Belaiki edo belladona (Atropa belladonna) Solanaceae familiako zuhaixka bizikor bat da. Europakoa, Afrikako iparraldekoa eta Asiako mendebaldekoa da jatorriz, eta Ipar Amerikan ere naturalizatuta dago. Ez du eguzkia zuzenean jasaten; horregatik, itzalguneetan hazi ohi da, lurzoru limotan aberatsetan.
Landareak 1,5 metroraino hazten dira, eta hosto obalatuak dituzte, 18 cm-rainokoak. Zurtoinak oso adarkatuak izaten dira, eta zurezkoak oinarrian. Loreak oso deigarriak dira, kanpai-formakoak, purpurak, distira berdaxkekin, eta usain apalekoak. Badago barietate bat, dena den, lore eta fruitu horixkak dituena.
Fruituak baiak dira, berde ilunak edo beltzak ondo helduta daudenean, distiratsuak, zentimetro bateko diametrokoak. Gozoak dira, eta alkaloide toxikoak dituzte.
Hiosziamina, atropina eta eskopolamina alkaloideak ditu, hau da, landare toxiko eta pozoitsua da, eta koma-egoera, baita heriotza ere, eragin dezake gaizki hartuz gero. Dosi toxikoa hartuz gero, eldarnioak eta haluzinazioak eragiten ditu. Dena den, erabilera terapeutikoa du, oftalmologian, antiespasmodiko eta antikolinergiko gisa. Pneumologian ere erabiltzen da. Eta belladona-estraktua Parkinsonen gaixotasuna tratatzeko erabili da, baina kontrako ondorioak eta albo-efektuak murriztuz. Dosi txikitan, hesteen funtzioa erregulatzeko erabiltzen da kolitis ultzeradunaren eta kolon narritagarriaren kasuan.
Antzinako Egipton narkotiko gisa erabili zen, eta Erdi Aroan haren erabilera ezkutuan zabaldu zen. Belladona izena ("andre ederra") italieratik dator, hango emakumeek belladonaren fruitua igurzten baitzuten begien azpian begi-nini handiak izateko, midriasia eragiten baitu, hau da, begi-ninien dilatazioa.[1][2]
Tradizionalki, analgesiko gisa erabili da, buruko minaren kontra, hileko minaren kontra, hanturaren kontra eta beste gaixotasun batzuk tratatzeko ere bai.
Historikoki mandragora, erabelar eta estramoniorekin batera erabiltzen zuten edabe anestesiko bat sortzeko, gainera ezaugarri psikoaktiboak zituen edabe bat zena.[3][4][5]
Belaiki edo belladona (Atropa belladonna) Solanaceae familiako zuhaixka bizikor bat da. Europakoa, Afrikako iparraldekoa eta Asiako mendebaldekoa da jatorriz, eta Ipar Amerikan ere naturalizatuta dago. Ez du eguzkia zuzenean jasaten; horregatik, itzalguneetan hazi ohi da, lurzoru limotan aberatsetan.
