Tomentypnum Moss

Liść

Błyszcze włoskowate (Tomentypnum nitens (Hedw.) Loeske) – gatunek mchu należący do rzędu rokietowców.

Rozmieszczenie geograficzne

Gatunek występuje w Europie (poza częścią południową), w północnej Azji i w Ameryce Północnej. Ponadto spotykany na Wyspie Niedźwiedziej i na Szpicbergenie^[2]. W Polsce rzadki^[3], w górach do 2010 m n.p.m.^[4]

Morfologia

Pokrój

Mech o wzniesionych, brunatnożółtych darniach, błyszczących w stanie suchym.

Budowa gametofitu

Łodygi brunatne o wysokości 4–15 cm są w starszych częściach gęsto okryte brunatnymi, gładkimi chwytnikami. Liście łodygowe wydłużonolancetowate, o długości 3 mm i szerokości 1 mm, sztywne, z 4–5 głębokimi podłużnymi fałdami, gałązkowe mniejsze, długości 2 i szerokości 0.5 mm. Brzegi liścia całe lub bardzo niewyraźnie ząbkowane (w nasadzie liścia). Komórki blaszki wydłużonolinearne.

Budowa sporofitu

Seta o wysokości do 4 cm, purpurowa, gładka, zakończona wydłużonojajowatą zgiętą puszką o długości 2 i szerokości 1 mm, która w stanie suchym jest zwężona przy ujściu^[2][4].

Ekologia

Gatunek występuje na siedliskach zasobnych w węglan wapnia, torfowiskach niskich i w grząskich olszynach, niekiedy także na torfowiskach przejściowych i kwaśnych młakach niskoturzycowych^[4]. W Polsce gatunek jest uznawany za relikt glacjalny, jeśli występuje na południe od linii ostatniego zlodowacenia^[2]. Zarodnikowanie na obszarze Polski odbywa się w lipcu i sierpniu^[4].

Zagrożenie i ochrona

Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną^[5]. W Czerwonej liście mchów zagrożonych w Polsce uwzględniona jako gatunek narażony na wymarcie^[3].

Siedliska błyszcza włoskowatego w Polsce znajdujące się w systemie ochrony zagrożonych składników różnorodności biologicznej kontynentu europejskiego „Natura 2000”^[6]:

• Beskid Śląski
• Beskid Żywiecki
• Doliny: Górnej Rospudy, Kakaju, Radwi, Chocieli i Chotli, Rurzycy, Szeszupy, Wieprzy i Studnicy, Łupawy, Parsęty,
• Dorzecze Regi,
• Jeleniewo,
• Mechowisko Manowo,
• Moczary
• Mokradła Kolneńskie i Kurpiowskie
• Mszar Płociczno
• Ostoje: Augustowska, Lidzbarska, Napiwodzko-Ramucka, Radomno, Zapceńska,
• Pieniny
• Pojezierze Sejneńskie
• Torfowiska: Jonkowo-Warkały, Mieleńskie, Zocie,
• Uroczyska Kujańskie

Przypisy