta ye una enredadera típica qu'intercepta casi tola lluz solar por cuenta de la frondosidad de les sos fueyes, polo que debaxo'l suelu queda casi dafechu a escures, como puede trate na imaxe, na que tamién se ve un frutu casi dafechu desenvueltu a la derecha.
Les fueyes son ovales y de color verde claro, cordaes na base, llanceolaes, de 10 a 25 cm de llargu y 7 a 15 cm d'anchu,[1] de ápiz abruptamente acumináu, de cantos enteros y ondulaos. El peciolu tien tres aristes, la inferior más desenvuelta y trés pares de glándules néctaríferas, dacuando dos pares. El pedúnculu ye solitariu, nes axiles y de 1,5 a 3 cm de llargu. Les flores presenten 8 a 12 cm de diámetru y los pétalos son de color blancu, violáceo, rosáu pel llau esternu y colloráu pel llau internu.[1] Si llántase baxu invernaderu, nun va producir frutos, pero va tener abondoses flores bien formoses.
El frutu ye'l más grande de toles pasifloracees, de 10 a 30 cm de llargu, 8 a 16 cm de diámetru;[1] de pulgu delgáu mariellu verdosa, magaya gruesa esponxosa, fariñenta, jugosa, dulzuxa, de color blancu de más o menos 2,5 cm de gruesu. Les granes son dures, esplanaes, obovaes, con arilo de color salmón a amarellentáu tresllúcidu, jugoso y subácido.[2]
El arilo y el mesocarpo usar pa bébores y tamién pa faer dulces, auries y tortas. Los frutos inmaduros fiérvense y peracábense como verdura.[1] Ye un alimentu enerxético, qu'apurre minerales, particularmente fierro, calciu y fósforu, niacina y vitamines A y C.[2]
N'Ecuador el zusmiu de melonuciu ye bien popular ente les families. Puede consumir con o ensin pepas. Delles ames de casa amiésten-y un pocu de canela y vinu.
Atribúyense-y propiedaes melecinales pal tratamientu del colesterol alto. El raigañu utilizar pa esaniciar los viermes intestinales. Na so composición afayóse serotonina, un potente neurotransmisor, necesariu pal bon estáu del sistema nerviosu y que les sos defectos son responsables de patoloxíes como la depresión, ciertos tipos d'obesidá, comportamientos obsesivos, velea y migrañas. Ye la planta que contién la cantidá más elevada de niacina.
Dizse melonuciu a persona y o asociaos que pertenezan a un grupu social refugáu o con poques aptitúes sociales, son persones que nun tener atributos fisícos y tienen gran dificultá nes rellaciones inter-personales. Estes persones son escluyíes y frecuentemente refugaos polos otros grupos sociales polo cual tien falta d'enfotu y seguridá en si mesmos. En Venezuela y Ecuador suel denominase parcha o melonuciu al homosexual.
Passiflora quadrangularis describióse por Carlos Linneo y espublizóse en Systema Naturae, Editio Decima 2: 1248. 1759.[4]
Passiflora: nome xenéricu qu'adoptáu por Linneo en 1753 y significa "flor de la pasión" (del llatín passio = "pasión" y flos = "flor"), foi dau polos misioneros xesuites en 1610, por cuenta de la semeyanza de delles partes de la planta con símbolos relixosos de la Pasión de Cristu, el llátigu col que foi azotáu = bilortos, los trés clavos = estilos; estames y la corola radial = la corona d'escayos.
quadrangularis: epítetu llatín que significa "con cuatro ángulos"[5]
El so nome común varia en tol ámbitu hispánicu: "melonuciu" (Colombia, Venezuela y Ecuador), "badera", "corvejo", "motorro" (Colombia), "granadilla de frescu", "granadilla grande", "granadilla pa refrescos" (El Salvador), "granadilla de mariña" (Guatemala), "granadilla real", "parcha de Guinea", "sandía de pasión", "quijón" (Bolivia), "parcha granadilla" o a cencielles "parcha" (Venezuela), "balto" (Perú, Ecuador), "granadilla" (Panamá) o "maracuyá xigante".[2][3] N'España, onde s'utiliza como planta trepadora en xardinos, se-y engloba nel grupu de les Pasionarias y Flores de la Pasiónsobremanera, como Pasionaria xigante.
Esta páxina forma parte del wikiproyeutu Botánica, un esfuerciu collaborativu col fin d'ameyorar y organizar tolos conteníos rellacionaos con esti tema. Visita la páxina d'alderique del proyeutu pa collaborar y facer entrugues o suxerencies. La melonuciu (Passiflora quadrangularis), conocida tamién como balto xigante o quijón, ye una especie de plantes pasifloracees de la zona intertropical.
