Suillus cavipes (Klotzsch) A. H. Sm. & Thiers 1964 articles

Borowiec dęty ( Polish )

provided by wikipedia POL

Borowiec dęty, maślak dęty^[1] (Suillus cavipes (Opat.) A.H. Sm. & Thiers) – gatunek grzybów z rodziny maślakowatych (Suillaceae)^[2].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji: Suillaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi (według Index Fungorum)^[2].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1836 r. Wilhelm Opatowski nadając mu nazwę Boletus cavipes. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu w 1964 r. A.H. Sm. & Thiers, przenosząc go do rodzaju Suillus^[2].

Synonimy naukowe^[3]:

Boletinus cavipes (Opat.) Kalchbr. 1867
Boletinus cavipes f. aureus (Rolland) Singer 1938
Boletinus cavipes var. aureus Rolland 1888
Boletinus porosus (Berk.) Peck
Boletopsis cavipes (Opat.) Henn., in Engler & Prantl 1900
Boletus cavipes Opat. 1836
Boletus porosus (Berk.) Sacc. 1891
Euryporus cavipes (Opat.) Quél. 1886
Paxillus porosus Berk. 1847

Nazwę polską podała Alina Skirgiełło w 1960 r., wcześniej używała też nazwy borowik pustotrzonowy, Władysław Wojewoda w 2003 r. zaproponował nazwę borowiczak dęty^[4]. Wszystkie te nazwy są niespójne z nazwą naukową, według Index Fungorum gatunek ten bowiem należy obecnie do rodzaju Suillus (maślak). W internetowych atlasach grzybów opisywany jest jako maślak dęty^[5].

Morfologia

Kapelusz

4-12 cm średnicy, początkowo półkolisty lub stożkowaty, z wiekiem płaski z małym garbkiem pośrodku. Początkowo ma brzeg podwinięty, później ostry. Cały pokryty jest drobnymi, ciemniejszymi kosmkami i jest pilśniowato łuskowaty. Kolor od żółtobrązowego przez czerwonobrązowy do brązowego^[6].

Rurki

Krótkie, nieco zbiegające na trzon. Pory bardzo duże, promieniście wydłużone w kolorze od żółtego do żółtooliwkowego. Nie zmieniają koloru. za młodu okryte są białawą osłoną^[6].

Trzon

Wysokość 4-10 cm, grubość 1-2 cm, walcowaty, dołem zgrubiały, pusty. Barwy tej samej co kapelusz lub jaśniejszy. W górnej części z białawym pierścieniem^[6].

Miąższ

W kapeluszu żółtawy, gąbczasty, w trzonie biały i bardziej zwarty. Nie zmienia barwy po uszkodzeniu.. Zapach przyjemny, smak nieco kwaśny, u starszych okazów gorzkawy^[6].

Wysyp zarodników

Oliwkowożółtawy. Zarodniki elipsoidalno-wrzecionowate, o rozmiarach 7-19 × 3-4 μm^[7].

Występowanie

Występuje wyłącznie pod modrzewiami, z którymi tworzy mikoryzy. W Polsce jest rzadki^[7], częściej występuje w górach^[6]. W opracowaniu Czerwona lista roślin i grzybów Polski jest zaliczony do kategorii grzybów rzadkich (R)^[8].

Znaczenie

Od 2014 r. w Polsce jest objęty ochroną częściową grzybów^[9], dawniej podlegał ochronie ścisłej.
Jest jadalny, choć zwykle nisko się ceni jego walory smakowe.

Przypisy

↑ Atlas Grzybów, atlas.grzybiarze.eu [dostęp 2018-11-15] .
↑ ^a ^b ^c Index Fungorum (ang.). [dostęp 2013-03-05].
↑ Species Fungorum (ang.). [dostęp 2013-04-15].
↑ Władysław Wojewoda: Checklist of Polisch Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Scienceas, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
↑ Grzybland. Maślak dęty. [dostęp 2013-05-09].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
↑ ^a ^b Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.
↑ Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki: Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: IB PAN, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Dz.U. z 2014 r. poz. 1408 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów

license: cc-by-sa-3.0
copyright: Autorzy i redaktorzy Wikipedii

original: visit source
partner site: wikipedia POL

Suillus cavipes (Klotzsch) A. H. Sm. & Thiers 1964