Gmatwek dębowy (Daedalea quercina (L.) Pers. ) – gatunek grzybów z rodziny pniarkowatych (Fomitopsidaceae)[1]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Daedalea, Fomitopsidaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1753 r. Karol Linneusz nadając mu nazwę Agaricus quercinus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1801 r. Persoon, przenosząc go do rodzaju Daedalea[1].
Synonimów naukowych ma 40. Niektóre z nich[2]:
Nazwa rodzajowa (Daedalea) pochodzi od Dedala z mitologii greckiej i związana jest z tym, że grzyb ten tworzy labiryntowate blaszki, na kształt mitycznego labiryntu, w którym błądził Dedal. Nazwa gatunkowa (quercina) pochodzi od łacińskiej nazwy dębu (Quercus)[3].
Nazwę polską podał Feliks Berdau w 1876 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako huba dębowa, siatkowiec dębowy i gmatwak dębowy[4].
Jest wieloletni, osiąga wiek do 10 lat. Do podłoża przyrasta bokiem i ma różnorodny kształt. Może być półkolisty, półeczkowaty, czasami poduszeczkowaty, rozpostarto-odgięty lub nieregularny. Szerokość 5-25 cm, grubość 2-6 cm, brzeg owocnika ostry. Powierzchnia naga, pofałdowana i zazwyczaj niestrefowana, jedynie przy brzegu występuje nieznaczne strefowanie. Kolor jasnobrązowawy, podobny do koloru drewna[5][6].
Blaszkowy, labiryntowaty. Blaszki niewarstwowane, elastyczne i grube, o długości 2-5 cm, w kolorze kremowobrązowym[6].
W kolorze od kremowego do brązowego, korkowaty i elastyczny. Po wysuszeniu staje się bardzo lekki[5].
Biały. Zarodniki cylindryczne, gładkie o rozmiarach 5-6 x 2-3,5 μm[7]
W Europie jest szeroko rozprzestrzeniony, zasięg występowania pokrywa się z zasięgiem występowania dębów. Ponadto występuje w Afryce Północnej (w Tunezji), w Azji od Kaukazu do Indii, a także w Australii[8]. Szeroko rozprzestrzeniony jest także w Ameryce Północnej, ale na zachód od Missisipi jest rzadki[7]. W Polsce jest pospolity[4].
Rośnie na drewnie dębów i bardzo rzadko na drewnie innych gatunków drzew liściastych (spotykano go na grabach i bukach). Występuje na martwych pniach i pniakach drzew w lasach i parkach, ale także na drewnie budowlanym, np. na drewnianych, wykonanych z dęba konstrukcjach mostów, słupach itp[5][5].
Gmatwek dębowy (Daedalea quercina (L.) Pers. ) – gatunek grzybów z rodziny pniarkowatych (Fomitopsidaceae)