Omphalina

Omphalina Quél. (pępówka) – rodzaj grzybów należący do rodziny gąskowatych (Tricholomataceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Tricholomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1]

Nazwę polską podał Stanisław Chełchowski w 1898 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym rodzaj ten opisywany był też jako bedłka, lub pępowiec^[2]. Synonimy łacińskie: Agaricus trib. Omphalia Fr., Botrydina Bréb. ex Menegh., Coriscium Vain., Helotium Tode, Omphalia (Fr.) Staude, Phaeotellus Kühner & Lamoure, Phalomia Nieuwl., Phytoconis Bory^[3].

Liczne gatunki dawniej zaliczane do rodzaju Omphalina zostały w wyniku najnowszych ustaleń taksonomicznych przeniesione do innych rodzajów, szczególnie do rodzaju Arrhenia^[4].

Charakterystyka

Grzyby żyjące przeważnie w glebie, rzadziej na drewnie. Wytwarzają owocniki o suchych, higrofanicznych kapeluszach o blaszkowym hymenoforze i tzw. "pępkiem" w centrum. Blaszki hymenoforu są zbiegające i szeroko roztawione, o nieregularnej tramie. Zarodniki pępówek mają pokrój eliptyczny, są gładkie, pozbawione pory rostkowej, a ich wysyp przeważnie biały (czasem różowy), nieamyloidalny^[5].

Gatunki

• Omphalina arctica Lamoure 1982
• Omphalina chionophila Lamoure 1974
• Omphalina demissa (Fr.) Quél. 1886
• Omphalina discorosea (Pilát) Herink & Kotl. 1975 – pępówka fioletowoblaszkowa
• Omphalina favrei Watling 1977
• Omphalina foetida (G. Stev.) E. Horak 1971
• Omphalina fulvopallens P.D. Orton 1984
• Omphalina galericolor (Romagn.) M.M. Moser 1975
• Omphalina grisea (Fr.) Quél. 1886
• Omphalina kuehneri Lamoure 1974
• Omphalina mutila (Fr.) P.D. Orton 1960
• Omphalina nothofaginea (G. Stev.) E. Horak 1971
• Omphalina pseudoandrosacea (Bull.) M.M. Moser 1967 – pępówka szarawa
• Omphalina pseudomuralis Lamoure 1974
• Omphalina pyxidata (Bull.) Quél. 1886 – pępówka kubkowata
• Omphalina rivulicola (J. Favre) Lamoure 1974
• Omphalina setipes (Fr.) Raithelh. 1992 – tzw. spinka fioletowotrzonowa
• Omphalina subhepatica (Batsch) Murrill 1916 – pępówka wątrobiana^[6]
• Omphalina wallacei P.D. Orton 1984
• Omphalina wellingtonensis G. Stev. 1964

Wykaz gatunków (nazwy naukowe) na podstawie Index Fungorum. Obejmuje on wszystkie gatunki występujące w Polsce i niektóre inne. Uwzględniono tylko gatunki zweryfikowane o potwierdzonym statusie^[4].

Przypisy