Najadowate, najady (Naidinae) – kosmopolityczna i bardzo zróżnicowana ekologicznie podrodzina wodnych pierścienic zaliczanych do skąposzczetów z rodziny Naididae, wcześniej klasyfikowana pod tą nazwą jako odrębna rodzina. W wyniku badań morfologicznych i molekularnych najadowate zostały włączone do rurecznikowatych (Tubificidae), ale naukowa nazwa rodziny uległa zmianie zgodnie z zasadami Międzynarodowego Kodeksu Nomenklatury Zoologicznej. Decyzją ICZN z 2007 dawna nazwa naukowa rodziny Tubificidae została zastąpiona nazwą Naididae[1][2], natomiast najadowate (Naidinae) stanowią jedną z jej podrodzin.
Najadowate występują na dnie zbiorników wodnych oraz wśród roślinności wodnej, głównie w wodach słodkich. Niektóre są spotykane również w wodach słonawych. Tylko nieliczne gatunki z rodzaju Paranais występują w wodach słonych[3], w przybrzeżnej strefie mórz i oceanów[4].
Charakteryzują się obecnością oczu, co jest nietypowe dla skąposzczetów. Ciało najadowatych jest najczęściej przezroczyste, żółtawe, brunatne, rzadziej różowe, z wyrażną segmentacją. Zwykle nie przekracza 20 mm, choć są wśród nich gatunki o długości 60 mm[4], a najmniejsze mierzą 1–5 mm[3].
W zależności od gatunku prowadzą zróżnicowany tryb życia. Jedne są detrytusożercami, inne żywią się glonami, są drapieżnikami, komensalami lub pasożytami. Niektóre gatunki z rodzaju Chaetogaster są drapieżnikami zjadającymi pierwotniaki, wrotki i drobne skorupiaki. Chaetogaster limnaei jest komensalem wodnych ślimaków i małży[3], a Chaetogaster diastrophus i Nais barbata to komensale mszywiołów i gąbek[4]. Niektóre Allodero spp. pasożytują na żabach[3].
Rozmnażają się głównie przez paratomię, rzadko na drodze płciowej[4].
W faunie Polski odnotowano 46 gatunków najadowatych[4].
Liczba gatunków zaliczanych do najadowatych wynosi według różnych autorów od 160[4] do 240[3]. Grupowane są w około 40 rodzajach, m.in.:
Typem nomenklatorycznym podrodziny Naidinae jest Nais.
Najadowate, najady (Naidinae) – kosmopolityczna i bardzo zróżnicowana ekologicznie podrodzina wodnych pierścienic zaliczanych do skąposzczetów z rodziny Naididae, wcześniej klasyfikowana pod tą nazwą jako odrębna rodzina. W wyniku badań morfologicznych i molekularnych najadowate zostały włączone do rurecznikowatych (Tubificidae), ale naukowa nazwa rodziny uległa zmianie zgodnie z zasadami Międzynarodowego Kodeksu Nomenklatury Zoologicznej. Decyzją ICZN z 2007 dawna nazwa naukowa rodziny Tubificidae została zastąpiona nazwą Naididae, natomiast najadowate (Naidinae) stanowią jedną z jej podrodzin.
Najadowate występują na dnie zbiorników wodnych oraz wśród roślinności wodnej, głównie w wodach słodkich. Niektóre są spotykane również w wodach słonawych. Tylko nieliczne gatunki z rodzaju Paranais występują w wodach słonych, w przybrzeżnej strefie mórz i oceanów.
Charakteryzują się obecnością oczu, co jest nietypowe dla skąposzczetów. Ciało najadowatych jest najczęściej przezroczyste, żółtawe, brunatne, rzadziej różowe, z wyrażną segmentacją. Zwykle nie przekracza 20 mm, choć są wśród nich gatunki o długości 60 mm, a najmniejsze mierzą 1–5 mm.
W zależności od gatunku prowadzą zróżnicowany tryb życia. Jedne są detrytusożercami, inne żywią się glonami, są drapieżnikami, komensalami lub pasożytami. Niektóre gatunki z rodzaju Chaetogaster są drapieżnikami zjadającymi pierwotniaki, wrotki i drobne skorupiaki. Chaetogaster limnaei jest komensalem wodnych ślimaków i małży, a Chaetogaster diastrophus i Nais barbata to komensale mszywiołów i gąbek. Niektóre Allodero spp. pasożytują na żabach.
Rozmnażają się głównie przez paratomię, rzadko na drodze płciowej.
W faunie Polski odnotowano 46 gatunków najadowatych.
Це прозорі водні рухливі хробаки 2-25 мм завдовжки. Їхні статеві органи розташовані у сегментах IV і V. Деякі види мають прості очі, що є винятковим для олігохет.
Більшість видів мешкають у прісній воді, деякі в області морської літоралі. Деякі види широко поширені, тому, незважаючи на свої невеликі розміри, деякі з них уже у 18-му столітті були науково описані (наприклад, Stylaria lacustris Linnaeus, 1767, Nais elinguis Müller, 1774).
Вони живляться дрібними організмами (водорості, коловертки, дрібні ракоподібні тощо).
У підродині виділяють 22 роди і близько 100 видів[2][3].
