nimet breadcrumb-navigoinnissa
Asteroideae (voorheen Tubuliflorae) is de botanische naam van een onderfamilie uit de composietenfamilie (Compositae of Asteraceae). In het bloemhoofdje komen alleen buisbloempjes en straalbloempjes voor.
Hieronder volgt een overzicht van een aantal geslachten die tot deze onderfamilie behoren.
Asteroideae (voorheen Tubuliflorae) is de botanische naam van een onderfamilie uit de composietenfamilie (Compositae of Asteraceae). In het bloemhoofdje komen alleen buisbloempjes en straalbloempjes voor.
Multimedia w Wikimedia Commons Asteroideae – podrodzina w obrębie astrowatych (Asteraceae). W świetle współczesnej wiedzy o powiązaniach filogenetycznych w obrębie astrowatych, przyjmowana jest pozycja systematyczna i podział zdefiniowany przez Panero i Funk w 2002[2], później aktualizowany[3][4], stosowany także przez Angiosperm Phylogeny Website[1]. W ujęciu takim podrodzina obejmuje 70% zróżnicowania gatunkowego całej rodziny astrowatych[5]. Dawniej Asteroideae nazywane rurkokwiatowymi (też Tubuliflorae) stanowiły jedną z dwóch podrodzin astrowatych (przeciwstawianą języczkokwiatowym Lactucoideae = Liguliflorae) i tak też jeszcze przedstawiany jest zwykle podział astrowatych w polskojęzycznych podręcznikach akademickich[6][7]. W ujęciu takim rurkokwiatowe mają charakter parafiletyczny (Cichorioideae odpowiadające języczkokwiatowym są kladem zagnieżdżonym w obrębie rurkokwiatowych) i dlatego przez taksonomów są one obecnie wąsko definiowane.
Kladogram na bazie publikacji Panero i Funka (2008)[4], stosowany także przez APweb[1] oraz Tree of Life (web project)[5]:
astrowateBarnadesioideae: 9 rodzajów, 93 gatunki. Ameryka Południowa, głównie Andy
Stifftioideae: 10 rodzajów, 40 gatunków. Ameryka Południowa i Azja
Mutisioideae: 58 rodzajów, 750 gatunków. Ameryka Południowa
Wunderlichioideae: 8 rodzajów, 24 gatunków, głównie Wenezuela i Gujana
Gochnatioideae: 4 lub 5 rodzajów, 90 gatunków
Hecastocleidoideae: tylko Hecastocleis shockleyi z południowo-zachodniej części USA
Carduoideae: 83 rodzajów, 2500 gatunków, na całym świecie
Pertyoideae: 5 lub 6 rodzajów, 70 gatunków
Gymnarrhenoideae: tylko Gymnarrhena micrantha z północnej Afryki
Cichorioideae: 224 rodzajów, 3200 gatunków, na całym świecie
Corymbioideae tylko rodzaj Corymbium z 7 gatunkami
Asteroideae: 1130 rodzajów i 16,2 tysiąca gatunków, na całym świecie
W obrębie podrodziny wyróżnia się trzy główne linie rozwojowe określane rangą nadplemion. Relacje filogenetyczne i ich dalszy podział na plemiona przedstawia poniższy kladogram sporządzony na bazie publikacji Panero i Funka (2008)[4][5][3]:
Asteroideae SenecionodaePlemię Senecioneae Cass. (1819) stanowi klad bazalny podrodziny Asteroideae i zarazem jest jedynym taksonem w obrębie nadplemienia Senecionodae. Rośliny tu zaliczane występują na całym świecie, centra zróżnicowania mają w Afryce południowej, w Ameryce Środkowej, w Andach oraz w południowo-wschodniej Azji[3]. We florze Polski reprezentantami są rodzaje: erechtites, lepiężnik, miłosna, omieg, podbiał, podbiałek, starzec. Rośliny z kilku kolejnych rodzajów bywają uprawiane (np. języczka)[8].
Wykaz rodzajów[9]:
Plemię Calenduleae Cass. stanowi klad bazalny nadplemienia Asterodae. Rośliny tu klasyfikowane występują naturalnie w Afryce (centrum zróżnicowania w Afryce południowej), tylko rodzaj nagietek rozprzestrzenił się poza kontynent afrykański sięgając Europy środkowej i południowo-zachodnią Azję. Rośliny tu zaliczanie nie wykształcają puchu kielichowego. Częsta jest także heterokarpia – wykształcanie różnokształtnych owoców na tej samej roślinie[3].
Wykaz rodzajów[9]:
Plemię Gnaphalieae (Cass.) Lecoq & Juillet (1831) obejmuje rośliny z centrami występowania na wszystkich kontynentach półkuli południowej. Łuski okrywy kwiatostanu są zwykle błoniaste, często jaskrawo zabarwione, liście całobrzegie[3]. W polskiej florze przedstawicielami są: kocanki, szarota, szarotka, ukwap[10].
Wykaz rodzajów[9]:
Plemię Anthemideae Cass. (1819) obejmuje rośliny o liściach zwykle silnie podzielonych i posiadających charakterystyczny zapach. Listki okrywy zwykle błoniasto obrzeżone. Centra występowania to południowa Afryka, obszar śródziemnomorski i Azja środkowa[3]. W polskiej florze przedstawicieli mają rodzaje: bylica, jastrun, maruna, rumian, rumianek, wrotycz, złocień[10].
Wykaz rodzajów[9]:
Plemię Astereae Cass. (1819) obejmuje astrowate, których dno kwiatowe jest zwykle nagie, listki otaczające okrywę ułożone są w 3–5 rzędach. Rośliny występują na całym świecie, największe zróżnicowanie osiągając w Afryce, Ameryce Północnej i w Australii[3].
Wykaz rodzajów[9]:
Plemię Inuleae Cass. (1819) obejmuje dwa klady określane jako podplemiona Inulinae i Plucheinae. Do tego pierwszego należą rośliny o kwiatach zwykle żółtych, występujące głównie w obszarze śródziemnomorskim, w Afryce północnej i wschodniej oraz w Azji południowo-zachodniej. Drugie podplemię obejmuje rośliny o kwiatach zwykle purpurowych i jego przedstawiciele spotykani są na całym świecie w strefie klimatu ciepłego[3]. W polskiej florze występują jako gatunki rodzime przedstawiciele rodzajów pierwszego z podplemion – oman i płesznik, dziczeje tu także smotrawa okazała[10].
Wykaz rodzajów[9]:
Plemię Athroismeae Panero (2002) obejmuje tylko 6 rodzajów spotykanych w Afryce i Australii[3].
Wykaz rodzajów[9]:
Plemię Feddeeae to takson monotypowy z rodzajem endemicznym dla Kuby. Rośliny mają skórzaste, całobrzegie liście i jednakowe, białe kwiaty tworzące niewielkie kwiatostany[3].
Plemię Helenieae Benth. & Hook. (1832) obejmuje rośliny występujące na kontynentach amerykańskich, z centrum zróżnicowania w południowo-zachodniej Ameryce Północnej[3]. W Europie środkowej niektórzy przedstawiciele są uprawiani (np. gailardia oścista, nadobna i dzielżan jesienny[8].
Wykaz rodzajów[9]:
Plemię Coreopsideae Lindl. (1829) obejmuje rodzaje występujące przede wszystkim w Ameryce Północnej i Południowej[3]. Jedyny rodzaj mający naturalnych przedstawicieli we florze Europy środkowej to uczep. Poza tym uprawiane są tu gatunki m.in. z rodzaju nachyłek, kosmos i dalia[10].
Wykaz rodzajów[9]:
Plemię Neurolaeneae Rydb. (1927) obejmuje rośliny o łodygach dętych, korzeniących się w węzłach. Występują głównie w strefie tropikalnej Nowego Świata, kilka gatunków rośnie w tropikach Starego Świata[3].
Wykaz rodzajów[9]:
Plemię Tageteae Cass. (1819) obejmuje rodzaje występujące w strefie klimatu ciepłego i w tropikach Nowego Świata, tylko jeden gatunek z rodzaju Flaveria rośnie poza tym w Australii]. Rośliny wyróżniają się specyficznym zapachem monoterpenów i często wyraźnie i mocno żebrowanymi niełupkami[3]. Należący tu rodzaj aksamitka obejmuje gatunki popularne w uprawie, m.in. w Europie środkowej[8].
Wykaz rodzajów[9]:
Plemię Chaenactideae B. G. Baldwin (2002) obejmuje tylko trzy rodzaje spotykane w zachodniej części Ameryki Północnej, głównie w Kalifornii[3].
Wykaz rodzajów[9]:
Plemię Bahieae B.G. Baldwin (2002) obejmuje rośliny najbardziej zróżnicowane na południowym zachodzie Ameryki Północnej, poza tym występujące w Ameryce Południowej, Afryce tropikalnej i na wyspach południowego Pacyfiku[3].
Wykaz rodzajów[9]:
Plemię Polymnieae (H. Rob.) Panero (2002) obejmuje tylko jeden rodzaj roślin o naprzeciwległych liściach, występujących we wschodniej części Ameryki Północnej[3].
Plemię Heliantheae Cass. (1819) obejmuje rośliny występujące głównie w tropikach i klimacie umiarkowanym na obu kontynentach amerykańskich[3]. Z plemienia tego pochodzi szereg rodzajów, których przedstawiciele są popularni w uprawie, także w Europie środkowej – np. cynia, jeżówka, słonecznik. Należy tu także wiele roślin inwazyjnych w Europie, np. z rodzajów ambrozja, iwa, rudbekia, rzepień[10].
Wykaz rodzajów[9]:
Plemię Millerieae obejmuje rośliny o liściach zwykle naprzeciwległych i gruczołowato owłosionych. Zasięg geograficzny obejmuje przede wszystkim Meksyk i północne Andy, gdzie jest największe zróżnicowanie przedstawicieli. Poza tym rośliny te występują w tropikach całego świata[3]. W Europie środkowej inwazyjne są gatunki z rodzaju żółtlica[10].
Wykaz rodzajów[9]:
Plemię Perityleae B.G. Baldwin (2002) obejmuje rosnące wśród skał byliny i krzewy o gruczołowatych liściach. Występują one głównie na terenach pustynnych południowo-zachodniej części Ameryki Północnej, poza tym w Andach i na wyspach Desventuradas[3].
Wykaz rodzajów[9]:
Plemię Eupatorieae Cass. 1819 obejmuje rośliny, które łączy specyficzny skład chemiczny wydzieliny miodników, poza tym posiadają one zwykle liście naprzeciwległe, koszyczki dyskowate, kwiaty promieniste o barwie białej, różowej do fioletowej (nigdy żółtej). Przedstawiciele występują na półkuli zachodniej z kilkoma rodzajami rozpowszechnionymi w całych tropikach[3]. W Europie środkowej dziko rośnie tylko sadziec konopiasty, uprawiane są też gatunki z rodzajów żeniszek, liatra, też sadziec purpurowy[10].
Wykaz rodzajów[9]:
Plemię Madieae reprezentowane jest głównie we florze zachodniej Ameryki Północnej (zwłaszcza w Kalifornii)[3]. Jedyny przedstawiciel we florze Europy środkowej należy do rodzaju arnika[10].
Wykaz rodzajów[9]:
Asteroideae – podrodzina w obrębie astrowatych (Asteraceae). W świetle współczesnej wiedzy o powiązaniach filogenetycznych w obrębie astrowatych, przyjmowana jest pozycja systematyczna i podział zdefiniowany przez Panero i Funk w 2002, później aktualizowany, stosowany także przez Angiosperm Phylogeny Website. W ujęciu takim podrodzina obejmuje 70% zróżnicowania gatunkowego całej rodziny astrowatych. Dawniej Asteroideae nazywane rurkokwiatowymi (też Tubuliflorae) stanowiły jedną z dwóch podrodzin astrowatych (przeciwstawianą języczkokwiatowym Lactucoideae = Liguliflorae) i tak też jeszcze przedstawiany jest zwykle podział astrowatych w polskojęzycznych podręcznikach akademickich. W ujęciu takim rurkokwiatowe mają charakter parafiletyczny (Cichorioideae odpowiadające języczkokwiatowym są kladem zagnieżdżonym w obrębie rurkokwiatowych) i dlatego przez taksonomów są one obecnie wąsko definiowane.
_2.jpg)
