Sahramikääpä

Hapalopilus croceus is a species of polypore fungus. It was originally described by Christian Hendrik Persoon in 1796 as Boletus croceus; Marinus Anton Donk transferred it to genus Hapalopilus in 1933 to give it the name by which it is currently known. The species is found in Asia, Europe, Oceania, and North America, where it grows on the rotting wood of deciduous trees.^[3]

References

Retrieved from "https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Hapalopilus_croceus&oldid=1095236356"

Krookustorik ehk krookuspruunik (Hapalopilus croceus) on seeneliik.

Ta on Eestis arvatud I kaitsekategooriasse (seisuga 2012).

Eestis võib teda leida arumetsadest^[1].

Viited

Välislingid

• Krookuspruunik andmebaasis eElurikkus

Binomas Hapalopilus croceus
Sinonimai Boletus croceus Pers. (1796) Polyporus croceus (Pers.) Fr. (1815) Inonotus croceus (Pers.) P.Karst. (1882) Ochroporus croceus (Pers.) J.Schröt. (1888) Phaeolus croceus (Pers.) Pat. (1900) Polystictus croceus (Pers.) Bigeard & H.Guill. (1913) Aurantiporus croceus (Pers.) Murrill (1920) Tyromyces croceus (Pers.) J.Lowe (1975)

Krokinis minkštenis (lot. Hapalopilus croceus) – kempiniečių (Polyporales) eilės kempininių (Polyporaceae) ^{[1] [2]} šeimos minkštenių genties grybų rūšis. Paplitusi vidutinėse platumose Azijoje, Europoje, Okeanijoje, Amerikoje. Daugelyje Europos šalių reta rūšis.^[3] Jos arealas sutampa su ąžuolo arealu, išskyrus jo šiaurinę ribą.

Biologija

Termofilinė rūšis. Parazituoja ant pūvančios medienos, sukelia baltąjį gyvų medžių kamienų šerdies puvinį. Vaisiakūniai vienmečiai, kempiniškai mėsingi, išauga vasarą ar ankstyvą rudenį. Stambūs, ryškiai oranžinės spalvos.

Auga pavieniui ant gyvų ir negyvų lapuočių medžių, ypač ant senų stambių ąžuolų, dažniausiai gana aukštai nuo žemės. Pasitaiko ant virtuolių ar stuobrių senuose plačialapių lapuočių miškuose ir parkuose.

Populiacija Lietuvoje

1992 m. krokinis minkštenis įrašytas į Lietuvos raudonąją knygą.^[4]

Lietuvoje aptiktas 21 radavietėje. Gausesnės populiacijos Punios šile (Alytaus rajone), Kauno ąžuolyne ir Gojaus miške (Prienų rajone).^[5]

Šaltiniai

Cost capìtol a l'é mach në sbòss. Da finì.

Ambient

A chërs dzortut an dzora a veje rol.

Comestibilità

A venta mai mangé un bolè trovà se un a l'é nen un bon conossidor dij bolè!
As peul nen mangesse.

Arferiment bibliogràfich për chi a veul fé dj'arserche pì ancreuse

Hapalopilus croceus (Pers.) Bondartsev & Singer

Systematyka Domena eukarionty Królestwo grzyby Typ podstawczaki Klasa pieczarniaki Rząd żagwiowce Rodzina żagwiowate Rodzaj Hapalopilus Gatunek miękusz szafranowy Nazwa systematyczna Hapalopilus croceus (Pers.) Donk
Meded. Bot. Mus. Herb. Rijks Univ. Utrecht 9: 172 (1933)

Miękusz szafranowy (Hapalopilus croceus (Pers.) Donk) – gatunek grzybów należący do rodziny żagwiowatych (Polyporaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hapalopilus, Polyporaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1796 r. Christian Hendrik Persoon nadając mu nazwę Boletus croceus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1933 r. Marinus Anton Donk, przenosząc go do rodzaju Hapalipilus^[1].

Synonimy nazwy naukowej^[2]:

Nazwę polską podał Stanisław Domański w 1967 r^[3].

Morfologia

Owocnik

Półkolisty, bokiem przyrośnięty do podłoża, rozpostarto odgięty lub poduszkowaty. Na powierzchni delikatnie aksamitny, później nagi i pomarszczony. Czerwonopomarańczowy z brązowawym odcieniem u nasady. Szeroki na 5-10 cm, gruby na 1-4 cm^[4].

Rurki

Barwy miąższu. Pory jaskrawopomarańczowe, początkowo koliste, później nieregularnego kształtu^[4].

Miąższ

Włóknisty, elastyczny, gąbczasty, przesycony wodą. Barwa kremowopomarańczowa do karminowej. Po wyschnięciu twardy, kremowobrązowy^[4].

Zarodniki

Gładkie, bezbarwne, elipsoidalne. Wysyp zarodników: jasnosłomkowy^[4].

Występowanie i siedlisko

W Polsce jest rzadki i podlega ścisłej ochronie gatunkowej^[5]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek wymierający^[6]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Austrii, Czechach, Niemczech, Danii, Estonii, Anglii, Słowacji, Szwajcarii, Litwie, Holandii, Szwecji, Finlandii^[3].

Rośnie na żywych lub martwych pniach drzew liściastych, głównie dębach, w naturalnych kompleksach leśnych^[4].

Gatunki podobne

• pomarańczowiec błyszczący (Pycnoporellus fulgens), rosnący na drzewach iglastych
• miękusz rabarbarowy (Hamalopilus nidulans), który ma owocniki barwy ochrowej, rośnie na drewnie różnych drzew, a jego miąższ pod wpływem zasad przebarwia się na kolor intensywnie fiołkowy^[4].

Przypisy