La grandalla, satalia, jonquillos, jonquill, lliri blanc, lliri de la Mare de Déu, lliris blancs, menines, narcís dels poetes, polit o satalies[1] és una planta bulbosa, molt perfumada, apreciada ja en temps antics, amb connexions amb la poesia i la mitologia greges.
El Principat d'Andorra ha adoptat la grandalla com a flor nacional.[2]
Té una tija de fins a 50 cm, fulles lineals. Flor de 4 a 5 cm amb sis pètals blancs i una corona central groga amb acabament vermell.
La planta requereix una alta irradiància, humitat atmosfèrica alta, temperatures no excessives, més marítima que continental, un pH del sòl neutre, humitat mitjana, textura del sòl franca, requeriments de nutrients mitjà, requeriment de matèria orgànica baixa.[3] Floreix a la primavera i és molt perfumada.
El narcís dels poetes és cultivat per l'obtenció d'un oli essencial que és molt utilitzat en perfumeria, intervenint en mes del 10% dels perfums moderns de qualitat com a element principal. La fragància és semblant a la combinació del gessamí i el jacint .[4]
Tots els narcisos són verinosos per ingestió, i la grandalla és més perillós, actuant també com emètic i irritant.[5] La seva aroma és tan forta que pot produir mal de cap i vòmit, si hi ha una gran quantitat de flors en una habitació tancada.[6]
La referència més antiga al Narcís dels poetes probablement es troba en els escrits sobre botànica de Teofrast (372 aC - 287 aC), que va escriure sobre un narcís que floria a la primavera i que els editors de la Llibreria Clàssica Loeb identifiquen com Narcissus poeticus[7] El poeta Virgili, en la seva cinquena ègloga també va escriure sobre un narcís, la descripció del qual es correspon amb el Narcissus poeticus[8]
En una versió del mite de Narcís, aquest va ser castigat per la deessa de la venjança, Nèmesi, que el va convertir en una flor que els historiadors han relacionat amb Narcissus poeticus. [9]
Narcissus poeticus va ser descrita pel científic, naturalista, botànic i zoòleg suec, Carl Linneus i publicat a Species Plantarum 1: 289, a l'any 1753.[10]
Narcissus nom genèric que fa referència del jove narcisista de la mitologia grega Νάρκισσος (Narkissos) fill del déu riu Cefís i de la nimfa Liríope; que es distingia per la seva bellesa.
El nom deriva de la paraula grega: ναρκὰο, narkào (= narcòtic) i es refereix a l'olor penetrant i embriagant de les flors d'algunes espècies (alguns sostenen que la paraula deriva de la paraula persa نرگس i que es pronuncia Nargis, que indica que aquesta planta és embriagadora).
poeticus: epítet llatí que significa "de poetes".[11]
La grandalla, satalia, jonquillos, jonquill, lliri blanc, lliri de la Mare de Déu, lliris blancs, menines, narcís dels poetes, polit o satalies és una planta bulbosa, molt perfumada, apreciada ja en temps antics, amb connexions amb la poesia i la mitologia greges.
El Principat d'Andorra ha adoptat la grandalla com a flor nacional.
Narcis bílý (Narcissus poeticus) je druh jednoděložné rostliny z čeledi amarylkovité (Amarillidaceae).
Jedná se o vytrvalou, asi 20-40 cm vysokou bylinu, s podzemní cibulí, která je vejcovitá a má asi 12-35 mm v průměru. Listy jsou nejčastěji po 4-6 v přízemní růžici, jsou jednoduché, přisedlé, s listovými pochvami. Čepele listů jsou celokrajné, čárkovité, asi 4-9 mm široké, často nasivělé, ztlustlé, žilnatina je souběžná. Květy jsou oboupohlavné, jsou většinou jednotlivé na vrcholu stonku. Pod květem je toulcovitý listen, který je suchomázdřitý. Okvětí se skládá z 6 okvětních lístků ve 2 přeslenech (3+3), které jsou v dolní části srostlé v okvětní trubku, jsou bílé. V ústí trubky je límcovitá pakorunka, která tvoří jen úzký límeček (kratší než okvětí), jen 1-3 mm široká, žlutá s červeným vroubkovaným okrajem. Tyčinek je 6. Gyneceum je složeno ze 3 plodolistů, semeník je spodní. Plodem je třípouzdrá tobolka.[2][3]
Přirozeně je rozšířen v jižní části Evropy, od Francie a Španělska po Řecko, na sever až do rakouských Alp. Jinde v Evropě je místy zplanělý z kultury.[4] Je pěstován i jinde, např. v Severní Americe, kde také zplaňuje.[5]
V ČR je nepůvodní, ale je to často pěstovaná okrasná rostlina, vykvétá brzy na jaře, už v březnu až dubnu. Pěstuje se v mnoha kultivarech a často zplaňuje i do volné přírody nebo vytrvává na místech někdejší kultivace.[3]
Tato rostlina má také následující lidové názvy: arcis, arcisek, arcisle, arcízek, arcízl, arcizle, dřímavec, jaglica, jaroko, Josefova hůl, leluja, leluja sv. Josefa, leluje, lelujka, leluje sv. Josefa, majoko, májovka, narcisek, narcisová růže, narcisová růžička, narcisové tulipánky.[6]
Obrázky, zvuky či videa k tématu narcis bílý ve Wikimedia Commons
Galerie narcis bílý ve Wikimedia CommonsNarcis bílý (Narcissus poeticus) je druh jednoděložné rostliny z čeledi amarylkovité (Amarillidaceae).
Die Weiße Narzisse (Narcissus poeticus), auch Dichter-Narzisse, Montreux-Narzisse oder Echte Narzisse genannt, ist eine Pflanzenart aus der Gattung der Narzissen in der Familie der Amaryllisgewächse (Amaryllidaceae).
Die Dichter-Narzissen wachsen als ausdauernde krautige Pflanzen, die Zwiebeln als Überdauerungsorgane ausbilden und Wuchshöhen von 40 bis 50 cm erreichen. Ihre Laubblätter sind nur 5 bis 8 mm breit.
Die zwittrigen Blüten stehen einzeln auf einem Blütenstandsschaft, sind cremeweiß und haben in ihrer Mitte eine, durch Karotinkristalle gefärbte, gelb-rote Nebenkrone. Diese Nebenkrone dient als Farbflecksaftmal und hat einen anderen und intensivieren Duft als das übrige Perigon. Die Perigonzipfel sind am Grund nur wenig verschmälert. Drei Staubblätter sind tiefer und drei höher eingefügt. Dies ist ein Unterscheidungsmerkmal zur Stern-Narzisse (Narcissus radiiflorus), bei der sich alle sechs Staubblätter in gleicher Höhe befinden. Die Blütezeit reicht von April bis Mai.
Die Pflanze ist hochgiftig und enthält vor allem in der Zwiebel die giftigen Alkaloide Narcissin und Narcipoetin.
Weiße Narzissen waren ursprünglich nur im Mittelmeergebiet beheimatet. Durch Kultivierung sind sie mittlerweile weltweit zu finden. Sie bevorzugen kalkarme und feuchte Standorte wie Feuchtwiesen und Flachmoore.
Als Wildpflanze am Heimatstandort ist die Weiße Narzisse in ihren Beständen stark bedroht und entsprechend streng geschützt.
Vegetativ vermehrt sich die Weiße Narzisse durch Brutzwiebeln. Die Perigonröhre ist bis zu 3 Zentimeter lang und daher vorwiegend von Schmetterlingen bestäubt.
Die Weiße Narzisse ist nach der Gelben Narzisse die wirtschaftlich bedeutendste unter den Narzissen: Sowohl als Schnittblume wie auch als Beet- und Rabattenpflanze wird sie jedes Jahr in umfangreichen Mengen in den Handel gebracht. Vor allem im Aubrac im französischen Zentralmassiv werden die weißen Blüten wildwachsender Narzissen abgeerntet und zur Parfümherstellung verwendet. Zur Verwendung in der Heilkunde siehe Narzissen.
Die Weiße Narzisse (Narcissus poeticus), auch Dichter-Narzisse, Montreux-Narzisse oder Echte Narzisse genannt, ist eine Pflanzenart aus der Gattung der Narzissen in der Familie der Amaryllisgewächse (Amaryllidaceae).
Jastrowô lelijô (Narcissus poeticus) – to je roscëna z rodzëznë amarilkòwatëch (Amaryllidaceae). Òna rosła m. jin. na Kaszëbach w ògródkach.
El Narcissus poeticus (en bresà Tasèta) l'è 'na spéce de piànta bulbùza che fa part de la famìa de le Amaryllidaceae.
L'è fàcil de reconóser per vìa dei sò fiùr sùi de 4-6 cm de diàmetro co 6 segmèncc biànch e 'n tübo zàlt ciàr en bèl tòch piö cürt ('nfìna a 2,5 mm) co l'òrlo rós e a capète. El gamp el rìa 'nfìna a 50 cm; le fòie i è strète strète, piö o méno vérde-celèste. El fiorés en primaéra. L'è prufumàt.
Narcissus poeticus l'è stat discriìt uficialmènt del natüralista svedés Carl von Linné e püblicàt en Species Plantarum 1: 289, endèl'an 1753.[1]
El Narcissus poeticus (en bresà Tasèta) l'è 'na spéce de piànta bulbùza che fa part de la famìa de le Amaryllidaceae.
Tekst üüb Öömrang At pingstruus (Narcissus poeticus) as en aprilbluum an hiart tu't famile Amaryllidaceae.
Wikimedia Commons hää bilen of filmer tu: 
Wikispecies hää en artiikel tu: At pingstruus (Narcissus poeticus) as en aprilbluum an hiart tu't famile Amaryllidaceae.
Ο Νάρκισσος ο ποιητικός (Narcissus poeticus), γνωστό και ως Ζαμπάκι ή απλά Νάρκισσος,[1] ήταν ένας από τους πρώτους νάρκισσους που καλλιεργήθηκε και συχνά χαρακτηρίζεται ως ο νάρκισσος των αρχαίων χρόνων αν και τα είδη Ν. ο ταζέττιος ή κυπελλοφόρος (Narcissus tazetta) και Ν. ο βουρλοειδής (Narcissus jonquilla), έχουν επίσης θεωρηθεί ως πιθανοί.[2] Συχνά επίσης, συνδέεται με τον Ελληνικό μύθο του Ναρκίσσου. Είναι το τυπικό είδος του γένους Νάρκισσος (Narcissus).[3][4] Εξαιρετικά αρωματικό, με ένα δακτύλιο από πέταλα (petals)[Σημ. 1] σε καθαρό λευκό και μια σύντομη στεφάνη από ελαφρό κίτρινο με μια ξεχωριστή κοκκινωπή άκρη,[5] αναπτύσσεται σε ύψος από 20 έως 40 εκ.[6][7][8] και είναι ευρέως εγκλιματισμένο στη Βόρεια Αμερική.[9][10][11]
Είναι κοινώς γνωστός ως ζαμπάκι, μανουσάκι, τσαμπάκι, βούτσινο, ίζο, νεγκρίζο, (στην Κύπρο είναι γνωστός ως ματσικόριδο), «pheasant's-eye daffodil» ή «poet's narcissus» (Ηνωμένο Βασίλειο), «claudinette», «narcisse», «narcisse poetes» και «oeil de faisan» (Γαλλία), «weiße Narzisse» (Γερμανία), το «narciso» (Ιταλία και Ισπανία) και το «narciso blanco» και «trompón» (Ισπανία) και «pingstlilja» (Σουηδία).[13]
Δημοσιεύθηκε το 1753 και περιγράφεται από τον Κάρολο Λινναίο στο βιβλίο «Species Plantarum» στη σελίδα 289.[13][14]
Στις 9 Ιουλίου 2015, ελέγχθηκε από την Υπηρεσία Γεωργικής Έρευνας του Υπουργείου Γεωργίας των Ηνωμένων Πολιτειών (United States Department of Agriculture and the Agricultural Research Service).[13]
Ο Νάρκισσος ο ποιητικός είναι βολβώδες και πολυετές φυτό, που το μέγεθός του μπορεί να φτάσει τα 20-40 εκ. σε ύψος.[6] Έχει βολβό ωοειδή, που φτάνει τα 3,5 εκ., και φύλλα ταινιοειδή που βγαίνουν όλα μαζί σε δύο σειρές από τη βάση. Τα άνθη έχουν ωοθήκη υποφυή, σωλήνα μακρύ και παραστεφάνη στο κέντρο. Βγαίνουν μέσα από σπάθη, στην κορυφή του βλαστού, που είναι κούφιος από μέσα, χωρίς φύλλα και λίγο πεπλατυσμένος. Ανθίζει τον Απρίλιο-Μάιο.[1]
Ο Νάρκισσος ο ποιητικός (Narcissus poeticus), είναι εγγενής στην κεντρική και νότια Ευρώπη, από την Ισπανία, και την Γαλλία μέσω Ελβετίας, Αυστρίας στην Κροατία, Ελλάδα και Ουκρανία. Έχει εγκλιματιστεί στην Μεγάλη Βρετανία, Βέλγιο, Γερμανία, Τσεχία, Τουρκία, Νέα Ζηλανδία, Βρετανική Κολομβία, στην Πολιτεία της Ουάσιγκτον, Όρεγκον, Οντάριο, Κεμπέκ, Νέα Γη και Λαμπραντόρ και σε πολλές από τις ανατολικές Ηνωμένες Πολιτείες από τη Λουιζιάνα και τη Γεωργία βόρεια, στο Μέιν και το Ουισκόνσιν.[15][16]
Στην Ελλάδα, το είδος κατανέμεται σε Θράκη, Μακεδονία, Κεντρική και Νότια Πίνδο, Όλυμπο, Εύβοια και Κεντρική Στερεά. Απαντούν δύο υποείδη στη χώρα, τα N. p. poeticus (συν. hellenicus) και N. p. radiiflorus. Το 1ο ζει γενικά σε γυμνά και υγρά λιβάδια της ορεινής και αλπικής ζώνης σε υψόμετρο 1100-2100 μ., ενώ το 2ο προτιμά πιο ξηρές και πετρώδεις τοποθεσίες σε υψόμετρο 1300-2400 μ.[1][17][18]
Ο Νάρκισσος ο ποιητικός (Narcissus poeticus), καλλιεργείται στην Ολλανδία και τη νότια Γαλλία για την αιθέριο έλαιό του, το έλαιο ναρκίσσου, ένα από τα πιο δημοφιλή αρώματα που χρησιμοποιούνται στην αρωματοποιΐα. Το έλαιο ναρκίσσου, χρησιμοποιείται ως κύριο συστατικό, στο 11% των σύγχρονης ποιότητας αρωμάτων—συμπεριλαμβανομένων των «Fatale» και «Samsara» —όπως ένα ανθικό (floral) συμπαγές ή απόλυτο. Το άρωμα του ελαίου ομοιάζει με ένα συνδυασμό από γιασεμί και υάκινθο.[2]
Η παλαιότερη αναφορά του Ναρκίσσου του ποιητικού (Narcissus poeticus), είναι πιθανή στα βοτανικά συγγράμματα Θεόφραστου (371 – περίπου το 287 π.Χ.), που έγραψε για ένα νάρκισσο ο οποίος ανθίζει κατά την άνοιξη και που οι συντάκτες της Κλασικής Βιβλιοθήκης Λεμπ, προσδιορίζουν ως Narcissus poeticus.[19] Ο ποιητής Βιργίλιος, στην Εκλογή Πέμπτη του βιβλίου του Βουκολικά, επίσης, έγραψε για ένα νάρκισσο, του οποίου η περιγραφή αντιστοιχεί με αυτόν του Narcissus poeticus.[20] Κατά μία εκδοχή του μύθου για τον Έλληνα ήρωα Νάρκισσο, τιμωρήθηκε από την Θεά της εκδίκησης, Νέμεση, η οποία τον μετέτρεψε σε άνθος Ναρκίσσου και που οι ιστορικοί τον συνδέουν με τον Narcissus poeticus.[4][21] Τα αρώματα από το Νάρκισσο τον ποιητικό, έχουν επίσης αναγνωριστεί ως το άνθος όπου η Περσεφόνη και οι συντρόφισσές της είχαν συγκεντρωθεί, όταν ο Άδης την απήγαγε στον κάτω κόσμο, σύμφωνα με τον Hellmut Baumann, στο βιβλίο του «Ο Ελληνικός Κόσμος των Φυτών στο Μύθο, την Τέχνη και τη Λογοτεχνία» («The Greek Plant World in Myth, Art, and Literature»). Αυτός ο μύθος είναι υπεύθυνος για το έθιμο, που διατηρείται έως τη σύγχρονη εποχή, με τη διακόσμηση των τάφων με αυτά τα άνθη.[22] Ο Κάρολος Λινναίος, ο οποίος ονομάτισε το άνθος, πολύ πιθανόν να το έκανε γιατί πίστευε ότι ήταν αυτό που ενέπνευσε την ιστορία του Ναρκίσσου, ο οποίος παραδόθηκε από τους ποιητές κατά την αρχαιότητα.[23]
Στην ιατρική, περιγράφεται από τον Διοσκουρίδη στο βιβλίο του «Materia Medica» («Περὶ ὕλης ἰατρικῆς») [24] Ο James Sutherland, το ανέφερε επίσης, στο «Hortus Medicus Edinburgensis».[25]
Ο Ν. ο ποιητικός (Ν. poeticus), καλλιεργείται εδώ και καιρό στην Ευρώπη. Σύμφωνα με έναν θρύλο, ο Sir Geoffrey de Fynderne, τον έφερε πίσω στην Αγγλία από τις σταυροφορίες.[26] Ήταν ακόμα σε αφθονία κατά το 1860, όταν ο ιστορικός Bernard Burke, επισκέφθηκε το χωριό του Findern—όπου εξακολουθεί να φύεται σε ορισμένους κήπους και έχει γίνει το έμβλημα του χωριού..[27] Εισήχθη στην Αμερική από τα τέλη του 18ου αιώνα,[28] όταν το προσέφερε ο Bernard McMahon από την Φιλαδέλφεια, μεταξύ των ναρκίσσων του. Ίσως να είναι ο «γλυκός λευκός νάρκισσος» που έστειλε στην Φιλαδέλφεια, ο Peter Collinson στον John Bartram, μόνο για να του ειπωθεί ότι ήταν ήδη γνωστή στην Πενσυλβάνια, έχοντας εξαπλωθεί κατά την εισαγωγή του από τους πρώτους αποίκους.[29] Το φυτό έχει γίνει γηγενές σε όλο το ανατολικό ήμισυ των Ηνωμένων Πολιτειών και του Καναδά, μαζί με ορισμένες δυτικές πολιτείες και επαρχίες.[30]
Ο Νάρκισσος ο ποιητικός εδώ και καιρό έχει υβριδοποιηθεί με τον άγριο Βρετανικό ασφόδελο Narcissus pseudonarcissus, που παράγει πολλά επώνυμα υβρίδια. Αυτά τα παλαιά κληρονομικά υβρίδια τείνουν να είναι πιο κομψά και χαριτωμένα από τους σύγχρονους υβριδικούς νάρκισσους και γίνονται και πάλι διαθέσιμοι στο Ηνωμένο Βασίλειο.[31]
Ενώ όταν τρώγονται, όλοι οι νάρκισσοι είναι δηλητηριώδεις, ο Νάρκισσος ο ποιητικός είναι πιο επικίνδυνος από άλλους, ενεργώντας ως ένα ισχυρό εμετικό και ερεθιστικό.[32] Η οσμή του είναι αρκετά ισχυρή, ώστε να μπορεί να προκαλέσει πονοκέφαλο και εμετό, αν μια μεγάλη ποσότητα διατηρηθεί σε ένα κλειστό δωμάτιο.[33]
Κοιλάδα με Ναρκίσσους (Ν. poeticus) στην Ουκρανία.
Πεδιάδα με εγκληματισμένους Ναρκίσσους (N. poeticus) στη Σλοβενία.
Άγριοι N. poeticus στην Ardèche Γαλλία.
Άνθος Narcissus poeticus στο λιβάδι των ναρκίσσων, στην επαρχία Brașov, Ρουμανία.
Ο Νάρκισσος ο ποιητικός (Narcissus poeticus), γνωστό και ως Ζαμπάκι ή απλά Νάρκισσος, ήταν ένας από τους πρώτους νάρκισσους που καλλιεργήθηκε και συχνά χαρακτηρίζεται ως ο νάρκισσος των αρχαίων χρόνων αν και τα είδη Ν. ο ταζέττιος ή κυπελλοφόρος (Narcissus tazetta) και Ν. ο βουρλοειδής (Narcissus jonquilla), έχουν επίσης θεωρηθεί ως πιθανοί. Συχνά επίσης, συνδέεται με τον Ελληνικό μύθο του Ναρκίσσου. Είναι το τυπικό είδος του γένους Νάρκισσος (Narcissus). Εξαιρετικά αρωματικό, με ένα δακτύλιο από πέταλα (petals) σε καθαρό λευκό και μια σύντομη στεφάνη από ελαφρό κίτρινο με μια ξεχωριστή κοκκινωπή άκρη, αναπτύσσεται σε ύψος από 20 έως 40 εκ. και είναι ευρέως εγκλιματισμένο στη Βόρεια Αμερική.
Narcissus poeticus, the poet's daffodil, poet's narcissus, nargis, pheasant's eye, findern flower or pinkster lily, was one of the first daffodils to be cultivated, and is frequently identified as the narcissus of ancient times (although Narcissus tazetta and Narcissus jonquilla have also been considered as possibilities). It is also often associated with the Greek legend of Narcissus. It is the type species of the genus Narcissus and is widely naturalised in North America.
The flower is extremely fragrant, with a ring of tepals in pure white and a short corona of light yellow with a distinct reddish edge.[3] It grows to 20 to 40 cm (7.9 to 15.7 in) tall.[4][5][6]
Narcissus poeticus was first described by Carl Linnaeus in his book Species Plantarum on page 289 in 1753.[7][8]
Narcissus poeticus is native to central and southern Europe from Spain, France through Switzerland, Austria to Croatia, Greece and Ukraine.[9] It is naturalised in Great Britain, Belgium, Germany, the Czech Republic, Azerbaijan, Turkey, New Zealand, British Columbia, Washington state, Oregon, Ontario, Quebec, Newfoundland, and much of the eastern United States,[10][11][12] from Louisiana and Georgia north to Maine and Wisconsin.[13][14]
The earliest mention of poet's daffodil is likely in the Historia Plantarum (VI.6.9), the main botanical writing of Theophrastus (371 – c. 287 BCE), who wrote about a spring-blooming narcissus that the Loeb Classical Library editors identify as Narcissus poeticus.[15] According to Theophrastus, the narcissus (νάρκισσος), also called leirion (λείριον), has a leafless stem, with the flower at the top. The plant blooms very late, after the setting of Arcturus about the equinox.[16] The poet Virgil, in his fifth Eclogue, also wrote about a narcissus whose description corresponds with that of Narcissus poeticus.[17] In one version of the myth about the Greek hero Narcissus, he was punished by the Goddess of vengeance, Nemesis, who turned him into a Narcissus flower that historians associate with Narcissus poeticus.[18][19][20] The fragrant Narcissus poeticus has also been recognised as the flower that Persephone and her companions were gathering when Hades abducted her into the Underworld, according to Hellmut Baumann in The Greek Plant World in Myth, Art, and Literature. This myth accounts for the custom, which has lasted into modern times, of decorating graves with these flowers.[21] Linnaeus, who gave the flower its name, quite possibly did so because he believed it was the one that inspired the tale of Narcissus, handed down by poets since ancient times.[22]
In medicine, it was described by Dioscorides in his Materia Medica as "Being laid on with Loliacean meal, & honey it draws out splinters".[23] James Sutherland also mentioned it in his Hortus Medicus Edinburgensis.[24] In Korea, it is used to treat conjunctivitus, urethritis and amenorrhoea.[9]
Poet's daffodil is cultivated in the Netherlands and southern France for its essential oil,[9] narcissus oil, one of the most popular fragrances used in perfumes. Narcissus oil is used as a principal ingredient in 11% of modern quality perfumes—including 'Fatale' and 'Samsara'—as a floral concrete or absolute. The oil's fragrance resembles a combination of jasmine and hyacinth.[25]
Narcissus poeticus has long been cultivated in Europe. According to one legend, it was brought back to England from the crusades by Sir Geoffrey de Fynderne.[26] It was still abundant in 1860 when historian Bernard Burke visited the village of Findern—where it still grows in certain gardens and has become an emblem of the village.[27] It was introduced to America by the late 18th century,[28] when Bernard McMahon of Philadelphia offered it among his narcissus. It may be the "sweet white narcissus" that Peter Collinson sent John Bartram in Philadelphia, only to be told that it was already common in Pennsylvania, having spread from its introduction by early settlers.[29] The plant has naturalised throughout the eastern half of the United States and Canada, along with some western states and provinces.[30]
Narcissus poeticus has long been hybridised with the wild British daffodil Narcissus pseudonarcissus, producing many named hybrids. These older heritage hybrids tend to be more elegant and graceful than modern hybrid daffodils, and are becoming available in the UK once again.[31] One such cultivar is the popular 'Actaea', which has gained the Royal Horticultural Society's Award of Garden Merit.[32]
N. poeticus var. recurvus, the old pheasant's eye daffodil, has also won the AGM.[33] [34]
While all narcissi are poisonous when eaten, poet's daffodil is more dangerous than others, acting as a strong emetic and irritant.[35] The scent can be powerful enough to cause headache and vomiting if a large quantity is kept in a closed room.[36]
"Valley of Narcissus" - natural lowland habitat in the Transcarpathian region, Ukraine
Field of naturalised N. poeticus in Slovenia
Wild N. poeticus in the Ardèche
_%C3%AEn_Poiana_Narciselor,_jude%C8%9Bul_Bra%C8%99ov.JPG)
In flower in the Daffodil Meadow, Brașov County, Romania
.jpg)
A Narcissus poeticus flower in Burlington, Ontario, Canada
Narcissus poeticus, the poet's daffodil, poet's narcissus, nargis, pheasant's eye, findern flower or pinkster lily, was one of the first daffodils to be cultivated, and is frequently identified as the narcissus of ancient times (although Narcissus tazetta and Narcissus jonquilla have also been considered as possibilities). It is also often associated with the Greek legend of Narcissus. It is the type species of the genus Narcissus and is widely naturalised in North America.
La blanka narciso (Narcissus poeticus), ankaŭ nomata poeta narciso (laŭ PIV poetnarciso), estas plantospecio el la familio de amarilidacoj (Amaryllidaceae).
La blankaj narcisoj estas bulbaj plantoj kaj kreskas 40 ĝis 50 cm alte, la folioj larĝas nur 5-8 mm. La floroj estas kreme blankaj kaj havas meze flav-ruĝan pluskorolon. La floroj staras unuope surtige kaj aperas ekde aprilo. La planto estas venena kaj entenas en la bulboj la alkaloidon narcisino kaj narcipoetino.
Blankaj narcisoj estis alhejmigitaj originale en la Mediteranea areo, sed poste surmonde disvastiĝis ties kultivado. La planto ŝatas la kalkomalriĉan kaj humidan lokon kiel humidaj kampoj kaj marĉoj.
La planto kiel sovaĝa planto estas tre danĝerita kaj konvene al tio tre protektita.
La blanka narciso plimultiĝas vegetative per idbulboj.
Blanka narciso estas – post flava narciso – la ekonomie plej gravaj narcisoj. Ĝi aperas ĉiujare en granda kvanto surmerkate kiel tranĉita floro el bedoj.
La nomo narciso devenas de la greka verbo νάρκειν (narkein), kiu havas la signifon "narkoti" (komparu la vorton narkozo). La poetnarciso, kiu kreskas en Grekio, fakte elradias tre intensan kaj narkotigan odoron. La romianoj transprenis la grekan plantonomon en la latina formo narcissus. Ovidio en sia verko "Metamorfozoj" rakontis la legendon de la memenamiĝinta junulo Narciso, kiu estis transformita al la floro narciso. En sia libro Ovidio skizis la planton tiom detale, ke sendube eblas identigi la planton.
Kiam Carl von Linné kreis sian sistemon de plantonomoj, li konservis la nomon narciso. La vorton narcissus poeticus por la poetnarciso tamen nur post tio kreis la biologo Matthias Lobelius.
La blanka narciso (Narcissus poeticus), ankaŭ nomata poeta narciso (laŭ PIV poetnarciso), estas plantospecio el la familio de amarilidacoj (Amaryllidaceae).
El narciso de los poetas (Narcissus poeticus) es una especie de planta bulbosa perteneciente a la familia de las Amarilidáceas y el único miembro del género Narcissus en la sección Narcissus.
Fácilmente distinguible por su flor solitaria de 4-6 cm de diámetro con 6 segmentos blancos extendidos, y un tubo amarillo claro mucho más corto de hasta 2,5 mm, de margen rojo o escarioso dentado. Tallos florales de hasta 50 cm; hojas lineales, más o menos verdiazules. Florece en primavera. Perfumada.[1]
Prados en la montaña, lugares herbosos y prados de dallo húmedos.
Albania, Andorra, Austria, Francia, Grecia, Suiza, España, Hungría, Italia, Rumanía, Ucrania. Introducido en Bélgica, Gran Bretaña, República Checa , Alemania y Colombia .
Se trata de la flor característica del Principat d'Andorra, donde esta determinada especie de Narciso se denomina "Grandalla".
Narcissus poeticus fue descrita por el científico, naturalista, botánico y zoólogo sueco, Carlos Linneo y publicado en Species Plantarum 1: 289, en el año 1753.[2]
Narcissus nombre genérico que hace referencia del joven narcisista de la mitología griega Νάρκισσος (Narkissos) hijo del dios río Cephissus y de la ninfa Leiriope; que se distinguía por su belleza.
El nombre deriva de la palabra griega: ναρκὰο, narkào (= narcótico) y se refiere al olor penetrante y embriagante de las flores de algunas especies (algunos sostienen que la palabra deriva de la palabra persa نرگس y que se pronuncia Nargis, que indica que esta planta es embriagadora).
poeticus: epíteto latino que significa "de poetas".[3]
El narciso de los poetas (Narcissus poeticus) es una especie de planta bulbosa perteneciente a la familia de las Amarilidáceas y el único miembro del género Narcissus en la sección Narcissus.
Taksonoomia Riik: Taimed Poeedinartsiss (varem valge nartsiss; Narcissus poeticus L.) on looduslik nartsissiliik.
Poeedinartsiss on levinud laialdaselt Kesk-Euroopas ja Vahemere maades.
Taime kõrgus on 30–40 cm. Õied on valged. Lisakroon on lühike ja punase servaga. Õitseb hilja. Võrdlemisi külmakindel.
Poeedinartsisse kasvatatakse iluaedades alates 16. sajandist.
Seda liiki on kasutatud palju sordiaretuseks ja sellel põhineb üks nartsissisortide rühm – poeedinartsissid.
Valkonarsissi (Narcissus poëticus) on laajasti koristekasvina viljelty keväisin kukkiva narsissilaji. Sitä tavataan alkuperäisenä Keski- ja Etelä-Euroopassa.
Valkonarsissi on monivuotinen sipulikasvi, joka kasvaa 20–45 senttimetriä korkeaksi. Sen lehdet ovat 3–13 millimetriä leveät, muodoltaan tasasoukat ja väriltään tummanvihreän sinivihreät. Valkonarsissin tuoksuva, kirjavanvärinen kukka on 3,5–7 senttimetriä leveä. Kukan valkeat kehälehdet ovat 1,5–2,5 cm pitkiä. Keskellä oleva poimuilevareunainen lisäkehä on väriltään keltainen punainen tai oranssi. Valkonarsissin hedelmä on pallomainen kota. Se kukkii keväällä. Laji on ulkonäöltään muunteleva. [2]
Valkonarsissi risteytyy keltanarsissin (Narcissus pseudonarcissus) kanssa. Risteymää eli tähtinarsissia (Narcissus × incomparabilis) viljellään myös koristekasvina. [2]
Valkonarsissi (Narcissus poëticus) on laajasti koristekasvina viljelty keväisin kukkiva narsissilaji. Sitä tavataan alkuperäisenä Keski- ja Etelä-Euroopassa.
Narcissus poeticus
Le Narcisse des poètes (Narcissus poeticus) est une plante à bulbe de la famille des liliacées ou selon la classification APG III des amaryllidacées.
Le Narcisse des poètes a des dizaines de noms vernaculaires en français selon les époques ou les régions[1].
Presque toute l'Europe centrale (France et Suisse), peut être abondant localement.
Prairies humides de montagne jusqu'à 2 300 m.
Le narcisse est connu depuis l’Antiquité pour un usage médicinal. Pline l'Ancien le décrivait cependant comme une plante qui alourdissait l‘esprit et rendait idiot.
Le narcisse des poètes est utilisé en parfumerie. Il est en particulier ramassé pour cet usage à l'aide de râteaux spécifiques sur le plateau de l'Aubrac dans le Massif central ou encore dans le Jura. Transformé sur place en usine en une matière première brute (concrète), il est ensuite envoyé dans les parfumeries de Grasse où il sert de base à de nombreux parfums.
Narcisse des poètes en Ardèche.
Narcisse des poètes en culture.
Fleur de narcisse des poètes en Roumanie.
Narcissus poeticus
Le Narcisse des poètes (Narcissus poeticus) est une plante à bulbe de la famille des liliacées ou selon la classification APG III des amaryllidacées.
Le Narcisse des poètes a des dizaines de noms vernaculaires en français selon les époques ou les régions.
Prawa narcisa (Narcissus poeticus) je rostlina ze swójby amarylisowych rostlinow (Amaryllidaceae).
Prawa narcisa docpěwa wysokosć wot 20 hač 40 cm. Rostlina njese jenož jedne kćenje.
Łopjena su linealne, mjasne, módrozelene a docpěwaja šěrokosć wot 5 hač 10 cm.
Kćěje wot apryla hač meje. Běłe kćenja docpěwaja šěrokosć wot 3 hač 6 cm a njesu krótku, škličkojtu bóčnu krónu z kudźerjatej čerwjenej kromu.
Rosće na hórskich łukach a je zahrodna rostlina.
Rostlina předewšě w juhuzapadnej Europje rozšěrjena.
Prawa narcisa (Narcissus poeticus) je rostlina ze swójby amarylisowych rostlinow (Amaryllidaceae).
Il narciso selvatico (Narcissus poeticus L., 1753) è una pianta erbacea bulbosa della famiglia delle Amarillidacee.[1]
La corolla del fiore è bianca, di dimensioni comprese tra i 4 e i 6 cm di diametro e composta da un totale di 6 petali, mentre la paracorolla è gialla con bordature dentate rosse di 2,5 mm di diametro. Le foglie sono lineali, strette e verdi. Il gambo raggiunge i 50 cm d'altezza, mentre il bulbo è sferico e marrone. Il fiore è profumato e fiorisce in primavera.
Cresce in prati erbosi ed umidi di zone montagnose, principalmente in Albania, Andorra (quest'ultimo, paese di maggior diffusione), Austria, Francia, Grecia, Svizzera, Spagna, Ungheria, Italia, Romania e Ucraina. È stato posteriormente introdotto in Belgio, Gran Bretagna, Repubblica Ceca, Germania e Colombia.
Il nome della specie deriva dal personaggio mitologico greco Narciso, Νάρκισσος (Narkissos) e dal termine ναρκὰο (narkào, narcotico). Alcuni indicano come possa derivare anche dal termine persiano Nargis (نرگس). Entrambi i termini sono usati riferendosi al forte e piacevole odore del fiore della pianta[2].
È il fiore caratteristico del Principato d'Andorra, dove questa particolare specie di narciso viene chiamata in catalano "Grandalla".
È stato descritto per la prima volta da Linneo nel 1753 nella sua pubblicazione Species Plantarum 1:289.
Si accettano due varianti della pianta:
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
_(2480590982).jpg)
Il narciso selvatico (Narcissus poeticus L., 1753) è una pianta erbacea bulbosa della famiglia delle Amarillidacee.
Vide etiam paginam discretivam: Narcissus (discretiva)
Narcissus poeticus (binomen a Linnaeo anno 1753 statutum) est species plantarum florentium et familiae Amaryllidacearum et generitypus generis Narcissi; in sectione "Narcissi" eius generis conlocanda est. Haec species iuxta oras maritimas Mediterraneas crescit. Hodie per omnem orbem terrarum in hortis ob flores colitur, in Nederlandia et Francia etiam ob aroma in unguentis usitatum. Flores sunt candidi, paracorollá speciosá aureá. Antiquis Latine et Graece nomine narcissus νάρκισσος haec species cognita erat: nam celeberrimam fabulam mythologicam de origine eius floris excogitaverunt, unde cognomen poeticus duxit.
Vide "Narcissus poeticus" apud Vicispecies. 
Situs scientifici: Tropicos • Tela Botanica • GRIN • ITIS • Plant List • NCBI • Biodiversity • Encyclopedia of Life • Plant Name Index • IUCN Red List • "Narcissus poeticus" apud Plants for a Future • INPN France • Flora of North America • USDA Plants Database Vide etiam paginam discretivam: Narcissus (discretiva)
Narcissus poeticus (binomen a Linnaeo anno 1753 statutum) est species plantarum florentium et familiae Amaryllidacearum et generitypus generis Narcissi; in sectione "Narcissi" eius generis conlocanda est. Haec species iuxta oras maritimas Mediterraneas crescit. Hodie per omnem orbem terrarum in hortis ob flores colitur, in Nederlandia et Francia etiam ob aroma in unguentis usitatum. Flores sunt candidi, paracorollá speciosá aureá. Antiquis Latine et Graece nomine narcissus νάρκισσος haec species cognita erat: nam celeberrimam fabulam mythologicam de origine eius floris excogitaverunt, unde cognomen poeticus duxit.
De dichtersnarcis of witte narcis (Narcissus poeticus) is een 30-60 cm hoog, overblijvend bolgewas uit de narcisfamilie (Amaryllidaceae). De drie tot vijf bladeren per plant zijn lintvormig, afgeplat en 20-40 cm lang.
De dichtersnarcis bloeit van april tot juni. De bloemstengels zijn aan de bovenkant geknikt. De bloemen zijn meestal alleenstaand. De bloembuis is 2-3 cm lang en groenachtig. De zes bloemdekbladeren zijn wit, uitgespreid en 1,5-3 cm lang. De bijkroon is schotelvormig, 1-3 mm lang en geel met een rode, gefranjerde rand. De vruchten zijn doosvruchten.
De dichtersnarcis komt van nature voor in Zuid-Europa en het westen van de Balkan. De plant komt voor in bergweiden en bossen. Tevens is de soort als sierplant in cultuur en is deze hier en daar noordelijker ook ingeburgerd.
De dichtersnarcis of witte narcis (Narcissus poeticus) is een 30-60 cm hoog, overblijvend bolgewas uit de narcisfamilie (Amaryllidaceae). De drie tot vijf bladeren per plant zijn lintvormig, afgeplat en 20-40 cm lang.
De dichtersnarcis bloeit van april tot juni. De bloemstengels zijn aan de bovenkant geknikt. De bloemen zijn meestal alleenstaand. De bloembuis is 2-3 cm lang en groenachtig. De zes bloemdekbladeren zijn wit, uitgespreid en 1,5-3 cm lang. De bijkroon is schotelvormig, 1-3 mm lang en geel met een rode, gefranjerde rand. De vruchten zijn doosvruchten.
De dichtersnarcis komt van nature voor in Zuid-Europa en het westen van de Balkan. De plant komt voor in bergweiden en bossen. Tevens is de soort als sierplant in cultuur en is deze hier en daar noordelijker ook ingeburgerd.
Narcyz biały[3] (Narcissus poeticus L.) – gatunek rośliny należący do rodziny amarylkowatych. Występuje w naturze w południowo-zachodniej Europie – od południowo-środkowej Francji, po środkową Hiszpanię, przez południowe stoki Alp po południowe Włochy i północno-zachodnią część Grecji[3][4]. Uprawiany jako roślina ozdobna (w gruncie i doniczkach), przy czym dziczeje z upraw[3] i w wielu miejscach, także na północ od zasięgu naturalnego, już jest zadomowiony[5]; w Polsce rośnie miejscami zdziczały w parkach i na cmentarzach[3]. Gatunek jest wykorzystywany w przemyśle perfumeryjnym. Roślina trująca[4].
Gatunek zmienny, zwłaszcza pod względem kształtu listków okwiatu, budowy przykoronka i pręcikowia[4].
Gatunek kwitnie od kwietnia do maja[4], ewentualnie do czerwca[5]. Rośnie w naturze na wilgotnych łąkach, w górach po piętro subalpejskie[4].
Roślina jest trująca z powodu zawartego w cebuli alkaloidu – narcypoetyny[3].
Ze względu na swoje efektowne kwiaty i wczesną porę kwitnienia gatunek uprawiany jest w gruncie i pojemnikach jako roślina ozdobna[3]. Stosowany jest także w przemyśle perfumeryjnym[4].
Narcyz biały (Narcissus poeticus L.) – gatunek rośliny należący do rodziny amarylkowatych. Występuje w naturze w południowo-zachodniej Europie – od południowo-środkowej Francji, po środkową Hiszpanię, przez południowe stoki Alp po południowe Włochy i północno-zachodnią część Grecji. Uprawiany jako roślina ozdobna (w gruncie i doniczkach), przy czym dziczeje z upraw i w wielu miejscach, także na północ od zasięgu naturalnego, już jest zadomowiony; w Polsce rośnie miejscami zdziczały w parkach i na cmentarzach. Gatunek jest wykorzystywany w przemyśle perfumeryjnym. Roślina trująca.
Narcisa albă (lat. Narcissus poeticus[1]) face parte din familia Amaryllidaceae și este o specie din genul Narcissus care înflorește spre sfărșitul primăverii.
Se înmulțește prin divizarea bulbilor.
Ca plante ornamentale, se folosesc în parcuri, grădini, ca flori tăiate și la ghivece.
Floare de narcissus poeticus
Narcissus poeticus în Poiana Narciselor, județul Brașov, mai 2010
Narcisa albă (lat. Narcissus poeticus) face parte din familia Amaryllidaceae și este o specie din genul Narcissus care înflorește spre sfărșitul primăverii.
Pingstlilja (Narcissus poëticus) är en amaryllisväxt som tillhör släktet narcisser. Den kommer ursprungligen ifrån syd- och mellaneuropa men är idag relativt vanlig i förvildad form på före detta tomtmark samt i parker och trädgårdar. Den blir 20 till 45 centimeter hög och blommar i maj med vita blommor.
Hela växten, speciellt löken, är giftig.[1]
Pingstliljan är en variabel art och flera varieteter har beskrivits. Numera erkänns vanligen två underarter:
Korsningen mellan underarterna har fått namnet:
subsp. poëticus
subsp. radiiflorus (Salisbury) Baker
nssp. verbanensis (Herbert) P.D.Sell
_%C3%AEn_Poiana_Narciselor,_jude%C8%9Bul_Bra%C8%99ov.JPG)
Wikimedia Commons har media som rör Pingstlilja.
Pingstlilja (Narcissus poëticus) är en amaryllisväxt som tillhör släktet narcisser. Den kommer ursprungligen ifrån syd- och mellaneuropa men är idag relativt vanlig i förvildad form på före detta tomtmark samt i parker och trädgårdar. Den blir 20 till 45 centimeter hög och blommar i maj med vita blommor.
Hela växten, speciellt löken, är giftig.
Pingstliljan är en variabel art och flera varieteter har beskrivits. Numera erkänns vanligen två underarter:
subsp. poëticus - har ståndare som är kortare än bikronan och kalkblad som överlappar. subsp. radiiflorus - har ståndare som är längre än bikronan och kalkblad som ej överlappar.Korsningen mellan underarterna har fått namnet:
nsubsp. verbanensis
Narcissus poeticus (tên tiếng Anh: poet's daffodil, poet's narcissus, nargis, pheasant's eye, findern flower, và pinkster lily) là một trong những loài thủy tiên đầu tiên được nuôi trồng. Nó thường được liên đới với thần thoại Narcissus Hy Lạp.[2][3] Đây là loài điển hình của chi Narcissus. Hoa có mùi rất thơm, cánh hoa trắng muốt, bao hoa ngắn màu vàng nhạt với viền đỏ dễ thấy.[4] Chúng phát triển đến chiều cao 20 đến 40 cm (7,9 đến 15,7 in),[5][6][7] và rất phổ biến ở châu Âu và Bắc Mỹ.[8][9][10]
Narcissus poeticus (tên tiếng Anh: poet's daffodil, poet's narcissus, nargis, pheasant's eye, findern flower, và pinkster lily) là một trong những loài thủy tiên đầu tiên được nuôi trồng. Nó thường được liên đới với thần thoại Narcissus Hy Lạp. Đây là loài điển hình của chi Narcissus. Hoa có mùi rất thơm, cánh hoa trắng muốt, bao hoa ngắn màu vàng nhạt với viền đỏ dễ thấy. Chúng phát triển đến chiều cao 20 đến 40 cm (7,9 đến 15,7 in), và rất phổ biến ở châu Âu và Bắc Mỹ.
Narcissus poeticus L., 1753
Охранный статус
Нарци́сс поэти́ческий, или обыкнове́нный (лат. Narcissus poeticus) — вид однодольных цветковых растений, включённый в род Нарцисс (Narcissus) семейства Амариллисовые (Amaryllidaceae).
Нарцисс поэтический — многолетнее луковичное травянистое растение. Луковица яйцевидной или продолговато-яйцевидной формы, не более 3,5 см в диаметре (у подвида verbanensis менее 1,5 см), бледно-коричневого цвета.
Листья прямые, линейные, до 1,5 см шириной (у verbanensis не более 0,5 см), ярко-зелёные или сизоватые.
Стрелка-цветонос длиннее листьев, до 45 см (у verbanensis до 30 см), уплощённая, ближе к основанию сравнительно толстая, выше — тонкая, продольно разлинованная. Прицветник плёнчатый, иногда почти кожистый. Цветоножка тонкая. Цветки ароматные, 3,5—7,5 см в диаметре. Трубка (коронка) небольшая, плоская (у radiiflorus оттянутая), жёлтая, в основании зеленоватая, по краю красная или оранжевая, внутри красной зоны нередко с узкой белой полосой. Листочки околоцветника снежно-белые, в основании желтоватые, внутренние овальные, уже и короче внешних, продолговато-обратнояйцевидных. Тычинки неравные, три из них короче трубки, три — длиннее (у radiiflorus почти равные, длинные). Пестик обычно короче длинных тычинок, однако может их и превосходить.
Плод — неясно трёхрёберная широкоэллиптическая (у некоторых экземпляров radiiflorus совсем без рёбер, линейно-эллиптическая или грушевидная) коробочка около 1,5 см длиной.
Естественный ареал нарцисса поэтического — Южная Европа от Португалии до Италии и запада Балканского полуострова.
Нарцисс издавна выращивается в качестве декоративного садового растения. Натурализован по всей Европе и Северной Америке. Во Франции и Италии используется для изготовления парфюмерии. В корейской медицине используется для лечения конъюнктивита, уретрита и аменореи.
Синонимы Narcissus poeticus L. subsp. poeticus:
Синонимы Narcissus poeticus subsp. radiiflorus (Salisb.) Baker, 1888
Синонимы Narcissus poeticus subsp. verbanensis (Herb.) P.D.Sell, 1996
Нарци́сс поэти́ческий, или обыкнове́нный (лат. Narcissus poeticus) — вид однодольных цветковых растений, включённый в род Нарцисс (Narcissus) семейства Амариллисовые (Amaryllidaceae).
紅口水仙（學名：Narcissus poeticus）是水仙屬的模式種，原產於中南歐，後來作為觀賞植物引入北美等其他地區[2][3][4]。其花有香氣[5]，高20～40厘米（7.9～15.7英寸）[6][7][8]。從中提取的精油可用來製作香水[9]
紅口水仙（學名：Narcissus poeticus）是水仙屬的模式種，原產於中南歐，後來作為觀賞植物引入北美等其他地區。其花有香氣，高20～40厘米（7.9～15.7英寸）。從中提取的精油可用來製作香水
.jpg)
_%C3%AEn_Poiana_Narciselor,_jude%C8%9Bul_Bra%C8%99ov.JPG)
_%C3%AEn_Poiana_Narciselor,_jude%C8%9Bul_Bra%C8%99ov.JPG)
_%C3%AEn_Poiana_Narciselor,_jude%C8%9Bul_Bra%C8%99ov.JPG)
