Alosa curensis (Suvorov 1907)

Qızılağac siyənəyi və ya Kür siyənəyi (lat. Alosa curensis ) — Chordata tipinin növüdür. Az saylı, yerli (endemik) növdür. A.N.Svetavidov bu növü Alosa braschnikowii ^[1] növünün yarımnövü kimi qeyd etmişdir^[2].

Xarakterik morfoloji əlamətləri

Bədənin: bel tərəfi göy-yaşıl, yanları və qarnı ağ olur. Ağızda inkişaf etmiş dişlər vardır. Yetkin fərdlərin uzunluğu 11.0 – 24.5 sm, kütləsi 45 - 150 q-a qədər olur.

Yaşayış yeri və həyat tərzi

Xəzər dənizinin şortəhər yerlərində yaşayır, çoxalmaq üçün kürüsünü Kürağzı ərazilərə və Qızılağac körfəzində tökür. Orta ömrün uzunluğu 5 - 6 il olub, cinsi yetkinliyə 2 yaşlarında çatır. Fərdi inkişaf forması tam çevrilmə şəkilindədir. Həyat sikli: kürü-sürfə-körpə-yetkin fərd şəklində olur^[3].

Cinsi statusu və çoxalma xüsusiyyətləri

İki cinsli olub çoxalma kürüləmə yolu ilə olur. Kürüsünü hissə-hissə tökür. Kürü tökmə zamanı suyun temperaturu 14 - 280C olur. Reproduktivliyin forması – kürü şəkilində olur. Birdəfəlik reproduksiyanın sayı- 8 - 130 min kürü olur. Reproduktivliyin periodu- ildə bir dəfə, hər il. Generasiyaların sayı – orta ömrün uzunluğundan asılı olaraq 4 - 5 dəfə olur.

Yayılması

Azərbaycanda Cənubi Xəzərin qərb hissəsində Kür ağzına yaxın sahələrdə, Qızılağac körfəzində, Lənkəran yaxınlığında və az miqdarda Qaradağ rayonunda təsadüf edilir.^[4]

Sayı və limit faktorları

Xəzər dənizinin çirklənməsi, təbii kürüləmə yerlərinin sıradan çıxması və digər antropogen amillər. Azərbaycanda 5 növ ilə təmsil olunmuşdur.

Düşmənləri

Yırtıcı balıqlar (nərə, bölgə, naxa), suitilər və balıq parazitləri.

İnsan həyatına təsiri

Ekoloji əhəmiyyəti müəyyənləşdirilməyib. Sosial-iqtisadi əhəmiyyəti:ov və vətəgə əhəmiyyətlidir. Elmi-mədəni əhəmiyyəti müəyyənləşdirilməyib. Ziyanvericilik xüsusiyyətləri məlum deyil.

Qəbul edilmiş və qəbul edilməsi vacib olan mühafizə tədbirləri

Ovunun tənzim olunması barədə qanun qəbul edilməsinə ehtiyac vardır. Xəzərin çirkləndirilməsinə və ovlama işlərinə nəzarəti gücləndirmək lazımdır.

Ədəbiyyat

1. Azərbaycanın heyvanlar aləmi. Onurğalılar, III cild. Bakı: Elm, 2004, s. 620.
2. Əbdürrəhmanov Y.Ə. Azərbaycan faunası (Balıqlar), VII, cild, Bakı, Elm, 1966, 224 s.
3. Казанчеев Е.Н. Рыбы Каспийского моря. М.: “Легкая и пищевая промышленность”, 1981, 65 с.
4. Cветовидов А.Н. Сельдевые. (Clupeidae). Фауна СССР, Рыбы, том II, вып. 1, М.-Л.: АН СССР, 1952, 330 с.

Həmçinin bax

• Ağ qızılbalıq
• Sara siyənəyi

İstinadlar

Alosa curensis, the Kura shad, is one of the species of clupeid fish endemic to the Caspian Sea basin. It is found in the southwestern part of the brackish sea-lake, near the mouth of the Kura River, Azerbaijan. But generally this is a poorly known species.^[2]

References

Alosa curensis Alosa generoko animalia da. Arrainen barruko Clupeidae familian sailkatzen da.

Banaketa

Erreferentziak

• FishBase.org

Ikus, gainera

• Alosa
• Clupeidae

Alosa curensis is een straalvinnige vissensoort uit de familie van de haringen (Clupeidae).^[1] De wetenschappelijke naam van de soort is voor het eerst geldig gepubliceerd in 1907 door Suvorov.