Draba

Głodek mrzygłód

Głodek (Draba L.) – rodzaj roślin należący do rodziny kapustowatych. Jest najbardziej zróżnicowanym gatunkowo rodzajem w obrębie rodziny i najbardziej kłopotliwym taksonomicznie. W sumie opisano w jego obrębie niemal tysiąc gatunków i cztery razy tyle taksonów wewnątrzgatunkowych^[3], z czego status gatunków uznanych ma ok. 350^[3]–380^[4]. Rośliny te występują głównie w arktycznych, subarktycznych i górskich rejonach półkuli północnej (Azja, Europa, Ameryka Północna), oraz w górach Ameryki Południowej (70 gatunków w Andach od Kolumbii po Patagonię^[3])^[4][5]. W Polsce rośnie 5 gatunków rodzimych (głodek karyntyjski D. siliquosa^[6], kutnerowaty D. tomentosa, mroźny D. dubia, mrzygłód D. aizoides, żółty D. nemorosa) oraz głodek murowy D. muralis zarejestrowany jako efemerofit^[7]. Liczne gatunki głodków są uprawiane, zwłaszcza w ogrodach skalnych^[8].

Głodek złocisty

Głodek ostrokończysty

Morfologia

Pokrój

Rośliny zielne (jednoroczne i byliny), rzadko półkrzewy, z pędem prosto wzniesionym, płożącym lub podnoszącym się, pojedynczym lub rozgałęzionym. Pęd bywa nagi lub pokryty włoskami pojedynczymi, rozwidlonymi, gwiaździście lub drzewkowato rozgałęzionymi, czasem z kilkoma rodzajami włosków u jednego gatunku^[3][4].

Liście

Zwykle dwojakie – odziomkowe i łodygowe, nierzadko łodygowych liści brak. Odziomkowe często skupione w rozetę liściową, ogonkowe lub siedzące, całobrzegie, ząbkowane lub pierzasto wcinane. Liście łodygowe siedzące lub ogonkowe, całobrzegie lub ząbkowane^[3][4].

Kwiaty

Zebrane w grona, luźne lub gęste, wydłużające się lub nie podczas owocowania. Szypułki kwiatowe cienkie, prosto wzniesione, podnoszące się lub odstające. Działki kielicha jajowate do owalnych, nie rozszerzone woreczkowato u nasady. Płatki korony żółte, białe, różowe, fioletowe, pomarańczowe, rzadko czerwone. Pręcików sześć, czterosilnych, z 1, 2 lub 4 miodnikami u nasady. Zalążnia górna z 4 lub licznymi zalążkami, znamię główkowate, czasem słabo dwudzilne^[3][4].

Owoce

Jajowate, eliptyczne do kulistawych łuszczynki, rzadko lancetowate lub równowąskie łuszczyny^[3][4].

Systematyka

Synonimy

Abdra Greene, Coelonema Maxim., Dolichostylis Turcz., Drabella Nábelek, Drabopsis K. Koch, Erophila DC., Graellsia Boiss., Leptonema Hook., Nesodraba Greene, Odontocyclus Turcz., Pseudobraya Korsh., Schivereckia Andrz. ex DC., Stenonema Hook., Thylacodraba (Nábelek) O. E. Schulz, Tomostima (Raf.) O. E. Schulz

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system system APG IV z 2016)

Należy do rodziny kapustowatych (Brassicaceae), rzędu kapustowców (Brassicales), kladu różowych (rosids) w obrębie okrytonasiennych (Magnoliophyta )^[1].

Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe (Dilleniidae Takht. ex Reveal & Tahkt.), nadrząd Capparanae Reveal, rząd kaparowce (Capparales Hutch.), podrząd Capparineae Engl., rodzina kapustowate (Brassicaceae Burnett), rodzaj głodek (Draba L.)^[9].

Głodek kantabryjski

Głodek bałkański

Głodek żółty

Głodek norweski

Głodek sztywny

Wykaz gatunków^[10][11]

Zastosowanie

Niektóre gatunki są uprawiane jako rośliny ozdobne, głównie w ogródkach skalnych. Są odporne na mróz, przy czym gatunki silnie owłosione wymagają zimą ochrony przed nadmiarem wilgoci. Rosną w miejscach nasłonecznionych lub półcienistych, na glebie przepuszczalnej, obojętnej lub zasadowej. Rozmnażane są przez wysiew nasion, ewentualnie podział i sadzonki pozyskiwane pod koniec lata^[8].

Przypisy