De nangka of jackfruit (Artocarpus heterophyllus) is een tot 30 m hoge groenblijvende boom uit de moerbeifamilie (Moraceae), die zijn oorsprong in India vindt. De boom valt op door de enorme vruchten (tot 40 kg), die aan de stam ontspringen (cauliflorie). De verspreid staande bladeren zijn van boven donkergroen en glanzend en aan de onderkant dofgroen. De bladeren zijn ovaal van vorm en 3,5-12 × 5-25 cm groot. Meestal hebben de bladeren een gave rand, maar jonge bladeren kunnen ingesneden zijn. De kleine bloemen groeien per geslacht apart in 1-4,5 × 3-15 cm grote bloeiwijzen uit de bladoksels aan behaarde kortloten.
De vrucht is een vruchtverband, dat uit de gehele vrouwelijke bloeiwijze ontstaat. De vrucht is peervormig of cilindrisch, 30–100 cm lang en tot 50 cm breed. De bruingroene schil bestaat uit zeskantige punten, die elk uit één bloem zijn ontstaan. De vrucht bevat tot vijfhonderd 4 cm lange zaden. Het vruchtvlees is rijp gelig en smaakt flauw zoet en heeft ook een zoete geur. De vrucht bevat tot 30% zetmeel.
De vrucht groeit drie jaar na het planten van de boom. Het is een van de grootste vruchten die aan bomen groeit. Het is een zoete exotische vrucht die wel in de toko te koop is. Jonge, onrijpe nangka wordt gebruikt als groente. De vrucht wordt vaak in blik verkocht, maar op markten liggen ook weleens delen van verse vruchten. Ook bestaan er chips en ijs, die gemaakt zijn van nangka. Bij gerechten in de oosterse keuken, zoals de Filipijnse, Vietnamese, Maleisische en Indonesische, wordt de vrucht gebruikt.
Het hout van de boom wordt wel gebruikt bij het maken van instrumenten van de gamelan.
Nangka is de naam in Maleisië, Indonesië en de Filipijnen.
Jackfruit kan op twee manieren gegeten worden: rijp en geel of jong en groen. Rijpe jackfruit is van nature zoet. De zaden worden als snack gegeten, en ze worden ook verwerkt in zoete gerechten zoals desserts, smoothies, custardpudding, en ijs.[1] Jonge, onrijpe jackfruit heeft een vlezige structuur en is neutraal van smaak. Doordat hij gemakkelijk smaken absorbeert wordt jonge jackfruit vaak gebruikt in diverse curry’s en andere hartige gerechten.
In Nederland is jackfruit voornamelijk verkrijgbaar in blik. Jackfruit wordt op twee manieren aangeboden in blik: op zout water, dit heet in brine, en op siroop. Voor zoete bereidingen is de variant op siroop en de zoute variant voor hartige bereidingen. Rijpe jackfruit is verkrijgbaar bij Aziatische toko’s. Fairtrade Original heeft jonge jackfruit in blik geïntroduceerd bij de Nederlandse supermarkt en is vanaf januari 2019 te koop bij Albert Heijn.[2]
Jackfruit wordt door sommige wetenschappers het gewas van de toekomst genoemd.[3] Volgens hen kan jackfruit een alternatief bieden voor belangrijke voedingsbronnen als mais, granen en tarwe. Dit zijn gewassen waar we de Westerse wereld zwaar op leunt, terwijl ze door klimaatverandering bedreigd kunnen worden. Jackfruit kan in dat geval een uitkomst bieden. Door de robuuste schil is jackfruit bestendig tegen ongedierte en ziekten. Ook kan hij goed tegen hitte en groeit hij snel. Jackfruit is rijk aan vitamine B6, vitamine C, vitamine A, kalium, calcium en ijzer waardoor het een voedzaam alternatief is.[4]
Een nadeel van jackfruit is dat er maar een relatief klein gedeelte van de vrucht gegeten kan worden. Van een vrucht is ongeveer 30% eetbaar, waardoor er 70% schil en oneetbare stukken over blijft.[5]
Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Artocarpus heterophyllus op Wikimedia Commons. De nangka of jackfruit (Artocarpus heterophyllus) is een tot 30 m hoge groenblijvende boom uit de moerbeifamilie (Moraceae), die zijn oorsprong in India vindt. De boom valt op door de enorme vruchten (tot 40 kg), die aan de stam ontspringen (cauliflorie). De verspreid staande bladeren zijn van boven donkergroen en glanzend en aan de onderkant dofgroen. De bladeren zijn ovaal van vorm en 3,5-12 × 5-25 cm groot. Meestal hebben de bladeren een gave rand, maar jonge bladeren kunnen ingesneden zijn. De kleine bloemen groeien per geslacht apart in 1-4,5 × 3-15 cm grote bloeiwijzen uit de bladoksels aan behaarde kortloten.
De vrucht is een vruchtverband, dat uit de gehele vrouwelijke bloeiwijze ontstaat. De vrucht is peervormig of cilindrisch, 30–100 cm lang en tot 50 cm breed. De bruingroene schil bestaat uit zeskantige punten, die elk uit één bloem zijn ontstaan. De vrucht bevat tot vijfhonderd 4 cm lange zaden. Het vruchtvlees is rijp gelig en smaakt flauw zoet en heeft ook een zoete geur. De vrucht bevat tot 30% zetmeel.
De vrucht groeit drie jaar na het planten van de boom. Het is een van de grootste vruchten die aan bomen groeit. Het is een zoete exotische vrucht die wel in de toko te koop is. Jonge, onrijpe nangka wordt gebruikt als groente. De vrucht wordt vaak in blik verkocht, maar op markten liggen ook weleens delen van verse vruchten. Ook bestaan er chips en ijs, die gemaakt zijn van nangka. Bij gerechten in de oosterse keuken, zoals de Filipijnse, Vietnamese, Maleisische en Indonesische, wordt de vrucht gebruikt.
Het hout van de boom wordt wel gebruikt bij het maken van instrumenten van de gamelan.
Nangka is de naam in Maleisië, Indonesië en de Filipijnen.
