dcsimg
Sivun Punctelia subrudecta (Nyl.) Krog kuva
Life » » Fungi » » Kotelosienet » » Karpeet »

Punctelia subrudecta (Nyl.) Krog

Associations ( englanti )

tarjonnut BioImages, the virtual fieldguide, UK
Lichen / parasite
sporodochium of Marchandiomyces anamorph of Marchandiomyces corallinus parasitises bleached thallus of Punctelia subrudecta

lisenssi
cc-by-nc-sa-3.0
tekijänoikeus
BioImages
projekti
BioImages

Punctelia subrudecta ( saksa )

tarjonnut wikipedia DE

Punctelia subrudecta (Basionym: Parmelia subrudecta) ist eine in Mitteleuropa häufigere Blattflechtenart aus der Familie der Parmeliaceae, die auf Baumrinde wächst.

Beschreibung

Das rosettige Lager der Flechte ist weißgrau bis bläulichgrau (feucht leicht grünlich), vor allem an der Peripherie zuweilen etwas bräunlich überlaufen. Der Durchmesser erreicht bis zu 5 cm. Auf den am Rand etwas aufsteigenden Lappen werden fleckförmige Sorale ausgebildet, die aus weißlichen, punktförmigen Pseudocyphellen hervorgehen. An den Rändern befinden sich teilweise bortenartige Sorale, besonders im Lagerinneren. Die Unterseite des Thallus ist meist hell. Apothecien sind sehr selten.

Verbreitung

Punctelia subrudecta ist in Süd- und Mitteleuropa anzutreffen (dort bis in Höhen von etwa 1000 m) und dringt bis nach Südskandinavien vor. Sie gedeiht hauptsächlich auf mäßig bis stärker saurer Rinde freistehender Laubbäume, etwa auf Obstbäumen oder auch in lichten Eichenbeständen.

Als „gemäßigt mediterrane“ Art[1] wird Punctelia subrudecta beim Monitoring lokaler Klimaveränderungen mittels Flechtenkartierung eingesetzt.[2]

Literatur

Einzelnachweise

  1. Norbert J. Stapper, Isabelle Franzen-Reuter, Jan-Peter Frahm: Epiphytische Flechten als Wirkungsindikatoren für Klimaveränderungen im Raum Düsseldorf. In: Gefahrstoffe – Reinhalt. Luft. 71, Nr. 4, 2011, , S. 173–178.
  2. VDI 3957 Blatt 20:2017-07 Biologische Messverfahren zur Ermittlung und Beurteilung der Wirkung von Luftverunreinigungen (Biomonitoring); Kartierung von Flechten zur Ermittlung der Wirkung von lokalen Klimaveränderungen (Biological measuring techniques for the determination and evaluation of effects of air pollutants (biomonitoring); Mapping of lichens to indicate local climate change). Beuth Verlag, Berlin, S. 6.
 title=
lisenssi
cc-by-sa-3.0
tekijänoikeus
Autoren und Herausgeber von Wikipedia
alkuperäinen
käy lähteessä
kumppanisivusto
wikipedia DE

Punctelia subrudecta: Brief Summary ( saksa )

tarjonnut wikipedia DE

Punctelia subrudecta (Basionym: Parmelia subrudecta) ist eine in Mitteleuropa häufigere Blattflechtenart aus der Familie der Parmeliaceae, die auf Baumrinde wächst.

lisenssi
cc-by-sa-3.0
tekijänoikeus
Autoren und Herausgeber von Wikipedia
alkuperäinen
käy lähteessä
kumppanisivusto
wikipedia DE

Punctelia subrudecta ( englanti )

tarjonnut wikipedia EN

Punctelia subrudecta is a species of lichen in the family Parmeliaceae. It was described as a new species by Finnish lichenologist William Nylander as Parmelia subrudecta.[2] Hildur Krog transferred it to the genus Punctelia in 1982.[3]

References

  1. ^ "Synonymy: Punctelia subrudecta (Nyl.) Krog". Species Fungorum. Retrieved 12 February 2021.
  2. ^ Nylander, W. (1886). "Lichenes Insulae Sancti Pauli". Flora (Regensburg) (in Latin). 69: 318–322.
  3. ^ Krog, H. (1982). "Punctelia, a new lichen genus in the Parmeliaceae". Nordic Journal of Botany. 2 (3): 287–292. doi:10.1111/j.1756-1051.1982.tb01191.x.
lisenssi
cc-by-sa-3.0
tekijänoikeus
Wikipedia authors and editors
alkuperäinen
käy lähteessä
kumppanisivusto
wikipedia EN

Punctelia subrudecta: Brief Summary ( englanti )

tarjonnut wikipedia EN

Punctelia subrudecta is a species of lichen in the family Parmeliaceae. It was described as a new species by Finnish lichenologist William Nylander as Parmelia subrudecta. Hildur Krog transferred it to the genus Punctelia in 1982.

lisenssi
cc-by-sa-3.0
tekijänoikeus
Wikipedia authors and editors
alkuperäinen
käy lähteessä
kumppanisivusto
wikipedia EN

Hiis-täppsamblik ( viro )

tarjonnut wikipedia ET

Hiis-täppsamblik (Punctelia subrudecta) on samblikuliik.

Samblik kasvab ka Eestis.[1]

Viited

Välislingid

lisenssi
cc-by-sa-3.0
tekijänoikeus
Vikipeedia autorid ja toimetajad
alkuperäinen
käy lähteessä
kumppanisivusto
wikipedia ET

Hiis-täppsamblik: Brief Summary ( viro )

tarjonnut wikipedia ET

Hiis-täppsamblik (Punctelia subrudecta) on samblikuliik.

Samblik kasvab ka Eestis.

lisenssi
cc-by-sa-3.0
tekijänoikeus
Vikipeedia autorid ja toimetajad
alkuperäinen
käy lähteessä
kumppanisivusto
wikipedia ET

Standusis taškuotkežis ( Liettua )

tarjonnut wikipedia LT
Binomas Punctelia subrudecta

Standusis taškuotkežis (Punctelia subrudecta) – kežinių (Parmeliaceae) kerpių šeimos rūšis, paplitusi įvairiuose žemynuose šiaurės ir pietų pusrutulyje, vidutinių platumų ir paatogrąžų juostose.

Biologija

Auga dažniausiai ant lapuočių medžių, atvirose vietose.

Standžiojo taškuotkežio gniužulas lapiškas, primenantis rozetę, iki 5 cm skersmens. Paviršius pilkas, taškuotas, soredės (vegetatyvinio dauginimosi organas) miltiškos, kiek šviesesnės nei pats gniužulas. Apatinė pusė šviesiai ruda, gali būti balkšva. Apoteciai pasitaiko retai.

Populiacija Lietuvoje

Nuo 2000 m. rūšis įrašyta į Raudonąją knygą.[1] Lietuvoje iki 1937 m. buvo žinomos 2 radavietės dabartinėse Švenčionių rajono ir Vilniaus miesto teritorijose. Populiacijos atsikūrimo galimybės nėra žinomos. Šiltėjant klimatui gali plisti iš pietesnių kraštų. Arčiausiai ši kerpė randama Lenkijos šiaurinėje dalyje.

Sinonimai

  • Parmelia ulophylla (Ach.) F. Wilson
  • Parmelia subrudecta Nyl.
  • Parmelia dubia (Wulfen) Schaer.
  • Parmelia caperata var. ulophylla Ach.
  • Parmelia borreri var. ulophylla (Ach.) Nyl.
  • Parmelia bijlii Vain.

Literatūra

  • Volkmar Wirth: Flechtenflora. E. Ulmer, Stuttgart 1980, S. 375ff., ISBN 3-8001-2452-1
  • Volkmar Wirth, Ruprecht Düll: Farbatlas Flechten und Moose. E. Ulmer, Stuttgart 2000, S. 72, ISBN 3-8001-3517-5

Šaltiniai

  1. Lietuvos raudonoji knyga. Red Data Book of Lithuania, Vilnius, Lututė, 2007, 733 p. ISBN 978-9955-692-71-3

Vikiteka

lisenssi
cc-by-sa-3.0
tekijänoikeus
Vikipedijos autoriai ir redaktoriai
alkuperäinen
käy lähteessä
kumppanisivusto
wikipedia LT

Standusis taškuotkežis: Brief Summary ( Liettua )

tarjonnut wikipedia LT

Standusis taškuotkežis (Punctelia subrudecta) – kežinių (Parmeliaceae) kerpių šeimos rūšis, paplitusi įvairiuose žemynuose šiaurės ir pietų pusrutulyje, vidutinių platumų ir paatogrąžų juostose.

lisenssi
cc-by-sa-3.0
tekijänoikeus
Vikipedijos autoriai ir redaktoriai
alkuperäinen
käy lähteessä
kumppanisivusto
wikipedia LT

Biedronecznik zmienny ( puola )

tarjonnut wikipedia POL

Biedronecznik zmienny, tarczownica zmienna (Punctelia subrudecta (Nyl.) Krog) – gatunek grzybów z rodziny tarczownicowatych (Parmeliaceae)[1]. Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do porostów[2].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Punctelia, Parmeliaceae, Lecanorales, Lecanoromycetidae, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1886 r. William Nylander nadając mu nazwę Parmelia subrudecta Nyl. . Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1982 r. Hildur Krog przenosząc go do rodzaju Parmelia[1].

Synonimy nazwy naukowej[3]:

  • Parmelia borreri var. subrudecta (Nyl.) Clauzade & Cl. Roux 1982
  • Parmelia dubia var. foliosa B. de Lesd. 1954
  • Parmelia subrudecta Nyl. 1886

Nazwy polskie według W. Fałtynowicza[2].

Charakterystyka

Tworzy listkowatą, kolistą lub nieregularną plechę o średnicy do 10 cm. Jest głęboko wcinana, jej odcinki mają długość do 2 cm i szerokość 2-5 mm, stykają się brzegami lub zachodzą na siebie. Końce odcinków rozszerzają się do 8 mm i są zaokrąglone, wrębne lub wcinane. Powierzchnia górna barwy jasnoniebieskiej, niebieskawoszarej, żółtoszarej lub brunatnoszarej. Jest gładka, delikatnie siateczkowata, lub znajdują się na niej nieregularne wklęsłości. Występują na niej także pseudocyfelle mające postać białych plamek. Dolna strona plechy jest jasnobrunatna i znajdują się na niej jasne chwytniki[4].

Na odcinkach lub na ich brzegach występują drobne soralia o barwie brudnobiałej lub szarozielonawej. Początkowo występują oddzielnie, później zlewają się z sobą. Największe ich skupisko znajduje się w środku plechy[4].

Apotecja lekanorowe pojawiają się bardzo rzadko. Mają średnicę do 8 mm, czerwonobrunatne tarczki, a na brzeżku często występują soralia. Powstają w nich bezbarwne, jednokomórkowe, elipsoidalne zarodniki o rozmiarach 12-18 × 7-9 μm. W jednym worku powstaje po 8 zarodników[4].

Reakcje barwne: rdzeń i kora: KC + czerwony, C + karmin-czerwone, UV[5].

Występowanie i siedlisko

Występuje na wszystkich kontynentach (z wyjątkiem Antarktydy), a także na wielu wyspach[6]. W Polsce występuje na obszarze całego kraju[2], jest jednak dość rzadki[4] i podlega ścisłej ochronie[7]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status VU – gatunek w sytuacji wysokiego ryzyka wymarcia w regionie[8].

Rozwija się głównie na korze drzew liściastych, rzadko drzew iglastych. Występuje w lasach, na terenach otwartych oraz na drzewach rosnących samotnie[4].

Gatunki podobne

Najbardziej podobny jest biedronecznik Jeckera (Punctelia jeckeri). Morfologicznie odróżnia się tym, że soralia posiada nie tylko na górnej powierzchni plechy, ale również na jej obrzeżach, przez co wygląda "sałatowato". Ponadto posiada czarne chwytniki (u P. subrudecta są one jasne). Biedronecznik wzniesiony (Punctelia ulophylla) jest uważany za synonim Punctelia jeckeri[9].

Przypisy

  1. a b c Index Fungorum (ang.). [dostęp 2015-05-08].
  2. a b c Wiesław Fałtynowicz: The Lichenes, Lichenicolous and allied Fungi of Poland. Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003. ISBN 83-89648-06-7.
  3. Species Fungorum (ang.). [dostęp 2015-02-16].
  4. a b c d e Hanna Wójciak: Porosty, mszaki, paprotniki. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-552-4.
  5. Irish Lichens (ang.). [dostęp 2015-05-08].
  6. Discover Life Maps. [dostęp 2015-05-08].
  7. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów. [dostęp 2015-01-04].
  8. Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  9. Christensen, S. N. & Søchting, U. 2007: Notes on the genus Punctelia in Denmark. Graphis Scripta 19: 13–16. Stockholm. ISSN 0901-7593
lisenssi
cc-by-sa-3.0
tekijänoikeus
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
alkuperäinen
käy lähteessä
kumppanisivusto
wikipedia POL

Biedronecznik zmienny: Brief Summary ( puola )

tarjonnut wikipedia POL

Biedronecznik zmienny, tarczownica zmienna (Punctelia subrudecta (Nyl.) Krog) – gatunek grzybów z rodziny tarczownicowatych (Parmeliaceae). Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do porostów.

lisenssi
cc-by-sa-3.0
tekijänoikeus
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
alkuperäinen
käy lähteessä
kumppanisivusto
wikipedia POL

Punktsköldlav ( ruotsi )

tarjonnut wikipedia SV

Punktsköldlav (Punctelia subrudecta) är en lavart[6] som först beskrevs av William Nylander och som fick sitt nu gällande namn av Hildur Krog.

Punktsköldlav ingår i släktet Punctelia och familjen Parmeliaceae.[7][8] Arten är reproducerande i Sverige.[9] Inga underarter finns listade i Catalogue of Life.[7]

Källor

  1. ^ F. Wilson in Wilson (1893) Pap. & Proc. Roy. Soc. Tasmania , Vol.: 1892 p. 172
  2. ^ Nyl. in Nylander (1886) Flora, Vol.: 69 p. 320
  3. ^ Ach. in Acharius (1810) Lichenogr. Universalis, p. 458
  4. ^ Nyl. in Nylander (1872) Flora, Vol.: 55 p. 547
  5. ^ Vain. in Lynge (1937) Rev. Bryol. Lichénol., Vol.: 10 p. 78-91
  6. ^ Krog in Krog (1982) Nordic J. Bot., Vol.: 2 p. 291
  7. ^ [a b] Bisby F.A., Roskov Y.R., Orrell T.M., Nicolson D., Paglinawan L.E., Bailly N., Kirk P.M., Bourgoin T., Baillargeon G., Ouvrard D. (red.) (27 april 2011). ”Species 2000 & ITIS Catalogue of Life: 2011 Annual Checklist.”. Species 2000: Reading, UK. http://www.catalogueoflife.org/annual-checklist/2011/search/all/key/punctelia+subrudecta/match/1. Läst 24 september 2012.
  8. ^ LIAS: A Global Information System for Lichenized and Non-Lichenized Ascomycetes. Rambold G. (lead editor); for detailed information see http://liaslight.lias.net/About/Impressum.html and http://liasnames.lias.net/About/Impressum.html, 2011-03-09
  9. ^ Dyntaxa
lisenssi
cc-by-sa-3.0
tekijänoikeus
Wikipedia författare och redaktörer
alkuperäinen
käy lähteessä
kumppanisivusto
wikipedia SV

Punktsköldlav: Brief Summary ( ruotsi )

tarjonnut wikipedia SV

Punktsköldlav (Punctelia subrudecta) är en lavart som först beskrevs av William Nylander och som fick sitt nu gällande namn av Hildur Krog.

Punktsköldlav ingår i släktet Punctelia och familjen Parmeliaceae. Arten är reproducerande i Sverige. Inga underarter finns listade i Catalogue of Life.

lisenssi
cc-by-sa-3.0
tekijänoikeus
Wikipedia författare och redaktörer
alkuperäinen
käy lähteessä
kumppanisivusto
wikipedia SV