De Zuidereilandkiwi of bruine kiwi (Apteryx australis) behoort net als de andere soorten kiwi's tot de zogenaamde Paleognathae met vier andere ordes (tinamoes, struisvogels, nandoes en kasuarissen en emoes). Dit zijn (meestal) loopvogels die in het skelet (kaak en borstbeen) en het DNA kenmerken vertonen die bij andere vogels ontbreken.
De zuidereilandkiwi en de noordereilandkiwi (Apteryx mantelli) werden lang (en soms nog) beschouwd als ondersoorten.[2]
De zuidereilandkiwi is ongeveer van hetzelfde formaat als de grote gevlekte kiwi en ziet eruit als noordereilandkiwi, maar het verenkleed is lichter van kleur. De lengte is 45–55 cm, het vrouwtje weegt 2.1–3.9 kg, het mannetje 1.6–2.8 kg. Ze hebben korte, dikke poten en een lange, dunne snavel die licht neerwaarts gebogen is. De kleur is roodbruin en er zit een zekere streping in het verenkleed.
Het dier vindt zijn voedsel door met de snavel op de bodem te kloppen. Ze prikken met hun snavel tot 15 cm diep in de grond. Zijn voedsel bestaat uit regenwormen, cicaden, keverlarven, duizendpoten en gevallen vruchten. Het zijn nachtdieren en ze kunnen niet vliegen.
Het vrouwtje legt slechts 2 grote eieren.
De zuidereilandkiwi komt voor in het westen en zuiden van het Zuidereiland van Nieuw-Zeeland. Uit onderzoek naar DNA in fossielen bleek dat deze kiwi een veel grotere verspreiding heeft gehad over het Zuidereiland, voor de mens daar verscheen.[3]
De zuidereilandkiwi wordt weer onderverdeeld in vier ondersoorten:
De soort als geheel wordt beschouwd als kwetsbaar. De grootste bedreigingen zijn predatie door verwilderde katten en andere geïntroduceerde roofdieren zoals de hermelijn.[1] De trends in aantal van de verschillende ondersoorten verschilt per regio.
Broedpopulaties en aantalsverloop Regio Populatie-omvang Jaar Trend (%/jr)[4] Haast 300 2008 +7,2% Stewart Island 15.000 2008 -2,2% Noord-Fiordland 10.000 2008 -1,6% Zuid-Fiordland 4.500 2008 -2,5% Totaal Nieuw-Zeeland 29.800 2008 -1,9% Bronnen, noten en/of referentiesDe Zuidereilandkiwi of bruine kiwi (Apteryx australis) behoort net als de andere soorten kiwi's tot de zogenaamde Paleognathae met vier andere ordes (tinamoes, struisvogels, nandoes en kasuarissen en emoes). Dit zijn (meestal) loopvogels die in het skelet (kaak en borstbeen) en het DNA kenmerken vertonen die bij andere vogels ontbreken.
